QUAESTIO XXI

An haec definitio Speciei, Species est quae praedicatur de pluribus numero differentibus in eo quod quid, sit convenienter data

Averroes cap. de Specie. Okam 1. parte Log. cap. 21. et in Log. textuali cap. de Specie. Joan. a Magistris quoest. 7. Log. Joan. Angli et Brasavol. super hanc. quoest. Conimbr. cap. de Specie quoest. 1. art. 2. Complut. disp. 6. quaest. 1. Merinero cap. 3. de Specie disput. 1. quoest, 4. Rodriguez quoest. 1. de Specie art. 4. Fonseca 5. Metaph. cap. 28. quaest. 12. sect. 3. Hurtado disp. 5. Log. sect. 2. Ruvius cap. de Specie. Averse quoest, 11. Log. sect. 1. et quaest. 13. sect 1. Vide recentiores de constitutione Speciei, et distinctione Generis et Differentioe.

Circa caput de Specie, quaeritur an haec definitio Speciei, scilicet, Species est, quae praedicatur de pluribus numero differentibus, in eo quod quid, sit convenienter data. Quod non videtur per Porphyr. qui dicit, quod Genus, et Species sunt duo correlativa, et propter hoc necesse est in utrorumque rationibus utrisque uti. Hic autem nihil ponitur, per quod habeatur correlativum, scilicet Genus, ergo male definitur.

Item, haec definitio convenit Generi, ut patet, quia sequitur, differentibus Specie, ergo differentibus numero, ut supra.

Item, non sunt multae definitiones ejusdem, per Aristotelem 6. Topicorum, sicut nec multae essentiae; quia si sic, non esset definibile : cum ergo Species convenienter definiatur sic, Quoe ponitur sub assignato Genere; non convenienter definitur hac definitione.

Item per hanc definitionem, poni sub Genere, habetur, quod per se est subjicibilis : ergo non est per se praedicabilis : igitur altera definitio falsa, quia opposita non insunt eidem per se.

Dicitur quod relative opposita possunt inesse eidem, sed non respectu ejusdem ; quia sic sunt opposita : sed praedicabile respectu Individuorum, est subjicibile respectu Generis.

Contra, si definiatur convenienter per Genus, quia ad ipsum refertur, ergo per se refertur ad Genus.Illud refertur etiam ad Individua, per quae definitur in hac secunda definitione: ergo idem bis dicitur relative, quod est contra Aristotelem 5. Met.

Item ad principale, per hanc definitionem non separatur Species a definitione.

Item Species non est praedicatum per Aristotelem 1. Topicor context. 20.Ergo male definitur per praedicari.

Ad oppositum est Porphyrius. Consimiliter posset hic argui pro, et contra, et objici sicut supra, ubi quaesitum est de definitione Generis.

Dicendum, quod definitio ejus conveniens est, sicut supra dictum est de definitione Generis.

Ad primum argumentum dicitur, quod Species dicitur correlative ad Genus, et ideo necesse est aliquam definitionem ejus dari, in qua ponatur Genus, et etiam ista, Species est quae ponitur sub assignato Genere. Aliam autem comparationem habet Species ad Individua, non secundum quam est Genus, quia sic negat Porphyrius cap. de Specie, extrema habere duas habitudines, sed secundum quam est Species : et ideo necesse est ipsam habere aliam definitionem in comparatione ad Individua. Ad secundum dictum est supra,q. 17. Ad tertium dicitur, quod unius absoluti, cujus est definitio, indicans ejus esse in se, non sunt multae definitiones. Species autem per se refertur ad duo.

Contra, saltem non habebit tunc nisi duas definitiones ; quia sicut tantum habet unam in comparatione ad Individuum, sic tantum unam in comparatione ad Genus. Dat. tamen Porphyrius duas in comparatione ad Genus, dicit enim Haec quidem assignatio, scilicet praedicati de pluribus, etc.Speciei specialissimae est, quae solum species est. Aliae vero erunt specierum non specialissimarum : ergo ad minus sunt duae aliae praeter istam. Hoc conceditur, et dicitur, quod species potest habere comparationem duplicem ad Genus : unam, ut ordinatur sub ipso ; aliam vero ut Genus enunciatur de specie in propositione. Primo modo datur haec definitio : Species est quae sub assignato ponitur Genere. Secundo modo haec : Species est, de qua Genus, et in eo quod quid est praedicatur.

Contra. Liber Praedicamentorum immediatius ordinatur ad Librum Perihermenias, quam iste, sed in Praedicamentis non determinatur de incomplexis, inquantum unum enunciatur de alio ; quia tunc in Lib. Perihermen. superflueret determinare de Nomine,et Verbo, quae significant incomplexa sub illis rationibus : ergo multo minus definitur hic Species, ut de ea enunciatur Genus.

Hoc potest concedi, et dici, quod tantum ponit unam definitionem in comparatione ad Genus, et tunc haec ratio, scilicet, quoe ponitur sub Genere, exponitur per sequens, et pro scilicet de qua, etc. Quod autem dicitur aliae erunt non specialissimarum, scilicet aliae notificationes, non diffinitiones: quia secundum quamdam diversitatem tantum, secundum quid notificant speciem ; consimilis enim diversitas poterit inveniri comparando speciem ad individua, secundum quam comparationem tantum ponitur una definitio.

Ad quartum dictum est supra.

Ad argumentum contra hoc potest dici, quod species non tantum secundum diversa sibi accidentia refertur ad Genus, et Individua ; quia tunc per neutrum definiretur, sicut nec homo, licet sibi accidat duplum; sed essentialiter, et per se comparatur ad utrumque. Et quod dicitur (idem non refertur bis,) intellexit Aristoteles quod accidens non refertur ad subjectum, et terminum, sicut innuit in littera, ibi: Non est autem intellectus ad intelligentem, et intelligibile ; et tunc non est contra praedicta. Vel oportet dicere, quod idem non refertur primo ad diversa, per se tamen potest: quia primo ad unum, per suam rationem : per se vero ad aliud, secundum rationem sui Generis. Relativum enim secundum Genus, est relativum per se, quia includit in sua essentia illud per quod refertur. Impossibile est enim absolutum in sua essentia essentialiter includere relativum : sic Species secundum suam propriam rationem dicitur ad Genus ; secundum autem rationem sui Generis scilicet Universalis, dicitur relative ad illa de quibus praedicatur, quia dici de, convenit sibi inquantum est Universale, v. g. duplum secundum se refertur ad dimidium; sed secundum suum Genus ad submultiplex: non est tamen omnino simile, quia ibi correlativum Generis continet correlativum Speciei, hic non. Ideo prima definitio est Speciei propria secundum se, quia datur per ejus primum correlativum, secunda datur per posterius, quia magis est ad propositum ; est enim propria Speciei inquantum est Universale.

Ad quintum potest concedi, quod definitio non est distinctum universale a Specie,secundum quod hic de Universalibus agitur. Vel aliter, quod non praedicatur in quid tantum, sed in quid, et in quale ; quia non habet simpliciter unum modum praedicandi, sed duos, sicut Genus et Differentia, ex quibus est.

Ad sextum dictum est quaest. 12. in solutione primi argumenti.

Ad videndum quomodo idem referatur ad duo per se, et hoc dictum est in solutione 4. argumenti, sciendum quod idem non potest referri ad diversa primo ; quia illud competit alicui primo,

quod competit ei per speciem suam ; illud autem competit sibi per se, quod competit sibi per causam in se : unde illa dicuntur relativa primo, quae sunt hujusmodi secundum aliquid intellectum essentialiter inclusum in eis, sicut ratione sui generis. Sicut medicina dicitur relative ratione scientiae, quae est ejus Genus quae iteratur in ea.

Probatio primi, quia si sit, tunc illa relatio quae est ratio referendi unum ad duo extrema, primo, esset duae relationes essentialiter; quia ad duo, non est primo eadem habitudo, sed relatio secundum se, est habitudo. Tunc etiam idem haberet duas definitiones ; quia per utrumque relativum aeque primo definiretur : consequens est falsum ; quia tunc posset cognosci per unam, et non cognosci per aliam.

Item, tunc idem posset simul esse, et non esse : accipio enim duo correlativa, scilicet A et B ; et C referatur ad utrumque, si C referatur ad A aeque primo, et etiam ad B, igitur cum A possit esse sine B, sequitur quod G relatum ad ambo scilicet ad A et B, simul esset, et non esset,quia esset existente A, et destructo B, non esset.

Probatio secundi, scilicet quod possibile est idem referri ad diversa,non primo probatur sic, quia refertur primo,et per se ad primum correlativum, et potest referri per se, et non primo ad correlativum sui Generis : verbi gratia multiplex, et submultiplex referuntur ; et duplum et dimidium referuntur ; sed duplum primo et per se refertur ad dimidium, per se autem et non primo ad submultiplex, quod est correlativum sui generis, et non primum dupli, sed primum multiplicis : multiplex enim est Genus dupli; et sub multiplex est Genus dimidii ; submultiplex potest esse, non existente dimidio; sed dimidium non potest esse, nisi existente submultiplici. Sed idem non potest referri ad quaecumque diversa, quia si ad unum primo,et ad aliud per se non primo, tunc primum posset esse tale, quod non posset esse sine per se correlativo quam e contrario sine primo, et correlativo. Primo, quia si posset esse sine per se correlativo, sequeretur quod unum extremum simul esset, et non esset: quia existente dimidio, necessario est duplum, cujus est per se et primo correlativum ; sed destructo submultiplici, quod est per se correlativum dupli, et non primum destruitur duplum : ergo si dimidium posset esse, non existente submultiplici, simul esset duplum ad esse dimidii, et destrueretur ad destructionem per se correlativi : potest tamen esse e contrario extremum submultiplex sine dimidio ; cujus causa est quia esse correlativum per se, tantum ponit esse Generis, et non ponit aliquid posterius Genere : omne enim superius abstrahit ab inferiori ; potest ergo esse submultiplex sine dimidio.

Sed arguitur in oppositum, scilicet, quod idem referatur ad duo per se, quia idem continens dicitur ad multa contenta ; sicut unus numerus continet multos numeros.Similiter una potentia activa refertur per se ad agere, et ad pati, vel,ad potentiam passivam : similiter idem pater dicitur ad multos filios per se.

Item, ad quidquid dependet Genus, et Species ; igitur Species refertur ad correlativum Generis, et etiam ad proprium correlativum, et ad utrumque per se.

Item, Species per se refertur ad Genus, secundum Porphyrium, et per se ad Individua : Species enim praedicantur per se de Individuis, et ponuntur in definitione ejus, igitur dependet ad ea, et non ponuntur ibi ut Genus, nec ut sub jectum ; ergo tantum ut correlativum, vel correlativa speciei.

Dicendum est ad quaestionem, ut supra. Ad primum dico, quod non refertur ibi unum ad diversa primo, sed continens in communi ad contentum in communi, et quot Species habet continens sub se, tot habet contentum. Similiter dico de patre. Et cum dicitur,quod idem numerus potest continere multos numeros ; dico quod intelligendum est de per se extremo relationis ; non enim oportet quod una relatio sit in tot subjectis, vel fundamentis, aut extremis, sicut alia relatio ; quia paternitas est in uno subjecto, et filiationes in multis filiis, tamen quot filiationes sunt in diversis filiis, tot sunt paternitates in uno patre, vel quod est pater. Continens ergo licet sit unum materialiter, et subjective in comparatione ad plura contenta primo et per se, est tamen plura continentia formaliter ; quia propriis et distinctis relationibus continentiae refertur continens ad illa plura contenta. Similiter dicendum est de patre dicto ad plures filios.

Ad aliud dico, quod potentia activa refertur primo ad potentiam passivam, inquantum hujusmodi, sed per se, et non primario ; inquantum potentia, solum refertur ad agere : et relativum primum, scilicet potentia passiva,non potest esse sine per se correlativo, non primo ; scilicet sine actu potentiae activae.

Ad aliud duo, quod Species primo refertur ad Genus, et ad individua per se; unde Genus, quod est primum correlativum, non potest esse sine Individuis, quae sunt per se correlativum. Auctoritas in contrarium patet, quia si intellectus dicitur ad intelligentem et ad intelligibile, idem bis dicitur, id est, aeque primo, vel aliter, tunc omne accidens habet duo correlativa, scilicet subjectum et objectum. Ad aliud quod ad quid refertur Genus, et Species ; verum est per se, et non primo.)