99

«Ἀλλά τοῦ ὄντως ἀγαθοῦ»: Περί ἀγαθότητος τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ. Ὄντως εἶναι ποιεῖ, τοῦτ' ἔστι διακρατεῖ πρός διαμονήν.

«Καί πάντα βούλεται ἀεί γενέσθαι»: Ἐπειδή πάντα εἶπεν, ἐν (15∆_436> δέ τοῖς πᾶσι καί ἄψυχα καί ἄλογα, προσθείς κατά τήν ἑκάστων ἐπιτηδειότητα, τήν ὑφορμῶσαν ἀντίθεσιν προεθεράπευσε.

«Καί φιλονεικεῖ»: Πῶς ἐρᾷ πάντων ὁ Κύριος, καί παρακαλεῖ ἡμᾶς μή ἐκπεσεῖν αὐτοῦ, ὅθεν καί Παράκλητος ἀκούει.

«Καί θρυπτομένων»: Θρύπτεσθαι κυρίως τό κατακλᾶσθαι· λέγεται δέ ἡ λέξις καί ἐπί τῶν ἐρωμένων, οἵ, τήν πρός τούς ἐρῶντας ἀναβαλλόμενοι συντυχίαν, τοιούτῳ τῷ σωματικῷ, τουτέστι κατακεκλασμένῳ, κέχρηνται ἤθει. Ὅθεν λαμβάνεται καί ἐπί ἄλλων ὁμοιοτρόπων πραγμάτων.

«Ὅμως προσιοῦσι προστρέχει»: Τά τῆς εὐαγγελικῆς παραβολῆς τοῦ ἀσώτου ὑποτίθεται ἐν τούτοις, καί τά ὅμοια. Θαυμασίως δέ καί τό ὅλος ὅλους φησί, καταισχύνων τούς τότε αἱρετικούς, οἵτινες ψυχήν μονήν σώζεσθαι ὑπό Θεοῦ, καί οὐ σῶμα, ἔλεγον. Ὅλος οὖν, φησίν, ὁ Κύριος, ὡς ψυχήν καί σῶμα λαβών, ὅλους ἡμᾶς τούς ἐκ ψυχῆς καί σώματος σέσωκεν. Ἦσαν δέ τότε αἱρετικοί ἀπό Σίμωνος, ὡς δηλοῦσιν Εἰρηναῖος καί Ἱππόλυτος. Καί οἱ τά Ὠριγένους δέ δογματίζοντες τά αὐτά φρονοῦσι. «Περιφύς» δέ, ἀντί τοῦ 'περιπλακείς'.

«∆ηλαδή τούς ἀγαθούς»: Σημείωσαι τίνας φησί τούς συγκαλουμένους φίλους· μετ' ὀλίγα δέ τούς ἀγαθούς ἀγγέλους εἶναι τούτους νοεῖ. Ὅρα δέ πῶς νοεῖ τό, «Ἵνα ᾖ πάντων εὐφραινομένων ἡ κατοικία».

«Σύ δέ, ὡς τά γράμματά σου δηλοῖ»: Σύ δέ, φησίν, ὦ ∆ημόφιλε, καί τόν ἱερέα ὕβρισας, εἰπόντα ἐλεητόν εἶναι, τουτέστιν ἐλέους ἄξιον, τόν ἀσεβῆ καί μετανοοῦντα. ∆οκεῖ δέ μοι ὁ ∆ημόφιλος πρεσβύτερον ὑβρικέναι· τούς γάρ ἱερέας πρεσβυτέρους εἴωθε καλεῖν, ὡς ἐν τῷ «Περί τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἱεραρχίας» διετράνωσε. Καί ἐνταῦθα δέ μετά βραχέα ὑποκατιών τό εἰρημένον καί συνίστησι. Καθ' ὑπερβατόν δέ ἡ σύνταξις. Ὕβριζες τόν (15∆_438> ἱερέα δικαιώσαντα καί τό, τόν ἀσεβῆ ἐλεητόν ὑπάρχειν, ἤγουν ἐλέους ἄξιον.

«Τά Ἅγια τῶν ἁγίων συνέστειλας»: Συνέστειλας ἀντί τοῦ ἐταπείνωσας, καί ἐσμίκρυνας ἤ οὐ τοῦτο, ἀλλά συνέστειλας ἀντί τοῦ συνῆξας, ὡς εἴρηται, οἱονεί ἐπῆρας, ἐκ τοῦ θυσιαστηρίου βαστάσας, καίτοι διακόνων καί πρεσβυτέρων τοῦτο ποιεῖν ἐπιτετραμμένων τοῦ νόμου λέγοντος «Καί ἱερεῖς περιστελοῦσι τά ἅγια», ὡς καί ἐν τῷ ἑξῆς φύλλῳ φησίν.

«Οὐ θεμιτόν ἱερέα»: Ὅτι οὐ δεῖ πρεσβύτερον, κἄν ἁμαρτάνῃ, ὑπό διακόνου ἤ μονάζοντος εὐθύνεσθαι, μή τί γε ὑπό λαϊκῶν, ταῦτα δέ δίχα αἱρέσεως· ὑπέρ γάρ τήν τάξιν τῶν μοναχῶν, ἡ τῶν λειτουργῶν, ἤτοι διακόνων. Καί εἰ τοῦτο, πολλῷ μᾶλλον οὐδέ ἐπίσκοπον κατηγορεῖσθαι θέμις ὑπό τινος.

«Οἱ δέ ἱερεῖς ἄγγελοι»: Σημείωσαι ὅτι καί ἱερεῖς ἄγγελοι καί ὑποφῆται, τουτέστι διδάσκαλοι τῶν θείων κριμάτων εἰσί μετά τούς ἱεράρχας· καί ὅτι περί πρεσβυτέρου διωχθέντος καί ὑβρισθέντος παρά μονάζοντος ἡ ἐπιστολή ἐγράφη, ἐντεῦθεν μάλιστα δηλοῦται.

«∆ιά μέσων τῶν λειτουργῶν»: Σημείωσαι ὅτι οἱ τά θεῖα ζητοῦντες παρά πρεσβυτέρων μαθεῖν, οὐ δι' ἑαυτῶν τοῦτο πράττειν ὀφείλουσι, κἄν ὑπάρχωσι μοναχοί, ἀλλά διά μέσων διακόνων, καί τοῦτο ὅταν ἁρμόδιος παρῇ καιρός.

«∆ι' ὧν καί τό εἶναι»: Ὥσπερ εἴπομεν ἄνω ἐν τῇ «Ἐκκλησιαστικῇ ἱεραρχίᾳ», ἐν τῷ περί μοναχικῆς τελειώσεως κεφαλαίῳ, διά πρεσβυτέρων αὐτοῖς δίδοται τό μοναχικόν σχῆμα