Joan. Alberti Fabricii Ad Librum S. Philastrii De Haeresibus Praefatio Anno 1721 Editioni Hamburgensi Praemissa.

1097D Minime poenitet me horas quasdam recensendo atque illustrando S. Philastrii libello impendisse, antiquissimi post Tertullianum, quem de haeresibus inter Latinos habemus Scriptoris.

Varia ex illo didicisse me profiteor, doctrinamque et zelum Doctoris pii et Christum amantis non possum non amplecti et commendare: licet jam olim pulchre observatum a S. Augustino, atque inde a multis est, inter haereses ab ipso proscribi hinc inde non pauca, quae haereses non sunt, sed vel παρερμηνείαι, 1098D vel hallucinationes qualescumque, aut errores, si modo errores, sunt enim capita quaedam (pauca tamen illa) in quibus haec ipsa quam haereseos arguit sententia, verior etiam videtur.

Pauca itidem adhuc sunt loca in quibus optarem lucem a codicibus mss. et spem mihi aliquando manu exarati exemplaris ex Italia obtinendi fecit illustris vir Gisbertus Cuperus, sed interjecto tempore iterum monuit spem illam omnem evanuisse. Itaque solis editionibus, Basileensibus imprimis, standum mihi 1099A fuit, quid tamen in recensendo hoc scriptore praestiterim libenter feram aequos et eruditos aestimare judices, Paulum imprimis Galeardum canonicum Brixiensem, quem Philastri, et Gaudentii editionem moliri paulo serius ex Diario Veneto eruditorum Italiae didici. Titulos capitum, licet a quovis alio quam ab ipso Philastrio appositos, interdum minus aptos, nolui omittere: caeterum appendicem sive supplementum recentis scriptoris, cum parum accuratum sit et nullius auctoritatis, praetermisi, additurus ejus loco libellum de haeresibus quem sub Hieronymi nomine Claudius Menardus edidit. Sed nundinis occupantibus opto illum Pseudo-Hieronymi libellum separato dare volumine, aliosque breves veteres de haereticis Scriptores illi adjungere, praemittereque 1099B dissertationem oppositam errori ac praejudicio eorum qui haeresibus Christianorum, earumque multitudine ac varietate ita se patiuntur offendi, ut de veritate ipsa religionis indignius hinc irreverentiusque sentiant.

Praeter huncce librum de Haeresibus, Philastrio nostro tribuitur vetus Latina Epistolae S. Barnabae Interpretatio, quae Philastri nomen praefert in ms. codice Corbeiensi, pro quo in Actis Sanctorum ad 11 Junii tom. II, p. 460 et 457, male excusum Philostorgii. 1100A Philastro etiam sunt qui ascribunt Acta Ss. Faustini et Jovitae apud Surium et Bollandum 15 Febr. nec non Acta S. Afrae virginis et martyris Brixiensis in Actis Sanctor. 24. Maii. Sed utraque haec longe alterius ac multo recentioris esse Scriptoris, attentus et peritus lector haud dubitabit.

Nomen origine Latinum qui volunt, non diversum putant a filiastro quod pro privigno positum, sed recentiore aetate notarunt Cangius et ad Codicem Legum antiquarum Fridericus Lindenbrogius p. 1400, Fulbertus Carnotensis epistola 33: Si quis filiastrum aut filiastram suam ante episcopum ad confirmationem tenuerit, separetur ab uxore, et alteram non accipiat. At Graecis auribus Philastrius pulchrius et verius sonat amantem siderum, quo nomine fuit etiam Philastrius 1100B monachus Studita, a quo circa A. C. 1340 institutum Constantinum Harmenopulum refert Nic. Comnenus Papadopoli in Praelusionibus Mystagogicis pag. 143.

Ex monumentis et testimoniis Veterum quae subjeci, non evidenter ac certo colligere licet quo tempore ex hac vita discesserit Episcopus Brixiensis: at nihil vicissim objici posse video sententiae Virorum doctorum, qui non ultra annum a Christo nato 388 aiunt vitam produxisse. Vale.