CAPUT IV.

De his quae frequentius accidunt impraegnatis, sive sint impraegnatae de masculo, sive de faemina.

Pluribus etiam mulierum impraegnatarum accidit tempore impraegnationis vomitus : et hoc differenter, quoniam ut in pluribus maxime accidit tempore quo reciditur menstruum, sed nondum adhuc redundat ad mamillas. Quibusdam autem accidit tempore quo pili incipiunt oriri in concepto. Et causa quidem ejus quod vomitus accidit tempore recisionis menstruorum antequam derivetur ad mamillas, est quod tunc non nisi subtile attrahitur conceptui: aut etiam forte nihil, quia in prima mutatione et alteratione spermatum nihil attrahitur de menstruo, sicut inferius ostendemus, et tunc san- guis corruptus retentus intra venas redundat ad villos stomachi et ad hepar, et nauseam provocat et abominationem et desiderium stultarum rerum et inanium, sicut quod comedatur limus combustus,. vel aliud vile quid.

Quando autem oriuntur pili in creatura, tunc fumi resolvuntur ex humido concepti embryonis, et diffunduntur in venis matricis, et redundant ad stomachum et hepar, et inducunt nauseam et abominationem. Postquam autem sanguis menstruus ad mamillas ubertim manare incipit, liberatur stomachus et hepar ab eo : et tunc redit appetitus naturalis.

Est etiam aliud accidens quod multis accidit impraegnatis, quod videlicet in fine impraegnationis quando jam magnus factusest foetus, accidit eis angustia ex constrictione emittendi urinam, ex hoc quod matrix constringit collum vesicae, per quod urina emitti habet.

Accidens autem mulierum impraegnatarum de masculis est, quod cito et de facili quiescit in eis dolor partus propter virtutem pueri qui juvat matrem ut citius liberetur, et quamdiu praegnantes sunt, in majori parte sunt boni coloris, propter calorem et spiritus qui sunt in concepto, praecipue quando est bene vigorosus. Parientibus autem foeminas accidit contrarium hujus : sunt enim turpis et cinerei coloris et pigri motus : et accidit eis aliquando apostema in crure, ita quod tumescit caro earum ex indigesto humido, quod resudat a concepto foeminino . Quibusdam tamen accidit totum contrarium eorum quae diximus: sunt enim boni coloris et leves cum impraegnantur aliquando de foemina : et contrario modo forte se habent quando impraegnantur de masculo : et hujus causa superius assignata est, quando videlicet concipietur foemina ex multo semine viri, quae etiam nata erit virago, multos gestus viriles habens, nisi magnam violentiam faciat complexioni per consuetudinem contrariam.

Impraegnatae etiam post retentionem

menstruorum semper desiderant res diversas : quod desiderium quidam antiquorum Graecorum chirikeon appellaverunt : et causa hujus desiderii, etiam in praemissis ostensa est. Quaedam etiam mulierum istud desiderium incurrunt velocius post impraegnationem quam aliae, et citius aufertur a quibusdam earum, et tardius ab aliis. Quibusdam etiam rarissime accidit, quod in impraegnatione quacumque melioretur dispositio corporis, aut coloris earum, quando videlicet habent corpora sicca arida, aut non in se habent nisi humores subtiles : quando enim illi attrahuntur ad nutrimentum creaturae conceptae, tunc destituitur et languet corpus, et color efficitur turpis. Quae autem e converso disposita habent corpora, illis etiam rationabile est contrarium in impraegnatione contingere. Debilitas autem appetitus, sicut jam ante diximus, in majori parte accidit mulieribus praegnantibus, quando foetui incipiunt oriri pili in capite.

Aliquando etiam accidit, quod impraegnatis mulieribus fluunt pili capitis quos habent a prima generatione, et multiplicantur pili in membris in quibus sunt pili ex concupiscentia et humore coitus, sicut in inguine et ascellis : et hujusmodi causa est, quia humor qui est materia pilorum, retrahitur a superiori, et ex calore inguinis multiplicatur inferius : et tunc superiores deficiente materia cadunt, et multiplicantur inferiores multiplicata materia : et ideo calvae fiunt quaedam mulieres ex calore sui inguinis : quoniam medulla cerebri aliquantulum distat a testa capitis anterius, et cum humore vaporoso non irrigatur, inducitur calvities.

Accidit autem et hoc impraegnatis, quod masculus conceptus ut in pluribus in corpore facit majorem motum quam foemina, et paritur citius quam foemina: et utriusque horum causa est calor et vigor masculi super foeminam. Similiter autem dolor qui accidit in impraegnatione et parturitione conceptae foeminae est conti- nuus et tardus, hebes, non acutus, et in conceptis maribus est acutus et fortis, sed non continuus, sed brevis : cujus causa scitur ex antedictis.

Adhuc autem quando ante tempus proximum pariendi vir coit cum muliere impraegnata, ex hoc festinabitur partus et parturitio propter motum matricis in confricatione coitus, et propter agitationem capitis foetus : et haec duo aliquando sunt in causa, quod mulieres aliquando putant sibi jam instare tempus parturitionis, cum tamen in veritate forte non instet : sed embryo movet et vertit caput suum tantum, et iterum post hoc quiescit.

Est autem et hoc de propriis accidentibus homini, quod foeminae omnium aliorum animalium habent unum determinatum terminum temporis, in quo pariunt : mulier autem sola habet terminos diversos valde, sicut nos in sequentibus ostendemus. Causa autem est, quia alia animalia similes propter cibi similitudinem habent complexiones et modos vivendi et animae accidentia. Haec autem omnia valde differentia et dissimilia habet homo : et ideo etiam variantur omnia quae complexionem et modum vivendi et animae accidentia consequuntur. Diversitas autem terminorum partus hominis probatur ex hoc, quod quidam pariuntur mense septimo. In majori autem parte pariuntur mense nono : et quidam intrant in undecimum antequam nascantur. Et dicitur de aliquo, quod natus fuit post menses quatuordecim. Generaliter autem nullus natorum ante septimum mensem, hoc est, qui in sexto mense natus est, vivit, sed cito moritur. Quidam autem ex eis qui. pariuntur in septimo mense, si pariuntur in principio mensis, sunt debiles et habent gracilia membra, et sunt parvi : et ideo statim cum nascuntur praecipiuntur ab obstetricibus involvi pannis lanae mollis aliquantulum unctis butyro vel auxungia non salsa, et plures istorum habent poros manifestos, qui sunt viae sensuum aut exitus super-

fluitatum, valde parvos, et praecipue auriculas et nares : et cum post ortum involuti steterint, ampliabuntur magis. Aliquando autem accidit, quod quidam nati in octavo mense, supervivunt, sed raro. Nati enim in octavo, procul dubio ad exitum moventur in septimo : sed quia debiles sunt, post motum quiescunt, et in octavo viribus non recuperatis descendunt et nascuntur, et ideo raro vivunt : sed si remanerent in utero per circulum unum lunae, reciperent vires et juvarentur ad exitum in nono, et tunc supervivere possent. Dicunt tamen aliqui, quod in partibus aegypti, quae sunt partes calidae et humidae, et multum sunt ibi mulieres viragines et vigorosae, multi in octavo mense pariuntur, et supervivunt. Et hoc rarum et mirabile est valde : ibi enim pariunt mulieres ad octo menses, et vivunt filii. Dicitur etiam quod in partibus regionis quam vocant Adekil, salvantur nati in octovo mense. Contingit etiam, quod aliquis creditur nasci et salvari in octavo mense, quod in veritate non est verum, sed propter malitiam regiminis et computationis mulieris impraegnatae, opinatur quod sit filius octo mensium cum sit novem mensium, eo quod ante concepit quam dixerat: mulieres enim non bene custodiunt et observant tempora primae impraegnationis. Multis enim mulieribus accidit dolere dolore parturitionis in octavo mense, et in mense quarto, praecipue si superveniat febris, et saepissime moriuntur mortuo embryone, propter nimiam debilitatem fluxus sanguinis qui sequitur talem partum qui innaturaliter ab utero abrumpitur: et ideo non solum non vivunt nati mense octavo, sed etiam matres talium natorum moriuntur. Et similiter est de natis in quarto : quoniam illi adhuc fortissime cohaerent utero, et in abruptione multus sanguis exiens ex corpore matris non siuit eam vivere. Imperfectio autem infantis et modicus sanguis qui fluit ex umbilico ejus, occidit conceptum. Si autem pariatur natus post mensem decimum, dicitur quod mulieres erraverunt in computatione primae impraegnationis. Ego autem vidi puerperam honestam et fide dignam, cujus cum mirarer quantitatem filii quem protulit, quia enormis erat quantitatis, asseruit constanter quod natum decem mensibus et amplius in utero gestaverat.

Error tamen saepe accidit in computatione mulierum, ex multis causis : quarum una est, quod saepe ex semine proprio, vel viri inutili semine recepto, vel alia causa accidit in matrice tumor ventositatis alicujus, et credunt se tunc concepisse, et ab illo tempore computant, et postea per aliquot dies coeunt, et vere concipiunt : et tunc quia computant a primo ventris tumore, decipiuntur. Quando enim mulier recipit sperma viri, et illi spermati non conjungitur sperma proprium, tunc vanum est sperma viri, et convertitur in ventositatem et elevat matricem : et forte vapor ejus ascendit caput et inducit vertiginem aut etiam epileptiam, et in elevatione matricis decipiuntur foeminae credentes se concepisse cum non conceperint. Similiter aliquando mulier coit cum viro, qui aut non emittit semen, aut valde tarde post longissimam confricationem coitus emittit : et in illo coitu mulier emittit sperma proprium intra matricem propriam, et non sperma viri, et clauditur matrix super sperma proprium : et tunc etiam illud semen est inutile, et convertitur in vaporem ventositatis, et elevat matricem, et facit opinionem et similitudinem conceptus : et si postea mulier vere concipit ex alio coitu viri facit errorem in computando. Alia etiam quae claudunt matricem aut abscindunt menstruum, faciunt aliquando errorem, sed non sicut ea quae dicta sunt.