Prologus

Prologus

Deinde circa Angelos quaesitum est unum.

Scilicet utrum Lucifer sit subiectum aevi.

Utrum Lucifer sit subiectum aevi.

Et videtur quod sic.

Argumentum

Sicut subiectum temporis est primum temporale simplicissimum, ita subiectum aevi videtur esse simplicissimum aeviternum. Hoc autem est Lucifer, qui inter Angelos supremus fuit secundum suam naturam creatus.

Aevum autem non respondet gratiae, sed naturae; alioquin corpora caelestia, quae non sunt susceptiva gratiae, aevo mensurari non possent. Cum ergo dona naturalia integra remanserint in Daemonibus post peccatum, sicut dionysius dicit, IV cap. De divin. Nomin., videtur quod aevum sit in Lucifero sicut in subiecto.

Sed Contra

Sed contra, aevum est quaedam aeternitatis participatio. Sed Angeli beati magis sunt in participatione aeternitatis quam Lucifer, qui est beatitudinis expers. Ergo Lucifer non est subiectum aevi, sed magis supremus beatorum Angelorum.

Corpus

Respondeo. Dicendum, quod ex ignorantia linguae Graecae provenit quod communiter apud multos aevum ab aeternitate distingueretur, ac si distingueretur anthropos ab homine.

Quod enim in Graeco dicitur aevum, in Latino aeternitas: et sic etiam dionysius, X de divin. Nomin., pro eodem utitur aeternitate et aevo.

Sed quia nominibus utendum est ut plures: si utrumque distinguamus ab invicem, aevum nihil aliud erit quam aeternitatis participatio; ut scilicet essentialis aeternitas ipsi deo attribuatur, aevum autem quasi participata aeternitas substantiis spiritualibus, quae sunt supra tempus.

Quia vero id quod per essentiam dicitur, semper est mensura illius quod dicitur per participationem: potest dici quod prima mensura omnium aeternorum est ipsa dei aeternitas, sicut etiam substantia dei est mensura omnis substantiae, ut dicit Commentator in X metaphys..

Si quis tamen velit accipere mensuram homogeneam, idest eiusdem generis: dicunt quidam, quod non est una mensura communis, sed quodlibet aeviternum habet suum aevum.

Sed hi propriam vocem ignorant. Sic enim esset verum quod dicunt, si omnia aeviterna essent aequalia: sic enim unum eorum non esset mensura alterius. Hoc autem non est verum, quia in Angelis est accipere primum, medium et ultimum: non solum secundum diversas hierarchias et ordines, sed etiam secundum diversos Angelos in eodem ordine, ut patet per dionysium, X capit. Caelestis hierarchiae.

Et quia semper illud quod est simplicissimum, est mensura in quolibet genere, sicut dicitur in X metaph.; ideo necesse est ut duratio simplicissimi aeviterni sit aevum omnium aeviternorum: et ita simplicissimum aeviternum est subiectum aevi.

Sed attendendum, quod substantiae spirituales mensurantur aevo non solum quantum ad earum substantiam, sed etiam quantum ad earum propriam operationem. Unde in libro de causis dicitur, quod sunt in momento aeternitatis, secundum substantiam et operationem.

Et sic oportet quod ille Angelus qui est subiectum aevi, sit simplicissimus non solum quantum ad essentiam, sed etiam quantum ad operationem.

Talis autem est supremus omnium Angelorum bonorum, cuius operatio maxime est in uno, quod est deus, unita. Unde supremus omnium Angelorum est subiectum aevi, non autem Lucifer.

Ad

Ad primum ergo dicendum, quod aliqui posuerunt Luciferum non fuisse supremum Angelorum; sed, sicut Damascenus dicit, fuit primus eorum qui praeerant ordini terrestri.

Si vero concedamus secundum Gregorium, quod fuerit supremus omnium, tunc dicendum est, quod sua operatio aversa est ab uno primo, et conversa ad multitudinem inferiorum rerum, quarum primatum appetiit; et secundum hoc Daemones decidunt a summa simplicitate aevi. Unde dionysius dicit, IV cap.

De divin. Nomin., quod Daemones dicuntur mali propter hoc quod infirmantur circa operationem naturalem.