CAPUT VIII.

Consideravit semitas domus suae, et panem otioso non comedit.

sig. 1

SADE

AdminBookmark

Inscriptio versus istius est littera sade, quae interpretatur venatio. Est autem venatio perniciosa, et venatio otiosa, et venatio bona.

Venatio perni- | Venatio Lamech,

"Venatio Nemrod, ciosd esi iiipiex:

|f Venatio Sidonis. Venatio Lamech est in concupiscentia et ira. Unde primus ex libidine bigamiam induxit, et venatus fuit sibi duas uxores, Odam, et Sellam: quae significant gulam, et luxuriam: quas venantur hi qui ambulant in carne. Irae autem fuit etiam sua venatio: quia occidit virum in vulnere, et adolescentem in livore vulneris. Cain enim occidit sagitta, et juvenem qui duxit eum occidit percussione arcus, et ita per livorem: quia lignum arcus non vulneravit, sed livorem induxit . Similiter irati: venantur per iram duo, scilicet occisionem Cain, de quo '' Dominus ut non occideretur : quia spiritualiter occidunt peccatorem, vulnerantes eum sagittis mulorum verborum per vituperia et maledictiones et improperia. Et adolescentem, hoc est, quemlibet for-

tem in hoc mundo occidunt in livore, hoc est, per odium et invidiam: quia illa sunt arcus dolosus, ex quo curvato procedunt spicula maledictionum et increpationum et corrixationum hujus mundi.

Venatio autem Nemrod est venatio potentium hujus mundi, quae fit opprimendo, rapiendo, praedando: et illo modo quem vocant petitiones, tamen potius exactiones appellentur. Et de hac dicitur, Eccli. xiii, 23: Venatio leonis onager in eremo: sic ei pascua divitum sunt pauperes.

Venatio autem Sidonis est venatio avarorum, quae expletur fraude circumvenientium se in negotiis, et dolis deceptionum, et furtis, et usuris, et hujusmodi. Et haec est venatio aranearum, quae eviscerat se humore sibi naturali, ut capiant muscas, hoc est, temporalia hujus mundi.

Venatio vero otiosa est venatio Esau, propter quam amisit benedictionem patris, cum nimis distraheretur in illa . Et haec est venatio vana, qua occupantur taediosi circa Deum et divina in captura cervorum, et altilium, et hujusmodi: de quibus dicitur, Baruch, 1II, 16-20: Ubi sunt principes Gentium, et qui dominantur super bestias quae sunt super terram ? qui in avibus caeli ludunt, qui argentum thesaurizant, et aurum, in quo confidunt homines, et non est finis acquisitionis eorum ? qui argentum fabricant et solliciti sunt, nec est inventio operum illorum ?Exterminati sunt, ei ad inferos descenderunt, et alii loco eorum, surrexerunt.

Venatio autem bona est venatio Petri et Apostolorum, qui facti sunt a Domino piscatores hominum, ut promittitur eis, Matth. IV, 19: Venite post me, ei faciam vos fieri piscatores hominum.

Et secundum hoc interpretatio respondet versui cum inscribitur haec littera. Circumeundo enim semitas venatur domus suae custodiam mulier ista, fugiendo autem otium venatur panis abundantiam: quae duo continentur in versu.

" Consideravit semitas, etc. " Duo, ut dictum est, continentur in hoc versu, scilicet domus custodia, et meritum panis: quia per laborem panem meretur.

Circa primum notantur tria, scilicet quae consideratio sit qua considerat domum, et quae sint semitae, et qualiter domus sit aedificata.

Consideratio | Discussionis, antem est tri- " Circumspectionis, plex, scilicet |Inspectionis.

Discussionis, quia omnes vias suas et semitas discutit, sicut docet Jerem, VI, 16: State super vias, ei videte, ei interrogate de semitis antiquis, quae sit via bona, ei ambulate in ea: ei invenietis refrigerium animabus vestris. Stat enim mulier haec super vias suas discutiendo, et interrogat de semitis in exemplis patrum: sciens quia est via quae videtur homini recta, et novissima ejus ducunt ad mortem . Unde discutiendo scit eligere bonum, et reprobare malum.

Considerat etiam circurnspiciendo, hoc est, omnia pericula revolvendo ad futurum, cauta ex consideratione praeteriti, et in praesenti secura ex praemeditatione omnium suorum operum.: quia ipsa omnia, facit cum consilio, et ideo post factum non paenitebit . Unde mulier haec significatur per onagrum liberum: quia libera est a curis carnis, et ideo clamorem exactoris non audit, id est, ventris: de quo onagro habetur, Job, xxxix., 5, 7 et 8, quod circumspicit montes pascuae suae, et virentia quaeque perquirit. Montes autem pascuae, sunt alta consilia Dei in quibus pascit se implendo ea. Virentia quaeque, sunt omnia quae juvant ad. bona opera, ut bona colloquia, bonae societates, et hujusmodi: et illa omnia perquirit, eo quod in omnibus est circumspecta et provida.

Inspicit autem continuo bona sua ut lucein fulgentem: quia, sicut dicitur, Proverb. IV, 18: Justorum semita quasi lux splendens procedit, et crescit usque ad perfectam diem. Inspicit autem non ut ille Pharisaeus qui dixit, Luc. xviii, ii: Deus, gratias ago tibi, quia non sum sicut caeteri hominum, raptores, injusti, adulteri: velut etiam hic publicanus. Sed inspicit ut multipliciter et gratias agat et in ipsis permaneat: sicut habetur, Eccli. xxvii, 12: Homo sanctus in sapientia manet sicut sol: nam stultus sicut lima mutatur.

Sequitur quae, sint semitae. Habet autem semitas ad facundiam ejus. | Praeceptum,

Semitae vo- |Consilium, luntatis mariti "Opus supererogatiosunt quadrupli- A nis, ces, scilicet |Sanctorum desiderio-

( rum ad Deum.

Semita praecepti dividitur in deceni, ut patet, Exod. xx, 1 et seq.: quorum tria pertinent ad Deum, scilicet, Dominus Deus tuus, Deus unus est: non erunt tibi dii alii. Et in hoc praecepto continetur totum quod est de fide Trinitatis et unitatis. Secundum. est, v. 7: Non assumes nomen Domini Dei tui in vanum, scilicet, in falsa et perversa juratione in quo condemnatur omnis perjurus. Volumen enim volans, de quo habetur, Zachar. v, 4, id est, sententia condemnationis, veniet ad domum furis,et ad domum jurantis in nomine Dei mendaciter. Tertium, v. 8: Memento ut diem sabbati sanctifices. Sabbatum autem est requies, et requies cordis nostri non est sancta nisi in Deo, ut scilicet in nullo contra Deum cor nostrum requiescat: quia aliter polluimus sabbatum quod relinquitur populo Dei. Hinc etiam in Ecclesia constitutae, sunt feriae in quibus populus vacans ab operibus servilis infirmitatis vitae hujus., corde consurgat in quietem quae in Deo est, et discat in idipsum redire, et delectari in Domino, ut det ei petitiones cordis. Septem alia pertinent ad proximum, quorum unum solum est affirmativum, scilicet, v. 12: Honora patrem tuum et matrem tuam, ut sis longaevus super terram: in quo praecipitur nobis ut omnem honorem et adjutorium, quae possumus impendere proximo qui parentis nomine significatur, non negligamus. Ad Roman. xii, 7 et 8: Qui docet in doctrina, qui exhortatur in exhortando, qui tribuit in simplicitate, qui praeest in sollicitudine, qui miseretur in hilaritate. Et exhibeamus superioribus reverentiam et obedientiam, aequalibus socialem vitam et jucundam, inferioribus autem misericordiam. Quintum praeceptum est, v. 13: Non occides: in quo prohibetur nobis ut per iram et odium et rancorem nec factis nec verbis aliquem percutiamus vel laedamus in persona. Sextum, v. 14: Non maechaberis: in quo nobis omnis illicitus concubitus prohibetur, et peccatum omne quod contra naturam vocatur. Septimum est, v. 15: Non furium facies: in quo prohibetur omnis illicitus quaestus, ut usura secundum omnes species suas, et rapina, et exactiones illicitae, et deceptiones in contractibus. Octavum est, v. 16: Non loqueris contra proximum falsum testimonium: in quo prohibetur mendacium et loqui in corde et corde, et omnis fraus quae proximo potest fieri in verbis: verba enim debent esse testimonium veritatis in corde. Nonum est, v. 17: Non desiderabis uxo-

rem proximi tui, etc.: in quo prohibetur immunditia cordis propter quosdam qui. continent corpore, sed non corde. Decimum est, ibidem, v. 17: Non concupisces domum proximi tui, etc,: in quo prohibetur avaritia cordis, quae non procedit ad actum exterius.

De his semitis habetur, Isa. II, 3: Venite, et ascendamus ad montem Domini, et ad domum Dei Jacob, et docebit nos vias suas, et ambulabimus in semitis ejus. Et in Psal. XXIV, 4: Vias tuas, Domine, demonstra mihi, et semitas tuas edoce me.

Semitae consiliorum Dei inveniuntur hinc inde dividi in octo capita. Et habetur de eis, Matthaei, v, 3 et seq., ubi primo ponit primum consilium, dicens: Beati pauperes spiritu, quoniam ipsorum est regnum caelorum. Praeceptum enim quod est ante hoc consilium, habetur in Psal. lxi, 11: Divitiae si affluant, nolite cor apponere. Praeceptum enim est ut divitiae subjiciantur, sicut dixit Petras gloriando ad Christum, Matth. XIX, 27: Ecce nos reliquimus omnia, et secuti sumus te. Sunt enim pauperes spiritu, pauperes spiritualiter actu et voluntate, Christum pauperem et peregrinum pauperes et peregrini sequentes. Secundum est, V. 4: Beati mites, quoniam ipsi possidebunt terram. Est autem mititas quae nec alienis injuriis irritatur et provocatur, nec irritat et provocat alium. Et praeceptum quod est ante hoc consilium, est ut non occidamus vel laedamus aliquem. Tertium consilium est, V. 5: Beati qui lugent, quoniam ipsi consolabuntur. Et intelligitur de luctu duplici, scilicet pro peccatis, et incolatu miseriae: pro peccatis autem suis et aliorum. Quartum consilium est, v. 6: Beati qui esuriunt ei sitiunt justitiam, quoniam ipsi saturabuntur. Et intelligitur de justitia quae omnia ponit in debito decenti, scilicet ut corpus habeat quod suum est, et anima quod suum, et reddamus Praelatis quod suum: ut verificetur in nobis quod dicit Dominus, Matth. xxii, 21:

Reddite quae sunt, Caesaris, Caesari: ei quae sunt Dei, Deo. Quintum est, v. 7: Beati misericordes, quoniam ipsi misericordiam consequentur. Et intelligitur de misericordia in pauperes, quando etiam devote tribuitur pauperibus: etsi non potest exhiberi opere, saltem tribuatur corde. Sextum est, v. 8: Beati mundo corde, quoniam, ipsi Deum videbunt. Et consulitur nobis hic ut cor a vitiis purgemus, et occupationibus, et curis hujus vitae: ut agamus sabbatum. Dei in quo videtur Deus per gustum aeternae requiei. Septimum est, v. 9: Beati pacifici, quoniam filii Dei vocabuntur. Et intelligitur de his qui pacem faciunt inter se et proximum, et inter conscientiam suam et concupiscentiam suam, et inter se et Deum. Haec enim est pax temporis, et pax pectoris, et pax aeternitatis. Octavum est, v. 10: Beati qui persecutionem patiuntur propter justitiam, quoniam ipsorum est regnum caelorum. Licet omnis Christianus ex praecepto debeat confiteri nomen Christi cum requiritur, tamen aliud est de his qui circumferunt Christum, et quasi ultro offerunt se periculo persecutionis, ut dicitur hic.

Et de his semitis habetur, Proverb. IV, 26: Dirige semitam pedibus tuis, et omnes viae tuae stabilientur. Et, lsa. XXVI, 7: Semita justi recta est, rectus callis justi ad ambulandum. Et est hic justi neutrius generis: vel si quis velit ipsum esse masculini generis, tunc supponit Christum qui in his semitis fuit nobis exemplum.

Semita supererogationis dividitur in tria, quia supererogatur verbum a Doctoribus, et superogatur id quod in cura fit ultra debitum.

Verbum superererogatur, quando supra id quod habemus a Sanctis, sententiae veritatis ad stabilimentum fidei et eruditionem bonorum morum excogitan- tur. Et hoc significatur, Luc. x, 34 et 35, ubi legitur, quod Samaritanus vulneratum ducens in stabilium protulit duos denarios et dedit stabulario, id est, duo testamenta dedit Christus, verus custos animae, pastoribus Ecclesiae: adjungens, quod si quid supererogaveris cum redierit ad judicium reddet ei. Item, Luc, XIX, 23, dicitur: Haec enim est pecunia Domini quae cum usuris, et non sola exigitur a nobis: et damnatur qui non dat eam ad mensam nummulariorum .

De supererogatione autem laboris vel operis habetur, Act. xx, 33 et 34: Argentum, et aurum, aut vestem nullius concupivi, sicut ipsi scitis: quoniam ad ea quae mihi opus erant,, et his qui mecum sunt, ministraverunt manus istae. Poterat enim qui altari participabat, de altari vivere ; et qui Evangelium annuntiabat, de Evangelio vivere: sed non fecit, ne aliquod offendiculum apud avaros daret Evangelio Christi. Simile habetur de Samuele, I Reg. XII, 3: Loquimini de me coram Domino, et coram Christo ejus, utrum bovem cujusquam tulerim, aut asinum: si quempiam calumniatus sum, si oppressi aliquem, si de manu cujusquam munus accepi, et contemnam illud hodie, restituamque vobis. Simile etiam dicit Moyses de se, Numer. xvi, 15: Tu scis quod nec asellum quidem umquam acceperim ab eis, nec afflixerint quempiam eorum.

De supererogatione autem curae intelligitur officium et nomen Episcopi. Unde etiam Episcopus superintendens interpretatur, quia supra debitum etiam debuit intendere et impendere gregi sibi commisso: sicut loquitur Dominus, Michaeae, VI, 3 et 4: Popule meus, quid feci tibi, aut quid, molestus fui tibi? responde mihi. Quia eduxi te de terra aeqiipti, ei de domo servientium libera-vi te: et misi ante faciem tuam Moysen, ei Aaron, et Mariam ? Populos meus est populus Domini, cui pastor super exhibitionem sacramentorum et praedicationem fidei et morum, supererogare debet tria. Per sacramenta enim educit de aegypto peccatorum: sed per praedicationem fidei et morum liberat de domo servientium, id est, de servilibus operibus, cum docet virtutes et fidem.. Et supereroganda sunt tria, scilicet exemplum, et oratio cum sacrificio, et amara paenitentia pro peccatis ovium suarum. Exemplum invenitur in Moyse qui dux fuit et auriga populi Dei in his quae ad Deum pertinent. Per Aaron autem notatur oratio et sacrificium pro populo: quia ille Sacerdos constitutus est, ut offerret dona et sacrificia pro his qui ignorant et errant. Maria autem interpretatur amarum mare : quia non habemus pontificem qui non possit compati infirmitatibus nostris, sed tentationes et peccata populi deflet et deplangit tamquam sint sua . Tunc enim sunt regale sacerdotium in regendo auctoritate et exemplo . Gens autem sancta in oblatione orationis et sacrificii sacrosancti, populus autem acquisitionis per gemitum et planctum quo acquirunt peccatores, genus vero electum praecedet in eis per introitum: quia justa electione debent intrare, non sumendo sibi honorem, sed. prius electi ab aliis ad onus.

De his semitis habetur, Job, xxviii, 7, ubi dicitur de malis Praelatis: Semitam ignoravit avis, nec intuitus est eam oculus vulturis. Avis dicitur Christus qui. volavit in caelum: et vultur etiam dicitur, quia longe vidit: haec enim dicitur esse proprietas vulturis quod longe videt. Et hujusmodi avis semitam ignorat, qui ad. similitudinem ejus gregem sibi commissum non pascit. Oculos autem vulturis non. intuetur, qui. non

longe ante praevidet populi Dei. periculum et tentationes ut succurrat.

Semitae desideriorum sunt viae cordis ad. Deum, quae semitae multae sunt. Per quot enim desideria ad Dominum ascendimus, tot sunt viae harum semitarum. Et de his habetur, Isaiae, xxvi, 8: In semita judiciorum tuorum, Domine, sustinuimus te : nomen tuum, ei memoriale tuum in desiderio animae.

Sequitur de domo. Quia autem supra quadruplicem domum distinximus, scilicet superiorem, inferiorem, interiorem, et exteriorem: ne iterum eadem repetere videamur, hic alias quatuor domus ae- dilicabimus , scilicet | C asfri,

| Claustri. Domum .

aestivam,

| Hiemalem Domus castri mansio securitatis, est

sita in monte altissimo virtutum, de quo habetur in Psal. xxiii, 3 et 4: Quis ascendet in montem Domini? aut quis stabit in loco sancto ejus? Innocens manibus et mundo corde, qui non accepit in vano animam suam, nec juravit in dolo proximo suo. Hic est mons Dei, mons sanctus, et mons Dei Thabor, qui interpretatur veniens lumen, in quo transfiguratus in virum alterum cernitur Dominus .

Munitur autem fossato hujus nostrae mortalitatis. Mortalitatis enim hujus miseria ad hoc prodest Sanctis, quod non. delectantur in mundo: unde, Job, III, 22: Gaudent vehementer cum invenerint sepulcrum. Et loquitur de viris sanctis qui gaudent habendo munitionem contra diabolum, sepulcrum mortalitatis hujus: confidentes quia certitudo mortis tutat a superbia, et replet timore Dei. Habet etiam castrum istud murum protectionis Dei, sicut dicitur in Psal. xc, i: Qui habitat, in adjutorio Altissimi,in protectione Dei caeli commorabitur.

Antemurale autem est custodia Angelorum, sicut dicit Psal. xc, 11: Angelis suis mandavit de te, ut custodiant te in omnibus viis tuis. Turrim autem habet humilitatis: et haec est turris David, de qua legitur, Cantic, iv, 4, quod aedificata est cum propugnaculis: mille clypei pendent ex ea, omnis armatura fortium. Propugnacula verae humilitatis sunt quatuor, qua) notantur in duobus versibus:

Spernere mundum, spernere nullum, spernere tsese,

Spernere se sperni: quattuor haec bona sunt.

Humilitas autem dicitur turris, quia est profunda. Et dicit Philosophus quod " altum et profundum sunt idem.. " Clypei autem mille sunt inlinita exempla Sanctorum de humilitate. Armatura autem fortium sunt pugnae Sanctorum quibus superbiam destruxerunt.

Hoc castrum figuratur in Luc. x, 38 et 39, ubi dicitur, quod intravit Jesus in quoddam castellum: et mulier quaedam Martha nomine, excepit illum in domum suam: et huic erat soror nomine Maria. Martha enim est vita activa, et Maria vita contemplativa, quae in. hoc castro Christo obsequuntur. Ipse autem intrat in castrum, quia tutus est sub turri humilitatis. In hac domo mulier habet vigiles in. propugnaculis, defensores in turribus, et milites in muris. Vigiles sunt providentiae quas habet in providendis periculis: sicut praecipit Petrus, 1. Petr. v, 8 et 9: Sobrii estote, et vigilate: quia adversarius vester diabolus tamquam leo rugiens circuii, quaerens quem devoret: cui resistite fortes in fide. Custodes sunt duo: timor, et amor. Timor enim facit fugere malum, et amor confortat in bono. Timor bonus est custos in hoc quod excludit inimicos. Amor autem custos est bonus in hoc quod intus nutrit amicos. Et de his habetur, Isa. lxii, 6: Supermuros tuos, Jerusalem, constitui custodes: tota die et tota nocte in perpetuum non iacebunt, scilicet laudando nomen Domini. Timor enim laudat in die, quia includit lucida. Milites autem sunt pugnae contra tentationes: sicut dicitur, Job, vii, 1: Militia est vita hominis super terram. De hoc castro sic munito habetur, Isa. xxvi, 1: Urbs fortitudinis nostrae Sion: salvator potietur in ea murus, et antemurale.

Domus autem claustri est secundo loco aedificanda. Haec igitur est obedientia quae est Bethania, quae domus obedientiae interpretatur, in qua saepissime fuit Jesus cum sua familia, habens oratorium orationis. Isa. lvi, 7: Holocausta eorum, et victimae eorum placebunt mihi super altari meo: quia domus mea domus orationis vocabitur. Et in Evangelio, Matth. xxi, 13: Scriptum est: Domus mea, domus orationis vocabitur. Et Augustinus in Regula. " In oratorio nemo aliquid. " agat nisi ad quod factum est, unde et " nomen accepit. " Et illud idem dicit Glossa super Joannem.

Habet secundo refectorium lectionis. Unde Augustinus in Regula: " Non in " solo pane vivit homo, sed in omni " verbo quod procedit de ore Dei. " Et Amos, viii, 11: Ecce dies veniunt, dicit Dominus, et mittam famem in terram: non famem panis, neque sitim aquae, sed audiendi verbum Domini.

Habet tertio dormitorium contemplationis. et quietis. Unde, Job, III, 13 et seq., ubi maledixit diei peccati, quia p ri vab a t eu m co nt e mp 1. ali o n e ae t er n or um, subdit dicens: Nunc enim dormiens silerem, ei somno meo requiescerem cum regibus et consulibus terrae, qui aedificant sibi solitudines: aut cum principibus, qui possident aurum, et replent domos suas argento. Silet enim dormiens in contemplatione a rumoribus hujus mundi, et quiescit in somno somnians aeterna: quiescit a labore incolatus miseriae hujus cum. regibus qui regunt seipsos, et consulibus terrae qui. aliis dant consilia perfectionis quae hauriunt in contemplatione: et cum principibus qui aeterna desiderant, quae sunt prima, et ideo possident aurum, hoc est, fulgorem sapientiae divinae, et replent domos cordis sui argento eloquentiae in sono praedicationis, et aedificant sibi solitudines in conscientiae secreto. In isto dormitoria immittit Dominus saporem in Adam, et tollit costam, et facit inde mulierem . Adam enim homo interpretatur. Costa antem, quae juxta cor sumitur, dura est, et significat duritiam hujus vitae quae juxta cor hominis radicatur: aedificatur autem in mulierem foecundam quando fit ista contemplatio quae foecunda est in gaudiis aeternorum bonorum, licet in hujus vitae laboribus sterilis inveniatur.

Quarto, habet capitulum confessionis, ubi accusantur et emendantur perversa. Unde, Isa. xxxviii, 15: Recogitabo tibi omnes annos meos in amaritudine animae meae. Et, Psal. xxxi, 5: Dixi: Confitebor adversum me in justitiam meam Domino: ei tu remisisti impietatem peccati mei.

Quinto, habet lavatorium satisfactionis. Unde Isa. I, 16 et 17: Lavamini, mundi estote, auferte malum cogitationum vestrarum ab oculis meis: quiescite agere perverse, discite bene facere. Et Joan, IX, 7, de caeco nato: Vade, lava in natatoria Siloe (quod interpretatur Missus). Quia missus est pcenitens ad Praelatum qui injunget satisfactionem. Item, Naaman dictum est quod lavaret septies in Jordane, et reciperet sanitatem caro sua, et mundaretur . Leprosus enim est qui. in peccatis est: et Jordanis est satisfactio, quia Jordanis descensus humilis interpretatur. Septies autem lavat, qui cum verecundia peccati, et lacrymis, et jejunio, et oratione, et eleemosyna, et vigiliis, et disciplinis satisfacit. Haec enim unt septem ablutiones ipsius.

Sexto est infirmaria compassionis.

Unde, ad Roman. xiv, 1: Infirmum in fide assumite, et non in disceptationibus cogitationum. Et, ad Hebr, xiii, 3: Mementote vinctorum, tamquam simul vincti: et laborantium, tamquam et ipsi in corpore morantes. Haec infirmaria significatur per porticum piscinae probaticae, in qua jacebal languentium multitudo, ut legitur, Jom v, 3.

| Condolere dolentibus, Et sunt quinque |Consolari tristes, porticus, cont fovere infirmos, passionis quin - | Sust inereimpatm que affectus: I laborantium,

| Adjuvare debiles,

Septimo autem est ibi promptuarium sive cellarium memoriae et meditationis. Unde, Psal. cxlvii, 13: Promptuaria eorum plena, eructantia ex hoc in illud. Quia de memoria et meditatione, omni poscenti rationem parati debent esse reddere eam de ea quae in ipsis est fide et spe "

Octavo autem est etiam eo quina studii et doctrinae: quia in studio et doctrina omnia inciduntur in partes, et decoquuntur, et condiuntur in saporem dulcem et competentem. Unde in visione ultima Ezechielis, inter alia aedificia domus vidit etiam coquinas. Et haec etiam. coquina significatur per pastophoria quae aedificabantur in atriis domus Domini, ut habetur, I Machab. IV, 57.

Nono, habet portam charitatis quam omnibus bonis aperit, et dat aditum. Unde, Genes. xxiv, 31, loquitur charitas: Ingredere, benedicte Domini, cur foris stas? praeparavi domum, et locum camelis tuis. Unde etiam, Genes. xxviii, 17, dixit Jacob: Non est hic aliud nisi domus Dei, et porta caeli. Et sic est adhuc, ubi charitas invenitur in porta ei austrorum.

Decimo, habet hospitium misericordiae, ut dicit Apostolus, ad Philemonem, v. 7: Gaudium magnum habui, ei conso-lationem in charitate tua: quia viscera Sanctorum requieverunt per te, frater. Et infra, in eadem epistola, v. 22: Sirmii et para mihi hospitium. Et, ad Hebr. xiii, 2: Hospitalitatem nolite oblivisci: per hanc enim latuerunt quidam, Angelis hospitio receptis.

Undecimo, habet hujusmodi domus locutorium praedicationis. Unde, Cantic. ii, 14: Sonet vox tua in auribus meis: vox enim tua dulcis, et facies tua decora. Et, Psal. xliv, 3: Speciosus forma prae filiis hominum, diffusa est gratia in labiis tuis: propterea benedixit te Deus in aeternum.

Duodecimo est ibi sentina poenitentiae, in qua deponimus omnia in nobis corrupta: sicut dicitur, Michaeae, vii, 19: Deponet iniquitates nostras, et projiciet in profundum maris omnia, peccata nostra,

Tredecimo est ibi schola disciplinae: sicut dicit Apostolus, ad Hebr. xii, 11: Omnis disciplina in praesenti quidem non videtur esse gaudii, sed maeroris: postea autem fractum pacatissimum, exercitatis per eam reddet justitiae.

Quartodecimo, habet ambitum exteriorem, religionis, undique hominem claudentis. Unde Augustinus in Regula: " In incessu, statu, et habitu vestro nihil " fiat quod cujusquam offendat aspe-" ctum, sed quod vestram deceat sanctita" tem. " Et, Cantic. v, 10: Dilectus meus candidus et rubicundus, electus ex millibus. Candidus enim est castitate, et rubicundus charitate: sed. electus ex millibus religione interiori et exteriori: unde etiam dicit de ipso quod totus est desiderabilis .''

Quintodecimo, habet peribulum interiorem per quatuor virtutes cardinales in quadrum aedificatum: quarum virtutum parietem unum habet prudentia, habens columnas septem, scilicet sapientiam, scientiam , consilium, intellectum, pro- videntiam, memoriam, et solertiam: sapientiam de gustu divinorum, scientiam de dispositione mundanorum, consilium de beneplacito Dei, intellectum de eloquiis sanctis, providentiam de futuris periculis, memoriam de praeteritis, solertiam autem de hominum versutiis. Et his quasi septem columnis aedificatur et sustentatur paries prudentiae qui primus est.

Secundum parietem interius tenet justitia, habens et ipsa columnas septem excisas ipsius sapientiae manu. Columna prima est ad superiorum praecepta obedientia. Secunda vero, ad Deum theosebia, quae nihil aliud est quam cultus Deo debitus, quae etiam latria nuncupatur. Tertia est in judicando rectitudo sive veritas judicii sine acceptione personarum. Quarta vero, ad pares societas. Quinta, ad inferiores misericordia. Sexta autem, humilitas. Et septima, reverentia ad omnes qui in gradu dignitatis sunt constituti. Tertium parietem aedificat et protrahit temperantia, habens et ipsa columnas septem quibus innititur: quarum prima est continentia. Secunda, parcimonia in gustu. Tertia, modestia modum statuens interius et exterius. Quarta vero, silentium moderatum. Quinta, blanditia. Sexta, benevolentia sive benignitas. Septima et ultima, pietatis affectus liquescens ad omnes.

Quartum iterum parietem protendit fortitudo innixa columnis septem., scilicet patientiae in adversis, longanimitati in sustinendo, magnificentiae in ambitu cordis magnifici, securitati in vincendo, confidentiae in aggrediendo ardua, fiduciae in auxilio Dei, et perseverantiae in fine tribulationis. Et haec domus est quam aedificavit sapientia excidens in ea columnas septem ad quodlibet latus: ut habetur, Proverb. IX, 1: et in. Apocal. XXI, 16, dicitur quod caelestis Jerusalem aedificata est per quadrum .

Habet autem vir hujus mulieris, Christus, totam familiam suam in domo ista quae Bethania dicitur. Ubi enim Maria contemplatur, ubi contemplanti Martha

ministrando turbatur et sollicita est circa plurima: ubi activi discipuli audiunt docentem ut studentes: Jesus sedet ut docens, Simon et Lazarus recumbunt ut jucunda refecti epulis gratiarum internae consolationis. Ubi etiam Judas furatur, et significantur proprietarii per Judam, et murmurantes contra obedientiam per Simonem qui et obediens interpretatur: in hac etiam domo Dominus tamquam dispensator familiae hujus mulieris, ut paterfamilias omnia opera sua familiarius et abundantius ostendit. Hic enim curat Mariam a septeni daemonibus, hoc est, animam peccatricem a septem vitiis capitalibus. Martham autem a fluxu sanguinis, ut dicit Ambrosius, hoc est, fluxum carnis constringit per continentiam. Mundat etiam Simonem a lepra, hoc est, incurabili morbo ab homine, sed. a Deo tantum curabili, qui totum corpus corrumpit et commaculat, hoc est, a peccato consuetudinis malae. Et reprehendit Pharisaeum indignantem de curatione peccatricis , ''hoc est, confutat superstitiosos, alios semper judicantes et indignatione animi plenos ad facta aliorum. Hic etiam suscitat quatriduanum, hoc est, desperatum faetentem in peccatis. Primo enim die jacuit, quando consensum adhibuit ad peccatum. Secundo autem, quando complevit in opere. Tertio vero, quando accessit consuetudo. Quarto insuper, quando etiam faetebat desperatione: unde etiam Dominus flevit super eum, et spiritu infremuit , notans in hoc difficultatem resuscitandi ad vitam. Hic etiam loquitur ad turbas, et vox Patris clarificans eum est audita, Locutio enim ad turbas est auditus laudis quo turbae in claustris admirantur. Vox autem Patris clarificans Filium est fama claustralium celebris. Hic nihilominus

unguntur pedes, scilicet misericordiae, et veritatis: quibus omne cor perambulat unguento poenitentiae. Et ungitur caput divinitatis ejus, unde omne bonum descendit, unguento devotionis et gratiarum actionis. Et notandum quod haec omnia secundum Evangelium completa sunt in Bethania, quae domus obedientiae interpretatur, et significat claustrum, ut dictum est.

Sequitur de domo aestiva. Domus autem haec habet deambulatorium, et viridarium: in quibus haec mulier ab aestu refrigeretur. Habet etiam fontem in viridario. De viridario et fonte simul habetur, Daniel. XIV, 4, ubi legitur quod Joachim, vir Susannae, erat dives: et erat ei pomarium conjunctum domui suae. Et infra, in eodem capite, v. 5, legitur, quod ingressa est Susanna in pomarium sicut fieri et nudiustertius, voluitque lavari in pornario: aestus quippe erat. Est autem nihil aliud domus aestiva, nisi prosperitas hujus mundi, quae quandoque arridet huic mulieri: unde etiam in ista non habitat, sed deambulat, et deambulatorium ipsius est dilatatio quaedam cordis in hujus mundi prosperis. Et ideo etiam qui sedet in hac domo suscipiens munera, et impinguatur deliciis, Eglon scilicet, a nuntio Domini, scilicet Aod, interficitur. Sic enim legitur, Judic. III, 20 et seq., quod. Eglon, cum interficitur ab Aod, sedebat in aestivo caenaculo, et erat pinguis valde. Viridarium autem conjunctum domui in quo etiam refrigerium capitur, sunt virentes et florentes amici, scilicet quod infantes exsultant lusibus, et nepotes et propinqui florent ut quaedam arbores. Fons autem quo lavatur a sudoribus in hac domo contractis, est fons sacramenti poenitentiae et confessionis: unde etiam in, viridario et domo, Susanna de crimine accusatur, et per industriam Danielis eripitur: quia vix hujus mundi prospera quis habere poterit sine peccato, vel nota peccati. Et nisi Daniel, hoc est, sermo divinus, eripiat, lapidabitur verbis durissimis Job. XXI, 13, qui dicit: Ducunt in bonis dies suos, et in puncto ad inferna descendunt.

Sequitur de domo hiemali. Et haec est adversitas, habens aestuarium impatientiae, in quo continuo crematur ignis irae in fornace illatae injuriae. Unde in hac domo Joakim, rex Judae, scidit librum verborum Domini, et combussit in igne. Legitur enim, Jerem. XXXVI, 22 et 23, quod rex sedit in domo hiemali in mense nono, et posita erat arula coram eo plena prunis: et ibi verba Domini combussit. Domus hiemalis, ut dictum est, adversitas est. Mensis autem nonus, est recens illata injuria, quia in recenti molestia ira magis fervet. Verba autem Domini sunt verba quibus praecipitur ut reddamus Domino vindictam, illatas nobis injurias per patientiam tolerantes. Sed haec verba scinduntur, quando quidem audiuntur studiose, sed opere non implentur: tales enim scindunt verbum ab efficacia quam consequi in ipsis deberent. Has autem duas domus habet mulier haec ad probationem, non ad mansionem : sciens quod dicit Propheta Amos, III, 15: Percutiam domum hiemalem cum domo aestiva: et peribunt domus eburneae, et dissipabuntur aedes multae, dicit Dominus,

sig. 2

Sequitur: " Et panem otiosa non comedit. "

Hic notandum est, quod panis nihil aliud est quam refectio.

Est autem quadruplex otium, scilicet lasciviae, pigritiae, ignaviae, et festivantium. Primum habet panem, sed immundum, sicut dicitur, Ezech. IV , 13, quod comedent filii Israel panem suum pollutuminter gentes, hoc est, quando convertuntur ad lascivias Gentium. Secundum autem non habet panem, nec debet habere. Tertium non habet panem, sed debet habere. Quartum non habet panem, quem tamen credit habere. Unde omnibus his modis mulier haec panem otiosa non comedit.

De primo otio habetur, II ad Thessalon, III, 7 et 8: Ipsi scitis quemadmodum oporteat imitari nos, quoniam non inquieti fuimus inter vos: neque gratis panem manducavimus ab aliquo, sed in labore, ei in fatigatione, nocte ei die operantes, ne quem vestrum gravaremus. Item, ibidem, vv. 10 et seq.: Cum essemus apud vos, hoc denuntiabamus vobis, quoniam si quis non vult operari, nec manducet. Audivimus enim inter vos quosdam ambulare inquiete, nihil operantes, sed curiose agentes. Iis autem qui ejusmodi sunt denuntiamus, et obsecramus in Domino Jesu Christo, ut cum silentio operantes, suum panem manducent.

De otio autem pigritiae quod non habet panem, nec est ratio quare debeat habere, legitur, Proverb. VI , 6 et seq.: Vade ad formicam, o piger, et considera vias ejus, et disce sapientiam, id est, providentiam. Quae cum non habeat ducem, nec praeceptorem, nec principem, parat in aestate cibum sibi, ei congregat in messe quod comedat. Item, ibidem, vv. 9 et seq.: Usquequo, piger, dormies? quando consurges e somno tuo ? Paululum dormies, paululum dormitabis, paululum conseres manus ut dormias: ei veniet tibi quasi viator egestas, ei pauperies quasi vir armatus. Si vero impiger fueris, veniet ut fons messis tua, ei egestas longe fugiet a te. Item, Proverb. xiii, 4: Vult et non vult piger: anima autem operantium impinguabitur. Item, Proverb. xviii, 8: Pigrum dejicit Umor: animae autem effaeminatorum esurient. Item, Proverb. XIX, 15: Pigredo immittit saporem, et anima dissoluta esuriei. Et istae duae ultimae aucto rifates tangunt utrumque otium, scilicet primum, et secundum. De pigritia vero per se habetur, Proverb. xx, 4: Propter frigus piger arare noluit: mendicabit ergo aestate, et non dabitur illi. Item, Proverb. XXI , 5: Cognationes robusti semper in abundantia: omnis autem piger in egestate est. Et, ibidem, v. 25: Desideria occidunt pigrum: noluerunt enim quidquam manus ejus operari. Item, Proverb. xxii, 13: Dicit piger: Leo est foris, in medio platearum occidendus sum.

De otio autem ignaviae quod non habet panem, sed tamen deberet habere, eo quod habeat instrumenta operandi, ut exhibeat se ad opus, sed nescit se applicare ad operabilia, habetur in Evangelio Matth. xx, 6: Quid hic statis tota die otiosi ? Isti enim non fuerunt pigri, quia exierant ad opus in instrumentis suis, sed nescierunt se applicare: et de hoc intelligitur hoc quod habetur, Proverb. xxviii, 19: Qui operatur terram suam, satiabitur panibus: qui autem sectatur otium, replebitur egestate. Eccli. xxxiii, 29 et 30: Multam mali-tiam docuit otiositas. In opera constitue servum tuum: sic enim condecet illum, De otio autem festivantium, quod non habet panem gratiae, quem tamen credit habere, habetur, Isa. I, 14: Calendas vestras, et solenuitates vestras odivit anima mea: facta sunt mihi molesta, laboravi sustinens. Calendae sunt festum novae lunae, et significant otium quorumdam false contemplantium, qui semper volunt esse in otio, et numquam in labore, dicentes hoc quod habetur in Joan. VI, 27: Operamini non cibum qui perii, sed qui permanet in vitam aeternam. Et de istis habetur, Thren. I, 7: Viderunt eam hostes, ei deriserunt sabbata ejus. Et, Amos, v, 23: Aufer a me tumultum carminum tuorum, et cantica lyrae tuae non audiam. Unde etiam hoc est significatum, I Machab. II, 38 et 40, ubi legitur quod feriantibus Judaeis, occisi sunt decem millia, eo quod non operabantur in deceni praeceptis decalogi. Unde etiam a Mathathia praeceptum est, quod pugnarent agendo viriliter contra omnes moventes sibi bellum, etiam in die sabbatorum.