Caput XIX. 1. In Eleusinio: Ἐκ τυμπάνου βέβρωκα, etc., ubi multa habet de pane coelesti, fortassis eucharistico.

Libet nunc explanare, quibus se signis vel quibus symbolis in ipsis superstitionibus miseranda hominum turba cognoscat. Habent enim propria signa, propria responsa, quae illis in istis sacrilegiorum coetibus Diaboli tradidit disciplina. In quodam templo , ut interiores partes homo moriturus possit admitti, dicit: De tympano manducavi, de cymbalo bibi, et religionis secreta perdidici. Quod Graeco sermone dicitur ἐκ τυμπάνου βέβρωκα, ἐκ 1022B κυμβάλου πέπωκα, γέγονα μυστικός . Male, miserhomo, de admisso facinore confiteris, pestiferum veneni virus hausisti, et nefario furoris instinctu lethale poculum lambis; cibum istum mors sequitur semper, et poena aeterna. Hoc, quod bibisse te praedicas, vitalem venam stringit in mortem, et sedes animae contaminata malorum te continuatione conturbat. Alius est cibus, qui salutem largitur et vitam; alius est cibus, qui hominem summe Deo et commendat et reddit; alius est cibus, qui languentes 1023A relevat, errantes revocat, lapsos erigit, qui morientibus aeternae immortalitatis largitur insignia. Christi panem, Christi poculum quaere , ut terrena fragilitate contempta, substantia hominis immortali pabulo saginetur. Quis est autem hic panis vel quod poculum? de quo libris Salomonis sapientia magna voce praeclamat, ait enim: Venite, et manducate de meis panibus, et bibite nimum, quod miscui (Prov. IX, 5) , et Melchisedech, rex Salem, et sacerdos summi Dei, revertenti Abrahae cum pane et vino benedictionis obtulit gratiam (Gen. XIV, 18) . Isaac etiam cum Jacob benedixisset, cum hoc idem Esau a patre suppliciter exigeret, respondit ei pater: Dominum tuum fecit illum, et omnes fratres ejus feci servos, tritico et vino confirmavi illum (Gen. XXVII, 37) . 1023B Tunc Esau casus suos misera lamentatione deflevit, quia tritici et vini, id est, futurae felicitatis perdidit gratiam. Quod autem consecratis hominibus a Deo panis divinus iste praestetur, per Esaiam dicit Spiritus sanctus: Sic dicit Dominus: Ecce qui serviunt mihi, manducabunt, vos autem esurietis. Ecce qui serviunt mihi, jucundabuntur, vos confundemini, vos interficiet Dominus (Esai. LXV, 13, 14; V, 13) . Non solum panis iste a Deo summo sacrilegis et impiis denegatur, sed et poena promittitur, et acerbae mortis decernuntur exitia, ut esurientibus faucibus divinae animadversionis exitus ingeratur. Sequuntur etiam hoc idem XXXIII psalmi veneranda responsa; ait enim per David Spiritus sanctus: Gustate et videte, quoniam dulcis est Dominus. Dulce est coeleste 1023C pabulum, dulcis Dei cibus, nec habet in se miserae famis triste tormentum, et de medullis hominum praecedentis veneni virus excludit (Psal XXXIV, 9) . Haec ita esse sequentia oraculi responsa declarant; ait 1024A enim: Timete Dominum, sancti ejus, quia non est inopia eis, qui metuunt eum. Divites eguerunt, et esurierunt; qui autem inquirunt Dominum, non indigebunt omni bono (Psal. XXXIII, 10, 11) . Qui sic in templo praetextatus incedis, qui fulges purpura, cujus caput aut auro aut lauro premitur, errorem tuum turpis egestas insequitur, cervicibus tuis onerosum paupertatis imminet pondus. Illum quem despicis pauperem, largus et dives est, spatium illi Abraham in sinu suo praeparat (Luc. XVI, 22 seq.) . Tunc tu per interjecta flammarum spatia, ad mitigandae conscientiae tuae vulnera, tenuem ab eo stillantis aquae guttulam postulabis, nec tibi volens Lazarus lenimentum doloris tui aut dare poterit aut impetrare. Singulorum enim pari gratia merita pensantur: illi vita 1024B conferetur propter hujus saeculi mala; tibi propter hujus saeculi bona, perpetua tormentorum poena decernitur. Ut autem manifestius diceretur, quinam ille esset panis, per quem miserae mortis vincuntur exitia, ipse Dominus sancto ac venerando ore signavit, ne per diversos tractatus spes hominum pravis interpretationibus fallerentur. Dicit enim in Evangelio Joannes: Ego sum panis vitae; qui venerit ad me, non esuriet, et qui in me crediderit, non sitiet nunquam (Joan. VI, 35) . Item in sequentibus hoc idem simili modo significat; ait enim: Si quis sitit, veniat et bibat, qui credit in me . Et rursus ipse, ut majestatis suae substantiam credentibus traderet, ait: Nisi ederitis carnem Filii hominis, et biberitis sanguinem ejus, non habebitis vitam in vobis 1024C (Ibid., 54) . Quare nihil vobis sit cum tympanis , cibo odii, miseri mortales; salutaris cibi gratiam quaerite, et immortale poculum bibite. Christus vos epulis suis revocat ad lucem, et gravi veneno putres 1025A artus et torpescentia membra vivificat. Coelesti cibo renovate hominem perditum, ut quicquid in vobis mortuum est, divinis beneficiis renascatur. Didicistis quid vos facere conveniat, eligite quod vultis; inde mors nascitur, hinc immortalis vita donatur.