Caput VIII.

22. Quod autem de signis evangelicis et propheticis, quae fieri cernimus, propinquum Domini adventum sperare debeamus, quis negat? quotidie quippe magis magisque fit proximus. Sed quanto intervallo propinquet, hoc, dictum est, non est vestrum scire. Vide quando dixit Apostolus, Nunc enim propior est nostra salus, quam cum credidimus. Nox praecessit, dies autem appropinquavit (Rom. XIII, 11, 12) : et ecce quot anni transierunt! nec tamen quod dixit falsum est. Quanto magis nunc dicendum est propinquare 0913 Domini adventum; quando tantus est ad finem factus accessus! Apostolus certe, Spiritus, inquit, manifeste dicit quia in novissimis temporibus recedent quidam a fide (I Tim. IV, 1) . Nondum utique erant eadem tempora, haereticorum scilicet et talium, quales eodem sermone describit; sed jam venerunt: ac per hoc in novissimis temporibus videmur etiam per ipsos de fine saeculi commoneri. Itemque alibi dicens, Hoc autem scitote, quoniam in novissimis diebus instabunt tempora saeva, vel, sicut alii codices habent, periculosa: deinde qualia futura sint exprimens, Erunt enim homines, inquit, seipsos amantes, amatores pecuniae, elati, superbi, blasphemi, parentibus non obedientes, ingrati, scelesti, irreligiosi, sine affectione, detractores, incontinentes, immites, sine benignitate. proditores, procaces, caecati, voluptatum amatores magis quam Dei, habentes speciem pietatis, virtutem autem ejus abnegantes. Mirum si tales homines aliquando defuerunt. Denique quia et tunc erant, adjungit ac dicit. Et hos devita. Ex his enim sunt qui penetrant domos. Non ait, Penetrabunt, tanquam et hic futurum praenuntians, sicut supra dixerat, Instabunt tempora periculosa; sed ait, Penetrant domos, et captivas ducunt mulierculas (II Tim. III, 1-6) : non ait, Ducent, vel, ducturi sunt; sed, jam ducunt.

23. Nec putandus est hoc loco, pro temporis futuri verbis, praesentis temporis verba posuisse; quandoquidem illos ab eo cui scribit, evitari admonebat. Nec tamen frustra dixit, In novissimis diebus instabunt tempora periculosa; et hinc ea periculosa futura demonstrans tales homines futuros esse praedixit, nisi quia tanto plures erunt, magisque abundabunt, quanto magis propinquatur ad finem. Videmus ergo tales nunc abundare. Sed quid, si abundantiores erunt post nos, et omnino abundantissimi quando jam jamque ipse finis instabit, qui quamdiu aberit ignoratur? Novissimi quippe dies dicti sunt, et in ipsis primis Apostolorum diebus, cum Domini in coelum recens esset ascensus, quando die Pentecostes misit promissum Spiritum sanctum, et quidam stupebant admirantes eos qui linguis quas non didicerant, loquebantur, quidam vero irridentes, musto plenos esse dicebant. Quo die Petrus loquens ad illos qui de hac re varie movebantur: Non enim sicut, inquit, suspicamini, ebrii sunt isti, cum sit hora diei tertia. Sed attendite quoniam hoc est quod dictum est per prophetam, Erit in novissimis diebus, dicit Dominus, effundam de Spiritu meo super omnem carnem, etc. (Act. II, 1, 17) .

24. Jam tunc ergo erant dies novissimi; quanto magis nunc, etiamsi tantum dierum remansit usque in finem, quantum ad hunc diem a Domini ascensione transactum est, vel aliquid sive minus restet sive amplius? quod profecto nescimus, quia non est nostrum scire tempora vel momenta, quae Pater posuit in sua potestate: cum tamen sciamus, in novissimis temporibus, in novissimis diebus, in novissima hora nos agere, sicut Apostoli; sed multo magis qui fuerunt post illos ante nos, et multo magis nos, et magis quam nos qui erunt post nos, donec ad illos veniatur qui 0914 erunt, si dici potest, novissimorum novissimi, atque ad ipsum omnino novissimum, quem vult intelligi Dominus, ubi dicit, Et resuscitabo eum in novissimo die (Joan. VI, 40) : qui quam longe absit, comprehendi non potest.