Fragmenta in epistulam ad Romanos

 φῆσαι ἀλλὰ μεταδῶ· πολὺ γὰρ ἐκείνου τοῦτο δήπουθεν. ὑφείμενος ἰάσατο δὲ πάλιν εἰς τὸ στηριχθῆναι ὑμᾶς εἰπών· ἐσπούδακα γάρ, φησίν, οὐχ ὥς τι καινὸν ὑμ

 πίστιν τὸ μὴ περὶ ἐκείνου μόνου ἀλλ' ἐξ ἐκείνου καὶ περὶ ἑαυτῶν ὡς ἀναστησο μένων πιστεῦσαι. τὸ σύμπαν οὖν νόημα τοῦ προκειμένου τί οὗτό ἐστιν; ὅτι τὸ

 μὲν καὶ μεταβαλλόμενον ὅτιπερ ὑπὸ θεοῦ γέγονεν, ἀϊδίου τε ὄντως αὐτοῦ καὶ ἀναλλοιώτου, διδάσκει συνεστῶτα δὲ κἂν ταῖς συνεχέσι κινήσεσι καὶ μὴ καταφθε

 γνώσεως. Τὸν μὲν οὖν δεσπότην θεόν, φησίν, οὐδὲν τὰ τῆς ἀγνοίας τούτων παρέβλαψεν, ἀλλ' ἀνενδεὴς ὢν καὶ φύσιν ἔχων, πῶς ἂν εἴποι τις· αὐτὸς φύσει μακα

 ἐφ' οἷς ἑτέρων καταψηφίζῃ τινῶν ἐπὶ τούτοις ἀθῷος αὐτοῖς ἀφαιρεθήσεσθαι. καὶ θεὸν τὸν ἀληθινὸν κριτὴν οἴει μηδ' ὅσην σὺ τοῦ δικαίου ποιεῖσθαι τὴν πρόν

 ἁμαρτήσαν τας· οἱ γὰρ οὔτε πράξεως οὔτε διακριτικῆς προαιρέσεως ὄντες ἐντός, 363 πῶς ἂν εἶεν ὑπεύθυνοι πλημμελήματι; τὸ δὲ ἄχρι νόμου ἁμαρτία ἦν ἐν κό

 σπουδαζόμενον καί φησιν· εἰ γὰρ τῷ τοῦ ἑνὸς παραπτώματι ὁ θάνατος ἐβασίλευσε διὰ τοῦ ἑνὸς καὶ τὰ ἑξῆς. τῷ γὰρ συνδέσμῳ νῦν ἀντὶ τοῦ τοίνυν ἐχρήσατο· ε

 αὐτοῦ. ὁ γὰρ ἀποθανών, φησί, δεδικαίωται ἀπὸ τῆς ἁμαρτίας. τί τοῦτό ἐστιν ὃ λέγει; τῶν ζώντων ταυτηνὶ τὴν ζωὴν τὸ πταίειν ἐστίν, ἐπειδὴ καὶ τὸ νόμου ἔ

 ἀποσχομένους ἐκείνων παντάπασιν τὴν δικαιοσύνης σπουδαίως ἁγιότητα μετελθεῖν. Ἴστε γάρ που τὸν χρόνον ἐκεῖνον, φησίν, ἐν ᾧ τοῖς ἁμαρτίας ἐπιτάγμασιν ὑ

 δὲ διὰ τῆς ἐντολῆς τοῦτο μεμάθηκα· μετρούσης γάρ μοι ταύτης τὴν ἐγκειμένην ἐπιθυμίαν τῇ φύσει, καὶ τὴν χρῆσιν αὐτῆς ἄφετον οὐκ ἐώσης ἀλλ' ὅροις τακτοῖ

 προκειμένων πολλάκις· οἷόν ἐστι καὶ τὸ ὁ θεὸς ἡμῶν πῦρ καταναλίσκον. ἔοικε δὲ τῷ δοῦλοι ἦτε τῆς ἁμαρτίας ἐν τοῖς ἔμπροσθεν εἰρημένῳ καὶ τῷ παρὰ τῷ προ

 καὶ τὸ ποιῆσαι, καὶ πάλιν τὸ καὶ τὸ μὴ ποιῆσαι διὰ τοῦ θείου νόμου παιδευόμενος, ἔχω μετρούμενος ὑπὸ τὴν γνῶσιν τῆς ἀρετῆς, ἐν εργῆσαι δὲ αὐτὴν κωλυόμ

 ἀθανασίαν δωρούμενον καὶ φιλίαν τὴν πρὸς θεόν. {Rom 8,7-8} Ἀμήχανον γάρ, φησί, τοῖς τοῦ θεοῦ θελήμασι τοῖς διὰ τοῦ νόμου γνωριζομένοις ἡμῖν τὸ θέλημα

 οἰκείου θανάτου θάνατον, ἀπηλ λάγημεν μὲν τοῦ χαλεπωτάτου δέους ἐκείνου, τῆς δὲ ἀνακαινώσεως ἀξιούμενοι τὸν θεὸν ἔχομεν ἀψευδῶς ἐπικαλεῖσθαι πατέρα. {

 προτέρων τὰ δεύτερα. τοιοῦτόν τί φησι καὶ ὁ εὐαγ γελιστὴς περὶ τῶν μαθητῶν τοῦ κυρίου, ὅτι οὐ συνίεσαν μὲν τὰ περὶ αὐτὸν οἰκονομούμενα πρότερον· ὅτε δ

 ἵνα εἴπῃ τὰ καὶ ὑπὲρ νοῦν ἀνθρώπινον καὶ εὐχήν, ταῦτα ἡμῖν ἡ δεδομένη τοῦ πνεύματος χάρις ἀπορρήτως εἰσπράττεται, καὶ δίδωσιν ἡ ἀπαρχὴ θαρρεῖν περὶ το

 τούτου τὸ βέβαιον τῶν διδομένων ἡμῖν σημαίνων· οἱ γὰρ μὴ ἁμαρτάνοντες ἐν τοῖς διδο μένοις μενοῦμεν ἀεί, ὅθεν οὐδὲ ἀνατραπῆναι ὑπό τινος αὐτὸ δυνατὸν ε

 περὶ ἡμᾶς αὐτοῦ σχέσεως, ἣν διὰ τοῦ κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ποιησάμενος ἐνεδείξατο.

 σάρκα, ὁ ὢν ἐπὶ πάντων θεὸς εὐλογητὸς εἰς τοὺς αἰῶνας, ἀμήν. πρότερον μὲν οὖν οὕτω διεκείμην, νυνὶ δέ τι κληθῆναι διὰ τῆς χάριτος καταξιωθείς, καὶ γνο

 δὴ καὶ ἀνιῶμαι διηνεκῶς· οὐ μήν ἐστιν εἰπεῖν διὰ τὸ μὴ προσίεσθαι τούτους τὸ εὐαγγέλιον, ὅτι ὁ λόγος τοῦ θεοῦ, ἵνα εἴπῃ ἡ ὑπόσχεσις τοῦ θεοῦ ψευδὴς ἐξ

 ζητήσεως, ἤδει μάτην τὰ λοιπὰ τῆς προκειμένης ἀπολογίας ἐρῶν· οὐ γὰρ ἔμελλεν ἔτι δυνήσεσθαι τοῖς ὑπ' αὐτοῦ λεγομένοις ὁ ἀκροατὴς προσέξειν τὸν νοῦν, ἐ

 δέ, οἶμαι, Χριστῷ καὶ τῇ ἀληθείᾳ συν ηγορῶν οὐδεμίαν τοῖς ἐναντίοις εἰς διαβολὴν τοῦ εὐσεβοῦς δόγματος ὑπολείπεται πρόφασιν, ἀλλ' ὥσπερ τῶν ἄλλων πασῶ

 τῆς δόξης αὐτοῦ ἐπὶ σκεύη ἐλέους, ἃ προητοί μασεν εἰς δόξαν, τοῦτο κατηγορεῖς; πληρώσας μέντοι τὰ πρὸς τὴν παροῦσαν ἀντίθεσιν ἄχρι τούτου, πρὸς τὴν το

 τούτου σημαίνων ὅτι τοῦτο δὲ ἴσον ἐστὶν οἷον ἂν εἰ καὶ πρὸς ἡμᾶς ἐλέγετο μὴ χρῆναι διαπιστεῖν ἢ περὶ τῆς ἐξ οὐρανῶν τοῦ σωτῆρος καθόδου ἢ περὶ τῆς ἐκ

 ἐκλεγέντος καὶ νῦν ἐκ τοῦ παντὸς γένους ἡμῶν· ὥσπερ γὰρ τότε κατὰ τὸν γραφικὸν λόγον οὐδ' ἂν εἷς σέσωστο, μὴ ἑαυτῷ τοὺς ἑπτακισχιλίους ὑπολειπομένου θ

 νουθετήσας καὶ τὸ κατεπαίρεσθαι τῶν Ἰουδαίων αὐτοῖς ἀπειπών, ἐκκαλύπτει καὶ μυστικόν τινα λόγον 401 αὐτοῖς τοῖς ἄχρις ἐκείνου πᾶσιν ἀπόρρητον· ὡς ἂν γ

 {Rom 12,1} Συμπεράνας τὸν περὶ τοῦ δόγματος ἅπαντα λόγον ἐντεῦθεν ἐπὶ τὴν ἠθικὴν διδασκαλίαν μεθίσταται, καὶ διὰ τῆς καθόλου συμβουλῆς τῶν 403 πρακτέω

 προθυμίᾳ δια πράττεσθε ὡς δουλείαν τῷ κυρίῳ πληροῦντες, καὶ τὴν ἐλπιζομένην ὑπὲρ τούτων ἀμοιβὴν ἐκδεχόμενοι χαίρετε, ὑπὲρ ἧς καὶ τὰς ἐπαγομένας ὑμῖν θ

 καὶ τὰ ὑπὲρ ἀνθρωπίνην ἔννοιαν ὑπισχνούμενον καὶ προσέτι παρ' ἰδιωτῶν καὶ πτωχῶν καὶ ἀγραμμάτων ἀνθρώπων καταγγελλόμενον. τούτου χάριν πολλή τις ἦν ἐν

 ἀπαραιτήτως ἀναγκαῖον ὄφλημα κατατίθεσθε· τῶν μὲν γὰρ ἄλλων ἕκαστον χρεῶν ἀποδεδωκότες ἔχετε μετὰ τὴν ἔκτισιν τὸ ἀνεύθυνον, ἐπὶ δὲ τῆς ἀγάπης τοῦτο οὐ

 σταθήσεται δέ, φησίν, δυνατὸς γὰρ ὁ θεὸς στῆσαι αὐτόν. {Rom 14,6} Ἀμφότεροι γάρ, φησίν, οὗτος κἀκεῖνος ἑνὶ χρῶνται σκοπῷ, τιμῇ τῇ περὶ τὸν θεόν· ὅ τε

 Χριστῷ καὶ τὴν ἑαυτοῦ πολιτείαν ἐπιδείκνυσθαι τοιαύτην ἐσπουδακώς, ὁ τοιοῦτος καὶ θεῷ προσφιλὴς καὶ ἀνθρώποις ἐπαινετός. 413 {Rom 14,21-22a } Καλόν, φ

 εὐλογηθήσεται πάντα τὰ ἔθνη, γεννηθεὶς αὐτὸς ἐξ αὐτῶν κατὰ σάρκα καὶ γενόμενος ὑπὸ νόμον, καὶ φανερωθεὶς μὲν ἐν σαρκί, δικαιωθεὶς δὲ ἐν πνεύματι πάντα

 εὐαγγελίου τυγχάνοντος· ἶσον γάρ ἐστι τῷ τοῦτο δέ ἐστι συμπαρακληθῆναι ἐν ὑμῖν διὰ τῆς ἐν ἀλλήλοις πίστεως ὑμῶν τε καὶ ἐμοῦ. ἢ πλήρωμα εὐλογίας τοῦ εὐ

φῆσαι ἀλλὰ μεταδῶ· πολὺ γὰρ ἐκείνου τοῦτο δήπουθεν. ὑφείμενος ἰάσατο δὲ πάλιν εἰς τὸ στηριχθῆναι ὑμᾶς εἰπών· ἐσπούδακα γάρ, φησίν, οὐχ ὥς τι καινὸν ὑμᾶς παρὰ Πέτρον αὐτὸς εὐαγγελιζόμενος, ἀλλ' ὡς ἐν αὐτοῖς οἷς παρειλήφατε βεβαιώσων ὑμᾶς. καὶ ἔτι πλέον ἀποσκευαζόμενος τὴν τοιαύτην ὑπόνοιαν, τοῦτο δέ ἐστι, φησί, συμπαρακληθῆναι ἐν. ὑμῖν διὰ τῆς ἐν ἀλλήλοις πίστεως ὑμῶν τε καὶ ἐμοῦ. ἔφην ὑμῶν, φησί, τῆς θέας ἐφίεσθαι, καὶ βούλεσθαί τινος χαρίσματος ὑμῖν μεταδοῦναι πνευματικοῦ πρὸς ὑμετέραν βεβαίωσιν, εἰδὼς ὂν τὸ ἐντεῦθεν κέρδος κοινόν, οὐκ ἐξ ἐμοῦ μᾶλλον ὑμῶν, ἢ ἐξ ὑμῶν ἐμοῦ κομιουμένου παράκλησιν. { Rom 1,13-15} Ἐμὸν ἦν κέρδος ἡ πρὸς ὑμᾶς παρουσία λέγων· τῶν γὰρ ἐθνῶν οἱ τῷ εὐαγγελίῳ δι' ἐμοῦ προσαγόμενοι ἐμοὶ δῆλον ὅτι τὸν πλοῦτον ἐπαύξουσιν. οὐκ ἂν οὖν ἑκὼν ὠφελείας κατημέλουν οἰκείας οὐδὲ ζημίας τοσαύτης ἐθελοντὴς ὑφιστάμην· οὐδὲ γὰρ ἂν ἔχοι λόγον τὸν ἕκαστα τῶν ἄλλων ἐθνῶν σπουδαίως οὕτως διὰ τὸ κέρδος μεταδιώκοντα τοῦτον ὑμῶν καταφρονῆσαι μὴ κατὰ πολλὴν ἀνάγκην ἀπολειπόμενον. καὶ οὐ διὰ τοῦτο μόνον ἀλλὰ καὶ διότι παρ' Ἕλλησί τε καὶ βαρβάροις, σοφοῖς τε καὶ ἀνοήτοις ὀφειλέτης εἰμί· οὕτως τὸ κατ' ἐμὲ πρόθυμον καὶ ὑμῖν τοῖς ἐν Ῥώμῃ εὐαγγε λίσασθαι. οὐ γὰρ τῶν μὲν προεβλήθην ἀπόστολος τῶν δὲ οὔ, ἀλλὰ κηρῦξαι πᾶσιν ἁπλῶς τὸν Χριστὸν ἐπετάγην, ὥστε καὶ χρέως ἔκ τινος οὐ χάριν διδοὺς τὸ ὡς ἑκάστους ἐλθεῖν, οὐκ ἂν οὐδὲ ὑμῶν ἀπελείφθην, εἴπερ ἦν ἐγχωροῦν. συχνοῖς δὲ καὶ γενναίοις ἄρτι τούτου λογισμοῖς τὴν ἐπὶ τῇ μελήσει κατηγορίαν ἀποδυσάμενος καὶ ἔτι πρὸ τούτων αὐτάρκως θεραπεύσας αὐτοὺς καὶ τὴν ὡς περὶ αὐθάδους ἐπιφυομένην κατ' αὐτοῦ διαβολὴν ἀνελὼν συμπεραίνει καὶ τὸ προοίμιον. {Rom 1,16-17} Οἱ τῷ χριστιανικῷ πολεμοῦντες κηρύγματι διέσυρον αὐτὸ κωμῳ δοῦντες ὡς ἐπονείδιστον· οὐ γὰρ εἶναί τι καταγελαστότερον λόγου τοῦ καταγγέλλοντος μὲν ὑπὸ Ἰουδαίων συνειλῆφθαι καὶ συνῃρῆθαι τὸν υἱόν, καὶ οὔτε τὸν σταυρὸν οὔτε τὸν θάνατον ἀρνουμένου, φάσκοντος δὲ αὖθις οὐ μόνον ἐκ νεκρῶν ἐκεῖνον αὐτὸν ἐγηγέρθαι ἀλλὰ καὶ εἰς οὐρανοὺς ὡς ἂν τοῦ παντὸς κύριον ἀνεληλυθέναι καὶ τοὺς λοιποὺς ἅπαντας ἐκ νεκρῶν ἀναστῆναι καὶ τἄλλα πάντα ὁπόσα δὴ καὶ ἐκήρυττον οἱ ἀπόστολοι. ταῦτα χλευάζοντες ἐκεῖνοι καὶ διασύροντες ἐπιστομίζειν τοὺς ἀποστόλους ἐνόμιζον. πρὸς ταύτην οὖν τῶν ἀποστόλων τὴν δόξαν 355 καὶ ὁ μακάριος ἐνυφιστάμενος Παῦλος οὕτως ἄρχεται τοῦ περὶ τοῦ δόγματος λόγου· οὐ γὰρ ἐπαισχύνομαι τὸ εὐαγγέλιον. συνῆθες δὲ αὐτῷ καὶ τοῦτο μὴ προτιθὲν τὰ πολλάκις τὴν ἔνστασιν ἀπ' αὐτῆς ποιεῖσθαι τῆς λύσεως τὴν ἀρχήν, καὶ εἰ μὴ τοῖς αὐτοῖς συντείνας ἀκριβῶς τοῖς ἀποστολικοῖς ῥήμασι προσέχει τὸν νοῦν, ἀποπλανώ μενος αὐτῶν τῆς διανοίας οὐ ῥᾳδίως αἰσθήσεται. τοιοῦτόν ἐστιν ἀμελὲς καὶ τὸ οὐχ οἷον δὲ ὅτι ἐκπέπτωκεν ὁ λόγος τοῦ θεοῦ, ἀλλὰ τοῦτο μὲν τότε σαφηνιοῦμεν ὅταν ἐπ' αὐτῷ γενώμεθα σὺν θεῷ, νυνὶ δὲ πρὸς τὸ προκείμενον ἐπανέλθωμεν. ἀπαντήσας γὰρ τῷ ἰσχυροτάτῳ τῶν ἐναντίων ὡς ᾤοντο λόγῳ, κατ' ἀναίρεσιν τούτου τῆς τοῦ οἰκείου συστάσεως ἤρξατο· οὐ γὰρ ἐπαισχύνομαι τὸ εὐαγ γέλιον ἀντὶ τοῦ· τί γὰρ δεῖ τοῦ πρὸς ἅπαντας ἀνθρώπους ἐκτρέχειν τὸ πρόθυμον; ἐκκόψοιτο ὑμῶν ἡ εὐτέλεια, φήσει τις, τοῦ κηρύγματος. αὐτὴ μὲν οὖν ἐστιν ἡ πλέον ἐπεγείρουσα καὶ νεύρουσά με· τὸ γὰρ ἀσθενὲς ὑπάρχει ἐν τῷ εὐαγγελικῷ λόγῳ δοκοῦν, τοῦτο μάλιστα τὴν τοῦ θεοῦ παρίστησι δύναμιν. τίνα τρόπον; δύναμις γὰρ θεοῦ ἐστι, φησίν, εἰς σωτηρίαν παντὶ τῷ πιστεύοντι. σώζει ὑμᾶς πάντας ὅσοιπερ αὐτὸν εἶναι πιστεύωσιν ἀληθῆ, καὶ τούτου δεῖται πρό γε τῶν ἄλλων ὁ Ἰουδαῖος, ὁ διὰ τοῦ γραπτοῦ νόμου τὸ πλέον Ἑλλήνων εἰς θεοσέβειαν ἔχειν αὐχῶν. σώζει δὲ πῶς; δικαιοσύνη γὰρ θεοῦ ἐν αὐτῷ ἀποκαλύπτεται ἐκ πίστεως εἰς πίστιν. διὰ μὲν τοῦ δικαιοσύνη τὴν ἀναμαρτησίαν φησίν, διὰ δὲ τοῦ θεοῦ τὸ ἐκ χάριτος θείας, διὰ δὲ τοῦ ἀποκα λύπτεται τὸ κατὰ καιρὸν ἐν τῇ τῆς ἀναστάσεως ἡμέρᾳ ταύτην γνωσθήσεσθαι, διὰ δὲ τοῦ ἐκ πίστεως τὸ οὐκ ἐξ ἔργων νόμου ἀλλὰ τὸ πιστεῦσαι τῇ ἀναστάσει τοῦ Χριστοῦ, διὰ δὲ τοῦ εἰς