EXPOSITIO

De Primo. Termini clari sunt. Sed videtur quod ordo hujus quaestionis ad praecedentem est praeposterus, quia prius erat videndum an possit definiri, quam disputandum de ipsius definitionibus. Sed de ordine parum refert. Salvari tamen potest hoc modo, quia definitio, de qua in quaestione praecedente, maxime attendi habet de Differentia fundamentaliter sumpta, de qua non est principalis intentio Logici. Vel si de secundis intentionibus possit verificari, ut declaratum est, non tamen secundum illam rationem, secundum quam principaliter hic considerantur. Nam principalis consideratio hic de Differentia est, ut habet rationem Universalis, vel praedicabilis : quare definitio sequens, scilicet praedicari de pluribus, est principalis, imo quasi sola, de qua ex intentione hic loquitur Porphyrius, et Doctor. Igitur in ordine ad illam praemisit hanc quaestionem, an scilicet Differentia possit definiri, et sic salvatur ordo. Divisio vero communis est.

De Secundo, arguit duabus rationibus ad partem negativam, quae salis clarae sunt, etiam saepe supra habitae, ex fundamentis Philosophi, quantum ad majores. Ubi advertendum, quod bene formando primam rationem, illud quod ponitur pro majore debet poni minor, et e contra.

Ad oppositum adducit Porphyrium. Brevibus verbis respondet ad quaesitum, tenendo partem affirmativam. Illud enim potest recte definiri, quod habet Genus et differentiam, et si est respectivum, habet fundamentum, et terminum: sed Differentia est hujusmodi, ut hic loquimur de ea, quare, etc. Minor patet ex dictis saepe supra, et maxime quaestione de numero Universalium, et de definitionibus Generis et Speciei. Universale enim, vel praedicari de pluribus, (quae est ratio ejus) contrahitur per quid, et quale : et ulterius ipsum quale per quale essentiale, et accidentale : et iterum quale essentiale specificatur per diffe entibus specie, et numero. Differentia ergo cum sit species Universalis, habet Genus, habet etiam differentias, ut quale essentiale, ibi stando, si definiatur ipsa in communi. Si vero ipsa ut intermedia est, additur differentibus specie ; si iterum ipsa ut ultima,additur differentibus numero ipsi quali essentiali. Doctor vero remittit se ad quaestionem sequentem, quia ibi haec omnia clarius pertractantur.

Deinde respondet ad argumenta. Ad primum, distinguendo de Differentia, vel ut Differentia est, vel ut species. Primo modo procedit argumentum, secundo modo non. Et licet frater Joannes Foxal dicat hic quod haec tota solutio non possit verificari de Differentia, nec ut est primae intentionis, nec ut secundae, sed prima pars de prima, et secunda de secunda, quia solum Differentia ut est primae intentionis, habet rationem differentiae respectu alicujus : et solum Differentia ut est secundae intentionis, habet rationem, vel modum Speciei ; tamen probabiliter dico, quod tota solutio potest verificari de Differenlia,ut est secundo - intentionale, et forte etiam tota de Differentia, ut est primo - intentionale, licet minus proprie.

Intelligo ergo verba Doctoris sic, quod

Differentia ut unum Universalium, non habet differentiam constitutivam ejus,utpote hoc quod est in quale essentiale, inquantum Differentia sumitur sub modo differentiae, id est, suiipsius ut modi, ita scilicet quod sicut ista est vera, In quale essentiale est Differentia ut modus, ita esset vera ista, Differentia ut tertium Universale, est Differentia : sed tantummodo habet illam differentiam, quae est divisiva superioris, et ipsius constitutiva, inquantum habet modum speciei: ita quod nihil aliud vult dicere Doctor ibi, nisi quod differentia potest accipi vel ut quid, vel ut modus. Primo modo ipsius est Differentia, ut tamen induit modum speciei, secundo modo non. Nam Differentia ut hic sumitur, non induit modum differentiae, sed bene Speciei, vel Generis. Non ergo intendit Doctor asserere quod Differentia respectu alicujus possit habere modum differentiae,sed potius negat, et sic tota solutio potest intelligi de secundis intentionibus, aliter non bene esset ad propositum argumenti, quia argumentum nedum de primis, sed etiam de secundis intelligi potest.

Posset etiam intelligi solutio de Differentia, ut est primo - intentionale, eo quod habet modum Speciei. Praedicatur enim de pluribus differentibus numero, in eo quod quid : ut patet de rationali. Vel de differentibus specie, si est intermedia. Quare cum omnis species habeat definitionem, differentiae erit definitio. Hoc maxime posset teneri, si vera esset illa opinio, quae ponit differentiam superiorem praedicari per se de inferiori. Sed secundum veritatem hoc non est verum. Nam licet rationale respectu hominis, vel animalis, habeat rationem, vel modum Differentiae, non tamen habet veram rationem speciei, nisi similitudinarie: eo modo quo aliqui dicunt ens esse speciem.Et una ratio hujus est, quia pars Speciei non est species, ut habet iste, in 2. distinct. 1. quaest. 6. et hoc loquendo de parte, quae sic est pars, quod non totum. Alia ratio est, quia nihil proprie est Species, quod non est per se in Genere : Differentia est hujusmodi, quare, etc. Et propter hoc aliqui distinguunt de specie praedicata, et de specie subjecta. Si ergo Differentia erit species, erit tantum praedicata et non proprie subjecta : sed quantum valet illa distinctio tactum est aliqualiter supra, et alias habet videri. Verius igitur solutio verificatur de Differentia secundointentionaliter, quam de ipsa primointentionaliter accepta.

Objicit notabiliter contra solutionem, et assumit unam propositionem famosam in doctrina ipsius, quod videlicet comparatio alicujus ad quodcumque, non variat rationem propriam ejus, vel saltem non destruit ipsam. Omne enim per se tale, ad quodcumque comparatur semper est tale. Et potest confirmari ex 1. Physic. text. comment. 26. et inde, Quod vere est, etc. Quaeratur iste, in Quodlibeta, quaest. 3. articulo 2. et in primo, distinct. 2. parte 2. quaest. 1. solvendo principale, et alibi saepe. Male ergo dicitur quod Differentia comparata ad suam differentiam non habet rationem Differentiae, cum ipsa sit per se ipsa, vel Differentia.

Ad hoc respondet, dicens, quod Differentia ut quid, non variatur ex comparatione ejus ad quodcumque, et maxime ad suam differentiam : sed hoc non obstante, non habet modum differentiae, hoc est, non induit se ut modum comparatum ad suam dif ferentiam, sed induit speciem ut modum-Est ergo Differentia comparata ad quodcumque, sed non habet modum Differentiae in ordine ad aliquid, et hoc sibi, licet aliis sit modus. Est enim ita quid, quod non modus sibiipsi, aliis vero modus est, et non quid, semper tamen quid.

Ad secundum principale respondet, ut saepe supra, quod Differentia est species, et hoc ut modus, non ut quid. Cuilibet enim Universali applicatur species ut modus, non sic de aliis.

De Tertio. Quia in quaestione sequenti habent ista videri copiose, pauca tangam pro nunc. Primo circa istam praedicationem, In quale essentiale est Differentia, dubitatur, quia constitutivum essentiale alicujus non continetur sub ipso : sed in quale essentiale constituit Differentiam, ergo non continetur sub ipsa : falsa ergo est talis praedicatio.

Item, tunc sequeretur quod Differentia praecederet seipsam. Nam In quale essentiale praecedit differentiam, cum constituat eam, et sit pars ejus : sed in illo priori in quale est Differentia, ergo Differentia ante seipsam, quod implicat.

Item, quare Differentia non induit modum Differentiae, sicut Species Speciei, et Genus Generis, maxime cum transumitur a Differentia, ut est principium formale differendi, vel ut est nomen primae intentionis, sicut quaestione sequente habetur.

Item, cum differentia primointentionaliter accepta non definiatur, quia non est proprie species, et Differentia secundo intentionaliter fabricetur ab intellectu, moto a proprietate fundamenti, igitur videtur quod illa eodem modo non possit definiri.

Item, videtur quod illa propositio Omne quod est per se tale, etc. sit falsa : nam 4. et 7. Metaphysicae Philosophus videtur velle quod accidens in ordine ad substantiam sit non ens, et tamen in se est vere ens. Similiter de terra, et ipsius quantitate in se, et in ordine ad caelum, et sic de aliis.

Item, cum dicit quod Differentia est necessario Differentia, videtur dicere falsum cum contingenter causetur ab intellectu et in esse conservetur.

Ad ista respondetur. Ad primum conformiter dictis supra, quaest. 6. de proprio Universalis. Contineri sub alio contingit dupliciter. Vel continentia accidentalis denominationis , vel essentialis inclusionis. Primo modo non inconvenit constitutivum contineri sub constituto, et superius sub inferiori, et maxime in secundis intentionibus, quia nedum aliis, sed sibiipsis sunt modi intelligendi. Secundo modo non est possibile, et sic procedit argumentum.

Ad aliud posset dici conformiter dictis supra, quaest. 4. et 5. de Universali, qualiter scilicet est modus intelligendi cujuslibet intelligibilis. Sed breviter et probabiliter dico, quod in illo priori in quale non est Differentia formaliter, sed tantum fundamentaliter : nisi forte Differentia ut modus praecederet differentiam ut quid, quod non videtur probabile,maxime si sint idem in re.

Ad aliud dico, quod ratio illius est tacta supra, et habetur 1. Reportationum, distinct. 25. quaest. 2. eo quod omnia Universalia,reducuntur ad duo prima,scilicet Genus et Speciem, quod non solum verum est in fundamentis, sed in ipsis intentionibus. Et hoc ideo quod omne Universale habet aliqua supposita, aut solum numero, aut specie differentia, quare induit modum Generis, vel Speciei, non ita est principium differendi formaliter, vel ex principiis subjecti egreditur, vel adest et abest per transmutationem Physicam : ergo non induit modum Differentiae, nec proprii, nec Accidentis. Licet igitur aliis, et primointentionalibus, et secundointentionalibus, sint modi illa tria Universalia ultima, non tamen sibiipsis. Secus est de duobus primis. Dubium tamen est de Accidente, an sibi et aliis possit applicari, ut modus de quo infra, cap. de Accidente.

Et quod additur in argumento ex quaestione sequente, de illa transumptione, verum est quoad nomen, non autem quoad omnem proprietatem.

Ad aliud tactum est saepe supra, qualiter est alio modo unitas, et convenientia, et ordo in intentionibus,et alio modo in rebus. Definitur enim transcendens secundo - intentionaliter, et similiter generalissimum, et proprium, et individuum : sed non ita fundamenta. Dato ergo quod proprietas ex parte rei sit incitativum intellectus ad fabricandum talia, non tamen uniformitas hinc inde nisi rara. Similiter potest dici de modis significandi, suo modo, et vocibus significativis, et proprietatibus correspondentibus. Induunt ergo ista modum Speciei proprie, non ita fundamenta.

Ad aliud dico, quod dictum Philosophi intelligitur improprie, et transumptive ut iste exponit 1. et 4. Sententiarum. Et quod tangitur de quantitate terrae, similiter non simpliciter, sed improprie, et respective debet intelligi: licet ibi posset esse instantia, quia non arguitur de eo quod est per se tale. Est ergo accidens vere ens et in se, et in ordine ad substantiam, licet illud verum ens sit diminute ens, respectu illius quod est substantia.

Ad ultimum potest dici, quod intelligitur in sensu composito, eo modo quo intelligitur illa propositio 1. Perihermenias Omne quo l est quando est, etc. Aliud est ergo dicere differentiam esse necessario, et aliud ipsam necessario esse ipsam. Qui velletetiamibi recurrere adesse quidditativum et ad esse existentiae ipsius Differentiae, forte posset. Sed de hoc non curo modo : supra in simili tetigi ista, et alias si occurrent, nunc festino ad alia.

afferentia est, quae de pluribus differentibus Specie in eo quod quale sit proedicatur.Cap. eod.