CAPUT III.

De differentia et convenientia animalium penes cornua et membra genitalia sumpta.

Jam diximus convenientias et differentias animalium secundum partes manifestas corporum suorum, quae sunt extra substantiam ipsorum, quae sunt quasi ad defensionem creata, sicut est ungula, et cornu, et pilus : et parum diximus de aliis partibus, et quod diximus, propter istas diximus. Restat igitur nunc ut convenientias etiam dicamus et differentias penes alias partes sumptas, quae sunt extrinsecae et manifestae in corporibus eorum, sicut est oculus, et deus, et hujusmodi partes. Oportet tamen cum his adhuc dicere de cornibus, ut melius sciatur animalium differentia.

Dicamus igitur, quod quaedam animalia sunt fissi pedis et habent crines et cornua incurvata ad domesticum, quasi sint inferius dependentia, ut vacca quaedam agrestis in terra Par thorum, et est sicut apud nos illud genus vaccae sive bovis nigrum, et bubalus est, et domesticatur, et ponitur circulus in naribus suis, et per illum circumducitur, quod in Romana lingua et nostra buflelus vocatur, et habet multas mirabiles proprietates. Est enim in corpore suo nigrum minimorum pilorum, ita quod etiam in cauda quasi nullos habet pilos : et caput suum est parvum respectu quantitatis sui corporis, et cornua sua parva fere sicut caprae domesticae cornua, et aliquando dependentia juxta collum versus domesticum pectoris, et aliquando erecta : et est forte trahens onus fere duorum equorum, et habet brevia crura valde spissa et fortia : et caseus lactis sui est valde solidus et terrestris. Vitulum alterius vaccae quam suum non Iactabit si offeratur, sed abjicit eum sentiens non esse suum per odoratum : si tamen Uniatur vitulus stercore vaccae, admittit eum tamquam suum, et lactat eum, curam gerens de ipso propter deceptionem odoris. In trahendis autem oneribus est animal valde forte : et cum impetu magno trahere conatur, inclinatur super genua : et postquam perfecit impetum, resurgit et trahit onus suum. Est autem iracundum valde : et cum irascitur, currit ad aquam et mergit se in aqua usque ad os propter calorem sanguinis concitati : omne enim genus bovis habet hoc, quod tompere aestus aquam desiderat in qua immergatur. Colores autem rubeum et varium frequenter abominatur, ita ut conculcet eum qui talibus induitur. Defensionem autem in pedibus habet, quos fortissime figit, et iterat impulsiones pedum super id quod in ira conculcaverit. Crocodilum habet inimicum: sed si invenerit eum extra aquam, conculcando prosternit eum. Avicenna autem dicit, quod genus est vaccae in terra Par thorum quod differt a vacca domestica, sicut porcus agrestis differt a porco domestico, et est montanum dependentia habens cornua ad domesticum pectoris, sicut diximus : et dicit aliud esse plurimorum valde oculorum et acuti visus, et vocatur a quibusdam vacca montana.

Adhuc autem generaliter omne animal habens cornu, est quadrupes, si natura- liter habet cornua. Serpens enim est quidam in aegypti partibus, qui alter dicitur, et sunt partes regionis versus aethiopiam, quem nunc Cerasten vocamus, qui cornu habet, et non est quadrupes : quia secundum quamdam mutationem sui habet illud, ut dicit Avicenna. Sicut enim videmus erucas mutari in volatiles vermes, quos verviscellas vocant quidam : ita est istud genus serpentis primo alius serpens, qui cum computruerit in pelle sua, fit ille serpens cornutus, et dicitur in semitis et viis insidiari ungulis equorum, et veneno prosternere equos.

Amplius autem omnia cornua animalium vacua sunt juxta caput: et ibi intrat quaedam substantia dura quasi ossea porosa, praeter cornu cervi, et ea quae similitudine quadam cum ceruo conveniunt, sicut dama et capreolus et equicervus. Omnia enim haec visitata sunt animalia, quorum cornua visu integra esse probantur. Sed cornua cervi et damae fere sunt ejusdem figurae, differentia in quantitate.

Cornu autem equicervi est latum valde sicut asser, ita quod scabella fiunt ex ipso : et habet ramos sicut cornu cervi, et juxta caput est rotundum forte ad longitudinem latitudinis trium vel quatuor digitorum hominis, et statim dilatatur multum, et est valde ponderosum. Est autem equicervus dictus, quia cornua habet ut cervus quoad ramos et soliditatem cornu et colorem, et habet jubas aliquando sicut equus, et dicit Avicenna hoc animal esse in terra Parthorum. Est autem apud nos non longe multitudo magna istius animalis in silvis Prussiae et Dngariae et Slavoniae. Et est animal in pilo sicut cervus, et est pilosius eo, et multo majoris quantitatis quam cervus, et non habet nisi caudam cervi, et est magnae latitudinis in fronte ad quantitatem duorum palmorum, et vocatur in lingua nostra elent.

Alia vero aliorum animalium cornua sunt concava, et est dura substantia valde illa quae infigitur in concavum cornu, et est illud quod applicatur ad corium et caput animalis conniti. Videtur autem haec esse differentia cornu cervi et cervo convenientium ad cornu aliorum, quod substantia cornu cervi tota videtur esse sicut substantia quae infigitur in cornua aliorum animalium. Cujus signum est, quod cornu convenientium cum cervo est interius porosum valde, sicut et substantia quae infigitur in cornua aliorum : et cum aruerit, efficitur cornu cervi valde leve, praecipue quando jacet sub dio, ita quod aliquando humidum, et aliquando siccum : tunc enim in senectute efficitur adeo leve ac si sit vanum et vacuum : et hoc expertus sum ego in cornibus quae inveni in silvis quae per se ejiciunt cervi : et omnino talis etiam efficitur substantia quae infigitur in cornu aliorum animalium., quae a quibusdam radix cornu vocatur : et tunc erit haec differentia, quod cornua cervo convenientium animalium sunt terrestria, calore fortissimo assa, et ad naturam ossis accedentia. Cornua autem aliorum sunt humida et mollificabilia magis naturae carthaginis vicina, et curvabilia sunt calido et rnollificabilia: et ideo frigido aeris coagulantur, sicut scimus per ea quae tradita sunt in Meteoris.

Amplius autem nullum animal nobis notum mutat cornu praeter cervum et cervo convenientia animalia : haec enim mutant ea omni anno : et ejectio cornu est postquam fuerit biennis aetatis animal, et post mutationem alia statim oriuntur. Hujus autem causa est: quia cornua illa crescunt de superfluo nutrimenti terrestris, et ideo crescunt continue : et nisi mutarentur, capita animalium ultra modum gravarent. Et hujus signum est, quia processus aetatis addit in quantitate cornuum, ita quod aetas animalis cognoscitur in cornu : addit enim semper unum ramum quilibet annus : et ego vidi cornu cervi quod habebat viginti duos ramos in una parte cornu, et erat maximum. in aliis autem animalibus concava cornua habentibus etiam crescunt cornua, sicut ungues in hominibus : sed in longitudi- ne m protenduntur et acuuntur, ita quod aetas corum etiam in cornibus cognoscitur : et omissio quidem unius anni in principio sui habet ungulas quasdam, et post illas est cornu planum usque ad emissionem alterius anni, et iterum ibi rugatur, et hoc praecipue apparet in cornibus magnorum bubalorum silvestrium, quae inserit apud nos vocantur, quorum sunt cornua magna et excelsa valde. Omnia enim talia animalia non ejiciunt cornua sua nisi per occasionem alicujus nocumenti, sicut est laesio violentia vel apostema. Et hujus causa est, quia incremento diminuuntur et acuuntur, et non ultra modum gravant pondere suo. Huic autem parti animalis nihil omnino respondet in corpore hominis : quia non sunt in eo tales superfluitates, neque indiget talibus armis, eo quod natura dedit ei defensionem manus, et intellectum pro omnibus talibus, sicut nos in sequentibus libris ostendemus,

Amplius autem mamillarum situs et numerus diversatur in aliis animalibus brutis, quando mulieribus comparantur, et similiter instrumentum sive organum coeundi in hominibus, ab organo quo fit saltus in aliis : fere enim omnia saltando super dorsum foeminarum suarum coeunt bruta animalia. Mamillae enim quorumdam sunt in pectore aut prope pectus, et secundum numerum quidem non habent nisi duas mamillas sive duos conos, hoc est, papillas mamillarum, si forte habenf ubera conjuncta et unita, sicut vacca, et ovis, et capra, et hujusmodi: haec omnia enim habent unum uber ex quatuor uberibus, aut ex duobus unitum propter loci et situs arctitudinem. Mulier autem et elephas et simia et hujusmodi conveniunt in numero mamillarum, quod quodlibet istorum animalium non habet nisi duas mamillas, sicut dictum est : sed differunt aliquantulum in situ, quoniam elephas duas habet mamillas juxta sub asccllaria sua : et mamilla elephantis est valde parva respectu suae quantitatis, eo quod siccum sit animal et magnum et diu lacte

vj sicut convenienti et sufficienti nutrimento nutriri non possit: et ideo non auxit natura mamillas nisi quantum sufficit recenter natis pro nutrimento. Mulier autem magnas valde habet mamillas respectu sui corporis propter causam oppositam : quia humidus et tener est infans, et quaerit talem cibum, et diu vult sustentari per ipsum : et ideo natura auxit ubera et lac in ipsis, et disjunxit ea ut amplius caperent. Quia vero foemina elephantis parva habet ubera et sub ascellis, ideo frequenter non apparent in utroque laterum ipsius. Mares etiam elephantum duas habent mamillas propter causam quam diximus superius de viris.

Quaedam autem faeminae animalium habent quatuor, et quaedam duas et duos conos tantum sive papillas mamillarum, sicut omnes pueri hominum. Quaedam tamen habent quatuor conos papularum, ita quod in utraque mamillarum sunt duo coni papularum, sicut vaccae quarum uber, ut diximus, est ex duabus mamillis et dextra et sinistra conjunctum et unitum. Quaedam autem habent mamillas in ventre, et non sunt in pectore neque sub ascellis, aut prope ioca ista, neque prope coxas, ut canes, et porci : et hujusmodi animalia sunt plurium conorum et papularum : sed. non omnes sunt aequales mamillae eorum, et hoc est forte, quia non omnes implentur, aut fere omnes et aliquando omnes aequantur, quando aequaliter suguntur a natis suis. Oportuit enim ut animali plures facienti simul natos, plures aptarentur mamillae, ut omnes simul lactari possent: eo quod natura facit optimum in unoquoque genere. Talia autem animalia sunt multa valde : fere enim quaecumque animalia sunt quadrupedia findentia pedes in multos digitos, et cum hoc habent dentes ferales, sunt multarum papularum et mamillarum. Sed in quibusdam instantia est : quia foemina leopardi quae vehed Graece dicitur, habet quidem mamillas in ventre, sed non habet nisi quatuor ut in pluribus. Leaena autem

tantum duas habet in ventre, quae non proportionantur magnitudini corporis propter eamdem profecto causam quae dicta est de elephante. Leo enim calidum valde est et siccum animal, et diu alimonia lactis nutriri non potest. Camelus autem habet duas mamillas, et unitae sunt quatuor conos habentes, sicut uber vaccae. Mares vero animalium habentium soleas, non habent signum mamillarum, sive divisam habeant ungulam sicut hos, sive indivisam sicut equus, nisi simillima sint hujusmodi animalia matribus, sicut aliquando accidit in equo et hirco, sicut diximus superius.

Amplius autem penes organa coeundi multa invenitur in animalibus convenientia et differentia. Quoniam quorumdam masculorum virgae sunt exterius prominentes et suspensae, et hoc frequentius convenit ambulantibus terrestribus. Quorumdam autem virgae sunt interius in ventre conclusae, et egrediuntur per foramen tempore libidinis : et haec frequentius sunt natatilia marina generantia sibi similia, sicut delphinus, et caeterorum genera, et hujusmodi. Cum enim instrumentum coitus oporteat esse aut denudatum in praeputio, aut parvae coopertura quod facile sit denudabile, et sit valde sensibile et nervosum, periret frigore aquae nisi retraheretur in ventrem. Hujus autem signum est, quia et in hominibus qui frigore pereunt, primus sensus nocumenti frigoris mortificantis est in genitalibus. Et ideo fere omnes mortui frigore inveniuntur aut genitalia involvisse pannis, aut habentes ea in manibus ad calefaciendum.

Adhuc autem eorum quae extra prominentes habent virgas et testiculos, quaedam habent ista absoluta a radicibus suis tantum suspensa, sicut homo et pauca alia quorum virgae cum pelle quae desuper est, intrant in vulvas suarum foeminarum. Quaedam autem habent virgas per follem ad ventrem applicatas : quia aliter non contingeret eis saltus : hujus enim applicatio dat proportionem dire- cte tangendi vulvam foeminae in his quae saltu coemit. Tamen in hujusmodi virgarum absolutione et applicatione differunt animalia secundum pius et minus. Virga ergo canis anterius magis dependet proportione corporis sui quam virga equi vel tauri : quoniam vulva equae et vaccae est immediate juxta anum : sed vulva catulae habet distantiam ab ano tantam, quantus est arcus gibbositatis musculorum coxarum retrorsum porrectarum : et ideo in saltu canis non contingeret si tantum ut equi vel tauri virga sua consfingeretur ad ventrem.

Secundum hunc modum est differentia in testiculis : quoniam testiculi equi magis dependent quam testiculi porci agrestis aut domestici, et canis testiculi medio modo se habent. Quaecumque enim sunt calida valde, horum oportet magis dependentes esse testiculos, et praecipue si cum hoc sunt humida et sperma ascendens ex eis in hora communius in complexione et meatu temperetur. Quaecumque autem oppositae sunt complexionis, opposito etiam modo suspensos habent testiculos. Haec autem sciri et colligi de facili possunt ex his quae in primo libro de hominis testiculo determinata sunt a nobis.

Situs autem virgae elephantis similis est situi virgae equi, sed parva est non proportionata suo corpori propter animalis siccitatem : et ejus testiculi non sunt apparentes suspensi extra, sed potius sunt intra prope renes : oportuit enim propter siccitatem quae in eis est, sperma descendere ex vasis ad coitum et non ascendere : et quia sunt intra testiculi, est velocis et brevis coitus, sicut omne animal aliud quod intra se habet testiculos, sicut apparet in avibus : ponderositas enim masculi non longum patitur esse coitum. Hic igitur est situs virgarum animalium et diversitas quae est in modo ipsius.

Amplius autem quia minctura ejicitur per membra generationis, consideranda est in hoc usu convenientia animalium et

differentia. Quaedam autem animalia licet sint masculina, tamen mingunt ad posterius, sicut leo, et camelus, et cattus, et hujusmodi. Sed generaliter omnis foemina animalium quadrupedum mingit ad posterius, nisi forte erecta incedat aliqua foeminarum super duos pedes, sicut dicit Avicenna de quodam genere simiarum quae sunt de genere quadrupedum : quia potiorem motum suum et velociorem habent super quatuor pedes : foeminae enim illarum simiarum si eriguntur aut sedent erectae mingentes, pro certo mingunt anterius, sicut foeminae homiliis.

Est autem consideratione dignum, quod masculi quidam retrorsum mingunt qui tamen anterius versi coeunt, sicut leo, et cattus. Oportet enim procul dubio, quod in virgis talium animalium sint duo meatus in una parte virgae conjuncti, scilicet meatus spermatis qui disponitur ex vasis spermatis ad ante, et meatus qui disponitur ad posterius, eo quod collum vesicae eorum non tangit nisi radicem virgae in eis posterius. Et ego vidi hominem qui per duos divisos meatus virgae suae emisit urinam et sperma. Sed ambo meatus protendebatur ad anterius virgae.

Amplius autem in creatione virgarum animalium est magna diversitas. Quorumdam enim animalium virga ex carne componitur et substantia cartilaginosa et nervis et venis, sicut virga hominis. Quorumdam autem tumescunt ex nervo cartilaginoso et non ex carne de qua sit curandum, sicut virga tauri. Quorumdam autem sicut cameli et cervi sunt nervosae valde. Quorumdam autem virgae ex ossea substantia, sicut lupi, vulpis, et hujusmodi. Nemo autem arbitretur, quod quando dicimus osseam aut cartilaginosam esse virgam, intelligamus veram cartilaginis essentiam, sed potius substantiam in duritie cartilagini et ossi secundum aliquid proportionatam : et quaecumque est substantia virgae, oportet quod habeat medium in tactu propter delectationis convenientiam, sicut jam diximus in primo libro.