29

τῷ Θεῷ πρεπόντως οἰκειῶσαι διενοήθησαν, δι᾿ ἀσκήσεως ἀρετῶν ἐνδεχομένως αὐτήν ταῖς θείαις ἐμφάσεσι καλλωπίσαντες.

Η (8). ΠΩΣ ΚΑΙ ΠΟΣΑΙ ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΕΙΣΙ ΨΥΧΗΣ

Πῶς καί πόσαι κινήσεις εἰσί ψυχῆς. Τρεῖς γάρ καθολικάς κινήσεις ἔχουσαν τήν ψυχήν εἰς μίαν συναγομένας, ὑπό

τῆς χάριτος φωτισθέντες, τήν κατά νοῦν, τήν κατά λόγον, τήν κατά αἴσθησιν, καί τήν μήν ἁπλῆν καί ἀνερμήνευτον, καθ᾿ ἥν ἀγνώστως περί Θεόν κινουμένη κατ᾿ οὐδένα τρόπον 1113 ἐξ οὐδενός τῶν ὄντων αὐτόν διά τήν ὑπεροχήν ἐπιγινώσκει, τήν δέ κατ᾿ αἰτίαν ὁριστικήν τοῦ ἀγνώστου καθ᾿ ἥν φυσικῶς κινουμένη τούς ἐπ᾿ αὐτῇ φυσικούς πάντας λόγους τοῦ κατ᾿ αἰτίαν μόνον ἐγνωσμένου μορφωτικούς ὄντας ἑαυτῇ δι᾿ ἐνεργείας (14∆_128> κατ᾿ ἐπιστήμην ἐπιτίθεται, τήν δέ σύνθετον, καθ᾿ ἥν τῶν ἐκτός ἐφαπτομένη ὡς ἔκ τινων συμβόλων τῶν ὁρατῶν τούς λόγους πρός ἑαυτήν ἀναμμάσσεται, μεγαλοφυῶς διά τούτων κατά τόν ἀληθῆ καί ἄπταιστον τῆς κατά φύσιν κινήσεως τρόπον τόν παρόντα τῶν σκαμμάτων αἰῶνα διέβησαν, τήν μέν αἴσθησιν, ἁπλοῦς διά μέσου τοῦ λόγου πρός τόν νοῦν τούς τῶν αἰσθητῶν πνευματικούς λόγους ἔχουσαν μόνους ἀναβιβάσαντες, τόν δέ λόγον ἑνοειδῶς κατά μίαν ἁπλῆν τε καί ἀδιαίρετον φρόνησιν πρός τόν νοῦν τούς τῶν ὄντων ἔχοντα λόγους ἑνώσαντες, τόν δέ νοῦν τῆς περί τά ὄντα πάντα κινήσεως καθαρῶς ἀπολυθέντα καί αὐτῆς τῆς καθ᾿ αὑτόν φυσικῆς ἐνεργείας ἡρεμοῦντα τῷ Θεῷ προσκομίσαντες, καθ᾿ ὅν ὁλικῶς πρός Θεόν συναχθέντες, ὅλοι ὅλω Θεῷ ἐγκραθῆναι διά τοῦ Πνεύματος ἠξιώθησαν, ὅλην τοῦ ἐπουρανίου κατά τό δυνατόν ἀνθρώποις τήν εἰκόνα φορέσαντες, καί τοσοῦτο ἕλξαντες τῆς θείας ἐμφάσεως, εἰ θέμις τοῦτο εἰπεῖν, ὅσον ἐλχθέντες αὐτοί τῷ Θεῷ συνετέθησαν. Φασί γάρ ἀλλήλων εἶναι παραδείγματα τόν Θεόν καί τόν ἄνθρωπον, καί τοσοῦτον τῷ ἀνθρώπῳ τόν Θεόν διά φιλανθρωπίαν ἀνθρωπίζεσθαι, ὅσον ὁ ἄνθρωπος ἑαυτόν τῷ Θεῷ δι᾿ ἀγάπης δυνηθείς ἀπεθέωσε, καί τοσοῦτον ὑπό Θεοῦ τόν ἄνθρωπον κατά νοῦν ἁρπάζεσθαι πρός τό γνωστόν, ὅσον ὁ ἄνθρωπος τόν ἀόρατον φύσει Θεόν διά τῶν ἀρετῶν ἐφανέρωσεν.

Ὑπό ταύτης τοίνυν τῆς κατά λόγον καί θεωρίαν συνισταμένης φιλοσοφίας, καθ᾿ ἥν καί ἡ τοῦ σώματος ἐξ ἀνάγκης εὐγενίζεται φύσις, ἀπλανῶς πρός τόν τοῦ Θεοῦ πόθον τρωθέντες οἱ ἅγιοι διά τῶν ἐνουσῶν αὐτοῖς πρός τά θεῖα φυσικῶν ἐμφάσεων ἀξιοπρεπῶς πρός τόν Θεόν παρεγένοντο, σῶμα καί κόσμον ἀθλητικῶς διασχόντες, ἀλλήλοις ταῦτα περιεχόμενα θεώμενοι, τόν μέν φύσει, τό δέ αἰσθήσει, καί θατέρῳ θάτερον ὑποπίπτον, τῇ κατ᾿ ἐπαλλαγήν θατέρου πρός τό ἕτερον ποιᾷ ἰδιότητι, καί μηδέν τούτων τῷ καθ᾿ ἑαυτόν λόγῳ περιγραφῆς ὑπάρχον ἐλεύθερον, (14∆_130> καί αἰσχρόν ἡγησάμενοι τοῖς θνητοῖς καί περιγραπτοῖς ἐμφθείρεσθαί τε καί περιγράφεσθαι τῆς ψυχῆς ἐᾶν τό ἀθάνατον καί ἀεικίνητον μόνῳ Θεῷ τῷ ἀθανάτῳ καί πάσης ἀπειρίας ἀνωτέρω ἀλύτως ἑαυτούς ἀνέδησαν, οὐδαμῶς ταῖς κόσμου καί σαρκός ἀνθολκαῖς ἐνδίδοντες, ὅπερ ἐστί πάσης ἀρετῆς τε καί γνώσεως πλήρωσις, οἶμαι δέ ὅτι καί τέλος.

Ἀλλά κἄν εἴποτε περί τά τῶν ὄντων θεάματα κεκίνηνται οἱ ἅγιοι, οὐκ ἐπί τῷ αὐτά ἐκεῖνα προηγουμένως θεάσασθαί τε καί γνῶναι καθ' ἡμᾶς ὑλικῶς κεκίνηνται, ἀλλ᾿ ἵνα τόν διά 1116 πάντων καί ἐν πᾶσιν ὄντα τε καί φαινόμενον Θεόν πολυτρόπως ὑμνήσωσι καί πολλήν ἑαυτοῖς συναγείρωσι θαύματος δύναμιν καί δοξολογίας ὑπόθεσιν. Ψυχήν γάρ εἰληφότες παρά Θεοῦ νοῦν καί λόγον καί αἴσθησιν ἔχουσαν πρός τῇ νοητῇ καί ταύτην τήν αἰσθητήν, ὥσπερ καί λόγον πρός τῷ ἐνδιαθέτῳ τόν κατά προφοράν καί νοῦν πρός τῷ νοητῷ τόν παθητικόν (ὅν καί φαντασίαν καλοῦσι τοῦ ζώου, καθ᾿ ὅν καί τά λοιπά ζῶα καί ἄλληλα καί ἡμᾶς καί