758 INDEX GENERALIS

Ex cópala illicita contrahitur affinitas, quae iuxta Conc. Trid. Sess. 24 cap. 4 dirimit matrimo- nium usque ad secundum gradum inclusive, ibid.

Saepe contingit, quod oppositio affinitatis, praesertim ex copula illicita, ad irritandum matrimo- nium, ex invidia fiat aut ex mali- tia, unde non est de facili adhi- benda fides unico denuncianti , etiamsi rumor ea de re invaluerit in vicinia, ibid.

Nihilominus necessarium non est, ut in his casibus demonstretur copula, mediantibus probationibus directis, quodque de illa deponant testes omni exceptione maiores, quia agitur de re difficilis proba- tionis, et in qua vocari non solent testes, ibid.

Communiter proinde receptum est , illam nedum probari prae- sumptionibus et coniecturis, sed etiam ex testibus, aliquam exce- ptionem patientibus, ibid.

Et huiusmodi praesumptiones et testium depositiones ad hunc ef- fectum coniungi debent, iuxta vul- gatum dicterium: singula quae non prosint, unita iuvant, ibid.

A fortiori probari potest per te- stes singulares, sed singularitate quae adminiculativa, seu cumula- tiva dicitur seu per testes, qui, ait Schmalzgrueber in Iure Eccl. Univers, part. 9 tit. 20 n. 105, de actibus quidem diversis, sed ad eundem finem tendentibus, seque mutuo adiuvantibus, deponunt. «V

Non est recurrendum ad viam gratiae, seu non esse consulendum SSmo pro dispensatione matrimo- nii rati et non consummati, quo- ties via iustitiae sese offert, seu spes affulgeat nullitatem matrimo- nii demonstrandi : frustranea enim foret dispensatio a vinculo, quod numquam extitit, ibid.

Matrimonium in themate est nullum irritumque ex deficientia subiecti ex parte feminae: et uter- que coniux liberatur a lege alte- rius, ceu fit per obitum alicuius coniugis, pag. 501.

Quum enim huius contractus ter- minus sit ius ad mutuam corporum traditionem in ordine ad copulam,, qua duo fiunt una caro; hinc di- versitas sexus in matrimonio est materia necessaria, quamvis copula non sit necessaria, ibid.

Sed diversimode in matrimonio respicitur copula et sexus; copula enim obiectum constituit quod con- iuges promittant et ad quod ius in corpus ad invicem concedunt ^ sexus vero respicitur ut subiectum quod coniuges tradunt ad invicem ad ius copulae exercendum, qua- tenus velint, ibid.

Ex hac diversitate nascitur quod matrimonium iam initum stare po- test absque copula, ceu evenit in impotentia consequenti, quia defi- cit tantum obiectum, non vero ma- teria necessaria matrimonii: nullum autem fieret matrimonium iam ini- tum si diversitas sexus cessaret,, uti accidit in hermaphrodite ex