QUINTI SEPTIMII FLORENTIS TERTULLIANI AD NATIONES

 0559B 1. Testimonium ignorantiae vestrae, quae iniquitatem dum defendit, revincit, in promptu est, quod omnes, qui vobiscum retro ignorabant et vobisc

 2. In quo ipsi etiam contra formam indicandorum malorum judicatis. Nam nocentes quidem perductos, si admissum negent, tormentis urgetis ad confessione

 3. Vos igitur, alias diligentissimi ac pertinacissimi discussores scelerum longe minorum, cum talibus tam horrendis et omnem impietatem supergressis e

 4. Sed dicitis, sectam nomine puniri sui auctoris. Primo quidem, sectam de auctoris appellatione notari, utique probum usitatumque jus est, dum philos

 5. Quod ergo dicitis: pessimi et probrosissimi avaritia, luxuria, improbitate non negabimus quosdam sufficit et hoc ad testimonium nominis nostri: s

 6. His propositionibus responsionibusque nostris, quas veritas de suo suggerit, quotiens comprimitur et coarctatur consciencia vestra, tacitae ignoran

 7. Unde ergo, inquitis, tantum de vobis famae licuit, cujus testimonium suffecerit forsitan conditoribus legum? Quis, oro, sponsor aut illis tunc aut

 8. Si qua istic, apud vos saltem ratio est, edatis velim primum et secundum genus, ut ita de tertio constet. Psammetichus quidem putavit tibi se ingen

 9. Sed quid ego mirer vana vestra, cum ex forma naturali concorporata et concreta intercessit malitia et stultitia sub eodem mancipe erroris? Sane, qu

 10. Pudeat igitur deos ab homine defendi. Effundite jam omnia venena, omnia calumniae tela infligite huic nomini, non cessabo ultra repellere at post

 11. Nec tantum in hoc nomine rei desertae communis religionis, sed superductae monstruosae superstitionis. Nam, ut quidam, somniastis caput asinium es

 12. Crucis qualitas, signum est de ligno etiam de materia colitis penes vos cum effigie quanquam sicut vestrum humana figura est, ita et nostrum pro

 13. Alii plane humanius solem Christianum deum aestimant, quod innotuerit ad orientis partem facere nos precationem vel die solis laetitiam curare. Qu

 14. Nova jam de Deo nostro fama suggessit. Adeo nuper quidam perditissimus in ista civitate, etiam suae religionis desertor, solo detrimento cutis Jud

 15. Plures Onocoetae penes vos deprehenduntur. Si in deis aequalitate concurrimus, sequitur, ut sacrificii vel sacri quoque inter nos diversitas nulla

 16. Quanquam quid minus, imo quid non amplius facitis? parum scilicet humanis visceribus inhiatis, quia vivos et puberes devoratis? parum humanum sang

 17. De Obstinationibus vero vel praesumptionibus, si qua proponitis, ne istae quidem ad communionem comparationis absistunt . Prima obstinatio est, qu

 18. Imo qui deum Caesarem dicitis, et deridetis, dicendo quod non est, et male dicitis, quia non vult esse quod dicitis mavult enim vivere, quam deus

 19. Hucusque, opinor, horrenda obstinationum christianarum quae si vobiscum communicamus, superest deridenda personarum conferamus quamquam de persu

 [20.] Quoniam igitur usque, iniquissimae nationes, non agnoscitis, imo insuper exsecramini vestros, si nihil inter vos diversitas habet, si unum et ei

 LIBER SECUNDUS.

 0585D 1. Nunc de deis vestris, miserandae nationes, congredi vobiscum defensio nostra desiderat, provocans ipsam conscientiam vestram, ad censendum, a

 2. Sed physicorum auctoritas philosophorum ut mancipium sapientiae patrocinatur. Sane mera sapientia philosophorum , cujus infirmitatem prima haec con

 3. His ita expeditis , videmus physicum istud ad 0589C hoc subornatum, ut deos elementa contendat, cum his etiam alios deos natos alleget Dei enim no

 0590D 4. Aiunt quidam propterea deos fuisse appellatos, quod θέειν et σείεσθαι, procurrere ac motari interpretatio est. Sane vocabulum istud non est a

 5. Quin ergo ad humaniorem aliquanto . . . . imur opinionem, quae de communi omnium sensu et simplici cog. . . . deducta videatur ? Nam et Varro memin

 6. Age jam, conceditisne divinitatem non modo non serviliter currere, sed imprimis integre stare, neque minui neque intercipi neque corrumpi debere. C

 7. Caeterum cui res examinabitur, verisimilius utique dicet elementa ista ab aliquo regi, quam ultro . . . igitur non deos, quae sub aliquo. At si in

 8. Superest gentile illud genus inter populos deorum, quos libidine sumptos, non pro notitia veritatis, docet privata notitia. Deum ergo existimo ubiq

 0597B 9. Haec secundum tripertitam dispositionem . . . . divinitatis aut notiora aut insigniora digessimus, ut possit jam videri satis responsum de ph

 10. Ad foediora festino. Non puduit auctores vestros de Larentina palam facere . Scortum haec meritorium fuit, sive dum Romuli nutrix, et ideo lupa, q

 [11.] Non contenti eos deos asseverare, qui visi retro, auditi contrectatique sunt, quorum effigies descriptae, negotia digesta, memoria propagata, um

 12. Et quonam usque deos . . . quia disserendum, quales deos receperitis, quantum vobis erus . . . . Rideam vanitatem, an exprobrem caecitatem, est ad

 0603C 13. Satis de Saturno et Prosapia ejus . . . . um est, homines fuisse. Tenemus compendium, in caeteros originis praescriptionem, ne per singulos

 14. Sed quoniam alios seorsum volunt in divinitatem ab hominibus receptos, et distingui inter nativos et factos secundum Dionysium Stoicum, de ista qu

 15. Longum foret recensere etiam de illis quos in sidera sepelistis, et audaciter dei . . . tratis. Sic opinor digni de coelo Castores et Perseus et E

 16. Quaeso vos, cum dicitis invenisse illos, non confitemini prius fuisse quae invenirentur. Cur ergo non auctorem potius honoratis, cujus haec dona s

 0607A 17. Denique . . . . toribus suis non negatis omnibus his quos deos antiquitas voluit, posteritas c . . . . superstitionum . . . . l . . , praesu

 Fragment...

Chapter XVIII.274    Comp., The Apology, c. 50 [p. 54, infra.]—Christians Charged with an Obstinate Contempt of Death.  Instances of the Same are Found Amongst the Heathen.

The rest of your charge of obstinacy against us you sum up in this indictment, that we boldly refuse neither your swords, nor your crosses, nor your wild beasts, nor fire, nor tortures, such is our obduracy and contempt of death. But (you are inconsistent in your charges); for in former times amongst your own ancestors all these terrors have come in men’s intrepidity275    A virtute didicerunt. not only to be despised, but even to be held in great praise. How many swords there were, and what brave men were willing to suffer by them, it were irksome to enumerate.276    With the “piget prosequi” to govern the preceding oblique clause, it is unnecessary to suppose (with Oehler) the omission here of some verb like “erogavit.” (If we take the torture) of the cross, of which so many instances have occurred, exquisite in cruelty, your own Regulus readily initiated the suffering which up to his day was without a precedent;277    Novitatem…dedicavit. a queen of Egypt used wild beasts of her own (to accomplish her death);278    Tertullian refers to Cleopatra’s death also in his tract ad Mart. c. iv. [See this Vol. infra.] the Carthaginian woman, who in the last extremity of her country was more courageous than her husband Asdrubal,279    This case is again referred to in this treatise (p. 138), and in ad Mart c. iv. [See this Volume, infra.] only followed the example, set long before by Dido herself, of going through fire to her death. Then, again, a woman of Athens defied the tyrant, exhausted his tortures, and at last, lest her person and sex might succumb through weakness, she bit off her tongue and spat out of her mouth the only possible instrument of a confession which was now out of her power.280    Eradicatæ confessionis. [See p. 55, supra.] But in your own instance you account such deeds glorious, in ours obstinate.  Annihilate now the glory of your ancestors, in order that you may thereby annihilate us also. Be content from henceforth to repeal the praises of your forefathers, in order that you may not have to accord commendation to us for the same (sufferings). Perhaps (you will say) the character of a more robust age may have rendered the spirits of antiquity more enduring. Now, however, (we enjoy) the blessing of quietness and peace; so that the minds and dispositions of men (should be) more tolerant even towards strangers. Well, you rejoin, be it so: you may compare yourselves with the ancients; we must needs pursue with hatred all that we find in you offensive to ourselves, because it does not obtain currency281    Non invenitur. among us. Answer me, then, on each particular case by itself. I am not seeking for examples on a uniform scale.282    Eadem voce. Since, forsooth, the sword through their contempt of death produced stories of heroism amongst your ancestors, it is not, of course,283    Utique. The ironical tone of Tertullian’s answer is evident. from love of life that you go to the trainers sword in hand and offer yourselves as gladiators,284    Gladio ad lanistas auctoratis. (nor) through fear of death do you enrol your names in the army.285    We follow Oehler in giving the clause this negative turn; he renders it: “Tretet nicht aus Furcht vor dem Tode ins Kriegsheer ein.” Since an ordinary286    Alicui. woman makes her death famous by wild beasts, it cannot but be of your own pure accord that you encounter wild beasts day after day in the midst of peaceful times. Although no longer any Regulus among you has raised a cross as the instrument of his own crucifixion, yet a contempt of the fire has even now displayed itself,287    Jam evasit. since one of yourselves very lately has offered for a wager288    Auctoravit. to go to any place which may be fixed upon and put on the burning shirt.289    Vestiendum incendiale tunica. If a woman once defiantly danced beneath the scourge, the same feat has been very recently performed again by one of your own (circus-) hunters290    Inter venatorios: “venatores circi” (Oehler). as he traversed the appointed course, not to mention the famous sufferings of the Spartans.291    “Doubtless the stripes which the Spartans endured with such firmness, aggravated by the presence of their nearest relatives, who encouraged them, conferred honour upon their family.”—Apology, c. 50. [See p. 55, supra.]

18. Imo qui deum Caesarem dicitis, et deridetis, dicendo quod non est, et male dicitis, quia non vult esse quod dicitis; mavult enim vivere, quam deus fieri. Reliquum obstinationis in illo capitulo collocatis, 0584A quod neque gladios neque cruces neque bestias vestras, non ignem, non tormenta, ob duritatem ac contemptum mortis, animo recusemus. At enim haec omnia apud priores majoresque vestros non contemni modo, sed etiam magna laude pensari ac virtute didicerunt. Gladius quot et quantos viros voluntarios! piget prosequi. Crucis vero novitatem numerosae abstrusae Regulus vester libenter dedicavit. Regina Aegypti bestiis suis usa est. Ignes post Carthaginensem feminam Asdrubale marito in extremis patriae constantiorem docuerat invadere ipsa Dido. Sed et tormenta mulier Attica fatigavit tyranno negans, postremo, ne cederet corpus et sexus, linguam suam pastam exspuit, totum eradicatae confessionis ministerium. Sed vestris ista ad gloriam, nostris ad 0584B duritiam deputatis. Destruite nunc gloriam majorum, quo nos quoque destruatis. Contenti estote detrahere etiam laudi parentum ad praesens, ne nobis locum detis. De his forsitan et temporum qualitas robustioris antiquitatis exegerit ingenia duriora, at nunc tranquillitas pacis et ingenia mitiora et mentes hominum etiam in extraneos . . . Ergo, inquitis, veteribus vos comparate; nobis necesse est in vobis odio prosequi quod a nobis non probatur, quia nec invenitur in nobis. Respondete igitur ad singulas species. Non eadem voce exempla deposco. Si contemptu scilicet mortis gladius de majoribus fabulas fecit, utique non vitae amore gladio vos ad lanistas auctoratis, sed mortis nomen militiae datis . Si feminae alicui de bestiis famosa mors est, medio quotidie pacis 0584C sponte libera ad bestias itis. Si crucem, configendi corporis machinam, nullus adhuc ex vobis Regulus pepigit, attamen jam ignis contemptus evasit , ex quo se quidam proxime vestiendum incendiali tunica ad certum usquequaque locum auctoravit. Si flagris mulier insultavit, hoc quoque proxime inter venatorios 0585A ordine transcurso remensus est, ut taceam de Laconica gloria .