QUINTI SEPTIMII FLORENTIS TERTULLIANI AD NATIONES

 0559B 1. Testimonium ignorantiae vestrae, quae iniquitatem dum defendit, revincit, in promptu est, quod omnes, qui vobiscum retro ignorabant et vobisc

 2. In quo ipsi etiam contra formam indicandorum malorum judicatis. Nam nocentes quidem perductos, si admissum negent, tormentis urgetis ad confessione

 3. Vos igitur, alias diligentissimi ac pertinacissimi discussores scelerum longe minorum, cum talibus tam horrendis et omnem impietatem supergressis e

 4. Sed dicitis, sectam nomine puniri sui auctoris. Primo quidem, sectam de auctoris appellatione notari, utique probum usitatumque jus est, dum philos

 5. Quod ergo dicitis: pessimi et probrosissimi avaritia, luxuria, improbitate non negabimus quosdam sufficit et hoc ad testimonium nominis nostri: s

 6. His propositionibus responsionibusque nostris, quas veritas de suo suggerit, quotiens comprimitur et coarctatur consciencia vestra, tacitae ignoran

 7. Unde ergo, inquitis, tantum de vobis famae licuit, cujus testimonium suffecerit forsitan conditoribus legum? Quis, oro, sponsor aut illis tunc aut

 8. Si qua istic, apud vos saltem ratio est, edatis velim primum et secundum genus, ut ita de tertio constet. Psammetichus quidem putavit tibi se ingen

 9. Sed quid ego mirer vana vestra, cum ex forma naturali concorporata et concreta intercessit malitia et stultitia sub eodem mancipe erroris? Sane, qu

 10. Pudeat igitur deos ab homine defendi. Effundite jam omnia venena, omnia calumniae tela infligite huic nomini, non cessabo ultra repellere at post

 11. Nec tantum in hoc nomine rei desertae communis religionis, sed superductae monstruosae superstitionis. Nam, ut quidam, somniastis caput asinium es

 12. Crucis qualitas, signum est de ligno etiam de materia colitis penes vos cum effigie quanquam sicut vestrum humana figura est, ita et nostrum pro

 13. Alii plane humanius solem Christianum deum aestimant, quod innotuerit ad orientis partem facere nos precationem vel die solis laetitiam curare. Qu

 14. Nova jam de Deo nostro fama suggessit. Adeo nuper quidam perditissimus in ista civitate, etiam suae religionis desertor, solo detrimento cutis Jud

 15. Plures Onocoetae penes vos deprehenduntur. Si in deis aequalitate concurrimus, sequitur, ut sacrificii vel sacri quoque inter nos diversitas nulla

 16. Quanquam quid minus, imo quid non amplius facitis? parum scilicet humanis visceribus inhiatis, quia vivos et puberes devoratis? parum humanum sang

 17. De Obstinationibus vero vel praesumptionibus, si qua proponitis, ne istae quidem ad communionem comparationis absistunt . Prima obstinatio est, qu

 18. Imo qui deum Caesarem dicitis, et deridetis, dicendo quod non est, et male dicitis, quia non vult esse quod dicitis mavult enim vivere, quam deus

 19. Hucusque, opinor, horrenda obstinationum christianarum quae si vobiscum communicamus, superest deridenda personarum conferamus quamquam de persu

 [20.] Quoniam igitur usque, iniquissimae nationes, non agnoscitis, imo insuper exsecramini vestros, si nihil inter vos diversitas habet, si unum et ei

 LIBER SECUNDUS.

 0585D 1. Nunc de deis vestris, miserandae nationes, congredi vobiscum defensio nostra desiderat, provocans ipsam conscientiam vestram, ad censendum, a

 2. Sed physicorum auctoritas philosophorum ut mancipium sapientiae patrocinatur. Sane mera sapientia philosophorum , cujus infirmitatem prima haec con

 3. His ita expeditis , videmus physicum istud ad 0589C hoc subornatum, ut deos elementa contendat, cum his etiam alios deos natos alleget Dei enim no

 0590D 4. Aiunt quidam propterea deos fuisse appellatos, quod θέειν et σείεσθαι, procurrere ac motari interpretatio est. Sane vocabulum istud non est a

 5. Quin ergo ad humaniorem aliquanto . . . . imur opinionem, quae de communi omnium sensu et simplici cog. . . . deducta videatur ? Nam et Varro memin

 6. Age jam, conceditisne divinitatem non modo non serviliter currere, sed imprimis integre stare, neque minui neque intercipi neque corrumpi debere. C

 7. Caeterum cui res examinabitur, verisimilius utique dicet elementa ista ab aliquo regi, quam ultro . . . igitur non deos, quae sub aliquo. At si in

 8. Superest gentile illud genus inter populos deorum, quos libidine sumptos, non pro notitia veritatis, docet privata notitia. Deum ergo existimo ubiq

 0597B 9. Haec secundum tripertitam dispositionem . . . . divinitatis aut notiora aut insigniora digessimus, ut possit jam videri satis responsum de ph

 10. Ad foediora festino. Non puduit auctores vestros de Larentina palam facere . Scortum haec meritorium fuit, sive dum Romuli nutrix, et ideo lupa, q

 [11.] Non contenti eos deos asseverare, qui visi retro, auditi contrectatique sunt, quorum effigies descriptae, negotia digesta, memoria propagata, um

 12. Et quonam usque deos . . . quia disserendum, quales deos receperitis, quantum vobis erus . . . . Rideam vanitatem, an exprobrem caecitatem, est ad

 0603C 13. Satis de Saturno et Prosapia ejus . . . . um est, homines fuisse. Tenemus compendium, in caeteros originis praescriptionem, ne per singulos

 14. Sed quoniam alios seorsum volunt in divinitatem ab hominibus receptos, et distingui inter nativos et factos secundum Dionysium Stoicum, de ista qu

 15. Longum foret recensere etiam de illis quos in sidera sepelistis, et audaciter dei . . . tratis. Sic opinor digni de coelo Castores et Perseus et E

 16. Quaeso vos, cum dicitis invenisse illos, non confitemini prius fuisse quae invenirentur. Cur ergo non auctorem potius honoratis, cujus haec dona s

 0607A 17. Denique . . . . toribus suis non negatis omnibus his quos deos antiquitas voluit, posteritas c . . . . superstitionum . . . . l . . , praesu

 Fragment...

Chapter II.17    Comp. c. ii. of The Apology.    In this part of his work the author reviews the heathen mythology, and exposes the absurdity of the polytheistic worship in the various classes of the gods, according to the distribution of Varro.—The Heathen Perverted Judgment in the Trial of Christians. They Would Be More Consistent If They Dispensed with All Form of Trial.  Tertullian Urges This with Much Indignation.

In this case you actually18    Ipsi.    Miserandæ. conduct trials contrary to the usual form of judicial process against criminals; for when culprits are brought up for trial, should they deny the charge, you press them for a confession by tortures. When Christians, however, confess without compulsion, you apply the torture to induce them to deny. What great perverseness is this, when you stand out against confession, and change the use of the torture, compelling the man who frankly acknowledges the charge19    Gratis reum.    Literally, “unwilling to know.” to evade it, and him who is unwilling, to deny it? You, who preside for the purpose of extorting truth, demand falsehood from us alone that we may declare ourselves not to be what we are. I suppose you do not want us to be bad men, and therefore you earnestly wish to exclude us from that character. To be sure,20    Sane.    i.e., it does not know that it is error. you put others on the rack and the gibbet, to get them to deny what they have the reputation of being. Now, when they deny (the charge against them), you do not believe them but on our denial, you instantly believe us. If you feel sure that we are the most injurious of men, why, even in processes against us, are we dealt with by you differently from other offenders? I do not mean that you make no account of21    Neque spatium commodetis.    Nescit. either an accusation or a denial (for your practice is not hastily to condemn men without an indictment and a defence); but, to take an instance in the trial of a murderer, the case is not at once ended, or the inquiry satisfied, on a man’s confessing himself the murderer.  However complete his confession,22    Quanquam confessis.    Agnoscit. you do not readily believe him; but over and above this, you inquire into accessory circumstances—how often had he committed murder; with what weapons, in what place, with what plunder, accomplices, and abettors after the fact23    Receptoribus, “concealers” of the crime.    Liceret. (was the crime perpetrated)—to the end that nothing whatever respecting the criminal might escape detection, and that every means should be at hand for arriving at a true verdict. In our case, on the contrary,24    Porro.    Discuti, or, in the logical sense, “be tested.” whom you believe to be guilty of more atrocious and numerous crimes, you frame your indictments25    Elogia.    Nunciatio (legally, this is “an information lodged against a wrong.”) in briefer and lighter terms. I suppose you do not care to load with accusations men whom you earnestly wish to get rid of, or else you do not think it necessary to inquire into matters which are known to you already. It is, however, all the more perverse that you compel us to deny charges about which you have the clearest evidence. But, indeed,26    Immo.    Excidere, “falls through.” how much more consistent were it with your hatred of us to dispense with all forms of judicial process, and to strive with all your might not to urge us to say “No,” and so have to acquit the objects of your hatred; but to confess all and singular the crimes laid to our charge, that your resentments might be the better glutted with an accumulation of our punishments, when it becomes known how many of those feasts each one of us may have celebrated, and how many incests we may have committed under cover of the night! What am I saying? Since your researches for rooting out our society must needs be made on a wide scale, you ought to extend your inquiry against our friends and companions. Let our infanticides and the dressers (of our horrible repasts) be brought out,—ay, and the very dogs which minister to our (incestuous) nuptials;27    We have for once departed from Oehler’s text, and preferred Rigault’s:  “Perducerentur infantarii et coci, ipsi canes pronubi, emendata esset res.” The sense is evident from The Apology, c. vii.: “It is said that we are guilty of most horrible crimes; that in the celebration of our sacrament we put a child to death, which we afterward devour, and at the end of our banquet revel in incest; that we employ dogs as ministers of our impure delights, to overthrow the candles, and thus to provide darkness, and remove all shame which might interfere with these impious lusts” (Chevalier’s translation). These calumnies were very common, and are noticed by Justin Martyr, Minucius Felix, Eusebius, Athenagoras, and Origen, who attributes their origin to the Jews.  Oehler reads infantariæ, after the Agobardine codex and editio princeps, and quotes Martial (Epigr. iv. 88), where the word occurs in the sense of an inordinate love of children.    Sed enim. then the business (of our trial) would be without a fault. Even to the crowds which throng the spectacles a zest would be given; for with how much greater eagerness would they resort to the theatre, when one had to fight in the lists who had devoured a hundred babies! For since such horrid and monstrous crimes are reported of us, they ought, of course, to be brought to light, lest they should seem to be incredible, and the public detestation of us should begin to cool. For most persons are slow to believe such things,28    Nam et plerique fidem talium temperant.    Quidni? feeling a horrible disgust at supposing that our nature could have an appetite for the food of wild beasts, when it has precluded these from all concubinage with the race of man.

2. In quo ipsi etiam contra formam indicandorum malorum judicatis. Nam nocentes quidem perductos, si admissum negent, tormentis urgetis ad confessionem, Christianos vero sponte confessos tormentis comprimitis ad negationem. Quae tanta perversitas, 0560C ut confessioni repugnetis, tormentorum officia mutetis, gratis reum evadere, invitum compellentes negare? Praesides extorquendae veritatis, de solis nobis mendacium exquiritis, ut dicamus nos non esse quod sumus. Opinor, non vultis nos malos esse, ideoque gestitis de isto nomine excludere. Sane caeteros ad hoc tenditis et carnificatis, ut negent esse quod esse dicuntur. Atquin illis negantibus non creditis; nobis, si negaverimus, statim creditis. Si certi estis nos nocentissimos esse, cur etiam in hoc aliter quam nocentes a vobis agimur? Non dico quod neque accusationi neque recusationi spatium commodetis; soletis et inaccusatos et indefensos non temere damnare. Sed verbi gratia si de homicida confutatur , non statim confesso eo nomen homicidae dispuncta caussa est aut 0560D satiata cognitio. Quanquam confessis difficile creditis; verum insuper consequentia exigitis, quotiens caedem egerit, quibus in locis, quibus spoliis, sociis, receptoribus, ne quid omnino mali hominis delitescat, aut desit aliquid instruendae ad sententiam veritati. Porro de nobis, quos atrocioribus ac pluribus criminibus deputatis, breviora ac leviora elogia conficitis. 0561A Credo, non vultis oneratos, quos omni opere perditos vultis, aut non putatis requirenda quae nostis. Hoc ergo perversius, si cogitis negare, de quibus certissime scitis, imo, quod magis odio vestro competebat, seposita forma judicandi, proprio studio non ad negationem certare, ne quos odistis liberaretis, sed ad confessionem singulorum scelerum, quo magis inimicitiae satiarentur ex aggeratione poenarum, dum recognoscitur, quot quisque jam convivia illa celebrasset, quotiens in tenebris incursionis incesta. Quid? quod eradicandi generis diffundenda erat requisitio, porrigenda quaestio in socios consciosque. Perducerentur infantarii et coqui et ipsi canes pronubi, emendata res esset . Etiam spectaculis gratia aggregaretur; quanto enim studio in caveam 0561B conveniretur, depugnaturo aliquo, qui centum infantes devorasset? Sed enim tam horrenda tamque monstruosa de nobis deferuntur. Utique erui debuerunt, ne incredibilia viderentur, et odium in nos publicum refrigesceret. Nam et plerique fidem talium temperant, horrentes naturam quaerere pabulum ferinum, quam concubitus ab humano genere praeclusit.