CAPUT I.

Quae causae assignandae sunt in generatione animalium, et quod non omnibus animalibus convenit discretio sexus per masculinum et faemininum?

Determinata digestione et modo mem- brorum animalium in antehabitis universaliter secundum quodlibet genus animalis, et specialiter secundum quod convenit unicuique, determinavimus de quolibet, causam propter quam est assignantes : et haec est causa quae vocatur propter quid et finis. Causae enim naturales rerum sunt quatuor, scilicet causa propter quid, quae est finis : et ratio diffinitiva quae quid erat esse : quae duae tamen causae in unam rem coincidunt in praehabitis, licet modus causalitatis non sit unus. Tertia vero et quarta causae sunt una quidem materia, et altera a qua est principium motus : de quibus causis jam in superioribus locuti sumus. Ratio autem et propter quid et finis sunt ejusdem rei formae, videlicet in animalibus et physicis aliis. Membra autem sunt materia omnium totorum sive composito-

rum : et in hoc assimilantur ad invicem sibi tota omnia sive composita.

Supra autem fecimus quidem mentionem de membris genitalibus , sed non subtiliter tractavimus de ipsis. Hic autem reliquum est nobis dicere causam moventem ipsorum, et quid est principium generationis cujuslibet animalis.

Incipiemus igitur hic dicere generationem animalium, et deinde dicemus causam moventem in generatione sive efficientem, et id quod est principium primum generationis in sequentibus libris, ubi ostendemus haec omnia a conversionibus orbis et stellarum accipere principium vitae et generationis.

Incipientes igitur dicimus, quod omnia animalia in quibus est mas et foemina, generantur ex coitu maris et foeminae. Masculinum autem est, quod ex suo semine generat in alio suae speciei sibi simile animal in specie, sive profundatur hoc ab utero, sive ab ovo. Foemininum autem est, quod generat in seipso per semen ab alio susceptum quod est suae speciei. Quod autem generat aliud ex seipso tantum, non habet masculinum et foemininum, sicut faciunt plantae : sed de hoc in Vegetabilibus dictum est.

Non autem omnino in quolibet animali sunt secundum dicta mas et foemina. In quibusdam autem sunt hi sexus perfecte distincti, et in quibusdam imperfecte. Non enim sunt hi sexus perfecti, nisi in animalibus habentibus sanguinem. In carentibus autem sanguine aliquando invenitur mas et foemina, et in quibusdam non perfecte haec inveniuntur. Omne enim animal habens sanguinem, generat sibi simile in genere. Animal autem quod fit sine coitu ex putrefactione suiipsius, est annulosum, et hoc ut frequenter non generat sibi simile. Sed ge- neraliter omne animal quod movetur secundum locum ambulando, aut volando ala pennata. aut saltando pedibus, et habet sanguinem, generat sibi simile : propter quod gressibilia et genus avium sibi similia generantia, aut etiam ovantia habent marem et foeminam. Et haec distinctio sexus non est tantum in dictis animalibus, sed etiam in quibusdam carentibus sanguine : et hoc forte erit in toto genere aliquo, sicut sexus invenitur in genere malachie, et in genere mollis testae : et ea similiter sexum habent, quae generant sibi similia.

Animalia autem quae sunt sine differentia perfecti sensus, et sine coitu generantia, ex suis corporibus putrefactis generant quidem etiam sicut alia, sed primo generant rem alterius generis : et in illis non est mas et foemina secundum perfectam maris et foeminae distinctionem: et hoc modo generant quaedam annulosorum. Quaedam etiam habent distinctum sexum, et coeunt. Rationabiliter autem hoc accidit. Si enim haec secundum sua genera sibi similia generarent, necessario foret generatio eorum continua per successionem et propagationem unius ex alio : hoc autem non convenit nisi perfectis animalibus sibi similia generantibus : dicta autem animalia non sunt talia, eo quod ex putrefactione sui aut ex aliis superfluitatibus putrefactis generentur. In talibus enim non generatur simile generanti, sed potius gusanes qui dissimiles sunt generanti in figura et specie, sicut videtur : et in illis stat generatio, quia illa dissimilia non alia ex se sibi et parentibus dissimilia generantur. Si enim semper per dissimilia procederet generatio, procederet in infinitum dissimilitudo : et hoc natura respuit, eo quod infinitum imperfectum est: natura autem

perfici et perfectum semper desiderat. Generato enim gusane in dissimili figura, gusanes est perfectum animal sicut et ovum, et pro tempore perficitur, et tunc cedit ad sui parentis similitudinem.

Et quod probabilius dicitur in hac sententia est, quod talia annulosa, sicut sunt apiculae et pediculi et pulices, primo ova generant, ex quibus egrediuntur vermiculi qui gusanes vocantur : sicut ovum pediculi est lens, et ovum pulicis lens fere ejusdem coloris et figurae, ex quibus pro tempore si non pereant, pediculi et pulices generantur. In talibus enim animalibus multa sunt, quae non videntur : et mas et foemina parum differunt in eis : quoniam forte in quibusdam eorum ova sunt in omnibus, et habent virtutem seminum plantarum. In quibusdam autem eorum sunt mas et foemina, sicut in apibus, et muscis.

Animalia vero immobilia secundum locum, sicut genus durae testae, et universaliter ea quae vivunt lapidibus applicata, non habent maris et foeminae distinctionem : haec enim vitae arborum assimilantur, nec animalia nisi per quamdam similitudinem dicuntur, et non diversantur ab arboribus nisi parum, motu videlicet contractionis et dilatationis. In generatione autem hujusmodi videntur similia arboribus : quaedam enim arbores ex seminibus suis producunt fructum sibi similem secundum esse et speciem : quaedam autem non faciunt fructum similem in specie, sed qui habet quamdam convenientiam cum eis, et per gradus quosdam redit ad speciem illarum arborum, quarum est fructus primus : sicut ficus agrestes faciunt fructus qui per culturam juvantur ut redeant ad generationem bonarum ficuum.

Similiter antem accidit quibusdam vespis et aliis annulosis aliquibus : sicut etiam quaedam arbores generantur ex semine, et quaedam casu generantur non a causa univoce generante : ex putredine enim terrae aut quarumdam aliarum par- tium putrefactione generantur quaedam eorum : quaedam enim vespae et muscarum quaedam genera non ex terra quidem, sed ex quarumdam arborum aut fructuum putredinibus generantur, praecipue autem ex putrefactione arborum glutinosarum. De talibus autem arborum naturis in libro speciali de Vegetabilibus est a nobis consideratum. In hac autem scientia propositum est dicere de causis generationis animalium sermone concordante in his quae in antehabitis in hac scientia de Animalibus dicta sunt.

Sicut igitur jam diximus, generatio animalium non generaliter habet principium marem et foeminam : sed in his quibus est mas et foemina, mas est principium motus in generatione, et foemina est sicut materia. Rationabile autem hoc esse videtur, eo quod consequenter ostendemus semen generationis esse, unde sive a quo fit generatio, eo quod res naturales omnes principiantur ex hujusmodi causa movente : et ideo contingit principium generationis perfectorum animalium esse ex mare sicut movente, et foemina sicut ministrante materiam. Sperma quidem generationis exit de ambobus, et commiscentur in matrice. Virtus autem spermatis facit creaturam et creationem sive formationem et facturam embryonis : propter quod dicimus masculum et foeminam est principium generationis. Mas autem vocatur, sicut jam diximus, qui generat in alio suae speciei, vel vicino speciei, sicut equus generat in asina. Foemina autem vocatur in seipsa ab alio generans : propter quod etiam Antiquorum fuit opinio, quod in totius mundi factura materia terrae et aliorum fuerit sicut mater, et Jupiter quem deum deorum quidam appellabant, erat sicut pater a quo deo deorum nomen stellae quae nunc Jupiter vocatur, est accommodatum.