Albert the Great, De Animalibus

Haec quam diximus, est dispositio membrorum animalium quae non sunt sibi similia in specie una aut genere uno. Sicut enim diximus, est dispositio eorum tam in partibus eorum occultis, quam in partibus exterioribus manifestis. Membra vero similia quae homogenia dicuntur, inveniuntur in partibus cujuslibet animalis : et universalior quidem pars inventa in omnibus aut pluribus, est sanguis, aut id quod est loco sanguinis. Et quia vena est via sanguinis, ideo post sanguinem utilior est pars, vena, et praecipue membrum in quo est vena sicut in sua origine : et post istas partes generalis pars et remotior a substantia, est sanguis subtilis aqueus, qui nondum adhuc sufficienter est coloratus et perfectus secundum complementum digestionis. Post illas autem partes est caro, vel id quod est loco carnis quae generatur ex sanguine, aut ex eo quod est loco sanguinis, quod est consimile carni

et proportionatum ei in non habentibus sanguinem : et post illud est os, et sibi consimile in non habentibus os, sed aliquid ossi proportionatum, sicut est spina in piscibus et serpentibus, et cartilago in animalibus quibusdam neque os neque spinam habentibus, sicut est piscis huso vocatus qui nullum omnino habet os aut spinam, nisi in capite : et hic piscis abundat in Danu.bio,ct est magnus, habens rostrum magnum sicut sturio. Et post hoc membrum in animalibus inveniuntur quasi generaliter membra similia, cutis, et tela. Cutis enim totum involvit corpus exterius. Tela autem sive panniculus, multa involvit membra interiora. Clini his autem similia membra sunt nervus, unguis, et pili, et similia his. Adhuc autem sepum et girbuni et superfluitas stercoris : haec enim licet non sit pars, est tamen aliquid animalis. Cum his autem sunt humores qui sunt purgamentum sanguinis, sicut phlegma crudum secundum omnem sui varietatem : et utraque cholera, rubea videlicet, quae cholera absolute vocatur, et nigra cholera quae vocatur melancholia. Quia autem in hoc libro tertio disponimus loqui de originibus membrorum similium quae sunt in animali : et quia nos ponimus quod sanguis et vena sint principium creationis membrorum omnium quae creantur ex corde, ideo prius videtur esse loquendum de istorum duorum origine, sanguinis videlicet, et venae : tunc enim melius etiam sciemus ea quae originantur ex istis.

Hanc autem sollicitudinem inchoationis oportet subire, ideo quia antiqui Naturales incomplete et insipienter, fallacia ferentes signa, tractaverunt de originibus istorum. Causa autem ignorantiae eorum fuit difficultas speculationis per sensum in anatomia membrorum. Natura enim et extensio magnarum venarum non satis clare manifestatur in corporibus mortuorum animalium, quae antiqui anatomatici dividebant, et ideo multo magis erraverunt in parvis. Contrahuntur enim venae in congelato mortuo corpore subito : et si occiduntur animalia, exit sanguis ab eis, et infrigidantur, et ideo contrahuntur et occultantur.

Adhuc autem in quibusdam membris corporis, aut non est sanguis, aut modicus est sanguis, et venae quae in illis sunt, non tument, sed latent, praecipue in mortuis corporibus, in quibus frigiditate mortis contrahuntur : post mortem enim modicus sanguis manet in membris, nisi fore in corde, et ibi manet modicus. In corporibus autem vivorum non possunt inspici satis diligenter origines venarum : quoniam major pars venarum est tecta interius, ad quas non pervenit visus.

Antiqui autem Philosophi studentes anayomiae corporum animalium, non adspexerant originem et principium primum magnarum venarum pulsatilium et quietarum in corporibus mortuorum : sed tantum dixerunt ramificationem venarum a duabus magnis venis, non curantes de origine earum. Alii autem quidam Antiquorum non distinxerunt, determinantes principia venarum, secundum hoc quod exterius poterant percipere in corporibus maceratis, in quibus venae magis extenduntur : macros enim vivos distendebant,ct sic adspexerant extensionem venarum. Corpora autem mor tuorum in aquam rapidam contra ictum fluminis extenderunt, ut quando impetu aquae Iota est caro mollis, et corpus sic maceratum, nuda pateret venarum et nervorum extensio : nec alia arte usi sunt in quaerenda origine venarum et nervorum : et hoc non sufficit, eo quod venae intrant et exeunt plura membra : et potest credi, quod oriantur ex ipsis. Sed nos oportet conjungere rationem cum sensu, et solvere objecta : tunc enim vere sciemus omnium partium similium origines, quae sunt in corporibus animalium.

Accipiamus quaecumque de hoc dicta sunt ab Antiquis, ut bene dicta discernamus a contrario modo se habentibus. Antiquissimus igitur Persarum Philoso-

phus, quem Arabes Si.armor Gabronensera vocant, (Avicenna autem vocat eum Thoseum Persam, quidam tamen Mile- siu.ni hunc esse putant), narrat ortum creationis venarum secundum hunc modum., dicens : " Creatio venarum est secundum quod dico. Exeunt duae venae ab orbitis oculorum, et superciliorum, et procedunt ad partes colli, et descendunt ad dorsu, et reflectuntur interius ad partem pulmonis : et reflexio earum a dorso est sub mamillis : et deinde secant se, eo quod una procedit a parte dextra in sinistram, et alia a sinistra in dextram : et transeunt per hepar, in hepate se secantes : et tunc pars una quae transit per hepar, procedit ad renem dextrum et testiculum dextrum : et ea pars quae venit a sinistro latere transiens per splenem, venit ad renem et testiculum sinistrum : et exinde dividuntur et sparguntur tam in partes coxarum et crurium, quam aliorum omnium membrorum. "

Sententia igitur hujus homiliis est, venas habere ortum a cerebro anteriori, et exinde ramificari in totum corpus superius et inferius, a dextris et sinistris, et ante et retro, et exterius et interius : duo autem esse principia earum propter duas cameras cellulae anterioris partis cerebri, quas in primo hujus scientiae libro determinavimus. Et iste homo non distinxit inter venas, et arterias, et nervos, sed pro eodem habuit haec tria.

Diavor autem Bronensis, quem nos Diogenem vocamus, et Avicenna Dibaquilum vocari dicit, narrat origines venarum secundum hunc modum. Dicit enim, quod " venae magnae quae sunt in corpore hominis, extenduntur ex parte quae est venter, et procedunt in spinam spondilium dorsi : et a dorso quidem una earum procedit ad dextrum, et altera ad sinistrum : deinde reflectuntur superius ad partem corporis quae est caput, et perveniunt in via suae ascensionis ad duas concavitates furcularum quae sunt inter spatulam utramque, et ossa quibus colligatur pectus, et ibi dividuntur in multas partes, et sparguntur per totum corpus : et ramus quidem qui ex. eis est in dextro, procedit in sinistrum, et e converso ramus qui ex eis est in sinistro, procedit in dextrum.

" Adhuc autem ex ipsa ramiftcatione dictarum duarum venarum exeunt duae venae magnae a parte spondilium dorsij et vadunt ad partem cordis. Aliae autem duae exeunt a dorso superiori loco quam dictae, et procedunt ad partes pectoris, et deinde per subascellaria ad partes manuum, donec pertingant ad palmas, quarum una dicitur splenis, et altera hepatis : et utraque quidem harum in duo dividitur, et una procedit ad pollicem, alia vero ad radicem palmae in rasceta, et ibi. ambae duae istae sparguntur in multas partes: et sparsio ista fit per residuum manuum digitorum.

cc Adhuc autem a primis venis, de quibus diximus, exeunt aliae duae venae subtiliores quam sint istae, de quibus diximus : quarum una a parte dextra egrediens, procedit ad hepar. Alia autem quae oritur a sinistra, procedit ad splenem, et ad renes ulterius descendit. Venae ergo extensae et procedentes ad coxas et crura, ramificantur a radicibus coxae sive a juncturas coxarum, quod idem est : et transeunt per totam coxam, et major ramus ex eis procedit ad posterius coxae, et ibi intumescens apparet grossa. Alia autem similiter procedit ad posterius coxae, quae est minor quam praedicta. Deinde ambae extenduntur et procedunt ad partes crurium et pedum ad similitudinem venarum quae procedunt ad marius et palmas et radices digitorum. "

Adhuc autem secundum hunc philosophum multae aliae venae exeunt ab venis magnis quas prius diximus, et procedunt ad regionem ventris et laterum, quae sunt valde subtiles quasi in gracilitate capillorum. Illae vero quae procedunt ab ipsis superius ad. caput extensae ex. parte domestica capitis, apparent in collo magnae : et illae sunt duae, quae in processu sua ad caput rarnificantur in multas, quae spar- guntur in capite : et quaedam carum procedunt a sinistro ad dextrum, et quaedam e converso : et proventus earum est prope aures.

Adhuc autem in collo est una vena quae dividitur in duos ramos, et procedit ejus utraque pars tantum ad propinquum venae magnae. Haec tamen est minor ea, et ad hanc plurimae perveniunt quae a capite descendunt, et revolutae procedunt ad domesticum colli, et ibi submerguntur profundatae interius, et postea emergentes retro procedunt ad membra quae vocantur gyrationes spatularum, hoc est, ubi adjutoria brachiorum recipiuntur in pyxides spatularum. Exinde procedunt per cubitum ad manus in inferiori parte focilium prope venam quae vocatur hepatica, sive vena hepatis, quae subtus jacent in asseyd brachiorum, et procedunt etiam prope venam splenis quae splenetica vocatur : sed in quantitate vena haec est minor dictis duabus. Signum hujus dicit esse, quod cum homini contingit dolor in parte illa, intumescunt ibi venae, et elevataae ad superficiem aliquando ibi apostemantur. Venae autem quae sunt in circuitu stomachi sive ventris prope venam hepatis et splenis, extenduntur sursum, et procedunt per ascellas et brachia ad partes manus : et quaedam etiam earum non tantum ascendunt, sed extensae procedunt ad partes medullae quae est nucha spondilium, et per spondiles descendens pervenit ad. partes renum, et deinde descendit in corporibus virorum ad testiculos : in corporibus autem mulierum ad matricem.

Adhuc autem dicit Diogenes, quod venae primae a quibus omnes istae ramificantur exeuntes a stomacho et ventre, in primis ortibus suis sunt amplae: deinde graciliantur per divisionem, donec mutentur per collectionem ramorum in unam ad. quantitatem primam restauratae, et flectuntur a dextro in sinistrum, et e converso : et ille vocantur venae seminis apud eum, eo quod portant semen ad vasa seminaria. Sanguis autem spis-

sus et grossus a quo eliquatur subtilius in seminis substantiam, imbibitur a carne, et sugitur ab ea ab orificiis venarum in locis membrorum diversis. Ille vero qui remanet in venis in locis vasorum seminis narratis, est subtilis mixtus cum spuma gracili propter multum spiritum qui est in eo. Iste igitur est sermo Diogenis et discipuli ejus quem Fiacinor corrupte Arabes vocant, quem Gieriam vocant Graecorum antiqui. Sic enim tradiderunt de origine venarum : et est summa intentionis eorum, quod venae oriuntur ex stomacho ex duobus ramis venarum, quae ex utroque latere stomachi egrediuntur.

Alia autem adhuc est quaedam Antiquorum sententia de venarum origine, quam invenit quidam qui Blomor quidem ab Arabibus, ab A vicenna autem dicitur Omeliomus. Est autem ut quidam opinantur hic qui Mellissus vocari consuevit. Alii autem hunc quemdam medicum chirurgicum fuisse arbitrantur. Quicumque autem fuerit, non magna vis est: quia nobis de dictopotius, quam de dicente est quaestio. Dicit ergo iste, quod " omnes venae quae ramificantur in corpore per diversa membra, exeunt ex quatuor paribus venarum quae sunt venae magnae et primae. Par primum quidem exit a posteriori capitis procedens ad colli partem, et pertransit partem corporis in qua sunt spondiles usque ad os anhae, et inde pervenit ad crura, et ad calcanei partem domesticam : et deinde reflectitur ad silvestre ejusdem calcanei, et intrat in plantam pedis, et ibi ramificatur: et de pari istona quidem vena descendit in una parte, dextra videlicet, et altera in sinistra. "

Hujus autem signum esse dicit, quod medici contra dolorem dorsi praecipiunt fieri minutionem a posteriori parte genuum et in silvestri parte calcanei : quod non juvaret nisi vena per dicta loca descenderet. Par autem secundum exit etiam a latere capitis sub ossibus petrosis, et transit per auriculas, et deinde procedens ad collum : et hujus signum est, quod hoc par venarum vocatur venae decollationis. Deinde veniens per spondilia et dorsum, pertingit ad testiculos, et exinde reflectens ad coxas transit per genua et crura, et pertingit ad domesticum calcanei, et deinde ramificatur in pedum rasccta et digiti. Hujus autem iterum signum dicit esse, quod medici praecipiunt minui in hac vena contra dolorem dorsi et testiculorum. Far autem tertium, ut dicit iste, procedit a nucha quae est in spondilibus colli, et venit ad gyrationes spatularum, ubi adjutoria spatulis conjunguntur : et deinde reflectitur ad interius pectoris et venit ad pulmonem : et una vena illius quando ad interiora a gyratione spatularum procedit, protenditur a dextro ad sinistrum, et transiens sub mamillis pervenit ad. splenem et ad reneni sinistrum. Alia autem vena ejusdem paris quae pervenit a sinistro in dextrum, transiens per mamillas, etiam pervenit ad pulmonem, et vadit ad hepar : et tunc ramificantur ab ea duo ramuli, qui procedunt ad anum. Par vero quartum oritur quidem ab anteriori capitis per orbitas oculi perveniens ad inferius colli, et pertingit ad profunditates furcularam quae sunt inter duo spatularia et ligantia pectus. Deinde extensum per adjutoria et cubitos super focilia transit per brachia ad radices quae sunt rascetae palmarum : et deinde reflectitur per brachia ad. subascellaria, et ad latera ex parte superiori laterum intrant interius, donec sinistra quidem vena illius paris pervenit ad splenem, dextra autem ad hepar,et ab inde ambae extensae supra ventrem a quo fit tractus alimenti, perveniunt ambae ad locum generationis, semen locis illis ministrantes.

Iste igitur est sermo Antiquorum in narratione ortus et divisionis venarum.

Fuerant etiam quidam. Naturales alii, qui de ortu et divisione venarum scripserunt, sed non subtiliter, et cum ratione aut experimento : et ideo non sunt digna recitatione ea quae dixerunt. Fere autem

omnes isti opinantur, quod principium venarum sit ex parte capitis et cerebri ratione illa, quia putabant hoc esse principium venarum, in quo plures et nobiliores et caelestibus magis simililes sunt animae virtutes: hoc autem est cerebrum, in quo sunt vires animales, et intellectuales, et imaginativae, et sensibiles, et recordativae, et motivae. Cum enim animae actio sit in cibum potior quam naturae in his quae vivunt vita manifesta, opinati sunt vasa cibi deferre virtutes animae, et eosdem suos effectus effluere cibo in venis, quae viae et vasa sunt nutrimenti. Hoc autem non est necessarium : quia non influit anima virtutem cibo quam operatur in cerebro, sed potius illam quae est cordis, sicut in sequentibus declarabimus.

Media autem trium inductarum opinionum, a stomacho dixit oriri venas, eo quod venter sive stomachus et intestina in quibus completur nutrimentum, sunt sicut fons primus nutrimentalis humidi, propter quod venas ab ipso ventre oriri dixerunt, quae sunt canales humidi nutrimentalis, sicut derivantur rivi a fonte

Hi ergo has et tales suae opinionis induxerunt rationes. Non recte autem invenerunt isti venarum principia, eo quod venae non sunt viae nutrimenti nisi separati a faece abjicienda. Propter quod fons nutrimentalis humidi depurati non est venter, sed cor, sicut inferius ostendemus, et hepar : et ideo ab illis derivantur venae et non a ventre. ( ^ausa autem erroris est difficultas considerationis creationis venarum secundum suas substantias, et difficultas considerandae ramificationis earum secundum suas divisiones, et difficultas videndi processus earum secundum suas extensiones ad membra corporis : nec est possibile ista perfecte cognoscere in animali macerato, aut in corpore macerato mortuo, sicut in antehabitis diximus.