92

φρόνημα τῆς σαρκός, ὡς σταφυλάς διαβόσκεσθαι. Οἷς οὐ πείθεσθαι χρή, οὐδέ ταῖς ἀκαίροις κάμπτεσθαι κολακείαις ἀνθρώπων τε καί παθῶν· κατοχυροῦν δέ τόν φραγμόν δι᾿ ἐγκρατείας, ἕως παύσωνται οἵ τε θῆρες, τά σαρκικά πάθη, ὠρύεσθαι, καί ὡς πετεινά οἱ μάταιοι λογισμοί, μή καταβαίνειν λυμαίνεσθαι, τήν ὡς ἄμπελον εὐθηνουμένην ψυχήν θεωρίαις ταῖς ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν. Ἀμήν.

ΣΧΟΛΙΑ ΕΙΣ ΤΑΣ ΕΠΙΣΤΟΛΑΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ∆ΙΟΝΥΣΙΟΥ ΑΡΕΟΠΑΓΙΤΟΥ * ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΟΛΗΝ Α' (15∆_406> Ἐπιβάλλω Γάϊον τοῦτον εἶναι, ᾧ τήν τρίτην ἐπιστολήν ἔγραψεν ὁ

θεῖος εὐαγγελιστής Ἰωάννης, τεκμαιρόμενος καί ἐκ τῶν ἄλλων, οἷς συγγέγονε μετά τῶν Ἀποστόλων ὁ θεῖος οὗτος ἀνήρ. Θεραπευτάς δέ ἔφη καλεῖσθαι ἐν τῷ «Περί τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἱεραρχίας» κεφαλαίῳ ς' τούς μοναχούς, εἰπών ἐκεῖ καί πῶς καθίστανται μή ὄντες κληρικοί, ἀλλά ἀνώτεροι τόν λαοῦ. Τούτους δέ ἔοικε θαυμάζειν Φίλων ὁ Ἰουδαῖος ἐν τῷ «Περί θεωρητικοῦ» ἤ «Ἱκετῶν» συντάγματι, θεραπευτάς αὐτούς καλῶν, καί τήν δίαιταν αὐτῶν διηγούμενος πρό ὀλίγου τοῦ τέ- λους τοῦ βιβλίου τούτου. Ἀνάγνωθι τά τοῦ αὐτοῦ Φίλωνος.

«Ἀλλά μή κατά στέρησιν»: Τοῦτο, φησί, μή κατά τάς κοινάς ἐννοίας ὑπολάβῃς, ὅτι, ὥσπερ τό σκότος λύεται φωτί, καί μάλιστα πολλῷ, ἤ ὥσπερ ἤ ἀγνωσία, ἥτις καί αὐτή σκότος ἐστί, παύεται γνώσεων, καί μάλιστα πολλῶν, ἐπιγενομένων, οὕτω καί ἡ κατά Θεόν ἀγνωσία ἔοικε τῇ κατά ἀμαθίαν ἀγνωσίᾳ, ὥς ἔφημεν· ἀλλ' ὅσῳ φωτίζεταί τις περί Θεοῦ καί ὅσῳ τις συνάγει γνῶσιν τῶν ὄντων, τουτέστι τήν περί τῶν νοητῶν καί νοερῶν, τοσούτῳ μᾶλλον, ἀναβαίνων περί τήν γνῶσιν τήν περί Θεόν, (15∆_410> γνώσεται τήν ἀκαταληψίαν, ἤτοι τήν ἀγνωσίαν τήν περί Θεόν, φῶς εἶναι καί γνῶσιν ὑπέρ πάντα τά γνωσθέντα καί λοιπόν σιγῇ τιμᾷ τήν περί Θεόν ἀφασίαν. Οὐκοῦν οὐ κατά στέρησιν γνώσεως λέγεται ἡ περί Θεοῦ ἀγνωσία, ἀλλά καθ' ὑπεροχήν καί ὑπερβολήν πάσης γνώσεως, ὅτι ἔγνω τις τόν πᾶσι καί ἑαυτῷ ἄγνωστον καί ἀκατάληπτον. Ταῦτα καί ἐν τῷ «Περί μυστικῆς θεολογίας» κεφαλαίῳ α' εἴρηται, καί ἐν τῷ «Περί θείων ὀνομάτων» κεφαλαίῳ β'.

«Ἀλλά τί τῶν αὐτοῦ τῶν ὄντων»: Ὅσον τις ἔχει, φησί, τῶν ὄντων τήν γνῶσιν, καί τό ὄν φῶς, τουτέστι αὐτήν τῆς ἀληθείας τήν νόησιν, τοσοῦτον τά περί Θεόν ὄψεται ἄγνωστα· οὐ γάρ τῷ φωτί ἤ τῇ γνώσει φανεροῦνται, ἀλλά μᾶλλον τούς ταῦτα ἔχοντας λανθάνει. Καί ἡ ἐν τούτοις ἐπίδοσίς τε καί αὔξησις, τῷ φωτί φημι καί τῇ γνώσει, τό Θεῖον δεικνύει ἀθέατόν τε καί ἄγνωστον· ὅτι ὁ Θεόν θεασάμενος καί νοήσας ὅ εἶδεν, αὐτόν μέν οὐχ ἑώρακεν, ἀλλά τί τῶν αὐτοῦ τῶν ὄντων καί γινωσκομένων.

«Αὐτῷ τῷ καθόλου»: Προσεπινοεῖν δεῖ καί ἐπί τούτοις τό κατά τά ὄντα καί γινωσκόμενα. Τό δέ «μή εἶναι» πρόσκειται, ἐπειδή τό ἐστι τῶν κτιστῶν ἐστιν, ὁ δέ Θεός καί ὑπέρ τό εἶναι, διότι ἄκτιστος.