Zosimus episcopus Aurelio et universis episcopis per Africam constitutis, dilectissimis fratribus in 0654B Domino salutem.

1. Postquam a nobis Coelestius presbyter auditus est, et quid de fide sentiret evidenter expressit, eademque, quae in libello contulerat, repetitis crebro professionibus roboravit, de ejus nomine plenius ad dilectionem vestram scripta dixerimus.

2. Ecce epistolam Hierosolymitani episcopi Praylii, qui in locum quondam sancti Joannis episcopus est ordinatus, accepimus, qui causae Pelagii enixius astipulator intervenit. Litteras quoque suas 0655A idem Pelagius purgationem continentes abundantissime misit, quibus et professionis suae fidem, quid sequeretur, quidve damnaret, sine aliquo fuco, ut cessarent totius interpretationis insidiae, cumulavit. Harum recitatio publica fuit: omnia quidem paria, et eodem sensu sententiisque formata, quae Coelestius ante protulerat, continebant. Utinam ullus vestrum, dilectissimi fratres, recitationi litterarum interesse potuisset! Quod sanctorum virorum qui aderant gaudium fuit! quae admiratio singulorum! Vix fletu quidam se et lacrymis temperabant, tales etiam absolutae fidei infamari potuisse. Estne ullus locus, in quo Dei gratia vel adjutorium praetermissum sit? quod quisquis potest praeter eamdem vel mente concipere, nec ille illi supernae sententiae 0655B subjectus, quae de sancto Spiritu lata est, quod neque hic, neque in futuro venia vel remissione donetur.

0656A 3. Video etiam hunc Pelagium, Herote et Lazaro scribentibus, infamari. Itane, fratres dilectissimi, ad aures vestras, qui sint isti turbines Ecclesiae vel procellae, nec opinione pervenit? Ita vero vos latuit vita horum atque damnatio? Sed quamquam specialis illos apostolicae sedis auctoritas omni communione submoverit, discite et in hac epistola, licet strictim, hominum mores. Vetus Lazaro consuetudo est innocentiam criminandi. Per multa concilia in sanctum Britium coepiscopum nostrum Turonicae civitatis diabolicus accusator inventus est (Vide epist. 4, n. 2) . A Proculo Massiliensi in synodo Taurini oppidi sententiam calumniatoris excepit. Ab eodem Proculo fit post multos annos sacerdos, tyrannici judicii defensor, civitatis Aquensium: 0656B cum contrairet addicta, in ipsum penetrale et sacerdotale solium sanguine innocentis pene 0657A respersum irrupit. Stetitque in eo hactenus umbra sacerdotii, donec in tyranno ( Constantino) imago staret Imperii: quo loco post internecionem patroni sponte se exuit, et propria cessione damnavit. De Herote vero omnia similia, idem tyrannus patronus, caedes, turbae, presbyterorum contradicentium vincula et custodiae, et totius civitatis addictio, similis poenitentia de abdicatione sacerdotii. Mirum est si isti laicum virum ad bonam frugem longa erga Deum servitute nitentem, falsis litteris percellere noluerunt, qui in fratres et coepiscopos tanta machinati sunt, qui tot tempestates ecclesiae reddiderunt. Non decet episcopalem auctoritatem, et praecipue prudentiam vestram, ad levium susurronum scripta pendere. Ecce Pelagius Coelestiusque apostolicae sedi in litteris suis et confessionibus suis 0657B praesto sunt: ubi Heros, ubi Lazarus, erubescenda factis et tot damnationibus nomina? ubi illi adolescentes, id est Timasius et Jacobus, qui scripta quaedam, ut asserebatur ? Vos conjicite, si qui talia in sede apostolica confitentur, illa quae de iisdem a pravis ac levibus auctoribus ac dubio rumore jactata sunt, oporteat credi.

4. Amate pacem, diligite charitatem, studete concordiae. Nam scriptum est: Diliges proximum tuum 0658A tamquam te ipsum (Matth. XIX, 19) . Qui magis alter alteri proximi sumus, quam omnes qui in Christo unum esse debemus? Non omnis qui aures vestras ventus ingreditur, nuntius est veri: ideoque animo praesule et in excubiis constituto semper opus est, ne totum famae, totum testibus liceat. Recensete sacras litteras et divina tabularia: maximam partem falsi testes occupavere, ubi sanctorum aut accusationem aut pericula reperimus: maximam dico, immo totam, cum in ipsum Dominum nostrum Salvatorem totius mundi hostiam et pontificem salutarem falsi testes insurrexerunt ((Garn. insurrexerint)) , qui se ejus blasphemiam audisse confingerent. Aestimate quid jam possit praeterire fallacia, quae in Deum fidei, immo in ipsam fidem ac veritatem, perjuriis impetum fecit.

0658B 5. Haec ideo scripsimus, ut de caetero, si qui absentes minusqe noti de quolibet talia ex libidine mentientur, fixi sint pedes vestri adversus arietem fraudulentiae. Unde et lucernam pedibus suis ac lumen semitis suis vir sanctus exorat (Psal. CXVIII, 105) : scilicet ne inter fallaces tenebras sint caeca nobis et errabunda vestigia. Et in Evangelio: Numquid lex nostra judicat hominem, nisi ab ipso audierit prius, et cognoverit (Joan. VII, 51) ? Etiam in veteri 0659A Testamento: Non credes auditui vano, et non consenties cum iniquo fieri testis injustus (Exod. XXIII, sec. LXX) . Et ne forte multitudini detrahentium ante examinationem judicii crederetur, addit dicens, Non eris cum pluribus in malitia, et non accipies per eos peccatum (Ibid.) . Et iterum alibi: Prius quam interroges, ne vituperes quemquam: et cum interrogaveris, corripe juste (Eccli. XI, 7) . Et iterum: Quae viderint oculi tui loquere (Prov. XXV, 8; sec. LXX) . Et in Actibus Apostolorum adversus principes sacerdotum et seniores Judaeorum postulantes absentis Pauli apostoli damnationem, justissimam sententiam gentilis Festus tribunus protulit, quam convenit etiam nos in facie credentium objicere ad verecundiam, dicens, Non est consuetudo Romanis, damnare 0659B aliquem hominem prius, quam is qui accusatur, praesentes habeat accusatores, locumque defendendi accipiat ad abluenda crimina (Act. XXV, 16) . Si hanc igitur moderationem extra septum fidei nostrae positus tenuit contra sacerdotalem pudorem, indigna omnino credulitas absentibus in absentes. Quotus enim quisque immunis invenietur a vulnere, si ad omnem ferientis ictum, credulum pectus aperitur.

6. Doceat nos terrena moderatio, quae saecularibus arbitriis et causis primum de ipsis judicibus eligendis repudiandisque sit, et quanta cunctatio; quot interpositae dilationes; quoties inhibita comperendinatio (V. Cod. Th. lib. II, tit. 6 et 7) : etiam sub ipso fine certaminis ampliare judicia cum innocenti 0659C reo (Ibid. lib. IX, tit. 36) . Confugitur ad 0660A mare et transmarina documenta, ut fides quae in praesenti plerumque arctioribus strangulatur angustiis, saltem eminus veniat. Haec omnia mentior, nisi in patrocinium tuendae innocentiae reperta sint. Tolerabilius est enim innocentem quemlibet tardius inveniri, quam cito pro nocente damnari.

7. Grave fuit Lazaro et Heroti litterarum suarum pedissequos esse. An nesciebant, dilectionem vestram ad sedem apostolicam relaturam? Huc certo calumniae compendio navigassent. Ubi de episcopatu ambiendo agitur, maria terrasque lustrant, nec ulla suffragia praetermittunt. Ubi vero innocentium fama percellitur, otiosi et delicati sive accusatores sive testes (in utroque enim fallentibus nomen infame est), in cubilibus et lectulis suis litteris abutuntur; 0660B et totam Africam, universumque tranquillum catholicae serenitatis innubilant ad libidines suas duae pestes. Ante tribunal Christi omnes stabimus: nemo illic abesse poterit, nec Domini, cujus immensitas omnibus locis ac rebus intervenit, declinare judicium.

8. Si Deo nostro cordi fuit; propter oves perditas Verbum carnem fieri, et ex Domino formam servientis induere, ut diu interceptam redderet libertatem: sit vobis gaudium, eos quos falsi judices criminabantur, agnoscere a nostro corpore et catholica veritate numquam fuisse divulsos. Certe hoc, quod vestra exspectatio desiderabat, eluxit, ut damnanda damnarent, et sequenda sequerentur. Si paterfamilias reditu filii gratulabatur, qui mortuus fuerat, 0660C et revixit; perierat, et inventus est (Lucae XV, 32) ; 0661A et jubebat in usum ejus stolam mundam, hoc est insigne candidae mentis afferri, et vitulum saginatum; quantum haec uberior exsultatio est fidei, non mortuos esse, nec periisse, de quibus falsa vulgata sunt? Misimus igitur ad dilectionem vestram exemplaria scripturarum, quas Pelagius misit: quarum lectionem non ambigimus parituram esse vobis in Domino de absoluta ejus fide laetitiam. Data XI kal. Octobris (Septemb. 21) .