68

APPENDIX II.

©E NATURA EXCOMMUNICATIONIS DEQUE EilSO.EM MODERAMINE ET A P P L I C A T I O N E

IN APOSTATAS A FIDE, HAERETICOS ET SCHISMATICUS.

Iuris ecclesiastici traditio a pri- maeva sua origine maxime iuvat ad in- telligendum plenius intimum valorem ecclesiasticarum dispositionum, ut scripsi in Appendice I. Ideo ad inqui- rendam naturam excommunicationis nonnulla facta historico-iuridica a primis Ecclesiae saeculis exponam, quae ostendunt in quo consistat tota vis eius ecclesiasticae poenae, in po- testate Ecclesiae plenissime consti- tutae, quae appellatur excommuni- catio. Namque sub nomine excom- municationis vi -n.t privatio commu- nionis. Inquirendum itaque est quid sub nomine communionis veniat, ut eius privatio intelligi plenius possit.

Quando Ecclesia adhuc erat in in- cunabulis, dioeceses, seu paroeciae, quo nomine quoque sunt appellatae, parum admodum erant extensae; in singulis enitn propemodum civitati- bus erat proprius Episcopus: idque iuxta Apostolicas dispositiones, de quibus Apostolus Paulus ad Titum

c. i v. 5 scripsit: u Huius r e i grana reliqui te Cretae, ut ea quae desunt Horrig os et constituas per civitates Presbyteros, sicut et ego disposui tibi:» quo in loco sub nomine Presbyte- rorum veniunt Episcopi (1).

Hanc Episcoporum numerosita- tem, quae necessaria erat initio Ec- clesiae, vetera monumenta testantur: ipsique Romani Pontifices, in sacris )rdinationibus celebrandis ordina- jant non raro fere pares vel etiam maiores numero Episcopos, quam Presbyteros, ut legimus in Breviarii lectionibus: et vestigia adhuc vide- mus in dioecesibus quae sunt Romae proximae , quarum plures , quam- vis iamdiu deletae vel ad invicem unitae, parvae adhuc dioeceses sunt in comparatione earum quae multo post sunt constitutae : ipsaque Ro- mana dioecesis non amplis contine- tur limitibus.

S. Leo Magnus saeculo V ad Epi- scopos Mauritanie Caesariensis seri-

ci) A "tate nostra, qua longaeva consuetudine ab aevo Apostolico, ita nomina s a c r o r u m Ministrorum Ecclesiae determinata sunt, ut nomine Presbyterorum veniant tantum S a c e r - dotes Becundi ordinis, alicui fortasse videri poterit paradoxon, id quod assenti. Attamen in comperto est, in sacris Litteris Sacerdotes primi ordinis, qui deinde fixo nomine Episcopi appellati sunt, identidem Presbyteros fuisse appellatos, s e u Maiores natu, sed Seniores; quod facile ostenditur tum ex contextu tum ex aliis Scripturae locis ut ex cap. 20 ?\ 17 28, SI Actor., I Petri c. 5 v. 1 et seqq., I I et I I I I o a n . r, 7, ét alibi. Demonstrari vero non pot- est Sacerdotes secundi ordinis fuisse e c o n v e r s i » in sacris litteris appellatos Episcopos.