roribus haereticorum, actio recipien- di haereticum causa haeresis foven- dae vel propagandae, actio haereti- cis favendi vel eos defendendi quia sunt haeretici : hae enim actiones ideo sunt ecclesiastica lege prohibi- tae, quia sunt per se pravae; impli- cant enim formalem cooperationem in haeresim : non autem sunt tan- tum pravae quia ecclesiastica lege prohibitae.

Sed alia ratio, eaque universslior, desumitur ex ipsa Constitutione Mar- tini V, quam habes superius pag. 88. Per eam enim eximuntur fideles ab ea tantum ecclesiastica lege, quae, sub censurarum quoque poenis, co- gebat vitare in civili consortio et in divinis , personas excommunicatas, quamquam non denunciatas: reli- quae ergo leges in suo vigore man- serunt: idque valet sive agatur de censuris, quas inducunt haeretici, sive de censuris, quas inducunt ex- communicati ob aliam causam. Aliud est enim dicere: non teneor vi ec- clesiasticae legis evitare excommu- nicatum ; aliud est dicere : possum esse fautor, defensor, vel praesta- re auxilium etc. excommunicato, quin sancitam excommunicationem incurram, quia non est denunciatus. Non enim de hoc secundo casu lo- quitur Martini V Constitutio.

Quod patet ex ipsius Constitu- tionis verbis et sententia: « Ad vi- tanda scandala et multa pericula,

subveniendumque conscientiis timora-

tis ( quibus verbis iam intelligitur quaenam sit legis huius sententia)

aix I I . 105

omnibus Christifidelibus tenore prae-

sentium misericorditer indulgemus,

quod nemo deinceps a communione

alicuius in Sacramentorum admini-

stratione vel receptione aut aliis qui-

buscumque divinis vel ex tra. k . . . te-

neatur abstinere vel aliquem vitare...

nisi sententia vel censura huiusmodi

fuerit a Iudice publicata vel denun-

ciata specialiter et expresse, » Quibus verbis eximuntur tantum fideles ab onere evitandi excommunicatos vi ecclesiasticae legis imposito.

Respondetur ergo ad primam obiectionem. Fideles non tenentur habere haereticos ut haereticos, do- nec non denuncientur, ad effectum abstinendi ab eis in civili consortio vel in divinis ; non autem ad alios effectus : quoad alios enim legum effectus, haeretici ut haeretici ha- bendi sunt, quamquam non fuerint denunciati.

Respondetur ad secundam ob- iectionem. In articulo I pag. et in articulo \lpag. 46 necessario in- dicandi erant haeretici notorii, ut sub illis articulis comprehenderen- tur: secus enim, quum ibi mentio dumtaxat fieret de excommunicatis denunciatis, haeretici vel schismatici notorii non denunciati haud fuissent comprehensi.

Immo in hisce duobus articulis animadverte distinctionem, quae sup- ponitur , de qua superius scripsi, inter excommunicatos propter hae- resim vel schisma et inter alios ex- communicatos propter alia crimina: haeretici enim notorii in his articulis