QUAESTIO XII

Utrum Universalia sint tantum quinque?

D. Thom. in Summa Log. cap. 1. et 1 contra Gentes, cap. 32. Boetius in Porphyr. cap. de Genere. Averroes ibidem,et in Epitome Log. cap. 1. Albert. Mag. Tract. 2. in Praedicab. Tarta. quaest. 3. Prooem. sig. . 2.Sciendum, Joan. Angli. et Bras. super hanc quaest. Albertus Parvas quaest.6.proaemii Conimbr. in Praefat. Porphyr. quaest. 7. art. i. Compl. disp. 4. de Passion. Univers quaest 6. Ruvius q. 9. Univers. Mermero disp. 4. quaest. 3. Fuenles quaest. 6. diff. 7. art. 1. Rodriguez quaest. 6 Univers. art. 1. Aversa quaest. 8. sectm 16.

Quod non videtur. Quia praedicari est Universali proprium: quot igitur sunt praedicata, tot Universalia. Sed 1. Topic. cap. 3. non ponuntur, nisi quatuor praedicata : igitur, etc. Per idem ostenditur, quod sint tantum tria, quia ibi non ponuntur Species et Differentia ; igitur ista non sunt Universalia. Et quod sint sex, probatur, quia ibi ponitur definitio : igitur praeter haec quinque illud est sextum Universale.

Item, Quot modis dicitur unum oppositorum, tot modis et reliquum, per Aristotelem. 1. Topic. cap. 12. Universale, et singulare sunt opposita, et singularia sunt infinita, ergo et Universalia.

Item, Individuum est Universale, quia praedicatur de pluribus, et nullum istorum quinque est, ut patet inductive, igitur, etc.

Item, Ens est Universale, et non est genus per Aristotelem 3. Metaph. cont. 10. praedicatur enim per de Differentia, nec est Species: quia tunc habebit Genus supra se, nec est aliquod aliorum trium Universalium : quia illa praedicantur in quale, ens vero praedicatur in quid de omnibus, ut patet per Aristotelem 8 Metaph. tex.com . ullim.

Ad oppositum est Porphyrius.

Dicendum, quod sunt tantum quinque Universalia, sed illud diversimode ponitur, uno quidem modo accipitur eorum sufficientia sic ; Universale vel significat substantiam,vel accidens) si substantiam, vel totum, vel partem ; si partem, vel materialem, et sic est Genus; vel formalem, et sic est Differentia ; vel totam substantiam, et sic est Species. Species enim dicit totum esse individuorum. Si accidens vel convertibile, et sic est proprium, vel non convertibile, et sic est quintum Universale, scilicet Accidens. Cum ergo non sit possibile significari aliquid dicibile de pluribus, nisi aliquo istorum modorum, non erunt nisi haec quinque Universalia.

Contra hunc modum, Universalia cum sint intentiones secundae, accidunt rebus primae intentionis: sed nihil per se distinguitur secundum illud, cui accidit ; ergo nec intentiones distinguuntur per se penes res: sed Logicus per se considerat intentiones ; ergo haec divisio non est Logicalis.

Item omnia Universalia inveniuntur in genere accidentis ; ergo male distinguuntur per significare substantiam, vel accidens.

Ideo datur aliter eorum sufficientia penes ordinari. Dicitur enim, quod quia hic liber immediate ordinatur ad librum Praedicamentorum, ubi determinatur de ordinabili in genere, ideo hic loquitur de Universalibus secundum quod in genere sunt ordinabilia, et datur sic eorum sufficientia : Ordo enim potest esse eorum quae suntin eodem genere inter se ; vel eorum quae sunt in uno genere, ad illa quae sunt in alio genere. In eodem genere potest esse ordo directus secundum sub, et supra ; et sic sunt duo Universalia, scilicet Genus, et Species : vel indirectus, et sic est Differentia, quae est indirecte supra Speciem, et sub Genere. Accidentium autem ad substantiam est ordo convertibilium, vel non convertibilium, et sic sunt alia duo Universalia.

Contra hunc modum arguitur : quia aliqua secundum quod sunt ordinabilia in Genere, secundum sub, et supra sunt praedicabilia,et subjicibilia.Sed hic determinatur de istis inquantum sunt praedicabilia tantum : ergo non inquantum sunt ordinabilia ; quia ut sic non sunt tantum praedicabilia, sed etiam sunt subjicibilia. Patet major: quia unumquodque diffinitur hic per praedicari, vel ei aequivalens.

Item, si per hoc bene datur diversitas inter hunc librum, et librum Topicorum : tunc Differentia magis ibi esset enumeranda, quam hic, cum magis habeat rationem praedicabilis, quam ordinabilis.

Item, Individuum est per se ordinabile in genere ; ergo licet non praedicetur proprie, tamen esset ponendum hic sextum Universale, quia per sic dicentes hic non agitur de istis, inquantum sunt praedicabilia, sed inquantum ordinabilia.

Item, sicut accidentia ordinem habent ad subjectum eorum, quod est substantia, vel aliquod accidens, ita subjectum ad accidens ; ergo ex parte subjecti accipi possunt.duo alia Universalia penes ejus ordinationem duplicem ad accidens, sicut est a parte accidentis.

Propter istas tres rationes omittendus est iste modus: et dicendum aliter, quod eorum sufficientia accipitur penes praedicari sic : Praedicari enim dividitur in praedicari, in quid, et in quale, tanquam in per se differentias : quia isti sunt primi modi praedicandi. Praedicari in quid, est praedicare essentiam subjecti, per modum essentiae, id est, per modum subsistentis, et non denominantis : et hoc contingit dupliciter ; vel quod praedicet totam essentiam subjecti, et sic est Species. Si enim aliquid esset in essentia individui, praeter essentiam Speciei, duo indu idua essentialiter differrent ; et per differentias acceptas ab illo quod plus est in hoc, et in illo, posset Species formaliter dividi, et individuum diffiniri, quod est inconveniens. Si vero partem essentiae, sic est Genus. Si enim totam ipsum Genus speciei essentiam diceret, sufficeret ad definiendum Speciem, et Differentia superflueret. Praedicari in quale, est praedicari per modum denominantis, quod contingit dupliciter ; vel quod praedicet subjecti essentiam, per modum denominantis ; et tunc praedicatur in quale substantiale, sive essentiale, et sic est Differentia. Est enim Differentia substantiae qualitas, per Aristotelem 5. Methaph ;vel quod praedicet accidens per modum denominantis, et tunc praedicatur in quale accidentale ; vel ergo praedicat accidens convertibile, egrediens a principiis subjecti, et sic est proprium ; vel accidens commune, et sic est ultimum Universale ; nam de tali accidente se exponit Porphyrius intelligere, ubi ponit divisionem ad declarandum definitionem Generis, cum igitur praedicari de pluribus, non contingat, nisi aliquo istorum quinque modorum, qui per se dividunt praedicari de pluribus, quod est ratio ipsius Universalis, sequitur quod Universale dividitur in haec quinque tantum.

Haec divisio videtur esse conveniens ; quia dividit rationem Generis per differentias per se. Et ex hoc etiam non tantum patet sufficientia Universalium, sed etiam ordo, et ratio ordinis quem tenet Porphyrius in determinando de istis.

Contra hunc modum objicitur ; quia si hic determinatur de istis quinque, secundum quod sunt praedicabilia, et ita loquitur Aristoteles 1. Topic.de eis: tunc videtur, quod non possit solvi controversia hic, et ibi ; sed hoc patebit respondendo ad argumenta.

Ad primum argumentum dico, quod Aristoteles in 1. Topic, diversificat praedicata penes hoc, quod est praedicare essentiam, vel non ; convertibiliter, vel non ; et sic non contingit esse, nisi illa quatuor quae ponit ibi ; hic autem, licet consideretur de Universalibus, penes praedicari : non tamen quoad illa quae ibi ; quia istorum quinque, tantum unum praedicatur convertibiliter, tria praedicant essentiam, non convertibiliter ; sed penes praedicari in quid, vel in quale, ut prius dictum est. Non ponit ergo ibi Differentiam ; quia illa, ut ibi dicitur, reducitur ad Genus : praedidicat enim essentiam subjecti, non convertibiliter. Unde 4. Topic. ubi docetur construere, et interimere Genus , docetur etiam hoc de Differentia. Aliqua est etiam Differentia ultima, et specifica, quae convertitur cum Specie, et praedicatur de ea conversim, quae reducenda est ad definitionem: et forte propter talem diversitatem differentiarum non posuit Differentiam cum aliquo uno praedicato.

Diffinitionem hic non ponit, quia non habet aliquem unum modum praedicandi in quid, vel in quale. Speciem ibi non ponit, vel quia reducitur ad definitionem: cum definitio sit proprium Specieii; vel potius ad Genus: quia Species scilicet praedicatur de quo praedicatur essentialiter, non convertibiliter. Et ideo ex 4. Topic. habentur considerationes, interimendi, vel construendi problema de Specie, sicut de Genere. Vel quidem species non est praedicatum propositionis Dialecticae, quia illa non est communiter singularis ; excludit enim Aristoteles 1. Topic. cap. 9. ab intentione dialectica illa quae sunt manifesta sensul.Non oportet autem omne problema, nec omnem positionem considerare ; sed quando dubitabit aliquis ratione indigentium non paena, vel sensu. Minimum autem commune est Species, et ideo magis subjicitur in propositione Dialectica, quam praedicetur.

. Ad secundum dico, quod iste est sensus illius propositionis : Quot sunt significata unius oppositi, tot et alterius, si secundum omnem significationem alterum sibi opponatur, non quot supposita : ideo non est ad propositum.

Ad tertium dico, quod individuum est Species respectu intentionis, et quomodo intentio disparata praedicatur de altera, dictum est superius, quaest. 8.

Ad quartum dicendum quod ens est aequivocum, ideo non praedicatur, id est, prius alio dicitur, quia quod est prius alio, est univocum, ideo nec est Universale.

Contra, accipiatur ens in genere subtantiae, est univocum : ergo universale, et nullum istorum quinque, ut argutum est prius.

Dicitur quod adhuc in genere substantiae, est aequivocum ad tria. Impossibile estenim aliquod univocum praedicari per se primo modo de speciebus, et differentiis, vel de differentia una, et alia opposita, nisi differentia superior, de differentiis inferioribus oppositis praedicaretur univoce, et tunc respectu ejus, differentiae specierum essent species in recta linea, et per consequens differentiae, respectu specierum quarum sunt differentiae, essent genera, quod est impossibile ; ideo ens in substantia est aequivocum, ut dicitur de speciebus in genere, et differentiis, ex una parte, et de differentiis opposita ex alia parte et ideo concedit Avicenna quod tria sunt prima entia in quolibet Genere, non tamen tot Praedicamenta, quia duae coordinationes Differentiarum in omni (Genere, reducuntur ad coordinationem Specierum.