Patrologiae Cursus Completus
Elenchus Operum Quae In Hoc Secundo Tomo Continentur.
Elenchus Operum Quae In Hoc Secundo Tomo Continentur.
In Tomum Secundum Praefatio.
Epistolarum Ordo Chronologicus Argumentis Demonstratus.
Epistolarum Ordo Chronologicus Argumentis Demonstratus.
Epistolae Primae Classis, Quas Augustinus nondum episcopus scripsit, ab anno Christi 386 ad 395.
I.— Scripta circa finem an. 386.
II.— Scripta circa idem tempus.
IV.— Scripta circa idem tempus.
V.— Scripta circa fin. an. 388.
VI, VII.— Scriptae circa initium an. 389.
VIII-XIV.— Scriptae circa idem tempus.
XVI, XVII.— Scriptae circa an. 390.
XVIII-XX.— Scriptae circa idem tempus.
XXI.— Scripta sub ineuntem an. 391.
XXIII.— Scripta circa idem tempus.
XXIV, XXV.— Scriptae sub fin. an. 394, ante hiemem.
XXVI.— Scripta forte ineunte an. 395, et missa cum sequente.
XXVII.— Scripta circa ineunt. an. 395.
XXVIII.— Scripta an. 394 aut 395.
XXXI.— Scripta ineunte an. 396.
XXXII.— Scripta paulo post superiorem.
XXXIII.— Scripta initio episcopatus Augustini.
XXXIV.— Scripta post superiorem.
XXXV.— Scripta post superiorem.
XXXVI.— Scripta forte an. 396 aut sub initium 397.
XXXVII.— Scripta circa an. 397.
XXXVIII.— Scripta circa medium an. 397.
XXXIX.— Scripta forte an. 397.
XL.— Scripta circa idem tempus.
XLI.— Scripta sub initium episcopatus Augustini.
XLII.— Scripta exeunte aestate an. 397.
XLIII, XLIV.— Scriptae circa fin. an. 397 aut init. 398.
XLVI, XLVII.— Scriptae circa hoc tempus.
XLVIII.— Scripta forte an. 398.
LII.— Scriptura circa an. 400.
LIV, LV.— Scriptae circa an. 400.
LVI, LVII.— Scriptae circa an. 400.
LVIII.— Scripta versus exeuntem an. 401.
LIX.— Scripta circa exeuntem an. 401.
LX.— Scripta circiter finem an. 401.
LXI.— Scripta exeunte an. 401 aut paulo post.
LXII, LXIII.— Scriptae circa idem tempus.
LXIV.— Scripta paulo post Natal. Christi an. 401.
LXV.— Scripta ineunte an. 402.
LXVI.— Scripta circa idem tempus.
LXVII, LXVIII.— Scriptae circa an. 402.
LXIX.— Scripta exeunte an. 402.
LXX.— Scripta forte circa hoc tempus.
LXXII.— Scripta an. 403 aut 404.
LXXIII.— Scripta circa an. 404.
LXXIV.— Scripta cum superiore.
LXXV.— Scripta circa finem an. 404.
LXXVI.— Scripta ineunte an. 404 aut circiter.
LXXVII, LXXVIII.— Scriptae forte an. 404, circ. 26 junii.
LXXIX.— Scripta forte an. 404.
LXXX.— Scripta an. 405, circa mens. martium.
LXXXI.— Scripta forte an. 405.
LXXXII.— Scripta sub idem tempus.
LXXXIII.— Scripta circa an. 405.
LXXXIV.— Scripta circ. hoc tempus, seu ante an. 411.
LXXXVI.— Scripta forte an. 405.
LXXXVII.— Scripta forte an. 405, certe ante an. 411.
LXXXVIII.— Scripta post initium an. 406.
LXXXIX.— Scripta circa idem tempus.
XC, XCI.— Scriptae an. 408, post 1 diem junii.
XCIII.— Scripta circ. an. 408.
XCVI.— Scripta an. 408, circa init. septemb.
XCVII.— Scripta exeunte an. 408.
XCVIII.— Scripta forte an. 408.
XCIX.— Scripta exeunte an. 408 aut ineunte 409.
C.— Scripta circ. idem tempus.
CI.— Scripta circa idem tempus.
CII.— Scripta circa idem tempus.
CIII, CIV.— Scriptae an. 409, sub mens. martium.
CVI-CVIII.— Scriptae forte an. 409.
CIX, CX.— Scriptae forte versus an. 409.
CXI.— Scripta exeunte an. 409, forte mense novemb.
CXII.— Scripta exeunte an. 409 aut ineunte 410.
CXIII-CXVI.— Scriptae circa hoc tempus, sive non ante 409 nec post 423.
CXVII, CXVIII.— Scriptae forte an. 410 aut ineunte 411.
CXIX, CXX.— Scriptae forte circa idem tempus.
CXXII.— Scripta circa idem tempus.
CXXIII.— Scripta forte sub finem an. 410.
CXXIV-CXXVI.— Scriptae circa ineuntem an. 411.
CXXVII.— Scripta forte an. 411.
CXXVIII.— Scripta an. 411 paulo ante 1 diem junii.
CXXIX.— Scripta paulo post superiorem.
CXXX.— Scripta versus an. 412.
CXXXI.— Scripta circa idem tempus.
CXXXII.— Scripta circa ineuntem an. 412.
CXXXIII.— Scripta circa idem tempus.
CXXXIV.— Scripta cum superiore.
CXXXV-CXXXVIII.— Scriptae sub initium an. 412.
CXL.— Scripta post superiorem.
CXLI.— Scripta 14 junii an. 412.
CXLII.— Scripta circa idem tempus.
CXLIII.— Scripta circa finem an. 412.
CXLIV.— Scripta circa hoc tempus.
CXLV.— Scripta circa an. 412 aut 413.
CXLVI.— Scripta circa an. 413.
CXLVII, CXLVIII.— Scriptae videntur an. 413.
CL.— Scripta circa exeuntem an. 413.
CLI.— Scripta exeunte an. 413, aut ineunte 414.
CLII-CLV.— Scriptae circa an. 414.
CLVI, CLVII.— Scriptae an. 414.
CLVIII-CLXIV.— Scriptae sub an. 414.
CLXV.— Scripta non multo post an. 410.
CLXVI.— Scripta an. 415 verno tempore.
CLXVII.— Scripta simul cum superiore.
CLXVIII.— Scripta forte an. 415.
CLXIX.— Scripta exeunte an. 415.
CLXX, CLXXI.— Scriptae forte an. 415.
CLXXII.— Scripta ineunte an. 416.
CLXXIII.— Scripta circa hoc tempus.
CLXXIV.— Scripta circa hoc tempus.
CLXXVI.— Scripta paulo post superiorem.
CLXXVII.— Scripta circa idem tempus.
CLXXVIII.— Scripta eodem tempore.
CLXXIX.— Scripta circa idem tempus.
CLXXX.— Scripta circa finem an. 416.
CLXXXI-CLXXXIII.— Scriptae init. an. 417.
CLXXXIV.— Scripta sub idem tempus.
CLXXXV.— Scripta circa an. 417.
CLXXXVI.— Scripta circa medium an. 417.
CLXXXVII.— Scripta sub medium an. 417.
CLXXXVIII.— Scripta exeunte an. 417 aut ineunte 418.
CLXXXIX.— Scripta circa an. 418.
CXC.— Scripta paulo post medium an. 418.
CXCI-CXCIII.— Scriptae sub finem an. 418.
CXCIV.— Scripta paulo post superiores.
CXCVI.— Scripta exeunte an. 418.
CXCVII et CXCVIII.— Scriptae exeunte an. 418, aut ineunte 419.
CC.— Scripta exeunte an. 418, aut ineunte 419.
CCI.— Scripta an. 419, mense junio.
CCII.— Scripta videtur versus finem an. 419.
CCIII.— Scripta forte circa an. 420.
CCIV.— Scripta circa hoc tempus.
CCV.— Scripta forte versus an. 420.
CCVI.— Scripta circa hoc tempus.
CCVII.— Scripta an. 421, aut paulo post.
CCVIII.— Scripta forte versus an. 423.
CCIX.— Scripta forte ineunte an. 423.
CCX.— Scripta forte circa hoc tempus.
CCXI.— Scripta circa hoc tempus.
CCXII.— Scripta circa an. 423.
CCXIII.— Scripta 26 septembris 426.
CCXIV, CCXV.— Scriptae circa Pascha an. 426, aut 427.
CCXVI.— Scripta paulo post duas superiores.
CCXVII.— Scripta sub idem tempus.
CCXVIII.— Scripta forte eodem tempore.
CCXIX.— Scripta sub an. 426 aut 427.
CCXX.— Scripta circa exeuntem an. 427.
CCXXI-CCXXIV.— Scriptae an. 427 et 428.
CCXXV.— Scripta an. 428 aut 429.
CCXXVI.— Scripta eodem tempore.
CCXXVII.— Scripta post Pascha, anno forte 428 aut 429.
CCXXVIII.— Scripta sub an. 428 aut 429.
CCXXIX-CCXXXI.— Scriptae sub finem vitae Augustini forte an. 429.
Epistolae Quartae Classis, Quarum tempus minus compertum.
Ex his nemo non videt, si modo rem tantisper expendat, quantum in recte ordinandis Augustini Epistolis operae consiliique a nobis positum sit, quantum
Praefatio Reverendissimi Godefridi Besselii, Monasterii Gottwicensis Abbatis, Editioni Viennensi Praefixa.
Ad Eruditum Lectorem In praedictas Epistolas.
Praefatio D. Jacobi Martin In Easdem Epistolas.
Praefatio D. Jacobi Martin In Easdem Epistolas.
Admonitio Ejusdem In Epistolam CLXXXIV Bis.
Admonitio Ejusdem In Epistolam CLXXXIV Bis.
Admonitio Ejusdem In Epistolam CCII Bis.
Admonitio Ejusdem In Epistolam CCII Bis.
Syllabus Codicum Ad Quos Recognitae Sunt Sancti Augustini Epistolae.
Syllabus Codicum Ad Quos Recognitae Sunt Sancti Augustini Epistolae.
Manuscripti Codices Cum nota singulis hic deinceps designandis indita.
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi Epistolae Secundum Ordinem Temporum Nunc Primum Dispositae, Et Quatuor In Classes Digestae
Epistola II Zenobio desiderium exponit suum, ut disputationem inter se coeptam, inter se finiant.
Caput Primum.— Memoriam sine phantasia esse posse.
Caput II.— Animam sensibus non usam carere phantasiis.
Caput III.— Objectio resolvitur.
Epistola IX Quaestioni de somniis per superiores potestates immissis respondet.
Epistola X . De convictu cum Nebridio et secessione a mundanarum rerum tumultu.
Epistola XI Cur hominis susceptio Filio soli tribuitur, cum divinae personae sint inseparabiles.
Epistola XII . Quaestionem in superiore epistola perstrictam iterum tractandam suscipit.
Epistola XIII Quaestionem de animae quodam corpore, ad se nihil pertinentem, rogat dimittant.
Epistola XVIII Naturarum genus triplex perstringitur.
Caput Primum.— Salutato Aurelio agit de comes sationibus ab ecclesia removendis.
Caput II.— De contentione et laudis appetitu. Quomodo honor et laus à praelatis assumenda.
Caput III.— Perniciosa simulatio.
Epistola XXX Paulinus Augustino, non recepto ab eo responso, denuo per alios scribit.
Carmen Elegiacum Paulini Ad Licentium.
Epistola XXXIX Hieronymus Augustino, commendans illi Praesidium, et salvere jubens Alypium.
Epistola XLIII Quanta impudentia Donatistae persistant in suo schismate, tot judiciis convicti.
Epistola XLVI Publicola Augustino proponit multas quaestiones.
Epistola XLVII . Augustinus Publicolae dissolvit aliquot ex propositis quaestionibus.
De Duabus Epistolis Proxime Sequentibus. (Lib. II Retract. Cap. XX.)
Epistola LXVI Expostulat cum Crispino Calamensi, qui Mappalienses metu subactos rebaptizarat.
Epistola XCIX Ex Romanorum calamitate susceptum animo dolore commiserationemque significat.
Epistola C Augustinus Donato proconsuli Africae, ut Donatistas coerceat, non occidat.
De Sequente Epistola. (Lib. II Retract., Cap. XXXI.)
Sex Quaestiones Contra Paganos Expositae, Liber Unus, Seu Epistola CII
Quaestio Prima. De Resurrectione.
Quaestio Secunda. De tempore christianae religionis.
Quaestio Tertia. De sacrificiorum distinctione.
Quaestio Quinta. De Filio Dei secundum Salomonem.
Quaestio Sexta. De Jona propheta.
Epistola CXIII Cresconium rogat Augustinus ut suae pro Faventio petitionis adjutor sit.
Epistola CXIV . Ad Florentinum super eadem causa Faventii.
Epistola CXV . Ad Fortunatum Cirtensem episcopum, de eadem re.
Epistola CXVI . Generoso Numidiae Consulari Augustinus commendans causam Faventii.
Epistola CXIX Consentius Augustino proponit quaestiones de Trinitate.
Epistola CXX Consentio ad quaestiones de Trinitate sibi propositas.
Epistola CXXIII Hieronymus Augustino quaedam per aenigma renuntians.
Epistola CXXX Augustinus Probae viduae diviti praescribit quomodo sit orandus Deus.
Epistola CXXXI Augustinus Probam resalutat, et gratias agit quod de salute ipsius fuerit sollicita.
Epistola CXXXVII Respondet Augustinus ad singulas quaestiones superius propositas a Volusiano.
De Sequente Epistola. (Lib. II Retract., Cap. XXXVI.)
De Gratia Novi Testamenti Liber, Seu Epistola CXL.
Epistola CXLVI Pelagium resalutat, et pro litteris ipsius officiosis gratiam habet.
De Duabus Proxime Sequentibus Epistolis. (Lib. II Retract. Caput XLI.)
De Videndo Deo Liber, Seu Epistola CXLVII Docet Deum corporeis oculis videri non posse.
Epistola CLV . Augustinus Macedonio, docens vitam beatam et virtutem veram non esse nisi a Deo.
Epistola CLVI Hilarius Augustino, proponens illi quaestiones aliquot de quibus cupit edoceri.
Epistola CLVII Augustinus Hilario, respondens ad illius quaestiones.
Epistola CLX Evodius Augustino, movens quaestionem de ratione et Deo.
Epistola CLXIII Evodius Augustino proponit aliquot quaestiones.
De Duabus Epistolis Proxime Sequentibus. (Lib. II Retract. Caput XLV.)
De Origine Animae Hominis Liber, Seu Epistola CLXVI
De Sententia Jacobi Liber, Seu Epistola CLXVII
Epistola CLXXI Excusat formam superioris epistolae ad Maximum datae.
Fragmentum Epistolae Hactenus Ineditae Augustini Ad Maximum.
Epistola CLXXVI Milevitani concilii Patres Innocentio, de cohibendis Pelagianis haereticis.
Epistola CLXXVIII Augustinus Hilario, de Pelagiana haeresi duobus in Africa conciliis damnata.
De Epistola Subsequente. (Lib. II Retract., Cap. XLVIII.)
De Correctione Donatistarum Liber, Seu Epistola CLXXXV
De Subsequente Epistola. (Lib. II Retract. Cap. XLIX.)
De Praesentia Dei Liber, Seu Epistola CLXXXVII
Epistola CXCII Augustinus Coelestino diacono (postea pontifici Romano), de mutua benevolentia.
Epistola CCVI Valerio comiti Felicem episcopum commendat.
Epistola CCVII Augustinus Claudio episcopo, transmittens ipsi libros contra Julianum elaboratos.
Duodecim Sententiae Contra Pelagianos.
Epistola CCXXIII . Augustino Quodvultdeus, rursum efflagitans ut scribat opusculum de haeresibus.
Epistola CCXXVI . Hilarius Augustino, de eodem argumento.
Epistola CCXXXIX . Augustinus Pascentio, de eadem re urgens ut explanet fidem suam.
Epistola CCXLIV Augustinus Chrisimo, consolans ne deficiat in adversis.
Epistola CCXLIX Augustinus Restituto, quatenus mali tolerandi in Ecclesia.
Epistola CCLII Augustinus Felici, de pupilla quadam Ecclesiae tutelae commissa.
Epistola CCLIV . Augustinus ad eumdem Benenatum, pronubum agentem Rustici filio.
Epistola CCLV Augustinus ad Rusticum, de puella in connubium ejus filio petita.
Epistola CCLVI . Officiose Augustinus ad Christinum scribit.
Epistola CCLVII Augustinus Orontio, resalutans illum.
Epistola CCLX Audax Augustino, flagitans mitti sibi prolixiorem epistolam.
Epistola CCLXV Augustinus Seleucianae, de baptismo et poenitentia Petri, contra quemdam novatianum.
Appendix Tomi Secundi Operum Sancti Augustini, Complectens Aliquot Epistolas Ipsius Nomine Olim Falso Praenotatas.
Admonitio De Sexdecim Epistolis Proxime Sequentibus.
Admonitio De Subsequente Epistola.
Epistola XVII Pelagii Ad Demetriadem.
Censura Lovaniensium Theologorum In Duas Epistolas Proxime Sequentes.
Admonitio In Subsequentem Altercationem.
Epistola XX , Sive, uti Corbeiensis codex aliique Mss. praeferunt,
Index Rerum Quae In Hoc Secundo Volumine Continentur.
Index Rerum Quae In Hoc Secundo Volumine Continentur.
S. Augustini Episcopi Epistolarum Ordo Novus Cum Antea Vulgato Comparatus
S. Augustini Episcopi Epistolarum Ordo Novus Cum Antea Vulgato Comparatus
S. Augustini Episcopi Epistol. Ordo Antea Vulgatus Ad Novum Reductus.
S. Augustini Episcopi Epistol. Ordo Antea Vulgatus Ad Novum Reductus.
S. Augustini Episcopi Epistol. Index Alphabeticus. Numerus romanus Epistolam designat, arabicus paginam.
S. Augustini Episcopi Epistolarum Index Secundum Praecipua Earum Argumenta Digestus. ((Numericae notae Epistolam designant.))
Addenda Ad Appendicem Tomi II. Epistola Consolatoria S. Augustini Ad Probum .
Addenda Ad Appendicem Tomi II. Epistola Consolatoria S. Augustini Ad Probum .
Carmen Elegiacum Paulini Ad Licentium.
Quare age, rumpe moras, et vincla tenacia secli:
Nec metuas placidi mite jugum Domini.
Pulchra quidem, sed mira vagis praesentia rerum
Mentibus, at sapiens non stupet ista animus.
Nunc te sollicitat variis malesuada figuris,
Heu! validos etiam vertere Roma potens;
Sed tibi, nate, precor, semper pater Augustinus
Occurset, cunctas Urbis ad illecebras.
Illum tanta inter fragilis discrimina vitae
Aspiciens, et habens pectore, tutus eris.
Hoc tamen et repetens iterumque iterumque monebo,
Ut fugias durae lubrica militiae.
Blandum nomen honos, mala servitus, exitus aeger
Quem nunc velle juvat, mox voluisse piget.
Scandere celsa juvat, tremor est descendere celsis:
Si titubes, summa pejus ab arce cades.
Nunc tibi falsa placent bona, nunc rapit omnibus auris
Ambitus, et vitreo fert cava fama sinu.
Ast ubi te magno damno succinxerit empto
Baltheus, et sterilis fregerit inde labor,
Serus et incassum spes accusabis inanes,
Et modo quae nectis, rumpere vincla voles:
Tunc reminisceris frustra patris Augustini
Contempsisse dolens veridicos monitus.
Quare si sapiens, et si pius es puer, audi,
Et cape verba patrum, consiliumque senum.
Quid retrahis fera colla jugo? mea sarcina lenis,
Suave jugum Christi est, vox pia, crede Deo:
Et caput adde jugis, da mollibus ora capistris,
Demissosque levi subde humeros oneri.
Nunc potes hoc, dum liber agis, dum nulla retentant
Vincula, nulla thori cura, nec altus honor.
Haec bona libertas, Christo servire, et in ipso
Omnibus esse supra: non dominis hominum,
Non vitiis servit, non regibus ille superbis,
Tantum qui Christo se dederit Domino.
Nec tibi nobilitas videatur libera, quam nunc
Sublimem attonita conspicis Urbe vehi.
Quam cernis tanta sibi libertate videri,
Ut dedignetur flectere colla Deo.
Multis ille miser mortalibus, et quoque servis
Servit, et ancillas ut dominentur, emit.
Norunt eunuchos et magna palatia passi,
Et quisquis Romam, sponte miser, patitur:
Quanto sudoris pretio, damnoque decoris
Constet ibi chlamydis, hic honor officii.
Nec tamen ipse potens, qui celsior omnibus esse
Emerit, ut nulli serviat, assequitur.
Cum bene se tota dominum jactaverit Urbe,
Servit daemoniis, si simulacra colit.
Proh dolor! hos propter remoraris in Urbe, Licenti
Et regnum Christi spernis, ut his placeas:
Hos vocitas dominos, curva et cervice salutas,
Quos ligni servos conspicis et lapidis!
Nomine divino argentum venerantur et aurum,
Relligio est quod amat morbus avaritiae.
Imprecor hos ut amet, qui non amat Augustinum,
Non colat et Christum, cui placet hos colere.
Inde ait ipse Deus, dominis non posse duobus
Serviri; quoniam mens placet una Deo:
Una fides, Deus unus, et unicus e Patre Christus,
Haud duplex uni servitus est domino.
Quanta etenim coelo ac terris distantia, tanta est
Caesaris et Christi rebus et imperiis.
Tollere humo, sed nunc dum spiritus hos regit artus,
Mente polum penetra, nil mora carnis obest.
Corporeis jam nunc morere actibus, et bona vitae
Coelestis liquido praemeditare animo.
Spiritus es, quanquam tenearis corpore, si nunc
Mente pia victor carnis opus perimas.
Haec tibi, chare puer, fido
compulsus amore
Scripsi; si recipis, suscipiere Deo.
Crede Augustinum tibi nunc in me geminatum,
Sume duos una cum pietate patres.
Spernimur? abstraheris majore dolore duobus:
0129 Audimur? pignus dulce duobus eris.
In te laeta patrum sudavit cura duorum,
Et tibi magnus honos laetificasse duos.
Sed me Augustino, cum copulo, non meritorum
Jacto parem, solo comparo amore tui.
Nam quid ego effundam, rorans tibi paupere rivo?
Me praeter, gemino flumine prolueris;
Frater Alypius est, Augustinusque magister,
Sanguinis hic consors, hic sator ingenii.
Tanto fratre vales et praeceptore, Licenti,
Et dubitas pennis talibus astra sequi?
Quidquid agas (nam te nec speret mundus amicum),
Non daberis terrae, debita Christo anima.
Tu thalamos licet, et celsos mediteris honores,
Nunc olim Domino restituere tuo.
Credo unum vincent justi duo peccatorem,
Et tua fraternae vota preces abigent.
Ergo redi, qua voce parens, qua sanguine frater,
Ambo sacerdotes te remeare jubent.
Ad tua te retrahunt, nam nunc aliena petescis
;
Haec mage, quae retinent regna tui, tua sunt.
Haec repete, his inhia, externis ne contere tempus,
Si tua nolueris, quisquam aliena dabit?
Non eris ipse tuus, missusque per extera longe
Sensibus heu proprii pectoris exsul ages.
Sollicitum satis haec nato cecinisse parentem,
Dum tibi quae mihimet, vel volo, vel metuo.
Haec tibi, si recipis, feret olim pagina vitam:
Si renuis, eadem haec pagina testis erit.
Incolumem mihi te, fili charissime, Christus
Annuat, et servum det sibi perpetuo.
Vive, precor, sed vive Deo: nam vivere mundo
Mortis opus; viva est vivere vita Deo
.