43

καταπαλαίσας· ὁλόκληρος δέ, ὁ τάς κατά πρᾶξιν καί θεωρίαν ἕξεις, ἀτρέπτους τῇ περί τόν θεῖον πόθον συντονίᾳ διατηρήσας.

3.97 (ƒζ΄) Τῆς μέν κατά ψυχήν λύπης ἐστί, διττός ὁ τρόπος· ὁ μέν, ἐπί τοῖς οἰκείοις· ὁ δέ, ἐπί τοῖς ἀλλοτρίοις πλημμελήμασι συνιστάμενος. Αἰτία δέ τῆς τοιαύτης λύπης, ἡ κατ᾿ αἴσθησιν τοῦ λυπουμένου σαφῶς, ἤ τῶν δι᾿ οὕς λυπεῖται καθέστηκεν ἡδονή. Κατά γάρ τόν ἀκριβῆ λόγον, οὐκ ἔστι παντελῶς ἁμαρτία σχεδόν ἐν ἀνθρώποις, μή τῆς ψυχῆς πρός αἴσθησιν, ἡδονῆς ἕνεκεν ἀλόγιστον σχέσιν, ἀρχήν τῆς οἰκείας γενέσεως ἔχουσα. Τῆς δέ κατά ψυχήν ἡδονῆς αἰτία, προδήλως ἐστίν, ἡ κατ᾿ αἴσθησιν τοῦ ἐπί ταῖς οἰκείαις ἤ ταῖς ἀλλοτρίαις ἀρεταῖς ἡδομένου τε καί χαίροντος λύπη. Κατά γάρ τόν ἀκριβῆ λόγον, οὐκ ἔστιν ἀρετή σχεδόν ἐν ἀνθρώποις, μή τῆς ψυχῆς πρός αἴσθησιν λελογισμένην ἀποδιάθεσιν, ἀρχήν τῆς οἰκείας γενέσεως ἔχουσα.

3.98 (ƒη΄) Χωρίς τῆς κατά ψυχήν ἐμπαθοῦς πρός αἴσθησιν σχέσεως, οὐκ ἔστιν ἐν ἀνθρώποις παντελῶς ἁμαρτία· πάσης δέ λύπης συνισταμένης κατά ψυχήν, ἡδονή σαρκός προηγεῖται.

3.99 (ƒθ΄) Γένεσις ἀρετῆς ἐστιν ἀληθής, ἡ πρός τήν σάρκα τῆς ψυχῆς ἑκούσιος ἀλλοτρίωσις· εὐφραίνει δέ ψυχήν πνευματικῶς, ὁ τοῖς ἑκουσίοις τήν σάρκα πόνοις δαμάζων.

1304 3.100 (ρ΄) Τῆς ψυχῆς ὑπέρ ἀρετῆς πρός τήν αἴσθησιν ἀποδιάθεσιν κτησαμένης, ἐξανάγκης ἡ αἴσθησις ἐν πόνοις ἔσται, τήν τῶν ἡδέων ἐπινοητικήν συνημμένην αὐτῇ κατα τήν γνωμικήν σχέσιν, τῆς ψυχῆς οὐκ ἔχουσα δύναμιν· τοὐναντίον δέ, τήν μέν τῶν αὐτῆς 15∆_192 φυσικῶν ἡδονῶν ἐπανάστασιν, δι᾿ ἐγκρατείας ἀνδρικῶς ἀποῤῥαπίζουσαν· πρός δέ τήν τῶν παρά φύσιν και ἀκουσίων πόνων ἐπαγωγήν, διά τῆς ὑπομονῆς, ἀμείλικτον παντελῶς διαμένουσαν, καί τῆς κατ᾿ ἀρετήν θεοπρεποῦς ἀξίας τε καί δόξης διά τήν ἀνυπόστατον ἡδονήν οὐκ ἐξισταμένην, καί πρός τήν τῶν πόνων ἀντίληψιν φειδοῖ τῆς σαρκός διά τήν ὀδυνῶσαν αἴσθησιν, τοῦ ὕψους τῶν ἀρετῶν οὐκ ἀποπίπτουσαν. Τῆς δέ κατ᾿ αἴσθησιν λύπης αἰτία καθέστηκεν, ἡ πρός τά κατά φύσιν τῆς ψυχῆς παντελής ἀσχολία. Τήν δέ κατ᾿ αἴσθησιν ἡδονήν, ἡ παρά φύσιν ἐνέργεια τῆς ψυχῆς προδήλως ὑφίστησιν, ἄλλην ἀρχήν ἔχειν οὐ δυναμένην συστάσεως, ἤ τήν ψυχῆς τῶν κατά φύσιν ἀπόθεσιν.

ΕΚΑΤΟΝΤΑΣ ΤΕΤΑΡΤΗ 15∆_194 4.1 (α΄) Ἐπινοητικήν οἶδε τήν νοεράν τῆς ψυχῆς δύναμιν· ἥτις

χωριζομένη τῆς κατ᾿ αἴσθησιν σχέσεως, ἔρημον τῆς πρός ἡδονήν τήν σάρκα καταλιμπάνει προνοίας, κατά τήν ἐν γνώμῃ σχέσιν, οὐδέ τήν ὀδύνην τῆς σαρκός ἀνεχομένη παραμυθεῖσθαι, διά τήν ἐν σχέσει τῆς γνώμης πρός τά θεῖα ὁλικήν σχολήν.

4.2 (β΄) Νοῦς καί αἴσθησις ἀντικειμένην ἔχουσι πρός ἄλλήλα τήν κατά φύσιν ἐνέργειαν, διά τήν τῶν αὐτοῖς ὑποκειμένων ἀκροτάτην διαφοράν καί ἑτερότητα. Ὁ μέν γάρ, ὑποκειμένας ἔχει τάς νοητάς καί ἀσωμάτους οὐσίας, ὧν ἀσωμάτως ἀντιλαμβάνεσθαι πέφυκεν· ἡ δέ, τάς αἰσθητάς καί σωματικάς φύσεις, ὧν καί αὐτή φυσικῶς ἀντιλαμβάνεται.

4.3 (γ΄) Ἡ τῆς ψυχῆς τῶν κατά φύσιν ἀπόθεσις, τῆς κατ᾿ αἴσθησιν ἡδονῆς ἀρχή γίνεσθαι πέφυκε. Τῆς γάρ ψυχῆς περί τά κατά φύσιν ἀγαθά πονουμένης, οὐκ ἔστιν ἡ τόν κατ᾿ αἴσθησιν τῆς ἡδονῆς τρόπον ἐφευρίσκουσα δύναμις.