103

αὐτοκατάκριτος. ∆ῆλον γάρ, ὡς ἐν τοῖς ἱεροῖς διδασκάλοις ἀποκαλύπτεται καί ἡ τῶν προσιόντων κατάστασις. Ἕτεροι δέ, τό «μετά πρώτην καί δευτέραν νουθεσίαν», οὕτως ἐνόμισαν, ἀντί τοῦ, μετά τήν ἐκ τῆς Παλαιᾶς καί Νέας ∆ιαθήκης διδασκαλίαν.

«Εἰώθει γάρ εἰς τόνδε»: Σημείωσαι, ὅτι ἡ ἀποστολική παράδοσις τούς νυκτερινούς τῶν ψαλμῳδιῶν κανόνας παρέδωκεν.

«Ἔξω ταραχῆς»: Τό «οὐ» ἀρνητικόν μόριον πρός τό «ἔξω ταραχῆς» συντακτέον, ἵνα ᾖ τό ὅλον τοιοῦτον· ∆ιανίσταται, οὐδέ τῶν ὕπνων πολλῶν ὄντων, διά τό ἐγκόπτεσθαι αὐτούς, ἀπολαύσας, (15∆_452> οὐδέ ἔξω ταραχῆς ὑπάρχων, διά τό καί τούς ὕπνους ἐγκόπτεσθαι.

«Ἐδεῖτο τοῦ Θεοῦ πρηστῆρί τινι»: Πρηστήρ ἐστιν ἑλικοειδής κίνησις ἄνωθεν κάτω ἀέρος διαπύρου. Καίει δέ τό τοιοῦτον, ὅθεν καί παρά τό πιμπρᾷν λέγεται.

«Ἀπείρων ἀνθρωποειδῶς»: Σημείωσαι, ὅτι καί ἀνθρωποειδῶς τοῖς ἁγίοις ἄγγελοι ἐπιφαίνονται.

«Ὑπό τῆς τῶν οἰκείων ποδῶν»: Σημείωσαι τό «ὑπό τῆς τῶν οἰκείων ποδῶν ἀστασίας», ὅ δηλοί τό εὐπαράφορον τῆς προαιρέσεως μή βουλόμενοι γάρ, οὐκ ἔπιπτον.

«Εἰς τό ἀχανές»: Σημείωσαι, πῶς ὁ διάβολος ρίπτει τούς ἀνθρώπους εἰς τό σκότος τό ἐξώτερον, ὅπερ ἐνταῦθα ἀχανές καλεῖ, τουτέστι βάραθρον, ἤ ἀπατῶν ἤ ὠθῶν τούς πειθομένους αὐτῷ. Ἔστι δέ ὅτε καί ἀσελγεῖς ἀνθρώπους συνεργούς αὐτοῦ λαμβάνει εἰς τήν ἑτέρων ἀπάτην, ὡς καί τόν εἰδωλολάτρην ἐπί τοῦ νῦν ἀπατηθέντα, περί οὗ ὁ λόγος. ∆ιό καί ἐν τῇ ὀπτασίᾳ ἄνδρας ὁρᾷ μεταξύ τῶν ὄφεων, τουτέστι τῶν δαιμόνων, ἕλκοντας τούς ὑπό τοῦ διαβόλου νικηθέντας, ὧν ἡμᾶς ὁ Κύριος ἐλευθερῶσοι.

«Ὑπό τοῦ κακοῦ»: Σημείωσαι τό «ὑπό τοῦ κακοῦ», τουτέστι τῆς ἁμαρτίας, ὅπερ κυρίως κακόν ἐν προαιρέσει τικτόμενόν φαμεν. Τό δέ «ἄκοντες καί βιαζόμενοι» μή ἀναγκαστικήν τίνα δύναμιν, τουτέστι τόν διάβολον νοητέον, ὡς Μανιχαίοις καί Μεσαλιανοῖς δοκεῖ· ἀλλ' ὅτι πειθόμενοι τό κακόν πρᾶξαι, τῷ ἀπατῶντι χώραν διδόαμεν συνεχῶς ἡμῖν ἐπιτίθεσθαι, ἐξ ἡμῶν καθ' ἡμῶν λαμβάνοντα τήν ἰσχύν· ἀδυνατήσει δέ, μή πειθομένων ἡμῶν, ἐπειδή ἐγγύς ἐστιν ἡμῶν ἡ βοήθεια τοῦ Θεοῦ συνεπιλαμβανομένη, ὡς δηλοῖ τά ἑξῆς.

«Καί χεῖρα ἀγαθήν ὀρέγειν»: Σημείωσαι τήν ἄφατον τοῦ Κυρίου εὐσπλαγχνίαν.

«Τῆς χειρός ἤδη προτεταμένης»: Τῆς χειρός τοῦ Κάρπου δηλονότι. (15∆_454> «Μή ἄλλων»: Τῶν σταυρούντων δηλαδή, τῷ Κάρπῳ φησιν ὁ

Κύριος. «Ἀγαθῶν καί φιλανθρώπων»: Σημείωσαι, ὅτι καί αὐτός ὁ Κύριος ἀγαθούς καί

φιλανθρώπους καλεῖ τούς ἀγγέλους. ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΟΛΗΝ Θ' § 1. Ὁ ἅγιος Τίτος οὗτός ἐστιν ὁ τῷ Ἀποστόλῳ γνώριμος, ὅν καί Κρήτης

κατέστησεν ἐπίσκοπον, ὡς ἡ πρός αὐτόν Τίτον γραφεῖσα Ἐπιστολή παρά τοῦ θείου Παῦλου φησίν.

«Ἀλλ' ἐν τῇ Συμβολικῇ»: Τί περιέχει ἡ «Συμβολική θεολογία» τοῦ μεγάλου ∆ιονυσίου.

«Ἐναπομόργνυνται»: Ἀπομόρξασθαι ἐστί τό ἐναπομάξασθαι καί ἐμβαλεῖν τι εἰς τήν ἑαυτοῦ διάνοιαν, ἐκ μεταφορᾶς τῶν ζωγράφων, οἵ, προσέχοντες τῇ ἀληθείᾳ γράφουσι τάς εἰκόνας. «Τῆς ἀπορρήτου δέ σοφίας πατέρας» τούς προφήτας φησίν.