φάσκων καὶ εὐφραίνεσθαι τὰς πολλὰς νήσους τουτέστι τὰ ἔθνη, εἶτα ἑξῆς ὠδίνειν τὴν γῆν καὶ τὰ ὄρη τήκεσθαι· πῇ μὲν τοὺς ἁγίους λέγει, πῇ δὲ τοὺς ἐναντίους ὧν καὶ τὸ ὑψηλὸν δι' ὑπερηφανίας ὄρεσι ἀπεικάζει καὶ τὴν κατάλυσιν τῆς ὑπερηφανίας αὐτῶν ὀρέων τήξει ὁμοιοῖ. Καὶ τοῖς μὲν ἀλλοτρίοις νεφέλην καὶ γνόφον πρὸ τῆς τοῦ κυρίου θέας ἀπαντῶντα δείκνυσι τὸν φόβον καὶ τὴν συνοχὴν ὑποσημαίνων, τοῖς δὲ φωτὸς δεκτικοῖς ἀστραπὰς αὐτοῦ λέγει ἐμφαινούσας καὶ δόξαν θεωρουμένην, ἔτι δὲ καὶ πῦρ τὸ δικαστικὸν καταφλέξειν τοὺς ἀσεβεῖς, ἀποκαλυπτομένης τῆς τοῦ κυρίου δικαιοσύνης ἀπ' οὐρανοῦ καθά φησιν ὁ ἀπόστολος· ὁ δὲ ψαλμῳδὸς τὸ ἀποκαλύπτεσθαι ἀπ' οὐρανοῦ ἀναγγέλλεσθαί φησιν ὑπὸ τῶν οὐρανῶν τὴν ἐκφάνειαν ἀγγελίαν ὀνομάζων, ἱδρύεσθαι δὲ αὐτὸν τὸν οὐρανὸν ὑπὸ δικαιοσύνης καὶ κρίματος οἷον ἐπί τινος ἐρείσματος λέγων. σαφὲς ποιεῖ μὴ σωματικὸν εἶναι τὸν θρόνον ἀλλὰ θρόνον τὴν βασιλείαν καλεῖσθαι. 165 Ps 96,7ab Τοὺς διὰ πολλὴν ἀναισθησίαν καὶ ἠλιθιότητα προσκυνοῦντας οἷς αὐτοὶ ἔγλυψαν ἀγάλμασιν αἰσχυνθῆναι εὔχεται αἴσθησιν εἰληφότας. πρὸς καλοῦ γὰρ αὐτοῖς ἔσται τὸ τοιοῦτον. ἀποστήσονται γὰρ αἰσχυνθέντες τῆς μωρᾶς ταύτης ὑπολήψεως ἧς ὡσπερεὶ θεῶν εἶχον. 166 Ps 96,10a Ἐναντίον καὶ ἐχθρὸν τῷ θεῷ τὸ πονηρόν, οὐκ ἐναντιστάσει φύσεως ὄν. οὐ γὰρ ἀντιδιαιρεῖται τῇ ἀγαθῇ φύσει πονηρὸν τὸ παρὰ φύσιν, οὐδὲ φύσιν τινὰ δεικνυμένην ὑπολαβεῖν ἔστιν ἣν καλεῖ πονηρόν· οὐδὲ γὰρ ἔχομέν τινα τοιαύτην ἐν γνώσει, ἵν' εἰδότες μισήσαιμεν, ἀλλὰ πονηρὸν ἅπαν τὸ κατὰ κακίαν ἔργον ἐπιστάμεθα καὶ τὸ τούτου μῖσος, ἐάνπερ εὖ φρονῶμεν, ἐπιτηδεύομεν ἴσον τοῦτο νομίζοντες ἐκείνῳ τῷ Παύσασθε ἀπὸ τῶν πονηριῶν ὑμῶν.

167 Ps 98,5bc Τὸ ὑποπόδιόν φησι προσκυνεῖν τὴν παγκόσμιον ἐξουσίαν τὴν

τότε φανησομένην ἣ μὴ μόνου τοῦ ἡγιασμένου γένους ἀλλὰ καὶ πάντων κρατεῖ, ὑποπόδιον ἀλληγορουμένη θεοῦ τὴν πᾶσαν ἐπέχον γῆν οἰκουμένην ὁμωνύμως καὶ αὐτὴν ὑποπόδιον καλουμένην, ὥσπερ καὶ ὁ Ἰσραὴλ ἐξουσία κέκληται. ὁ ὑπὲρ τὴν ἐξουσίαν ὢν θρόνος δ' ἂν ἀλληγοροῖτο ἡ πρὸς τὰ ἡγιασμένα οἰκειότης τοῦ θεοῦ, μάλιστα μὲν πρὸς τὰ οὐράνια, ἤδη δὲ καὶ πρὸς τὰ ἐν γῇ. ὁμωνύμως δὲ ταύτῃ κατὰ τὸν Ἡσαΐαν ἀλληγορεῖται θρόνος ὁ οὐρανός, θρόνος δὲ καὶ ἡ Ἱερουσαλὴμ διὰ τοὺς ἐν αὐτῇ ἁγίους ἐν τῷ οὐρανοῦ τρόπῳ· ὃ δὴ τεκμήριον τοῦ μὴ σωματικῶς καλεῖσθαι θρόνον τὸν οὐρανὸν μηδὲ σωματικῶς ὑποπόδιον τὴν γῆν, ὁπότε θρόνον καὶ Ἱερουσαλὴμ τὸ βραχὺ γῆς μέρος, ὑποπόδιον δὲ τὴν ἐποῦσαν τοῖς ἐξουσιαζομένοις ἐξουσίαν φαμέν. ὥσπερ καὶ θρόνος θεοῦ ἐν οὐρανῷ εἶναι λέγεται ἡ οἰκειότης ἡ τοῖς οὐρανίοις ὡς ἁγίοις ἐποῦσα, ὁμωνύμως καὶ τοῦ οὐρανοῦ θρόνου θεοῦ καλουμένου, οὕτω δὲ καὶ ὁ κύριος τοὺς δεξαμένους τὸ καλὸν σπέρμα τὸ τῆς βασιλείας καλεῖ σπέρμα καλῶν ὁμωνύμως, ὥστε οὐ τὴν ὑπεξούσιον γῆν ἀλλὰ τὴν ἐξουσίαν τὴν ἐπ' αὐτῇ κελεύει προσκυνεῖν αἰσθανομένοις αὐτῆς ἐν τοῖς ἔργοις. Καὶ τὸ Ἅγιός ἐστιν ἐπιφέρων τῶν οὐχ ἁγίων κατατρέχει ψευδωνύμων θεῶν· καὶ τὸ εἰκότως ἀναιρεῖν ἐκ τῆς βασιλείας τοὺς ἀνάγνους ἐνδείκνυται, ἵνα τῆς ἁγιότητος δεκτικὴ γένηται. 168 Ps 98,9 Οὐ μόνον τὸ ἐξουσιαστικὸν τοῦ θεοῦ προσκυνεῖν ἀλλὰ καὶ τὸ ἁγιαστικὸν οἰκειοτέρως ἤδη παρακελεύεται, σύμβολον τούτου διδοὺς τὴν ἐν τῷ ἡγιασμένῳ ὄρει προσκύνησιν.

169 Ps 100,8 Ἡ πρωΐα δηλοῖ τὸν σπουδαῖον ὥσπερ θεὸς τῇ σπουδῇ πέμπειν

τοὺς προφήτας δηλῶν Ὀρθρίζων φησὶν ἀποστέλλων. νόμιμος δὲ ἡ τῶν πονηρῶν ἐξαίρεσις· Ἐξαιρεῖτε τὸν πονηρὸν ἐξ ὑμῶν αὐτῶν. καὶ τοῦτο οὐδ' ἐφ' ἡμῶν πέπαυται, εἰ καὶ κολαστικῶς γίνεται. χωρίζονται γὰρ οἱ φαῦλοι, καὶ εἰ μὴ θανάτῳ, μέχρι τῆς μετανοίας.

24