THEOREMATA SUBTILISSIMA

 THEOREMA PRIMUM.

 Quoniam passio praesupponit agens, et omnis actio circa aliquid est, illud circa quod est intellectio, alterum est.

 THEOREMA II.

 Hoc Theorema patet evidenter ex primo, ut ait Doctor, quia si intelligibile primum est prius intellectione, non potest per eam accipere esse. Secundar

 THEOREMA III.

 Assertionem hujus Theorematis fuse tradit 1. dist. 3. quaest. 2. num. 21. ubi tribus rationibus probat ultimam speciem esse primum cognitum : idem pro

 Aliter potest poni, propter defectum luminis intellectus agentis. Natura, quae cognoscibilior est, potest in ipso agere, et intellectum possibilem imm

 THEOREMA IV.

 Quod ex secunda et tertia flet manifestum si enim nullum universale dictum in quid de singulari extra, causatur per intellectionem ut ex illis sequi

 THEOREMA V.

 Ratio hujus Theorematis a posteriori, quia nihil cognoscitur perfecte et distincte, nisi cognitis omnibus ejus praedicatis in quid etsi haec essent

 THEOREMA VI.

 SCHOLIUM L

 THEOREMA VII.

 Postquam arguit qualitatem esse nobiliorem quantitate, ex quatuor mediis, scilicet communitatis, actualitatis, perfectionis simpliciter, et generation

 THEOREMA VIII.

 Hoc Theorema est determino actus intelligendi, qui quatuor nominibus explicari solet, nempe objecto, intelligibili, intellecto, intentione. Circa huju

 THEOREMA IX.

 Ex dictis in Theoremate praecedenti, infert dari statum in conceptibus, ita ut aliquis sit primus. In secunda conclusione hujus, tenet nullum conceptu

 6. Conceptum dico objectum actu intellectum, prout scilicet est in intellectu, non ut forma, sed ut actu cognitum. Hic autem esse in, non est nisi hab

 THEOREMA X.

 1. Primo concipi dicitur, quod intellectui adaequatur.

 THEOREMA XI.

 In undecimo Theoremata una tantum est assertio, seu communis animi conceptio, de ratione per se unius, pro quo nota ex Theorem. 8. quod simplex concep

 THEOREMA XII.

 THEOREMA XIII.

 1. Conceptuum resolutio statum habet.

 8. Tantum est unus conceptus quiddilalivus communissimus.

 THEOREMA XIV.

 Mirabitur quis, quod Doctor dicat quatuor primis propositionibus hujus Theorematis probari non posse, Deum esse vivum, intelligentem, volentem, vel ul

 Circa propositionem octavam Doctor 1. d. 2. q. 7. ad q. 6. n. 3. adducit quatuor rationes .adeo fortes, ad probandam duplicem productionem ad intra, u

 Quod tangit decima quinta, tradit fuse 1. d. 26. g. Tertia opinio, n. 23. ubi sustinet ut probabile, personas constitui per absoluta, et a n. 31. solv

 Propositionem decimam octavam tractat 4. dist. 43. q. 2. num. 10. ubi tenet animae immortalitatem non demonstrari, de quo fuse egi in supplemento de A

 25. Non potest probari, Deum oportere pati propter peccatum hominis remittendum.

 30. Non potest probari, necessariam esse institutionem aliquorum Sacramentorum in Ecclesia.

 THEOREMA XV.

 Prima petitio hujus Theorematis probata est tract. de primo principio c. 3. concl. 2. et 15. et 1. d. 2. q. 2. art. 1. a n. 11. secundum tres particul

 THEOREMA XVI

 In hoc Theoremate videtur Doctor, dum haec scriberet, ejus fuisse sententiae, quod istae propositiones non essent demonstrabiles, ut sentiunt Doctores

 9. Non potest probari quod Deus aliquid possit extra istum ordinem causarum.

 De decimaquarta, decimaquinta et decimasexta quae tangunt Dei simplicitatem, vide 1. dist. 8. q. 1. 3. et 5. et de primo princ. cap. i. conclus. 1. et

 THEOREMA XVII.

 Conclusione secunda quod ait, instrumentum non habere propriam actionem, alioquin esset causa principalis, docet 4. d. 1. q. 1. n. 9. et q. 5. n. 14.

 De conclusione decima vide Doctorem locis citatis. Pro conelus. 9. concl. 11. quod ait eumdem effectum fieri a diversis causis ordinatis, bene tractat

 THEOREMA XVIII.

 Vide de variis finis acceptionibus, et quomodo est prima causarum, et qualiter causat 5. Met. q. 1. et locis ibi Schol. 1. citatis per finem intra,

 THEOREMA XIX.

 1. Causa est per quam aliud, ut causatum est.

 Decimatertia conclusione patenter ostendit, nullam causam simpliciter necessario causare, de quo agit 1. dist. 8. q. 5. In commento decimaequartae fat

 THEOREMA XX.

 Sequuntur sexdecim axiomata seu propositiones famosae, de materia, ex ?-Mlosopho omnes : quarum exactam expositionem videre potes apud ipsum Doctorem,

 Circa conclusionem secundam praecedentis Theorematis, ponitur sequens littera, quam Mauritius notavit additionem, infert ad illam conclusionem, causam

 THEOREMA XXI.

 1. Forma est essentia simplex, perfectior pars compositi, et propria sibi.

 Circa duodecimam, de eo quod quid est, vide Doctorem 7. Metaph. quaest. 7. et 2. dist. quaest. O. ad 3. et quomodo formae sunt sicut numeri, vide eum

 18 In omni genere est unum primum.

 THEOREMA XXII.

 1. Omne agens agit aliquo, quod est forma ejus.

 SCHOLIUM II

 Explicat conclus. 19. quomodo actio est causa passionis, de diversis actionis acceptionibus, vide eum de Anima, quaest. 7. ubi in commentario plura de

 Vigesimasecunda conclusio explicat bene quid sit creatio, et quomodo differat a generatione, et quod for.na est per se terminus ejus, non compositum.

 34. Nihil agit in se.

 THEOREMA XXIII.

 Affert pulcherrimas regulas de ratione perfecti, partim ex se, partim ex Philosopho, cujus loca citat. Vide eum Quodlib. 5. art. 1. ubi declarat descr

 Scholia hactenus elaborata, magno certo labore et cerebri vexatione, textui in multis satis intricata inserere sategi. Nec paenitet susceptae molestia

THEOREMA XII.

Uniuscujusque compositi est aliquis proprius actus unicus, et simplex.

Ab illo namque est unitas compositi in se, et distinctio ab alio. Actus enim distinguit ; igitur est proprius; sed et unicus, quia quodlibet compositi respectu ejus est potentiale, et ita non est actus hujus compositi, licet respectu alicujus in composito, possit dici actus, propter idem simplex, alias aliquid ejus erit ultimus actus.

ANNOTATIONES ad XI et XII Theoremata.

Sequuntur alia duo Theoremata, quae possent dici communes animi conceptiones, ut de primo eorum asserit Doctor hic et infra. Secundum vero vocat conclusionem in sequentibus, et videntur Physicae considerationis maxime, licet ad Metaphysicalia, extendi possint. Aristoteles enim propter difficultatem speculationis et abstractionis Me ta physicalis, communiter etiam in Metaphysicis locutus est Physice, aliud voce proponens, aliud quasi mystice subintelligens, sicut Theologi suo modo etiam divinitus inspirati, in Scripturis sacris loquuntur. Prima propositio est talis: Omne per se unum, etc. ubi notanter addit, et non simplex : quia per se unitas nedum compositis, imo simplicibus et principalius convenit ; addit etiam primo, id est, adaequate, quia nec praecise ex actu, nec praecise ex potentia, nec praecise ex aliquo actus, vel ex aliquo potentialis, ut in commento exponit optime, et super 7. et 8. Metaph. copiose disputavit ; et non refert Averrois et sequacium imaginatio, removeniium videlicet materiam a quod quid est rei materialis. In commento vero hanc propositionem fundat in dictis Aristotelis, quem principem Peripateticorum, imo omnium fere naturaliter loquentium, non Platonem, ut voluit Tullius (sed Scotum semper excipio) merito appellat, ut naturalis imaginatio attingere valuit 8. Metaph. text. com. 15. ubi videtur Philosophus velle hanc esse per se notam, et per consequens praedicatum ejus includi in subjecto. Quaere ibi expositionem, et quaestionem hujus copiose ad propositum, et adde plura, ut nosti, quia paucis multa tangit.

Deinde sequitur secunda propositio, quam 12. principalem notavimus, et praecedentem 11. sed ut prius notavi, alio modo supputando posset aliter quotari. Hae etiam duae possent congrue sub eadem particula locari ; sed has quotationes omitto ad judicium boni viri, quae est talis : Uniuscujusque compositi, etc. ubi tria tangit, de actu, scilicet ejus simplicitatem, ut habet sex Principiorum auctor in principio. Vide 7. et 8. Metaph. et q. 9. Quodlib. et alibi saepe. Ejus unitatem, et ejus proprietatem, quae optime commendat, roborat et exponit in commento. Unius enim rei unum est esse, de quo tamen vide in 3. dist. 8. q. 1. esse autem principaliter est ab actu, vel a forma ; quare actus unicus, proprius etiam est, alias non distingueret a quocumque non ipso. Quaere 7. Metaphys. text. com. 49. Non obstant hic dicta his, quae habet 11. dist. 4. et 7. Met. et 2. et 4. dist. 3. et alibi plerumque de pluri tale formarum, quia formae priores sunt potentiales, vel saltem paries, vel aliquid potentialis formae ultimatae et specificae, ut egregie brevibus in commento declarat. Exclude etiam hinc cavillationes Nominalium de compositione ex corpore et anima intellectiva. Nam quaecumque pars hominis non est homo, quidquid dicant illi garruli, propriam vocem ignorantes ; sed adaequatum potentiale cum actu specifico hominem constituit, cujusmodi sunt corpus organicum (completum ex principalibus saltem organis ) et anima intellectiva, quod ex praecedenti propositione, et dictis hujus alibi confirmabis.