CAPUT V.

De naturalibus proprietatibus hominis et divinis.

De proprietatibus autem hominis praecipua est quam dicit Hermes ad Esclepium scribens, quod " solus homo nexus est Dei et mundi: eo quod intellectum divinam in se habet: et per hunc aliquando ita supra mundum elevatur, ut etiam mundi materia sequatur conceptiones ejus, sicut in optime natis videmus hominibus, qui suis animabus agunt ad corporum mundi transmutationem, ita ut miracula facere dicantur. Et ideo etiam in ea parte qua homo mundo nectitur, non mundo subjicitur, sed praeponitur ut gubernator. Hinc etiam causatur fascinatio, qua anima unius agit ad alterius impedimeutum vel expeditionem per visum vel alium sensum. " Et ideo,

sicut idem testatur Hermes, si aliquando aliquis hominum per electionem se mundo inferiorem fecerit, jam quasi honore humanitatis exutus proprietatem accepit bestiae, et per concupiscentiam porcus, per iram canis, per rapinam leo, et sic de aliis diciturfieri : quod Plato secundam vocavit animarum incorporationem. Perseverante enim homine in mentis culmine trahit ad se corpus et mundum: quia anima nata est praecipere corpori et mundo. Si autem per electionem se corpori supposuerit, cum accidentia corporis animam transmutent, tunc accipit corruptionis proprietates, et tunc etiam corpus non continet, et sic inflicta et fracta ad corpus festinat per imaginationes et passiones, et accelerat corporis corruptiones. Et ideo dicit Avicenna, quod imaginans colores rubeos, auget sanguinis motum et fluxum : et multum tristis et timens lepram, erit aliquando leprosus : et caetera multa contingunt in homine hujusmodi.

Aliquando autem unius membri figura significat dispositionis alterius passiones, sicut gibbositas unguium futurum apostema pulmonis : et motus aliquis cerebri inducit oblivionem, sicut in libro de Accidente et morbo narrat Galenus, quod Popchidius Philosophus refert, quod omnes qui erant in quadam civitate postquam pestilentia aeris et corruptionis liberati fuerunt, in tantam ceciderunt oblivionem, quod parentes et amicos suos suaque nomina ignoraverunt. Transmutantur enim ad invicem anima et corpus: et naturalis est ordo, quod anima contineat corpus ne dissolvatur. Et ratione hujus continentiae accidentia animae transmutant corpus, et forma delectabilis imaginata movet corpus, et e converso passiones corporis redundant in animae conturbationem, sicut patet in somno. De his autem et hujusmodi in aliis determinatum est.

Una autem de proprietatibus hominis secundum id quod homo est, verecundari est de turpi perpetrato, quod non convenit alicui animali nisi homini. Propter quod inemendabiles dicuntur inverecundi, quia in aliquo mutati sunt a rationis honore, pecorinae naturae assumentes irrationabilitatem.

Adhuc autem discernere inter honestum et turpe soli convenit homini inter animalia. Ex quo consequitur solius hominis esse honestum prosequi, cum omnia bruta non nisi utilia et delectabilia prosequantur.

Amplius soli homini convenit passiones ordinare virtutis ordino, et continere ea quae sunt in sensu moventia ad limitem rationis. Similiter autem cum amica sibi sint animalia, non habent amicitiae speciem, nisi eam quae est similis illi quae delectationis est vel connutritorum vel collectaneorum, quam AdminBookmark Graeci appellant. Homo autem amicitiam habet secundum omne genus amicitiae.

Adhuc autem solius hominis est in intellectualibus theorematibus et speculari et delectari delectatione contrarium non habente. Et propterea solus homo perfecte conjugale est animal, eo quod honestas legibus ordinatas facit nuptias : et simpliciter solus civile est animal, quia communicationes et distributiones et cohabitationes et foedera et pugnas urbanitatibus ordinatas et perfectas tuetur.

Est autem adhuc proprium hominis disciplinae esse perceptibile propter rationis usum, et esse animal mansuetum natura propter civilitatem, et esse animal risibile et gloriabile propter perfectas gaudendi rationes quae solae contingunt homini.

De membris autem hominis in praehabitis determinatum est. De his autem quae secundum corpus homini conveniunt, est quod solus homo longi et lati et erecti est corporis.

Adhuc autem, quod saliva hominis jejuni linita sanat apostemata, et delet maculas sive cicatrices : et quod mirabilius esse videtur, si sagitta vel ensis tingatur ore jejuni, et ex illa madida sagitta aliquis vulneretur, intoxicatur, sicut dicitur

ab expertis. Et si saliva hominis diu jejuni, cujus saliva bene est subtiliata a cibi ventositate, cadit in os vel vulnus scorpionis vel serpentis vel alterius ve- nenati animalis, ita quod ad interiora penetret, interficit ipsum animal. Et haec de homine dicta sufficiant.