APPEN DIX n. 103 cum zelo visitent singulis annis suas dioeceses, et suspectos de fide per- quirant iuxta c. /5 §. Adiicimus de haereticis. Quod tamen iuris caput refertur ad ea catholica loca, in qui- bus haeresis non dominetur.

Diversa autem est ratio, qua se habere debent Confessarii in foro interno. Namque in foro interno si ignorantia non excuset, haereticus illico est ille habendus atque proinde excommunicatus, qui haeresim exte- rius manifestaverit, quamquam ma- nifestatio notoria non evaserit, nec possit in iudicio probari. Pertinax enim externatio haeresis coram uno vel altero homine illico proferen- tem excommunicatum ipso facto reddit: atque, externata pertinaciter haeresi, absolvi non potest a censura contracta, sine specialissima Romani Pontificis auctoritate.

Sed non inutilis hic quaestio moveri potest: videlicet, an haere- tici vel apostatae notorii, antequam ab auctoritate denuncientur, indu- cant excommunicationem in alios, qui fuerint eorum credentes, rece- ptatores, fautores vel defensores, qui legerint eorum libros haeresim pro- pugnantes ceterosque.

Haec quaestio moveri potest ob Constitutionem Martini V, quae usu, ut ante uotavi, intellecta est de omnibus excommunicatis sive hae- reticis sive non haereticis.

Namque si quisque fidelium vi legis ecclesiasticae vitare non tene- tur nisi quem auctoritas specialiter et expresse denunciaverit, nec vide-

Haec quae dixi vera sunt, sive agatur de excommunicato notorio haeretico vel schismatico, sive de quovis alio peccatore notorie ipso facto excommunicato, in quo spes aliqua resipiscentiae adsit. Quod si de haeretico agatur, in quo nec spes aliqua resipiscentiae adsit, vel non expediat ex aliqua publica causa ut moneatur, tenetur auctoritas eum publice denunciare, cum sit crimen non solum gravissimum, sed etiam Ecclesiae et saluti animarum perni- ciosissimum.

Quod si notorie non adeo consti- terit, ita ut aliqua tergiversatione in foro externo excommunicatus possit excusari, puta quia agendo de hae- retico non satis notoria sit fides ab Ecclesia proposita, vel non satis no- torium sit factum, quod haereticus negaverit fidem, tunc necessarium est aliquod summarium iudicium, ut in luce ponatur, talem hominem haereticum esse, atque eo convicto vel confesso, si pertinax remanserit, uti haereticus denuncietur et poenis canonicis, quae applicabiles sint, subiiciatur oportet.

Quod si tantum ex summario iudicio constet quidem eum esse de haeresi suspectum, non tamen con- stet eum esse haereticum: tum iudex sub poena excommunicationis eum cogere saltem debet ut purget suspi- cionem iuxta exemplum quod supe- rius attuli pag. 86 ex S. Leone Ma- gno. Atque ad haec invigilare tenen- tur Ordinarii, ut per se vel per suos Vicarios non obiter, sed serio et