EPISTOLA II . Zenobio desiderium exponit suum, ut disputationem inter se coeptam, inter se finiant.
EPISTOLA IX . Quaestioni de somniis per superiores potestates immissis respondet.
EPISTOLA X . De convictu cum Nebridio et secessione a mundanarum rerum tumultu.
EPISTOLA XI . Cur hominis susceptio Filio soli tribuitur, cum divinae personae sint inseparabiles.
EPISTOLA XII . Quaestionem in superiore epistola perstrictam iterum tractandam suscipit.
EPISTOLA XIII . Quaestionem de animae quodam corpore, ad se nihil pertinentem, rogat dimittant.
EPISTOLA XVIII . Naturarum genus triplex perstringitur.
EPISTOLA XXX . Paulinus Augustino, non recepto ab eo responso, denuo per alios scribit.
EPISTOLA XXXIX . Hieronymus Augustino, commendans illi Praesidium, et salvere jubens Alypium.
EPISTOLA XLIII . Quanta impudentia Donatistae persistant in suo schismate, tot judiciis convicti.
EPISTOLA XLVI . Publicola Augustino proponit multas quaestiones.
EPISTOLA XLVII . Augustinus Publicolae dissolvit aliquot ex propositis quaestionibus.
EPISTOLA LXVI . Expostulat cum Crispino Calamensi, qui Mappalienses metu subactos rebaptizarat.
EPISTOLA XCIX . Ex Romanorum calamitate susceptum animo dolore commiserationemque significat.
EPISTOLA C . Augustinus Donato proconsuli Africae, ut Donatistas coerceat, non occidat.
SEX QUAESTIONES CONTRA PAGANOS EXPOSITAE, LIBER UNUS, SEU EPISTOLA CII .
EPISTOLA CXIII . Cresconium rogat Augustinus ut suae pro Faventio petitionis adjutor sit.
EPISTOLA CXIV . Ad Florentinum super eadem causa Faventii.
EPISTOLA CXV . Ad Fortunatum Cirtensem episcopum, de eadem re.
EPISTOLA CXVI . Generoso Numidiae Consulari Augustinus commendans causam Faventii.
EPISTOLA CXIX . Consentius Augustino proponit quaestiones de Trinitate.
EPISTOLA CXX . Consentio ad quaestiones de Trinitate sibi propositas.
EPISTOLA CXXIII . Hieronymus Augustino quaedam per aenigma renuntians.
EPISTOLA CXXX . Augustinus Probae viduae diviti praescribit quomodo sit orandus Deus.
EPISTOLA CXXXVII . Respondet Augustinus ad singulas quaestiones superius propositas a Volusiano.
DE GRATIA NOVI TESTAMENTI LIBER, SEU EPISTOLA CXL.
EPISTOLA CXLVI . Pelagium resalutat, et pro litteris ipsius officiosis gratiam habet.
DE VIDENDO DEO LIBER, SEU EPISTOLA CXLVII . Docet Deum corporeis oculis videri non posse.
EPISTOLA CLV . Augustinus Macedonio, docens vitam beatam et virtutem veram non esse nisi a Deo.
EPISTOLA CLVI . Hilarius Augustino, proponens illi quaestiones aliquot de quibus cupit edoceri.
EPISTOLA CLVII . Augustinus Hilario, respondens ad illius quaestiones.
EPISTOLA CLX . Evodius Augustino, movens quaestionem de ratione et Deo.
EPISTOLA CLXIII . Evodius Augustino proponit aliquot quaestiones.
DE ORIGINE ANIMAE HOMINIS LIBER, SEU EPISTOLA CLXVI .
DE SENTENTIA JACOBI LIBER, SEU EPISTOLA CLXVII .
EPISTOLA CLXXI Excusat formam superioris epistolae ad Maximum datae.
EPISTOLA CLXXVI . Milevitani concilii Patres Innocentio, de cohibendis Pelagianis haereticis.
EPISTOLA CLXXVIII . Augustinus Hilario, de Pelagiana haeresi duobus in Africa conciliis damnata.
DE PRAESENTIA DEI LIBER, SEU EPISTOLA CLXXXVII .
EPISTOLA CXCII . Augustinus Coelestino diacono (postea pontifici Romano), de mutua benevolentia.
EPISTOLA CCVI . Valerio comiti Felicem episcopum commendat.
EPISTOLA CCVII . Augustinus Claudio episcopo, transmittens ipsi libros contra Julianum elaboratos.
EPISTOLA CCXXIII . Augustino Quodvultdeus, rursum efflagitans ut scribat opusculum de haeresibus.
EPISTOLA CCXXVI . Hilarius Augustino, de eodem argumento.
EPISTOLA CCXXXIX . Augustinus Pascentio, de eadem re urgens ut explanet fidem suam.
EPISTOLA CCXLIV . Augustinus Chrisimo, consolans ne deficiat in adversis.
EPISTOLA CCXLIX . Augustinus Restituto, quatenus mali tolerandi in Ecclesia.
EPISTOLA CCLII . Augustinus Felici, de pupilla quadam Ecclesiae tutelae commissa.
EPISTOLA CCLIV . Augustinus ad eumdem Benenatum, pronubum agentem Rustici filio.
EPISTOLA CCLV . Augustinus ad Rusticum, de puella in connubium ejus filio petita.
EPISTOLA CCLVI . Officiose Augustinus ad Christinum scribit.
EPISTOLA CCLVII . Augustinus Orontio, resalutans illum.
EPISTOLA CCLX . Audax Augustino, flagitans mitti sibi prolixiorem epistolam.
Letter CIX. Translation absent
EPISTOLA CIX. Severus, Milevitanus antistes, maximam delectationem fructumque ex Augustini lectione capere se profitetur, summis laudibus ipsum efferens, ac demum provocans ad rescribendum.
Venerabili ac desiderabili et toto sinu charitatis amplectando episcopo AUGUSTINO, SEVERUS.
1. Deo gratias, frater Augustine, cujus donum est quidquid in nobis bonorum gaudiorum est. Fateor, bene mihi tecum est; multum te lego: mirum dicam, sed verum plane, quam mihi absens solet esse praesentia, tam praesens facta est absentia tui. Nullae se nobis interponunt turbulentae actiones temporalium rerum. Ago quantum possum, etsi non tantum possum quantum volo: quid ego dicam, quantum volo? Nosti optime quam avarus sim tui: nec tamen murmuro, quia non tantum ago quantum volo, quoniam rursus non minus ago quantum possum. Deo ergo gratias, frater dulcissime, bene mihi tecum est, gaudeo tecum arctius conjunctus; et ut ita dicam, unissime quantum potest adhaerens tibi, redundantiam uberum tuorum suscipiens vires comparo, si possim idoneus effici ad ea concutienda et exprimenda, ut quidquid secretius et interius, clausum custodiunt remotis pellibus quas adhuc lactenti sugendas inserunt, ipsa mihi viscera si possibile est, dignentur effundere. Viscera, inquam, mihi ut refundantur cupio: viscera tua, viscera pinguia sagina coelesti, et condita omni dulcedine spirituali; viscera tua, viscera pura, viscera simplicia, nisi quod duplici sunt vinculo redimita geminae charitatis; viscera tua, viscera perfusa lumine veritatis, et refulgentia veritatem. Horum me manationi vel resultationi subjicio, quo nox mea in lumine tuo deficiat, ut in diei claritate simul ambulare possimus. O vere artificiosa apis Dei, construens favos divini nectaris plenos, manantes misericordiam et veritatem, per quos discurrens deliciatur anima mea, et vitali pastu quidquid in se minus invenit, aut imbecillum sentit, resarcire et suffulcire molitur.
2. Benedicitur Dominus per praeconium oris tui, et fidele ministerium: quod sic concinere et respondere facis canenti tibi Domino, ut quidquid de ejus plenitudine ad nos usque redundat, jucundius efficiatur et gratius per tuum elegantem famulatum, et succinctam munditiam, et fidele ac castum simplexque ministerium: quod ita resplendere facis per argutias tuas et vigilantiam tuam, ut perstringat oculos, et in se rapiat; nisi tu idem innuas Dominum, ut quidquid in te delectabile lucet, referentes nos ad illum, ipsius esse agnoscamus de cujus bonitate tam bonus es, et de cujus puritate et simplicitate ac pulchritudine purus, simplex et pulcher es; et illi agentes gratias de bono tuo, dono suo dignetur nos tibi adjungere, 0419 vel quoquo modo subjungere, ut plenius subjiciamur illi, cujus te ductu ac moderatione talem gaudemus, ut et tibi contingat gaudere de nobis: quod non diffido ore, si tuis me orationibus adjuves, cujus imitatione nonnihil jam profeci, ut talis esse desiderem. Vides quid facias, quod sic bonus es, quam nos rapias in amorem proximi, qui nobis primus ad dilectionem Dei et ultimus gradus est, et quasi limes quo sibi uterque annectitur Dei et proximi; in quo nos, ut dixi, quasi limite stantes amborum calore tangimur, et amborum flagramus amore. Sed quantum nos iste ignis exusserit et purgaverit proximi, tantum nos in illum puriorem Dei ire compellit. In quo jam nullus nobis amandi modus imponitur, quando ipse ibi modus est sine modo amare. Non ergo verendum est ne plus amemus Dominum nostrum, sed ne minus, timendum.
3. Haec epistola superior, quae tibi me quasi abstersa tristitia felicitate actionum, de liberali otio quod tecum mihi agere licuit in hoc rure posito (nam ita licere potuit) laetiorem offert, antequam sane venerabilis episcopus nos visitare dignaretur, quasi meta illorum gaudiorum scripta est, et quod vere mirer, eodem die venit quo scripta est. Quid hoc est, quaeso, anima mea, nisi forte quod nos delectat; tamen etsi honestum est, non tamen satis utile, quia in parte est? Interim licet universo hanc ipsam partem, id est nos ipsos, quantum pro peccatis nostris nobis cedit materia, id est nos ipsi cedimus, nobis etimatiores et compaginabiliores, si tamen admittis hoc verbum, aptare moliamur. Habes epistolam non pro tua magnitudine, sed pro mea parvitate longiorem, qua te provocaverim, ut jam non pro mea parvitate, sed pro tua magnitudine mihi epistola mittatur. Quae tamen quantacumque erit, mihi longa non erit, cui totum tempus breve est ad te legendum. Rescribe mihi quando, aut ubi occurrere debeam, propter illam causam qua me jussisti occurrere. Quod si est integra, et non forte aliud melius placuit, tunc occurram; sin minus, rogo te, nolo me a cursu revoces meo: illa enim sola visa est, quam praeponerem mihi. Fratres omnes qui nobis in Domino conservi sunt, et desidero multum, et saluto.