CAPUT XXI.

Fallax gratia, et vana est pulchritudo:

mulier timens Dominum ipsa laudabitur. sig. 1

S1N

AdminBookmark

Sin vigesima prima littera est Hebraeorum, et vulnus interpretatur. Huic autem versui haec littera inscribitur: quia loquitur hic Salomon de duobus in quibus haec mulier non laudatur, quae plerumque corda humana consueverunt vulnerare, scilicet imago mulieris, et pulchritudo: sicut dicitur, Daniel. XIII, 56, duobus senibus judicibus: SemenChanaan et non Juda, species decepit te, id est, speciositas Susannae.

" Fallax imago , et vana, etc. " Duo notantur in versu isto, scilicet in quibus mulier haec non laudatur, et in quo laudatur.

In quibus autem non laudatur, duo sunt, scilicet fallax imago, et vana pulchritudo.

Attenditur autem imago in forma corporis exterius, pulchritudo vero in speciositate coloris.

Est autem imago interior et exterior. Imago interior est triplex, ut dicit Augustinus super illud Psal. IV, 7: Signa-

tum est super nos lumen vultus tui, Domine: dedisti laetitiam in corde meo, scilicet imago creationis, et imago recreationis, et imago similitudinis.

Imago creationis est in qua creatus est homo ad imaginem Dei: quia homo scilicet rationalis est ut Deus. Et de hac imagine habetur, Genes. I, 26: Faciamus hominem ad imaginem, et similitudinem nostram. Et, in Eccli. XVII, 1: Deus creavit de terra hominem, et secundum imaginem suam fecit illum.

Imago autem similitudinis est, in qua imitari debemus Deum, intelligendo, memorando, diligendo: ut memoria Deo Patri, et intellectus Filio, et dilectio detur Spiritui sancto: scilicet ut habeamus Deum in memoria sine oblivione, et in intellectu sine errore, et in voluntate sine omni amaritudine odii, irae, et invidiae, et aliarum malarum voluntatum. In voluntate enim nostra debet esse nobis tranquillitas pacis, in intellectu autem splendor aeternae lucis, et in memoria immutabilitas et indeficientia aeternitatis. De hac imagine dicitur, I ad Corinth. xv, 49: Sicut portavimus imaginem terreni, Adae scilicet, portemus ei imaginem caelestis. Et, II ad Corinth. III, 18: In eamdem imaginem transformamur a claritate in claritatem, tamquam a Domini Spiritu,

Imago autem recreationis est fides, spes, et charitas. Charitas enim quae mater est omnis boni et principium, attribuitur Deo Patri: fides autem Filio, quia ille fidem in mundo docuit: spes autem Spiritui sancto, quia ille descendens in corda fidelium, spem eorum in alta sublevavit. Fides enim oculos aperit, spes erigit, charitas figit. Et de ista imagine potest intelligi quod habetur, ad Roman. VIII, 29: Nam quos praescivit , et praedestinavit conformes fieri imaginis Filii sui, ut sit ipse primogenitus in multis fratribus. imago autem exterior est dispositio figurae corporis. Et de hac habetur, Job, IV, 16: Stetit quidam, cujus non

agnoscebam vultum, imago coram oculis meis.

Sequitur hoc quod dicit: " Fallax. " Est enim tam intrinseca imago quam etiam extrinseca, quandoque fallax. Vera est intrinseca quando Deum imitatur, et imaginem quae est forma hominis reformati et haec imago est Christus. Est autem intrinseca fallax quando per peccatum deformatur: sicut dicitur in Psal. lxxii, 20: In civitate tua imaginem ipsorum ad nihilum rediges.

Imago etiam exterior est vera quando remanet in Dei laude, ut laudetur Deus in factura sua: sicut dicit Psal. XCI, 5: Delectasti me, Domine, in factura tua, et in operibus manuum tuarum exsultabo. Sed fallax est quando picturis meretriciis et circumpositionibus adornatur, vel etiam per falsam hypocrisim exterminatur: unde in Evangelio, Matth. xxii, 20. Cujus est imago haec, et superscriptio ? Hanc enim quaestionem potest Dominus hypocritis et pictis mulieribus facere, in quarum vultu imago quidem sua est quam ipse creavit, sed superscriptio ipsam eamdem imaginem Deo configuravit, et falsavit hoc quod Deus bene creaverat.

Sequitur: " Vana est pulchritudo: " interior vera, et pulchritudo exterior vana.

Interior consistit in pulchritudine conscientiae: sicut dicitur, Cantic. I, 4: Nigrasum, sed formosa, filiae Jerusalem, sicut tabernacula Cedar, sicut pelles Salomonis. Tabernacula enim Cedar intus pulchra, exterius vero nigra dicuntur. Pelles autem Salomonis in quibus arca involvebatur, interiori parte gemmis et et auro redimitae fulgebant, exterius autem non multum praetendebant decorem. Sic et sancta anima ornatum et pulchritudinem virtutum habet intus: extra autem humilitate et squalore rigoris et abstinentiae est denigrata ad modum videlicet templorum Domini, quae omnia mul- tum intus et parum ornata sunt exterius. Unde, Cantic. I, 9: Pulchrae sunt genae tuae sicut turturis. Habet enim duas genas, scilicet innocentiam conversationis, et habitum maturitatis: quae pulchrae sicut turturis esse dicuntur, quia castitatem et iidem in omnibus operibus exhibendo, se sine felle malitiae esse demonstrant.

De pulchritudine autem exteriori vana multa ab his qui illam sequuntur scripta sunt: sicut illa de Helena, de qua dicit Philosophus, quod " ad hoc oportet uti " verbis sapientium, ut fugiamus Hele-" nam. " Fuerunt tamen quaedam mulieres sanctae etiam pulchrae exterius, et tamen non vanae: quia pulchritudinem suam mundo in concupiscentiam non ostenderunt, sicut fuit Judith, et Susanna, et tres filiae Job, et Rebecca, et aliae de quibus legimus in Scriptura. Filiae enim Job appellatae sunt Dies, et Cassia, et Cornustibii propter pulchritudinem suam: unde dicitur ibi, quod non sunt inventae mulieres speciosae sicut filiae Job in universa terra . Sed in omnibus his verificatur quod dicitur de Judith, x, 4, quod Dominus illi contulit splendorem: quoniam omnis ista compositio non ex libidine, sed ex virtute pendebat,

sig. 2

Sequitur secundum hujus versus, scilicet in quo laudatur. Unde dicit: " Mulier timens Dominum ipsa laudabitur. "

Ubi duo notanda sunt, scilicet quare dicit, laudabitur in futuro, et non in praesenti.

Est autem mulier timens Deum laudabilis propter tria praecipue: quorum unum est, quia timor eam maxime humiliat, et ideo in laude est extollenda. Unde, ad Roman. XI, 20: Noli altum sapere, sed time, hoc est, si times non altum sapies.

Secundum autem est, quia timor expurgat omne vituperabile: unde quidquid remanet, laudabile est. Unde, Eccli. I, 27: Timor Domini expellit peccatum.

Tertium et ultimum est, quia timor Domini perfectam inducit sapientiam implendi mandata et obedientiam. Initium sapientiae timor Domini, ut dicit Psal. ex, 10. Et, Eccle. XII, 13, dicitur de obedientia: Deum time, et mandata ejus observa: hoc est enim omnis homo.

Et ideo, quia haec tria timor Domini facit praecipue: ideo David in Psal. xxxiii, 12, tamquam nobis utilius nihil videns, dicit: Venite, filii, audite me: timorem Domini docebo vos. Tobias etiam senior filium suum ab infantia timorem Domini docuit, et recedere ab omni peccato . Et ideo, Psal. xxxiii, 10, praecipit: Timete Dominum, omnes Sancti ejus, quoniam non est inopia timentibus eum,. Et ideo etiam laus non potest eis deesse.

Sequitur quare dicit in futuro laudabitur, et hoc est quod dicit sapiens Eccli. XI , 30: Ante mortem ne laudes hominem quemquam. Et Ambrosius: " Tunc lauda quando nec laudantem " nocet adulatio, nec laudatum elatio " tentat. " In hac autem vita non laudantur Sancti, sed Deus laudatur in Sanctis suis.