QUAESTIO XXXV

Utrum haec definitio sit conveniens, Accidens est, quod adest, vel abest, praeter subjecti corruptionem

D. Thomas de spiritualibus creaturis, art. ult. ad 7, et Opusc. 48. cap. 8. Cajet. cap. de accidenti. ae gidius 1. Post. text. 18. Okam 1. parte Log. cap. 23. et in Log. textual. cap. de accidente. Solus, Tolet. Lovan. Compl. Couimbr. cap. de Accidenti. Joan. Angl. Brasavol. super hanc quaestionem. Tart. cap. de Accidenti quoest. 1. Albertus Parvus quoest, unica de Accidenti. Joan. a Magistris quoest. 10. Proedicabilium. Antonius Andreas cap. de accidenti. Rurins ibidem quoest. 3. Merinero cap. 6. de Accidenti, disp. unica quoest. 1. Torrejon cap. de Ac. quoest. 1. Hurtado disput. 6. Logicoe sectione 6. Aversa quoest. 14. Log. sect. 4. Rodriguez quoest. 8. de Accid. art. 3. et 4.

Quod non videtur, Primo generaliter, uia datur per copulationem : similiter, quia non est ibi Genus, et Differentia.

Item , contra primam particulam adest, et abest, quia adesse et abesse est rei extra animam, quia adesse est, cujus est esse ; sed hic debet intentio definiri: igitur, etc. Similiter haec intentio accidens potest univoce competere rebus diversorum generum : sed ista, adesse, et abesse non, quia quibus esse non est univocum, nec adesse : sed esse non est univocum diversis Praedicamentis.

Item, intentio, cui inest, necessario inest, quia non inest alicui,nisi ut consideratur ab intellectu, sed sic est impermutabilis. Similiter hoc patet inductive; quia si homo est Species, necessario est Species, et animal necessario est Genus: ergo haec intentio accidens, si inest alicui subjecto, inest ei necessario, et ita non adest, et abest.

Item, contra secundam particulam aliquod accidens commune necessario inest ut quantitas homini,et nigredo corvo, et albedo cygno ; ergo non possunt non inesse subjecto,praeter ejus corruptionem. Quod accidens ut hic sumitur, dicatur de istis, patet per Porphyrium, qui dividit accidens in accidens separabile, et accidens inseparabile. Similiter ratione ; quia omne praedicatum non essentiale, vel est proprium, vel accidens, ut hic sumitur ; quando dicitur, Homo est quantus, quantum est praedicatum non essentiale, et non proprium : ergo accidens.

Item, corruptio non adest praeter subjecti corruptionem ; quia opponitur sibi.

Item, accidens abest: ergo non est: quia non manet separatum a subjecto,et si accidens non est, subjectum non est ; quia sunt correlativa. Probatur, omnis Species ipsius Universalis est relativum: ergo accidens, et non videtur ad aliud dici, nisi ad illud, cujus est accidens, et illud est subjectum ; ergo, etc. Similiter si definitio sit conveniens relativis : ergo in ea ponitur correlativum : nihil videtur hic positum pro correlativo, nisi subjectum : ergo illud est correlativum definiti.

Ad oppositum est Porphyrius et Aristoteles I. Topicorum, ponens consimilem definitionem, Accidens est, quod contingit eidem inesse, et non inesse, quae essentialiter videtur eadem isti.

Ad quaestionem dicendum, quod definitio, si congrue intelligatur, salis convenienter est assignata. Ubi sciendum est, quod adest et abest, sive messe,vel non inesse, quae ponit Aristoteles in sua definitione, sunt aequivoca primae intentionis, et secundae intentionis. Ut sunt nomina primae intentionis, dicitur 7. Metaph. context. 2. et inde Accidentis esse est inesse, et hoc de accidente reali, de quo loquitur ibi ; sic etiam sumitur adesse, et abesse 8. Physic. cont. 62. et inde, ubi dicitur, quod Impossibile est idem simul adesse eidem subjecto, et abesse ab eodem. Alio modo, inesse, vel adesse est nomen secundae intentionis, et significat praedicationem eorum, quae sunt extra essentiam subjecti, vel alterius generis a subjecto, sicut praedicari de, dicit propriam praedicationem essentialem eorum quae sunt in eodem genere cum subjecto ; sed adhuc inesse secundo modo, sumitur dupliciter. Proprie, et sic non inest,nisi accidentibus communibus, vel communiter, et sic inest singularibus accidentibus, et isto modo generali sumitur esse in , in divisione quadrimembri, quam ponit Aristoteles in principio Praedicamentorum, et adhuc communius sumendo inesse, dicimus communiter in omni propositione, praedicatum inesse subjecto, vel non inesse, sicut generaliter dicimus in omni propositione esse praedicatum, et subjectum, qualiscumque fuerit praedicatio.

Prima distinctio videtur probabilis, inconveniens enim est Logicum definire et dividere per res primae intentionis, praesertim quando definitum est secunda intentio : vel dividere, si aliqua membra divisionis sint res secundae intentionis : sed illius divisionis quadrimembris manifestum est duo membra, scilicet dici de, et non dici de, esse intentiones secundas. Secunda distinctio de, scilicet inesse , scilicet proprie, ut accidens commune ; communiter , ut accidens quodlibet ; communissime, ut omne praedicatum de subjecto, patet ex definitione Aristotelis 1. Topicor. et divisione ejus in principio Praedicamentorum, et communi modo loquendi.

Consimiliter tripliciter dicitur praedicari de; proprie, pro his quae sunt superiora in eodem genere ; communiter, pro omni eo, quod est commune ; communissime, pro omni eo, quod specificat rem hujus verbi est, in propositione. Primo modo, sumitur in principio Praedicamentorum. Secundo modo, in definitione Universalis, in lib. Perihermenias. Tertio modo, in divisione Porphyrii, divisione secunda, quam ponit post definitionem Generis, et in definitione Individui. Sumendo igitur adesse, vel inesse primo modo, per illud intelligitur genus accidentis, cum una differentia, scilicet praedicatum non essentiale, vel genus intermedium inter Universale,et accidens sic intelligitur in definitione proprii per : accidit, residuum, hoc est, abesse, etc. ponitur loco differentiae, et correlativi ipsius definiti. Similiter in definitione Aristotelis con tingit inesse, et non inesse, id est non necessario inest subjecto.

Sed tunc est dubium, qualiter de accidentibus inseparabilibus dicitur accidens, et multis aliis, ut quanto, et hujusmodi, quae necessario insunt: non tamen sunt propria. Potest dici,quod illud est verum de illis, sicut de aliis per se loquendo, sicut enim per se substantia praecedit accidens tempore, sic accidens commune quodcumque, cum non habeat per se causam in subjecto, non inest necessario, vel per se, quantum est ex parte subjecti.

Contra sic, proprium abest ; quia substantia praecedit illud accidens, sicut et accidens commune, ut Aristoteles intelligit de accidente 7. Metaph. Si vero dicas per se, quantum est ex parte accidentis, falsum est. Aliquod enim accidens commune, licet non habeat causam per se in subjecto, tamen habet causam necessariam, ut quantitas, et ita sibi repugnat, quantum est ex se, non inesse subjecto, in quo habet talem causam necessariam.

Ideo exponitur illud alio modo sic. Abest secundum intellectum, praeter subjecti corruptionem id est, destructionem essentialis intellectus subjecti. Contra sic, Proprium abest,quia Species, cum sit prior natura proprio, complete potest intelligi sine proprio.Dicitur,quod accidens abest secundum intellectum per positionem sui oppositi, praeter subjecti corruptionem : non sic proprium, id est, accidens est praedicatum non essentiale subjecto, sub cujus opposito, potest subjectum intelligi complete, sine repugnantia intellectuum : non sic proprium abest, et hoc brevius exprimitur sic : accidens inest non per se, vel non convertibiliter , intelligendo inest, ut prius dictum est : et iste est intellectus definitionis Porphyr. et Aristotelis,et sic intelligendo utraque est conveniens. Contra illud, si haec definitio sit convenienter data ; ergo inest definito per se: ergo accidens per se adest, et abest. ergo per se adest, et si hoc, ergo non potest abesse. Secunda consequentia patet, quia a copulativa tenet ad alteram partem.

Consimiliter potest argui, quod omne accidens abest per hoc medium, omne accidens per se adest, et abest, et sic non adest.

Item, omne accidens necessario inest, quia inesse est de essentia accidentis,sed omne accidens necessario est accidens ; ergo omne accidens necessario inest. Minor patet, quia haec est necessaria, Omne accidens est accidens ; quia praedicatur idem de se : ergo est vera cum modo necessitatis.

Ad primum istorum dicitur, quod non sequitur : per se adest, et abest; ergo per se adest: sed est fallacia a secundum quid, ad simpliciter, sicut non tenet : Contingens necessario est contingens: ergo contingens necessario est.

Contra, a genere posito sub differentia, tenet ad genus simpliciter, ut sequitur : Animal rationale;ergo animal, sed istud totum abest, etc. est loco differentiae, respectu hujus adest : ergo consequentia bona.

Potest igitur dici, quod consequentia est aliquo modo bona : sed Antecedens, et Consequens est distinguendum secundum compositionem , et divisionem ; quia per se potest determinare inhaerentiam, et sic est utraque vera ; vel inhaerens, et sic utraque falsa. Et isto modo non ponitur per se in definitione accidentis, hoc est dictu, quod illud praedicatum, adest, etc. per se inest huic subjecto accidens, sed idem praedicatum, scilicet adest, determinatum per se non inest subjecto.

Ad secundum dicitur similiter, quod tam minor , quam conclusio est vera ut necesse determinat inhaerentiam, aliter non.

Ad primum argumentum principale patet, qualiter ibi ponitur Genus, et Differentia,et qualiter per totum copulatum est aliud circumlocutum.

Ad secundum patet, qualiter sumitur ibi, adest, ut est nomen secundae intentionis.

Ad aliud principale patet, quod quodlibet accidens, quod non est proprium, adest, et abest secundum intellectum,ita quod subjectum potest intelligi sub ejus opposito.

Ad aliud de corruptione dicitur, quod adest praeter corruptionem illius subjecti; quia est in eo, quod manet in transmutatione, ut in subjecto, et illud non corrumpitur.

Contra, si sit in illo, ut in subjecto, tunc est corruptio illius subjecti; igitur non adest praeter corruptionem subjecti.

Dicitur quod si adest materia, tunc est formale accidens ejus, sed non oportet quod sit corruptio ejus, quia ejus dicitur corruptio, quod denominatur ab ea, et illud non est ejus subjectum : et universaliter ita est in accidentibus subjectum non denominantibus, sed alia a subjectis. Sicut locus est corporis locantis, ut accidens, sed non est locus corporis locantis, sed est locus corporis locati : passio vero locantis, ut dicitur 4. Physic. context. 28. et inde ; sic actio est patientis, ut subjecti, sed non est actio patientis, quia non denominat subjectum suum, sed aliud.

Aliter dicitur ad primum, quod adest praeter subjecti corruptionem , id est, subjectum potest intelligi sub eo, et ejus opposito sine destructione sui intellectus, vel sine repugnantia intellectuum.

Ad ultimum dicitur, quod si accidens abest sicut hic sumitur , non sequitur ipsum non esse : quia illud sic intelligitur, quod subjectum potest intelligi sub opposito accidentis, unde ex hoc non se. quitur quod non sit.

Contra, per Aristotelem in libro Praedicamentorum cap. de Relatione, Unum correlativorum non potest definite sciri sine altero, subjectum et accidens sunt correlativa, ut dicitur supra opponendo: igitur subjectum non potest complete intelligi sine accidente : igitur non potest intelligi sub opposito accidentis.

Item, intellectus solum verorum est, sed non est verum subjectum esse sub accidente, et ejus opposito ; ergo non est intelligibile. Minor patet ; quia veritas est adaequatio rei ad mtellectum,sed non est ita in re.

Ad primum istorum dicitur , quod subjectum est relativum per accidens, quia aliud dicitur ad ipsum : et de illis non intelligitur dictum Aristotelis, sed tantum de relativis per se, quia scibile potest cognosci, non cognita scientia, cum sit naturaliter prius ea. Si diceretur praeter subjecti corruptionem, id est, ejus cui talis intentio inest, illud non valet : quia illud est res primae intentionis, et ita inconvenienter in definitione alicujus secundae intentionis poneretur.

Ad aliud dicitur, quod prima propositio vera est de habitu principiorum,qui dicitur intellectus : qui distinguitur contra scientiam, quae est proprie habitus conclusionum demonstrationis. Ulterius potest dici, quod intellectus intelligens subjectum esse sub opposito talis accidentis inseparabilis, est falsus ; sed non intellectus intelligens subjectum sub opposito talis accidentis, qui est simplex, non componens, vel dividens ; quia tantum circa compositionem, et divisionem est veritas, vel falsitas.

Tertio modo dicitur, quod subjectum non vere potest intelligi sub opposito accidentis inseparabilis , tamen vere potest sic intelligi sine regugnantia intellectus ; quia si sic intelligatur, non est repugnantia intellectuum.

Ad quoddam argumentum superius factum, scilicet intentio, cui inest necessario inest ; dico, quod illud concludit, quod accidens necessario inest, ut necessario determinat inhaerentiam, non inhaerens.