APPENDIX Ilí. 127 ces sibi non reservarunt; alii sub nul- la expressa censura sunt prohibiti : quaeritur, an omnes libri per Litteras Apostolicas nominatim prohibiti, vi secundae partis articuli II, evaserint pari modo prohibiti sub poena ex- communicationis speciali modo re- servatae.

Respondeo: illi tantum libri, per Litteras Apostolicas nominatim pro- hibiti, videntur comprehendi sub se- cunda parte articuli II, qui iampri- dem prohibiti in Litteris Apostolicis reperiuntur sub poena excommuni- cationis Romano Pontifici reservatae.

Eiusmodi responsio, prima fron- te , minus vera videri poterit : sed inspecto Constitutionis scopo, poe- naeque gravitate; considerata prae- terea materia de qua agitur, quis- que facile sibi suadebit huius re- sponsionis valorem.

Sane, inspecto Constitutionis sco- po, qui est censuras limitandi, prae- sumi non potest ea Constitutionis verba libros cuiusvis auctoris per A- postolicas Litteras nominatim prohi-

bitos comprehendere , ex voluntate legislatoris, sub gravissima sua cen- sura, eos libros, qui sub nulla cen- sura, per Litteras Apostolicas iam- diu fuerunt prohibiti, vel eos libros, qui sub censura excommunicationis quidem fuerunt prohibiti, quam ta- men Romani Pontifices sibi reser- vare in ipsa librorum prohibitione non censuerunt.

Haec praesumptio ex generali Constitutionis scopo et gravitate poe- nae desumpta, augetur magis si con-

sideretur ipse articulus II, qui totus in eo est, ut coerceat censuras pro libris prohibitis indictas. Sane Bulla Coenae, ut vidimus pag. 66, indi- xerat excommunicationis reservatae poenam in scienter legentes haere- ticorum libros haeresim continentes vel de religione tractantes: ita ut omnes libri, qui essent haereticorum et de Religione tractarent, puta de theologia, de s. Scriptura, de re morali; vel conciones sermonesque de religione continerent et similia, sub excommunicatione reservata e- rant prohibiti: pariter omnes eorun- dem libri erant sub eadem poena prohibiti, qui etsi de religione non tractarent, tamen haeresim contine- rent. E converso articulus II haec omnia reducit ad libros haereticorum haeresim propugnantes. Item in Re- gulis Indicis excommunicatio, quam- quam non reservata, ad alios quoque casus protendebatur. Si itaque ar- ticulus totus in id intendat, ut eius- modi censurae coerceantur, dicta generalis praesumptio ex Constitu- tionis scopo desumpta, multo magis augetur in quaestione de qua agimus.

Haec praesumptio in certum ar- gumentum videtur converti, si con- sideretur titulus, sub quo articu- lus II continetur. Titulus enim est: Excommunicationes latae sententiae

speciali modo Romano Pontifici re-

servatae: sub hoc itaque titulo com- prehenduntur tantum illae excom- municationes, quae iampridem erant Romano Pontifici reservatae , quae ad minorem numerum minoresque