CAPUT III.

De natura aeris secundum quod participatur ab animalium corporibus.

Aeris aulcm substantia et qualitates participantur diversimode ab animalium corporibus. Omnia quidem enim participant formam et naturam aeris in spiritu discurrente in corporibus et seminibus ipsorum : sed ipsa substantia aeris simplex non potest esse de alicujus animalis constitutione. Et hujus causa est, quia non est corporearum figurarum retentivus aer: et si calefieret simplex aer calore naturali animalis, amplius rarefieret, et minus esset figurarum receptivus. Et ideo spiritus qui est in animalium corporibus est vapor resolutus ab humido seminali in generatione : et cum hoc humidum sit compositum ex quatuor humoribus et elementis, non potest esse spiritus simplicis naturae elementi aeris. Cum enim spiritus ille formam aeris habens, sit vehiculum virtutis et instrumentum animae, quo corpus format et formatum vivificat et sensificat, oportet spiritum ipsum in compositione esse talem, quod virtus sibi quam vehit adhaereat : et hoc non fit nisi per potentiam humidi spissi : quia hoc solum cum sit principium et subjectum vitae, valet tenere virtutes quas vehit ad membra.

Amplius cum sit instrumentum operationum animae, oportet esse talem substantiam ipsius qualis inducere potest in membra formas quas anima per ipsum inducere in membra intendit. Sed hoc etiam a simili constat. Non enim faber lignarius, quem architectonicum quidam vocant, serram aut dolabram facit de lana aut plumbo, sed facit de ferro, et dentes ejus ordine congruo disponit secundum suae operationis exigentiam. Et cum magis certum sit et ordinatum opus naturae quam artis, oportet multo magis instrumentum naturae esse congruum operationibus ipsius. Cum autem anima in membra corporis inducat multas virtutes et multas formas valde, quarum prima quidem est forma et actus vitae, et consequens est forma sensus. Et ad vitae quidem vehiculum exigitur subtilitas et mobilitas, eo quod illa perficiuntur pulsu per diastolen et systolen : et ideo oportet spiritum plurimum esse aereae subtilitatis et mobilitatis. Ad sensum autem exigitur luciditas ut formae sensibiles vectae ab ipso non obscurentur : et oportet ideo spiritum esse clarum et perspicuum valde et non intemperate calidum : quoniam intemperate calidum, habet par-

tes calidiores ascendentes, et minus calidas descendentes : et ideo non ordinate stant et vehuntur formae in ipso : et quoad hoc iterum oportet esse aereum. Aer enim mobilis est ordinate et perspicuus et non intemperate calidus. Secundum hunc igitur modum participatur ab animalibus natura aeris.

Adhuc autem cum omne corpus animalium porosum sit, participatur natura aeris simplicis circumstantis in subintrando vacuitates et spatia pororum. Non enim ubique in corpore posset esse humidum, nisi essent spatia pororum in quibus reciperetur. In his igitur spatiis etiam recipitur aer : propter quod etiam venenosus aer et corrumpens efficitur, et corpora laedit : quia per poros ad interiora in talia penetrat non alteratus, et ad aliam digestus qualitatem. Et his duobus modis secundum propriam formam et qualitatem aeris est in materia corporum animalium.

Est autem adhuc alia participatio qua non in forma propria participatur, sed refracte simplicia sunt in mixto : et tunc in natura humidi ex quo fiunt substantiae membrorum, participatur humidum : quoniam sunt duo principia vitae, temperatum calidum, et humidum temperatum : et hae ambae qualitates sunt aeris. Cum enim humidum ex quo fiunt substantiae membrorum, sit continue fluens extra formam suam ad quamdam aliam quamcumque membri formam, oportet quod ipsum sit calidum : hoc enim extra se facit moveri et fluere humidum. Si autem esset calidum excedens, epotaret et exsiccaret humidum : et ideo oportet quod sit temperate calidum. Similiter autem si esset excedens humidum, confluerent partes ejus ad seipsum, et non fluerent ad formam membrorum, quae extra ipsius sunt suscipiendam substantiam : et ideo oportet esse temperate humidum : et hoc est aereum, et non aqueum. Omne autem mixtum quod operatur secundum qualitates simplicis quod est in eo, habet illud simplex secundum secundum hunc modum. Signum autem hujus est, quod omne quod formatur ad vitam sive nutriatur tantum, ut vegetabilia, sive participet sensu, elevatur in partibus a loco terrae : et hic motus non est nisi ex natura elementi aeris, quod est in sic formatis. Secundum hunc igitur modum ab omnibus minus participatur natura aeris.

Sunt autem quaedam nobiliora animalium quae participant aerem propter respirationem, et ea quae fiunt per respiratum aerem, sicut vox, et sonus : nam multa aquaticorum animalium quae majora et nobiliora esse videntur, respirant, sicut cete, et balenae, et delphini, et ea quae cochi, hoc est, vituli marini vocantur, et plura alia genera aquaticorum, de quibus in antehabitis tractatum est. Horum tamen nullum omnino invenitur in fluminibus aut lacubus dulcis aquae, eo quod aquae istae frigidiores sunt: et animalia viventia in eis, magis sunt frigida quam marina : et cum respiratio sit ad mitigationem caloris cordis et pulmonis, facta sunt ea quae sunt in aquis frigidioribus non respirantia. Quaedam autem majora et nobiliora eorum quae sunt in locis aquarum calidiorum, indigebant respiratione. Respiratio autem est ex aere restituente spiritum et infrigidante ipsum, sicut diximus in libro de Spiritu et Respiratione. Et propter hoc est facta ampla via et dura, per quam fit respiratio ut multum aeris inducat et emittat, et ad latera dura sustineat percussiones ipsius : et facta est sine angulo, ut aer non stet in angulis ipsius. Et pulmones in omnibus talibus facti sunt superius habentes foramina, et non inferius : quoniam si inferius haberent foramina, pertingeret aer frigidus ad diaphragma quod tangit stomachum et hepar : et sequeretur nocumentum digestionis ex infrigidatione,

corrupto ingrediente ad ea : mollia enim sunt et cito putrescentia : propter quod excutitur per superiora dura, quae non de facili recipiunt mutationem et corruptionem. Secundum hunc igitur modum ab his participatur aeris elementum.

Sunt et quaedam rugosorum, quae non ad respirationem participant spiritum aereum, sed interius clausum habent spiritum effundentem ad succingens ipsum diaphragma : in talibus enim omnibus circulus diaphragma tis est valde pannis, et continuantur ad ipsum duae partes corporis, superior videlicet, et inferior : et spiritus per rugas intra corpora ipsorum offendens ad succinctorium, sonat in his quando moventur : propter quod etiam sonat adhuc praecisis capitibus : et spiritus ille subtiliat magis quam refrigeret humidum quod est in membris animalium istorum : hoc enim valde subtile et spirituale est propter multum sibi immixtum aereum. Et signum hujus est, quia animalia subtiliora multis aliis sunt in operationibus, et perceptionibus quorumdam sensibilium. Nullo autem istorum modorum plantarum corpora participant aerem nisi secundum commixtionem ipsius cum unctuoso humido, et secundum aliquem modum subintrationis ipsius in poros, sicut superius diximus. Et ideo non manifestatur spiritus in plantis, sicut in animalium corporibus manifestatur.