CAPUT VIII.

De ratione commixtionis materialium principiorum corporum animalium, et de causa et modo commixtionis ipsorum.

Materialibus principiis corporum animalium sic exsecutis, antequam de formalibus agamus, oportet determinare commixtiones istorum ad invicem et causas commixtionum et modos. Non enim ex materialibus quocumque modo compositis consistit corpus animalis : sed, sicut dicit Empedocles, oportet commixtionis et compositionis esse quamdam collam et rationem. Sicut enim in artificiatis quae in domus structura componuntur, sine colla non cohaerent, et sine ratione conjuncta non perficiunt domus figuram, sicut dixit Empedocles, capita germana membris non cohaerere sine colla continuante, nec congruam constituere animalis figuram, nisi determinata ratione et proportione fiat compositio.

Oportet igitur secundum Empedoclem, in talibus esse tria.ad minus in ipsa materia, mixturam videlicet, mixtorum collam, et rationem mixturae ad mixturam.

Rursus tria exiguntur vel quatuor, ut placet Democrito. Et primum quidem est miscibilium per minima divisio. Secundum autem est unius in alterum tanta penetratio, ut ubicumque minimum unius sit cum minimo alterius. Tertium autem est uniuscujusque mixtorum ab altero alteratio et fractio et non perfecta transmutatio. Quartum autem quod addit Democritus, est mixtarum partium ordinatio sive situs. Quorum omnium modum et causam oportet advertere eum qui perfecte vult naturam animalium investigare.

Oportet igitur scire divisionem elementorum nequaquam fieri per minima nisi vaporabiliter dividantur. Propter quod etiam opera artis quae perfectiora sunt et subtilius corpora transmutant, sublimationibus student quae fiunt per evaporationem. Evaporatio enim et minima dividit, et quod nobilius et subtilius est in re ipsa quae evaporat, elevat, rejecto fcetulento non bene commiscibili Hanc autem evaporationem duabus virtutibus oportet perfici, quae sunt in materia, et tertia quae est causa movendi et alterandi in utraque. Et una quidem virtus in materia inferiori grossiori et graviori est calor in terra et aqua vaporabiliter elevans unum istorum in aliud, et utrumque simul ad elementum aeris. Alia autem virtus est frigus temperatum aeris, comprimens et deprimens aerem in quod ex terra et aqua elevatur. Sic enim unumquodque trium elementorum penetrat in fundum alterius : quia cum vaporant, aperiuntur, ut undique penetrari possint, et cum oppositis virtutibus moventur, gravia quidem calido elevante, et levia frigido temperato deprimente, undique se invicem ingredienta penetrant et tangunt et dividunt.

Virtus autem quae causat utrumque is- torum, est lumen periodi quod ex multis stellarum virtutibus incidit in locum generationis, sicut diximus in libro Meteororum. Illud enim componitur ex virtute stellarum calidarum et frigidarum et humidarum et siccarum per multas differentias virtutum moventium : et hoc modo in se invicem facit moveri elementa per radios hemisphaerii. Radius enim ascendentis percutiendo contingente linea tangit et dat qualitatem, et dum continue elevatur ascendens radius percutiens, profundatur in id quod percutiet, donec in meridie erectus stat infixus in ipsum, reflexus in seipsum, et totam sibi virtutem suam imprimens, et ponit, ipsum a zenith rei generandae usque in profundum secundum diametrum longitudinis rei generandae. Cum autem continue postea descendit, quod primo fuit ascendens, deficit tandem in linea contingente ipsum in occasu : et sic per radium ascendentis in ortu et occasu penetrat ipsum secundum diametrum latitudinis rei quae generatur. Et haec est causa, quod membra sinistri lateris et dextri aequalia et similia sunt in figura, sed in virtute et potentia sunt dissimilia : quoniam virtus omnis in caelo fortior est ascendens quam descendens. Has autem duas virtutes longitudinis et latitudinis perficit secundum periodos secundum motum diurnum, qui est ab Oriente in Occidentem super circulos aequinoctiali parallelos et super polos mundi rotatos. Per motum autem quo est periodi ab Occidente in Orientem super polos orbis signorum et super circulos zodiaco parallelos : qui etiam motus est ab Austro in Aquilonem, et vocatur ab ante in retro radius ascendentis, influit lumen et virtutem rei quae generatur secundum diametrum mensurantem profundum ipsius ab ante in retro. Et sic corpus habebit secundum tres diametros plenitudinem virtutis caelestis, qua movetur ad esse et generationem : nec est radius alicujus signi caelestis sic longitudinem et latitudinem et profundum rei penetrans sicut radius as-

cendentis. Et ideo est, quod qualitates rei generatae maxime cognoscuntur per ascendens. Sic igitur perficitur divisio elementorum et penetratio unius in alterum. Et sic duorum supradictorum quae ad mixturam exiguntur, ratio competens est inventa, et causa, et modus.

Haec autem non se invicem alterabunt et frangent propter dictas virtutes : eo quod per hujusmodi motum radii super materiam ejus quod generatur, non restringitur in seipsa materia, sed potius egreditur extra seipsam : propter quod exigitur occasus et descensus radii formantis generatum sub hemisphaerium ad angulum Occidentis, et ad angulum mediae terrae : et fit continue reditus ejus ad angulum Orientis, ut ex frigore umbrae et noctis id quod in extremo est materiae, inspissetur, et sic contineat intra se virtutem calidi et humidi ne elabatur, et similiter alias virtutes quae sunt in materia. Sic enim retentae couvolvuntur in seipsis qualitates primae, et frangunt se invicem, et removent se ab excellentiis, et deducuntur ad mediam aequalitatem aut ratione arithmetica, aut ratione geometrica, sicut saepius exposuimus. Et haec sunt illa tria quae ad mixtionem exiguntur. Non enim mixta in toto transmutantur secundum formas substantiales et species, sed franguntur secundum excellentias suarum qualitatum per modum quem diximus.

Ordinem autem mixtorum addidit his tribus Democritus. Videns enim Democritus omnia mixta per minima dividi, dixit atoma corpora principium materiale esse omnis rei naturalis, et haec figura et ordine facere differentiam secundum formam : et licet exprimere propriis verbis artis nesciret, tamen in hoc verum dixit, quod in omni mixto grossiora et graviora inferius sunt et dilatationi magis apta, subtilia autem magis ascendunt et magis sunt apta extensioni in longum. Quaedam autem internalant quasi mota per transversum : sicut videmus omnem vapo-.

rem inferius diffundi in latum, et superius elevari in altum et acui, et de latere hujusmodi figurae moveri quaedam in latus per medium quasi per profundum spissitudinis figurae talis. Et sic ex ipsis partibus materiae corporis tres constituuntur diametri longitudinis per levia comparata gravibus, et tenta ab eis, licet non omnino sint retenta : tenta enim dico ne evolent, non retenta tamen ab extensione in longum. Diameter autem latitudinis efficitur a gravi moto a levi, et non elevato : si enim non moveretur, tunc concideret circa seipsum in rotundum : si autem elevaretur, tunc extenderetur in longum : sed cum leve tenetur et retinetur a gravi, et grave movetur a levi, tunc necesse est in latum fieri dilatationem : et sic diameter secunda quae in latum est in corporibus mixtis, efficitur, et praecipue in corporibus animalium, sicut inferius patebit. Ab his autem quae sunt levia in alio, et gravia in alio quoniam calidum ascendentis radii movet, et est lentum et retentum ab eo quod est leve et grave, constuitur diameter tertia quae est ex motu istorum in profundum. Est enim motus istorum a calido et a propria qualitate : nec descensum habent simplicem, nec ascensum simplicem, sed moventur ad medii impletionem.

Haec igitur sunt quae ad elementorum exiguntur mixturam primam in corpore naturali animalium si quis subtiliter velit instigare. Sic igitur duplex causa commixtionis elementorum secundum tres diametros corporis determinata est.

Ex hoc autem quod diximus de radio ascendentis, qui virtutem habet periodi totius, figurat dextra et sinistra, superiora et inferiora per motum obliquum, qui est super polos orbis signorum : scitur etiam causa quare anteriora et posteriora non sunt ejusdem figurae sicut dextra et sinistra : quare etiam superiora et inferiora nec ejusdem figurae sunt, nec ejusdem potentiae. Motus enim declinationis ab Austro in Aquilonem, sicut ab ante in retro non est perfectus : et ideo virtus ejus non est ad eamdem figuram terminans opus : et ideo non nisi fundamenta corporum sunt retro. Ante autem sunt operationes sensuum ad vigorem luminis immissi a caelestibus. Inferiora autem licet moveantur perfecto secundum circulum circumducto radio : tamen quia inferior pars materiae terrestrior est et spissior, magis apta est fulcimentis corporum, sicut sunt crura, et hujusmodi. Superior autem quia clarior est et purior, magis apta est luci et operationi sensuum. Talis igitur et hac de causa est commixtio elementorum.