QUAESTIO XXXII

Utrum Proprium sit distinctum Universale ab Accidenti

Vide citatos quaest. 30.

Quod non videtur: quia Proprium vel est substantia, vel accidens ; non substantia quia omnis substantia est essentialiter eadem alii, vel essentialiter diversa ; Proprium non est substantia essentialiter diversa a Specie, quia tunc impossibiliter praedicaretur de Specie ; nec essentialiter eadem, quia tunc poneretur in definitione Speciei, cum definitio totam exprimat essentiam definiti ; non autem ponitur, quia potest demonstrari de Specie per ejus definitionem.

Item, omne quod est in composito, praeter materiam, et formam, est ejus accidens ; quia haec sola substantiam rei constituunt, Proprium est in composito praeter haec ; ergo, etc.

Item, omne resultans ex compositione formae cum materia, est accidens. Proprium est hujusmodi ; ergo, etc.

Item, e converso , quod omne accidens sit Proprium, probatur. Omne accidens definitur per subjectum per Aristotelem?. Metaph. cont. 4. 17. et 19. ergo enunciatur per se, secundo modo de illo subjecto, per quod definitur ; quia haec est ratio secundi modi per se, quando in ratione praedicati ponitur subjectum: ergo illud accidens de illo subjecto potest demonstrari: quia sic sunt omnes conclusiones demonstrationis per se ; ergo illud est Proprium respectu subjecti.

Item, sumpto aliquo accidente, quaero de illo, aut inest huic subjecto per se, et erit Proprium; aut non, sed per accidens, per hoc quod inest alii ; aut igitur illi inest per se, et sic est Proprium ; vel si semper per accidens, procedetur in infinitum in subjectis. Item, ad principale, Proprium definitur per accidit; ergo non differunt essentialiter.

Item, accidens dividitur per separabile, et inseparabile. Proprium videtur esse accidens inseparabile. Ad oppositum est Porphyrius, et Aristoteles 1. Top. cap. 3. ponens Proprium, et Accidens duo distincta praedicata.

Ad quaestionem dicendum, quod sunt distincta Universalia ; quia accidentium quaedam sunt ab intrinseco, et hoc vel ratione materiae, ut quantitas ; vel qualitatum activarum, sicut qualitates sensibiles posteriores : quaedam ab extrinseco, et hoc dupliciter,vel manent amoto illo extrinseco, ut nigredo ab aestu, vel non manent, ut calor, vel figura aquae, quae sibi derelicta redibit ad propriam naturam : nullum istorum est Proprium; quia nullum istorum convertitur. Est enim defectus in aliqua trium particularum requisitarum ad convertibilitatem, vel in omnibus.

Est praeter haec, accidens, quod inest Speciei ratione formae, ita quod forma Speciei est ejus per se, et immediata causa : posita autem causa necessaria, et praecisa, et immediata, ponitur et effectus, et amota amovetur : ideo omni habenti formam Speciei, inest tale accidens, et semper : et non habenti formam Speciei, non inest tale: ergo est simpliciter convertibile cum Specie, et potest per definitionem de ea demonstrari. Proprium igitur, ut hic sumitur, est intentio applicabilis tantum acccidentibus ultimis, sed Accidens, ut est quintum Universale, applicatur tantum aliis prius enumeratis, quae dicuntur accidentia communia, vel quia communiter insunt subjecto et aliis ; vel communiter, idest, indifferenter insunt, et non insunt, sive sic, sive sic, non sunt convertibilia. Sic igitur patet differentia istarum intentionum per se, ex definitionibus earum; quia Proprium est praedicatum, non essentiale conversim. Et ideo sub ejus opposito non potest intelligi illud, cujus est, sine repugnantia, quia intelligeretur immediata per se causa, et necessaria sub opposito sui effectus primi, sed Accidens est quod adest et abest, vel quod contingit eidem inesse, et non inesse ut dicitur 1. Topic. c. de Accidente, id est, sub quo, et ejus opposito, potest intelligi illud, cujus est, sine repugnantia,quod dicit Porphyrius de Accidente inseparabili, de quo minus videtur quomodo abest, vel adest, quia subjectum potest intelligi sub opposito, dicens : potest enim corvus intelligi albus, et Aethiops nitens candore.

Ad primum argumentum dicitur, quod procedit de accidente, ut est res primae intentionis, similiter secundum, et tertium.

Contra : tunc omne Proprium est accidens isto modo: quia cum nullum Proprium sit substantia, videtur quod omne sit. accidens: quod non videtur verum; quia accidens primae intentionis, vel est concretum, vel abstractum. Si abstractum, non praedicatur vere de secunda intentione: quia nec per se primo modo. Si concretum, contra, res primae intentionis non denominant rem secundae intentionis.

Ad hoc dicitur, quod accidens, ut est nomen primae intentionis, est aequivocum ad novem Genera, in hac enim, Omne proprium est accidens, tantum potest accipi pro accidente unius generis, et nullum istorum universaliter inest Proprio; quia Proprium, cum sit univocum ad Proprium in hac genere, et in illo, pro omnibus distribuitur, et Accidens stat tantum pro accidente unius generis: significatur ergo, quod omne Proprium cujuscumque generis sit accidens, accipiendo accidens pro uno significato : tamen haec est vera, Omne Proprium in hoc genere est accidens, accipiendo praedicatum pro uno significato, et est haec praedicatio reducibilis ad denominativa, sicut universaliter quando subjectum praedicatur de accidente ; quia Proprium, ut est intentio, est accidens intentionale applicabile ei, quod praedicatur de ipso pro aliquo inferiori, sicut album est animal, si album insit alicui animali.

Vel potest dici, quod praedicatio denominativa, univoca et aequivoca dividunt praedicationem secundum se, quando subjicitur, quod natum est subjici, et praedicatur quod natum est praedicari, cujusmodi praedicatio non est, quando concretum subjicitur respectu sui subjecti, etc.

Contra, hoc Accidens dicitur intentionale, et reale, et accidens intentionale praedicatur de omnibus illis quinque per se.

Potest dici, quod ista, Proprium est accidens, non est vera, sumendo accidens, ut est quintum Universale, ut patet in solutione quaestionis : nec ut est res primae intentionis, nisi praedicatione per accidens, in uno sensu aequivocationis, et hoc, sumpto Proprio particulariter, ut dictum est in ultima responsione. Est autem universaliter vera, sumendo accidens pro accidente intentionali, scilicet pro accidente, quod est idem quod praedicatum non praedicans essentiam ; sed universaliter falsa est haec, Proprium est accidens, ut hic est sermo de Accidente, quod est quintum Universale.

Ad quartum dicitur, quod accidens determinans sibi subjectum, definitur per subjectum, quod accidens vocatur. 7. Metaph. contexi 17. et 19. accidens copulatum, ut simum respectu nasi, non quodlibet autem accidens est tale, ut album, vel alia accidentia communia.

Contra,in 7. Metaph. cont. 4. probat Aristoteles quod substantia praecedit omne accidens, definitione, necesse est enim in uniuscujusque ratione,substantiae rationem esse, quod non videtur intelligi tantum de copulatis; quia tunc non ostenderet ordinem substantiae secundum se, ad accidens secundum se, quod tamen ibi intendit, ut patet ex eo, quod concludit postea, quod sufficit determinare de sola substantia, ad determinandum de ente, ut dividitur in x. Praedicamenta. cont. 5.

Item, uniuscujusque sicut est quod quid est, sic est definitio ; ergo si aliquod accidens habet definitionem absolutam sine subjecto, habet quod quid est absolutum ; igitur est ens absolutum ; ergo est substantia, quod est inconveniens.

Ideo dicendum, quod omne accidens reale, definitur per subjectum ; quia est ens per illud, non tamen quodlibet praedicatur secundo modo per se de illo subjecto, eo quod subjectum ponitur in ejus definitione, sicut in definitione simi ponitur nasus, non tamen haec est per se, nasus est simus, quia nec vera universaliter, sed sufficit ad hoc, quod subjectum ponatur in definitione accidentis,

quod illud accidens non possit reperiri nisi in illo tali subjecto. Plus autem requiritur ad praedicationem per se, sive ad Proprium, scilicet quod egrediatur ex per se principiis subjecti, et de tali subjecto intelligitur ratio secundi modi dicendi per se.

Ad quintum dico quod accidens quodlibet inest alicui per se, idest, sine medio, et ad illud subjectum est status, sed non quodlibet inest per se, ita quod egrediatur ex per se principiis illius subjecti, sic accipitur per se in secundo modo, sicut album, si inest homini per accidens, inest superficiei per se, idest immediate, sed non ut per se dicit causam.

Ad sextum patet, quod accidens, ut ponitur in definitione Proprii, significat idem quod praedicans non essentiam.

Ad ultimum dico, quod accideris inseparabile habet rationem generalem accidentis, scilicet adesse, et abesse, etc. quia sub ejus opposito potest subjectum intelligi sine repugnantia intellectus, ut dicitur in littera de corvo et Aethiope, sed sub opposito Proprii non potest. Ideo Proprium non est accidens inseparabile.