Caput VI. Si Dominicae passionis sacramenta prophetarum oraculis sunt praedicta.

Apoll.—Specialibus documentis Christi nativitas in Deo et homine monstrata est, atque indubitanter apparuit Spiritum sanctum in eadem substantia permanentem sacramentum perfectae Trinitatis implere. Unde nunc eadem, si suppetit, Scripturarum editione confirma, utrum et Dominicae crucis praedicta 1116B sit passio, vel si in aliquo legis veteris corpore venerandae mortis indicia praenotantur; ut sollicitudine parumper indulta, hanc denique sacri operis partem ordo coeptae eruditionis illustret, quam dudum simplicis traditionis informatio revelavit.

Zacch.—Est plane omnium Scripturarum non solum de passione, verum etiam de resurrectione coelique conscensu aperta praedicatio, atque in nobis Dei regnum a Christi passione coepturum praescia prophetarum ora cecinerunt. David prae caeteris sic loquente: Dicite in gentibus, Deus regnavit a ligno (Ps. XCV, 10) . Non quod non semper a conditione nostra sub Dei imperio fuerimus; sed quamdiu ab ejus cultu ac voluntate dissensimus, aestimati sumus alieni. Unde et Moyses praedictum populum prophetice 1116C increpat dicens: Erit pendens vita tua ante oculos tuos, et timebis die ac nocte, et non credes vitae tuae (Deut. XXVIII, 66) . De quo et in Numeris ita scriptum est: Non quasi homo Deus suspenditur, nec quasi filius hominis minas patitur (Num. XXIII, 19) . Vere enim in ea exprobratione quod se Dei Filium diceret, cuncta perpessus est, et non ut homo datus est morti, quem non a crimine crux recepit. Per Amos vero prophetam Spiritus loquitur die media. sicut factum est in passione illius, noctem futuram; ait enim: Et erit in die illa, dicit Dominus, occidet sol meridie, et dies lucis obtenebrabitur super terram (Amos VIII, 9) . Et Hieremias: Exterrita est quae parit, et timuit anima ejus. Subiit sol, cum adhuc medius dies esset, et confusa est (Jerem. XV, 9) . Sub verbis 1116D autem ipsius Domini, etiam tormentorum atque illusionis injuriam Esaias apertissime declaravit dicens: Dorsum meum posui ad flagella, et maxillas meas ad palmas, et faciem meam non averti a foeditate sputorum (Isa. L, 6) . Hinc et per David ante praedixerat: Foderunt manus meas et pedes meos, et dinumeraverunt 1117A universa ossa mea. Ipsi vero consideraverunt et conspexerunt me. Diviserunt sibi vestimenta mea, et super vestem meam miserunt sortem (Ps. XXI, 17) . Nota omnibus causa est, a militibus qui eum cruci dederant, vestem illius fuisse divisam, et unum ex omnibus vestimentis esse ante judicium sorte trancriptum. Aceti similiter et fellis admixtio quam iidem Judaei pendenti in cruce Domino dederunt, per David longe ante praedicta est, sic loquentem: Dederunt mihi in escam fel, et in siti mea potaverunt me aceto (Ps. LXVIII, 22) . Ita et per Zachariam de vulnerum acerbitate conquestus est dicens: Intuebuntur in me, quem transfixerunt (Zach. XII, 10) . Lancea enim latus illius penetrantes; quia frangere os jam defuncto saevientibus non licebat, quod olim Moysi dictum 1117B fuerat impleverunt; ait enim Dominus ad Moysem: Accipient agnum maturum anniculum ab agnis et haedis, et occidet eum omnis multitudo synagogae ad vesperum, et munducabunt ea nocte; et os non frangetis ex eo (Exod. XII, 3 et seq.) . Latrones denique suspensioni ejus esse jungendos Spiritus prophetavit, dicens: Et deputabitur cum iniquis (Isa. LIII, 12) . De pactione vero infelicis Judae, qui unus ex apostolis fuit, et Salvatorem acceptis triginta argenteis tradidit, adeo Scriptura non tacuit, ut modum quoque pecuniae designaret, ait enim: Et fecerunt pretium appreciati triginta argenteos (Zacch. XI, 13) . His testimoniis passionem probasse sufficiat.

Nunc vero resurrectionem sub ipsius Salvatoris verbis ad Patrem loquentis agnosce, David plenissime 1117C perdocente: Non derelinques animam meam in inferno, nec dabis sanctum tuum videre corruptionem (Ps. XV, 10) . Dicere hoc de se praedictus propheta non potuit, qui usque ad communis resurrectionis diem, in ea qua est patribus additus corruptione, durabit. Per Esaiam similiter: Nunc resurgam, nunc glorificabor, nunc exaltabor, nunc videbitis, nunc erubescetis (Isa. XXXIII, 10) . Vere autem de Salvatore praemonitum praestita inferis bidui mora, et post ascensus consequens prodit, quo corpus sponte depositum, sponte iterum propria resumens evexit. Hunc enim dierum post resurrectionem illius numerum Osee propheta apertius indicavit dicens: Vivificavit nos Deus die tertio, post biduum resurgemus (Osee VI, 3) . Esaias vero totam passionis ascensusque 1117D indicans fidem, haec in praedicatione sua posuit: Tamquam ovis ad occisionem ductus est, et sicut agnus coram tondente se sine voce sic non aperuit os suum. In humilitate judicium ejus sublatum est. Generationem autem illius quis enarrabit? Quoniam tolletur a terra vita ejus (Isa. LIII, 7, 8) . David perinde sub verbis Dei Patris ad Filium proloquentis, non solum ascensum, sed et judicium praedicavit, dicens: Dixit 1118A Dominus Domino meo: Sede a dextris meis, donec ponam inimicos tuos scabellum pedum tuorum (Ps. CIX, 1) . Cum igitur, testante propheta, Dominus ad Dominum sit locutus; cui dubium est, quod Filio Pater in gloriam divinitatis ex homine transeunti, coelestis judicii potentiam ac vim exercendae majestatis insinuet, sicut ipse in Evangelio de hoc eodem loco dicit, nulli umquam Angelorum aut hominum dictum fuisse, ut ad Dei Patris dexteram sedens subjectos pedibus nominis sui calcaret inimicos? Hunc sibi Zacharias astruens demonstratum, sic locutus est: Et ostendit mihi Dominus Jesum sacerdotem illum magnum stantem ante faciem Angeli Domini; et diabolus stabat ad dexteram ejus adversari ei. Et dixit Dominus ad diabolum: Increpet Dominus 1118B in te, diabole, increpet Dominus in te, qui elegit Hierusalem. Nonne hic titio extractus ex igni est (Zach. III, 1, 2) ? Id est, numquid non peracta jam passio est, et, hominis fragilitate deposita, potestas Christo sempiterna successit? Daniel quoque paria de eodem proferens ait: Videbam: ecce in nubibus coeli quasi filius hominis venit usque ad Veterem dierum: qui assistebant obtulerunt eum, et data est ei potestas regia, et omnis terra, et genus, et omnis claritas servient: et potestas ejus potestas aeterna, quae non auferetur; et regnum illius non corrumpetur (Dan. VII, 13, 14) . Haec itaque Judaei audiunt et recensent: noverunt ista, nec tamen credunt Christum, quem a patribus abjuratum non nesciunt: sed nescire se simulant, dum ita semper etiam in eadem quam praeferunt 1118C lege vixerunt, ut id quod labiis faterentur, corde simul et opere denegarent.