CX. Haeresis De Christianis Tempore Ultimo Verbo Dei Credentibus.

Alia est haeresis, quae dicit Christianos nuperrimos 1229A et posteriores Judaeis, et Paganis fuisse creatos: ignorans quod Judaeis, et Paganis natura priores creati sunt, et fide, vita, et tempore, sacrificio, et conversatione.

Fide quidem, quia ab Adam usque ad Moysen tribus annorum millibus et septingentis, omnes justi Deum, et Deum, Dominum, et Dominum colentes, etiam Spiritum sanctum, veram nuntiabant trinitatem, ita ut ipsam Trinitatem integram sine labore possis cognoscere ab illis beatis prioribus et antiquis, nobis etiam hoc postea fuisse manifestatum a Domino. Cum enim dicit Scriptura: Pluit Dominus a Domino super Sodomam et Gomorram sulphur et ignem (Gen. XIX, 24) , quid tibi videtur nuntiare? nonne Deum Patrem per Filium suum, id est 1229B Christum Deum, cuncta signa et mirabilia perfecisse declaravit? quod sciens David, Dominum Patrem, et Dominum Christum, id est Verbum ejus, et sanctum Spiritum nuntiabat: trinitatem quidem personarum, 1230A unius tamen majestatis, et substantiae ac divinitatis aequalem potentiam nuntiabat. Tamen Filium de Deo Patre esse priore, et Spiritum sanctum, proprie demonstravit, edocens: Verbo Domini coeli firmati sunt, et Spiritu oris ejus omnis virtus eorum (Psal. XXXII, 6) . Et iterum alibi: Dixit Dominus Domino meo (Psal. CIX, 1) . Et omnes prophetae de Verbo et Spiritu nuntiaverunt, ubique ita dicentes: Et factum est verbum Domini ad me (Esai. XXXVIII, 4) ; et: Spiritus Domini fuit ad me (Isai. LXI, 1; Ezech. XI, 5) . Ergo non est fidei causa temporalis Christianitatis, sed ante Judaeos, et Paganos in Lege quidem studentibus et quaerentibus erat manifestata; non autem cupientibus vox Patris omnipotentisque scientia nuntiabatur a sanctis 1230B illis Doctoribus et perfectis.

Vita etiam non alia priores illi sancti, nisi hac in qua nos vivimus, utebantur. Usque ad Abraham enim non circumcisionem habentes, non sacrificiis 1231A gaudentes Deo placebant, et justi in omnibus ab eo nuntiabantur. Dixit enim David: Sacrificium Deo cor contribulatum (Psal. L, 19) , et: Immola Deo sacrificium laudis (Psal. XLIX, 14) .

Et quod necessitate indocilitatis cogente, sacrificia temporalia, non perpetua nec vera fuerunt indicta Judaeis, nec salutaria, dicit propheta ad Judaeos: Ecce ego facio nova (Isai. XLIII, 19) ; et: Priusquam veniant, annuntiata sunt vobis (Isai. XLVIII, 5, 6) . Ante ergo Judaeis Isaias testabatur propheta: Quis enim exquisivit haec de manibus vestris (Isai. I, 12) ? Et iterum: Circumcidimini corda vestra, et non corpora vestra (Jerem. IV, 4) . Quale autem est, quod sacrificium Melchisedech sub Abraham in primis obtulerit, ante quadringentos annos quam Judaei nominarentur, aut Juda nascerentur, et antequam 1231B acciperent librum Geneseos, praevidens mysterium Christianitatis? ut omnia quae in Christianitate sunt, sive fides, sive vita, sive sacramentum, 1232A non temporalia, sed ab origine mundi statuta et nuntiata, et potius celebrata cognoscas. In Christo autem et per Christum, per quem cuncta facta sunt, oportuerat nos ab eo videre et cognoscere, et quod erat majus in Lege mysterium de eo ante nuntiatum, ab ipso plenius excipere completum, consummatumque.

Nam quod et castitas similis fuerit in prophetis quam plurimis non est dubium, ut in Elia, Elisaeo, Daniele, Jeremia, Esdra, tribus pueris, et aliis multis beatissimis; ut in Christi praesentia, et quod supra Legem erat, ante nuntiatum ab eis cognosceretur, et quod per legem conjunctum erat, ipsius firmaretur divina sententia, voluntatique hominum et studio concessa haec gratia nosceretur. Ideo et ipse Dominus priores illos sanctos ante 1232B Legem nobis, et nos illis prioribus secundum fidem justitiae copulabat: Judaeos autem, et Paganos respiciens, qui medio tempore inter mandatum 1233A erant et gratiam positi, qui inimica voluntate ac perniciosa pessumdati reperiuntur in vitiis carnalibus, doctrinae coelesti inimici et adversarii, aeterno poenarum judicio reservati.