▾
Thomas Aquinas, De Malo
⎗←→⎘
▾
Et videtur quod non.
Consistit enim inanis gloria in eo quod aliquis velit bona sua aliis apparere. Sed hoc non est peccatum, sed laudabile; dicitur enim Matth., V, 16; sic luceat lux vestra coram hominibus, ut videant opera vestra bona. Ergo inanis gloria non est peccatum.
Praeterea, appetitus inanis gloriae in hoc consistit quod aliquis quaerit bona sua ab hominibus laudari. Sed hoc nobis ab apostolo mandatur, Rom., XII, 17: providentes bona non solum coram deo, sed etiam coram omnibus hominibus. Ergo inanis gloria non est peccatum.
Praeterea, omne peccatum consistit in deordinatione appetitus naturalis. Sed per inanem gloriam non appetitur aliquid quod non sit naturaliter appetibile; est enim naturaliter appetibile quod homo veritatem cognoscat, et quod ipse cognoscatur. Ergo inanis gloria non est peccatum.
Praeterea, Ephes., V, 1, dicitur: estote imitatores dei, sicut filii carissimi. Sed in hoc quod homo quaerit gloriam, fit imitator dei, qui suam gloriam quaerit. Ergo videtur quod appetere gloriam non sit peccatum.
Praeterea, appetere illud quod homini rependitur pro praemio, non est peccatum. Sed gloria repromittitur homini pro praemio; dicitur enim iob, XXII, 29: qui humiliatus fuerit, erit in gloria;- et Prov., III, 35: gloriam sapientes possidebunt. Ergo appetitus gloriae non est peccatum.
Praeterea, illud quod est provocativum ad opera virtutum, non videtur esse peccatum.
Sed huiusmodi est appetitus gloriae; dicit enim tullius in I tusculanarum: omnes ad studia accenduntur gloria. Ergo appetitus gloriae non est peccatum.
Praeterea, illud quod appetitur aequaliter a bonis et malis, non videtur esse peccatum.
Sed Sallustius dicit in catilinario: gloriam et honorem et imperium bonus et ignavus aeque sibi exoptant. Ergo appetitus gloriae
Praeterea, Augustinus dicit, quod inanis gloria est iudicium hominum bene de aliquo opinantium. Sed hoc appetere non est peccatum; quia, sicut ipse dicit, crudelis est qui famam suam negligit. Ergo inanis gloria non est peccatum.
Praeterea, illud quod est obiectum cupiditatis, non est peccatum, quamvis ipsa cupiditas peccatum sit, ut patet de pecunia, et de pecuniae cupiditate. Sed inanis gloria est obiectum cupiditatis, ut patet per illud quod dicitur Gal., V, 26: non efficiamur inanis gloriae cupidi. Ergo inanis gloria non est peccatum.
Praeterea, peccatum virtuti opponitur circa eamdem materiam. Sed inanis gloria non opponitur verae gloriae; possunt enim in eodem esse, ut videtur. Ergo inanis gloria non est peccatum.
Sed contra, est quod illud quod impedit hominem a fide, per quam acceditur ad deum, est peccatum. Huiusmodi autem est appetitus humanae gloriae; dicitur enim Ioan. V, 44: quomodo potestis credere qui gloriam (quae est) ab invicem accipitis, et gloriam quae a solo deo est non quaeritis? ergo inanis gloria est peccatum.
Respondeo. Dicendum quod ad huius quaestionis evidentiam oportet primo videre quid sit gloria; et secundo quid sit vana gloria; et sic tertio inspici poterit, quomodo inanis gloria sit peccatum.
Est ergo sciendum, quod, sicut Augustinus dicit super ioannem, gloria claritatem quamdam importat; unde glorificari et clarificari pro eodem in evangelio sumuntur.
Claritas autem importat evidentiam quamdam, secundum quam aliquid fit conspicuum et manifestum in suo splendore; et ideo gloria importat quamdam manifestationem alicuius in bono. Si autem manifestatur malum alicuius, iam non dicitur gloria, sed magis ignominia; et propter hoc Ambrosius dicit super epistolam ad Rom., quod gloria est clara cum laude notitia.
Consideratur autem gloria secundum triplicem statum. Nam secundum maximum sui statum gloria consistit in hoc quod bonum alicuius multitudini manifestatur; hoc enim clarum esse dicimus quod ab omnibus vel a multis perspicue videri potest. Unde tullius dicit, quod gloria est frequens fama cum laude. Et titus Livius introducit fabium dicentem: neque tempus gloriandi mihi apud unum est. Sed tamen secundo modo gloria dicitur secundum aliquem sui statum, prout bonum unius vel paucis vel uni soli manifestatur. Tertio modo etiam gloria dicitur secundum quod bonum alicuius consistit in consideratione sui ipsius, scilicet quod aliquis considerat bonum suum sub ratione cuiusdam claritatis, ut manifestandum et admirandum multis; et secundum hoc aliquis dicitur gloriari, cum aliquis appetit vel etiam delectatur circa manifestationem sui boni vel ad multitudinem vel ad aliquos paucos, sive ad unum, vel ad se ipsum tantum.
Sed ut sciatur quid sit vana gloria vel inaniter gloriari, sciendum est, quod vanum tripliciter accipi consuevit. Quandoque enim accipitur vanum pro eo quod non habet subsistentiam, secundum quod res falsae dicuntur vanae; unde dicitur in psalm. IV, 3: ut quid diligitis vanitatem, et quaeritis mendacium? quandoque vero accipitur vanum pro eo quod non habet soliditatem vel firmitatem, secundum quod dicitur Eccle. I, 2: vanitas vanitatum et omnia vanitas; quod dicitur propter mutabilitatem rerum. Quandoque vero dicitur vanum quando aliquid non consequitur finem debitum: sicut dicitur aliquis in vanum medicinam sumpsisse qui non est consecutus sanitatem; unde dicitur Is., XLIX, V. 4: in vanum laboravi, sine causa et vane consumpsi fortitudinem meam.
Secundum hoc ergo tripliciter potest dici gloria vana. Primo quidem quando aliquis gloriatur falso, puta de bono quod non habet; unde dicitur I ad Cor. IV, 7: quid habes quod non accepisti? si autem accepisti, quare gloriaris, quasi non acceperis? secundo dicitur gloria vana, quando aliquis gloriatur de aliquo bono quod de facili transit, secundum illud Is., XL, 6: omnis caro foenum, et omnis gloria eius sicut flos foeni. Tertio modo dicitur gloria vana quando gloria hominis non ordinatur ad debitum finem. Est enim homini naturale quod appetat cognitionem veritatis, quia per hoc perficitur eius intellectus: sed quod aliquis appetat bonum suum ab aliquo cognosci, non est appetitus perfectionis; unde habet quamdam vanitatem, prout hoc non est utile ad aliquem finem.
Potest autem laudabiliter ordinari ad tria.
Primo quidem ad gloriam dei; per hoc enim quod bonum alicuius manifestatur, glorificatur deus, cuius est principaliter illud bonum, sicut primi actoris unde dicitur Matth. V, 16: sic luceat lux vestra coram hominibus, ut videant opera vestra bona, et glorificent patrem vestrum qui in caelis est. Secundo est utile ad proximorum salutem qui bonum alicuius cognoscentes aedificantur ad imitandum, secundum illud ad Rom. XV, 2: unusquisque vestrum proximo suo placeat in bonum ad aedificationem. Tertio modo ordinari potest ad utilitatem ipsius hominis, qui dum considerat bona sua ab aliis laudari, de his gratias agit, et firmius in eis persistit; unde apostolus frequenter fidelibus christi commemorat ipsorum bona, ut firmius in eis persistant.
Si quis ergo appetat manifestationem suorum bonorum, vel etiam in huiusmodi manifestatione delectetur non propter aliquod trium praedictorum, erit gloria vana.
Manifestum est autem quod secundum quemlibet horum modorum vana gloria importat quamdam inordinationem appetitus quae facit rationem peccati. Unde vana gloria, quocumque modo sumatur, est peccatum; sed tamen tertio modo sumpta communior est; sic enim potest aliquis inaniter gloriari tam de habitis quam de non habitis, et tam de spiritualibus bonis quam etiam de temporalibus.
Ad primum ergo dicendum, quod dominus ibi mandat quod bona nostra faciamus aliis innotescere propter gloriam dei; unde subditur: ut videant opera vestra bona, et glorificent patrem vestrum qui in caelis est.
Hoc autem non est inanis gloriae.
Ad secundum dicendum, quod apostolus mandat ut bona coram hominibus provideamus propter eorum utilitatem; unde subdit: si fieri potest, quod ex vobis est, cum omnibus hominibus pacem habentes, quae etiam intentio vanitatem gloriae excludit.
Ad tertium dicendum, quod unumquodque perfectum naturaliter communicat se aliis secundum quod possibile est; et hoc competit unicuique rei ex imitatione primi perfecti, scilicet dei, qui bonitatem suam communicat omnibus. Bonum autem alicuius communicatur aliis et quantum ad esse et quantum ad cognitionem; unde ad naturalem appetitum pertinere videtur quod aliquis bonum suum innotescere velit. Si igitur hoc referatur ad debitum finem, erit virtutis; si autem non, erit vanitatis.
Ad quartum dicendum, quod cognoscere divinam bonitatem, est ultimus finis rationalis creaturae, in hoc enim beatitudo consistit: unde gloria dei non est ad aliquid aliud referenda, sed proprium ipsius dei est ut gloria eius propter seipsam quaeratur. Nullius autem creaturae bonum sua cognitione facit creaturam rationalem beatam; unde nulla creaturae gloria est propter ipsam quaerenda, sed propter aliud.
Ad quintum dicendum, quod pro praemio promittitur gloria non vana, sed vera, quae in cognitione dei consistit; et talis gloria nunquam est peccatum.
Ad sextum dicendum, quod plures hominum ad bona spiritualia propter aliqua bona temporalia incitantur; non tamen propter hoc inordinata cupiditas bonorum temporalium vitio caret; ita etiam, etsi plurimi propter gloriam, virtutis opera faciant, non tamen propter hoc inordinatus appetitus gloriae vitio caret, quia virtutis opera non sunt propter gloriam facienda, sed magis propter bonum virtutis, vel potius propter deum.
Ad septimum dicendum, quod, sicut Sallustius ibi subdit, boni nituntur ad gloriam vera via, idest per virtutem. Hoc autem non est inaniter appetere gloriam, sed ad eam inordinate conari.
Ad octavum dicendum, quod iudicium bene opinantium de aliquo, ita ad inanem gloriam pertinet dum absque utilitate appetitur.
Ad nonum dicendum, quod gloria, secundum quod est in his qui cognoscunt bonum nostrum, est obiectum cupiditatis; et sic non est peccatum: potest enim et bene et male desiderari. Alio modo secundum quod est in appetitu ipso; et sic habet vanitatem et rationem peccati.
Ad decimum dicendum, quod vera gloria et inanis gloria possunt esse in eodem, sed non secundum idem.