CAPUT V.

De improbatione erroris eorum qui alias causas similitudinis et dissimilitudinis eorum quae generantur, assignaverunt.

Physiologorum autem quidam non has eorum quae diximus causas assignaverunt. Alias enim causas similitudinis natorum cum parentibus induxerunt.

Universaliter enim videntur causam hujusmodi similitudinis duabus attribuere rebus : quidam enim illorum attribuunt hoc similitudini spermatis, dicentes quod similitudo nati erit ad parentem a quo plus sui spermatis exivit in coitu in quo natus conceptus est : et erit causa ista similitudinis secundum istos sive sit similitudo secundum totum corpus, sive sit secundum membra quaedam : eo quod illi sunt qui dicunt sperma exire a membris, et membrum a quo plus exit de spermate, majorem in generato accipiet similitudinem.

Dicunt etiam hi, quod quando aequali- ier secundum quantitatem exit sperma a mare et foemina, vincit utrumque alterum : et tunc non erit similitudo generati ad aliquem parentum.

Hic autem sermo omnino falsus est. Quoniam etsi ponamus sperma exire a toto corpore, adhuc non esset hoc quod dixerunt causa similitudinis vel dissimilitudinis. Secundum jam dictum enim ab eis sermonem non potest umquam foemina similis esse patri, et mas similis matri: quod tamen frequenter videmus accidere. Isti enim dicunt, quod generatum non sit foemina, nisi plus sui spermatis exiverit a foemina : et generatum non sit mas, nisi per hoc quod plus sui spermatis exivit a mare. Iste igitur sermo non potest distingui per causam quam dicunt terminis qui manifesti sunt in generatione similium et dissimilium.

Illi autem qui dicunt sicut dixerunt Empedocles et Democritus, generationem maris et foeminae animae calori attribuunt, sicut ex superioribus est manifestum : et sermo illorum etiam impossibilis est. Et hoc probatur per modum alium quem superius induximus, ubi dicta istorum sunt improbata.

Sed modo loquimur contra istos qui dixerunt causam similitudinis cum altero parentum esse exitum majoris spermatis ab illo cui natus efficitur similis. Et hoc quod prius diximus, istis obviat: quia frequenter videmus, quod foemina efficitur in aliis membris similis patri, et masculus efficitur similis matri : cum tamen ex ambobus simul majus sperma exire non possit.

Amplius secundum istos non potest dici causa quare natus aliquando similis sit avis et proavis, et non est similis parentibus nisi remotis. Ex illis enim nihil omnino exivit de spermate.

Alii autem sunt qui aliter dicunt, et alii causae generationem maris et foeminae attribuunt: et sermo ipsorum est tolerabilior. Dicunt hi sperma quidem esse unum, sed hoc unum sperma est sicut aggregatio multorum spermatum in loco

uno qui est vas recipiens sperma in generante : et cum totum simul aggregatum est, dicunt quod in generatione virtus formativa accipit materiam generationis ex toto simul congregato : et ideo potest esse, quod non accipiat ex illa complexione commixta rem aequalem omnino. Admixtae enim sunt humiditates spermatum naturaliter quidem et aequaliter : sed virtus formativa quam dicit esse animam quae sibi parat organa, accipit ex illa commixtione aliquando majus et aliquando minus : et hoc dicunt esse ex multis humidis. Et dicunt hi, quod humiditates avorum et proavorum et aviarum et proaviarum ex utroque parente manant et descendunt in vasa seminaria, et confunduntur simul in matrice : et cum anima multam acceperit humiditatem alicujus eorum quorum humiditas fusa est per coitum, et paucam vel nullam acceperit humiditatem aliorum, erit similitudo in eo qui generatur ad eum cujus multam anima in sua formatione humiditatem acceperit. Et sic per quantitatem acceptae humiditatis determinant omnes causas similitudinis et dissimilitudinis.

Hic autem sermo non est per se manifestus, neque est probatus ab istis, et assimilatur sermoni inconvenienti. Omnes enim istam opinionem sustinentes, pro certo falsum dicunt: quoniam, sicut ex prioribus libris hujus scientiae manifestum est, causae et modi similitudinis et dissimilitudinis non sunt in spermate actu, sed potentia solum.

Amplius ex eo quod secundum istos vocatur congregatio spermatum, non possunt causari omnes modi similitudinis et dissimilitudinis : non enim ex dictis eorum manifestum est perspicue quare aliquando generatum sit mas, et aliquando foemina : neque patet causa quare foemina aliquando est similis patri, et aliquando mas natus similis matri: neque causa propter quam aliquando est similis avis, multum perspicua est: et adhuc etiam propter quid aliquando est similis proavis multum remotis.

Adhuc autem non est plana ex dictis eorum causa propter quam natus aliquando non est nisi homo secundum speciem, ad nullum parentum habens similitudinem omnino.

Aliquando autem etiam nec similitudinem retinet speciei, sed erit monstrum : et hujus causa non est manifesta ex dictis eorum.

Constat igitur omnino falsas esse positiones omnium istorum physiologo-