EXPOSITIO

De Primo. Patent termini ex saepe prius dictis, videlicet quid accidens, quid definitio, et quoties sumantur. Intellectus vero definitionis in solutione quaestionis pertractabitur. Quae, et quot sint conditiones bonae definitionis, prius notavi. et 6. Topicorum 2. Posteriorum 7. Metaphysicae, et libro de Definitione Boetii, et alibi plerumque patet. Ordo quaestionis conveniens, sicut prius de aliis Universalibus procedendo dictum est. Cum enim singularis, inquantum talis, non sit definitio, prius erat videndum, an Accidens sit Universale, quam investigandum de ipsius definitione. Divisio communis est, nisi quod secunda pars subdividi potest, ut statim patebit in processu.

De Secundo. Arguit pluribus rationibus pro parte negativa. Primo mediis Topicis, seu communibus, quae ideo communia sunt quia possunt non solum ad istam definitionem impugnandam, sed ad plures alias applicari, ut supra patet : quorum primum est, quia datur per copulationem, contra Philosophum 6. Topicorum, cap. 13. Secundum, quia non datur per genus et differentiam, contra Philosophum 6. Topicorum, cap. 4. et cap. 8. Metaph. deinde arguit per media propria. Primo contra primam particulam, scilicet adest, et abest, quia competunt ista rebus extra, et non intentioni,quae hic debet definiri. Et etiam quia talia non sunt univoca, quibus intentio accidentis est univoca, quod est contra rationem partium definitionis, quia sicut nec definitur, ita nec definit aequivocum pro substrato. Quaelibet enim pars definitionis est in plus, quam definitum. 2. Posteriorum, et ideo inconvenit definitum praedicari de aliquo univoce, de quo non praedicetur definiens. Declarat autem assumptum, eo quod accidens univoce convenit rebus diversorum Generum, licet non omnium, et omnibus, ut prius dictum est: quae tamen verba habent exponi, et sustineri sicut supra, de Genere notavi, et alibi : sed abesse, et adesse, non conveniunt sic rebus diversorum Generum, quia ipsum esse est aequivocum, sicut et ens, ut saepe tetigit prius.

Deinde arguit contra eamdem particulam, ex necessitate inhaesionis intentionis ei cui applicatur, quod probat. Primo ex immutabilitate, seu necessitate fundamenti, in illa acceptione, in qua ei applicatur intentio, scilicet in esse objectivo, et cognito. Nam sic dicimus species esse aeternas, et de eis esse scientiam,et ipsas esse necesse esse et hujusmodi. Modo quod inest alicui secundum esse ejus immutabile et necessarium, videtur ei necessario inesse, sicut quod inest contingenti, inquantum tale, videtur esse contingens et contingenter inesse. Probat idem inductive, male igitur dicitur quod accidens, ut est intentio, adest et abest. Rursus arguit contra secundam particulam, scilicet praeter subjecti corruptionem, inducendo in accidentibus communibus inseparabilibus, tamen quae continentur sub Accidente hic definito. Quod si negare?ur, probat primo, teste Porphyrio hic. Secundo ratione, et satis clare. Contra eamdem partem arguit ex ipsamet corruptione, quia sic adesset praeter seipsam, quod implicat.

Amplius arguit specialiter contra illam particulam, abest: et potest sic formari ratio : Illa particula inconvenienter ponitur in definitione accidentis, et universaliter cujuslibet definiti, quae destruit naturam, et quidditatem ejus:sed abest est hujusmodi respectu accidentis, ergo, etc. Consequentia patet cum majori. Minorem declarat in littera, quia si abest, sequitur quod non est, quia accidentis esse est inesse. 7. Metaph. text. comm. 2. Ex quo ulterius infert destructionem subjecti, quia etiam non est, si accidens non est: quod probat ex naturali simultate relativorum, cap. de ad aliquid .Et si quis negaret ipsa esse correlativa, ostendit ex ratione generali omnium Universalium, ut supra de quolibet dixit in locis suis. Accidens vero non videtur aliud correlativum habere,nisi subjectum:quare, etc. Patet igitur quod illa particula abest non solum destruit ipsum accidens, sed etiam subjectum ejus, quod potest esse omne ens maxime limitatum : incongrue igitur ponitur, cum tanta mala operetur in universo. Sicut formavi hoc argumentum, ita faciat lector in aliis, quando non sunt in forma resoluta, quod omitto ipsius solertiae, quia jam extra fumum et fimum navigamus.

Ad oppositum adducit Porphyrium, et Aristotelem 1. Topicorum, cap. 4. consimiliter definientem. Ubi tantum est differentia in verbis, ideo dicit Doctor quod est essentialis identitatis, quia eamdem essentialiter essentiam declarat eisdem essentialibus.

Consequenter respondet ad quaesitum. Ubi sic procedit, primo conclusionem intentam, affirmativam videlicet, proponit; conditionaliter tamen, scilicet si bene intelligatur, et declaratur ipsa definitio, quod bene est assignata. Secundo, pro declaratione ipsius adducit duas, vel tres distinctiones.Tertio applicat ad propositum membra quae expediunt. Ubi duas, vel tres notabiles expositiones ipsius definitionis proponit et aliorum, et ipsius : et ultimo complete describit, seu definit ipsum Accidens.

Quarto, et ultimo contra dicta objicit dupliciter, et solvit singularissime.

Prima igitur distinctio est horum terminorum, scilicet adesse, ut loquitur Porphyrius, vel inesse, ut loquitur Philosophus, quod scilicet sumi possunt nunc primointentionaliter, nunc secundointentionaliter ; et dicit quod hoc convenit aequivoce, sicut universaliter in aliis patet. Qualiter autem, et quando, et ubi sumuntur primo modo, declarat de mente Aristotelis,ut ostendat se non voluntarie nec propria imaginatione loqui, et allegat ipsum primo 7. Metaphysicae, text. comm. 2. et alibi et secundo 8.Physic.text. comm. 62. et inde et potest idem expresse haberi, 4. Metaphysicae ad longum, de primo principio, et veritate ejus.

Secundum membrum principale declarat ut supra,quaest.4.tetigit,scilicet esse in distinguitur contra dici de,ita quod per se inesse, vel adesse, seu esse in secundointentionaliter accepta significatur praedicatum non praedicans essentiam, nec in quid, nec in quale. Per dici vero de secundointentionaliter sumptum denominatur praedicatum essentiale, et hoc accipiendo proprie illos terminos. Unde propter famosam et variam acceptionem istorum terminorum ex usu loquendi Auctorum,ut omnis ambiguitas tollatur, subdividit utrumque, scilicet inesse, vel esse in, et dici de, dicens quod capiuntur tripliciter, proprie videlicet, et communiter, atque communissime. Inesse enim proprie convenit accidentibus communibus, ut albo, nigro, sicut dictum est quaestione praeeunte, communiter vero convenit accidentibus etiam singularibus, ut in secunda divisione Antepraedicamentali habet Aristoteles, quae est quadrimembris. Communissime autem accipitur secundum usum loquendi, quo in omni propositione, sive per se, sive per accidens, sive universali, sive singulari, sive in praedicatione directa, sive indirecta fuerit, praedicatum dicitur inesse subjecto ; et hoc modo loquendi usus est Doctor supra, quaest. 2. cap. de Specie, in solutione quaestionis ad finem.

Et quia forte aliquis diceret, quod istae distinctiones positae de ipso inesse non sunt convenientes, Doctor consequenter probat eas ex fundamentis Aristotelis, et Auctorum, et ratione efficaci tenere,et procedere, imo necessario assignari. Primo primam quae est in primam et secundum intentiones et hoc fundamento tacto supra, quaest. 4. et cap. de genere est alibi iu definitionibus superius pertractatis : dicit ergo quod definitiones secundarum intentionum, et divisiones a Logico assignatae, non debent assumere primas, eo quod non opponitur res primae intentionis rei secundae, nec est de essentia ejus, nec e contra : quare cum divisio debeat dari per opposita, et definitio per essentialia, patet notabiliter,et demonstrative intentio Doctoris, quantum ad assumptum, cum igitur aliqua membra illius divisionis quadrimembris praedictae, ut dici de et non dici de, sint secundae intentiones, quia sunt actus signati, sicut praedicari et subjici, ut supra dictum est saepius: igitur alia membra ejusdem, scilicet inesse seu esse in, et non esse in, erunt secundae intentiones: et sic patet secundum membrum illius primae divisionis. Primum vero membrum ejus probavit jam supra ex fundamentis Aristotelis.

Deinde probat secundam divisionem, quae est subdivisio secundi membri principalis primae divisionis, scilicet ipsius inesse secundointentionaliter accepti, recitando ad majorem expressionem, iterum illa tria membra ipsius, quorum primum patet ex 1. Topicorum, ubi supra. Secundum ex.illa secunda divisione Antepraedicamenti praedicta.Tertium ex communi usu loquendi, et sic patet secunda distinctio auctoritate, et primo auctoritate et ratione. Deinde prosequitur distinctionem oppositi ipsius inesse scilicet dici de dicens quod similiter accipitur tripliciter,et recte, juxta regulam Topicam,scilicet quoties dicitur unum oppositorum etc.primo modo proprie, ut in illa divisione secunda Antepraedicamentali accipitur.Secundo modo communiter,ut in definitione Universalis, 1. Perihermenias accipitur, cum dicitur quod Universale est quod praedicatur de pluribus,quod extenditur non solum ad praedicationem superiorem in eodem genere, quia sic non conveniret Proprio et Accidenti, sed etiam ad praedicationem cujuscumque communis, dummodo formaliter praedicetur, ut hic, homo est albus : homo est risibilis. Tertio modo communissime, et sic extenditur ad omne praedicatum sive essentiale, sive accidentale, sive commune, sive singulare, sive etiam directe, vel indirecte, praedicetur.

Ideo dicit Doctor, quod sic accipitur pro omni eo quod specificat rem hujus verbi est, sicut infra, super libros Perihermenias loquitur plerumque. Praedicatum enim expresse positum ultra verbum principale dicitur specificare rem verbi, quia res Verbi absolute ponitur, sicut haec, homo est, specificatur cum dicitur albus, vel niger, vel currens et hujusmodi. Res ipsius verbi est, hoc est ens nominaliter, seu participaliter sumptum, de quo habet videri, Deo duce, super illis quaestionibus Perihermenias. Et sic accipitur, inquit Doctor, dici de cap. de Genere, in declaratione divisiva definitionis, cum dicitur, Eorum quae praedicantur quaedam praedicantur de pluribus, quaedam de uno solo. Nam praedicari deuno solo est communissime, hoc est extensive multum capere praedicari, cum sit proprie, et etiam communiter praedicari prae alio dici, sicut etiam capitur in definitione Individui a Porphyrio, cap. de Specie, et cap. de Genere, ubi dicitur quod de uno solo praedicatur. Licet igitur Doctor primo ponat distinctionem, et membra ejus, et postea fortificet ex dictis Philosophi, et Porphyrii, placet tamen, gratia brevitatis, dicto modo declarare, et admiscere litteram. Sic igitur patent tres distinctiones ad propositum necessariae, et applicabiles, et hic, et alibi.

Deinde ibi, sumendo igitur adesse, etc. applicat ad propositum dictas distinctiones et maxime secundam, exponendo diversimode definitionem Accidentis, dicens, quod si sumatur primo modo non debet iutelligi de primo modo primae distinctionis, scilicet primointentionaliter, sed secundae distinctionis, quae est de inesse secundo - intentionaliter sumpto, tunc inquit, habetur genus Accidentis definiti hic cum una differentia, scilicet remota, vel universali, vel saltem genus intermedium commune ad Proprium et Accidens scilicet praedicatum in quale accidentale, quod scilicet est medium inter Universale, et illa duo, quod etiam ponitur in definitione Proprii, cum dicitur quod accidit omni et soli, ut prius quaestione praecedente et quaest. 2. de Proprio dixit, et ibi notavi instantias circa hoc, et supra, quaest. 12. et similiter quaest. 5. de Differentia copiose tetigi. Reliquum, inquit Doctor, scilicet abesse praeter subjecti corruptionem, tenet locum ultimae, seu specificae differentiae atque correlativi. Cum enim definitum, sicut et caetera Universalia, sit relativum, ideo ponitur suum correlativum, quod est subjectum in definitione ipsius, et similiter declarat paucis definitionem datam ab Aristotele in Topicis, ita quod prima expopositio hic habetur de utraque definitione, talis scilicet quod Accidens est praedicatum

accidentale, non necessario inhaerens subjecto.

Sed contra hanc expositionem instat notabiliter et eamdem instantiam habet Boetius hic in commento utriusque editionis in Porphyrium.Nam Accidens quod hic definitur, dividitur a Porphyrio in accidens separabile, et accidens inseparabile et videtur esse divisio generis in species, vel saltem univoci in univocata. Similiter quantum dicitur accidens. Ubi notanter dicit quantum et non quantitas, sicut quaestione praecedente, de albo, et albedine dictum est: accidens vero inseparabile, sicut nigredo ae-thiopum, et hujusmodi : et similiter quantitas respectu rerum materialium necessario inest, licet nonsit proprium, igitur non solum accidenti proprio, seu per se, sed etiam accidenti communi convenit necessario subjecto inesse, quare cum illa definitio sit communis omni accidenti communi, non bene exponitur per hoc, quod est esse praedicatum in quale accidentale, non necessario inhaerens.

Ad hoc respondet, dicens quod illud est verum de illis, sicut de aliis per se loquendo, hoc est dictu, quod accidentia inseparabilia, et quantitas, non necessario insunt subjecto, sicut nec alia quae sunt communia separabilia, et hoc vere loquendo, quod declarat in exemplo Philosophi 7. Metaph. text. comm. 4. et inde, quod supra, quaestione finali de Proprio pertractavit, sicut hic loquendo secundum illam viam, ut ibi notavi. Distinguit tamen de ly per se cum dicitur quod talia accidentia non necessario per se insunt subjecto, quia illa perseitas potest attendi vel negatio ejus, vel a parte subjecti, vel a parte accidentis. Primo modo, inquit, intelligo in proposito, cum nullum accidens commune habeat per se causam in subjecto, quod non necessario per se inest subjecto, et hoc quantum est ex parte subjecti, primo, quod plus est, addit quod sic potest proprium abesse, quia etiam, ut supra, quaestione ultima de proprio, dictum est, secundum illam viamde per se et per accidens, exponendo dictum Philosophi 7. Metaphysicae subjectum est prius tempore proprio per se, licet non peraccidens. Secundo vero modo intelligendo ly per se dicit quod sic falsum est nullum accidens commune necessario inesse subjecto, eo quod plura talia, ut illa de quibus argutum est, habent causam in subjecto necessariam saltem, licet non per se, ut quantitas materiam: et qualitates sensibiles posteriores, ipsas qualitates primas. Ubi notanter tangit Doctor differentiam inter causam necessariam, et causam per se. Non enim omne necessarium est per se, ut patet, de quo statim magis.

Repugnat igitur talibus accidentibus non inesse subjecto, quantum est ex parte ipsorum, licet non repugnet subjecto per se, secus est forte loquendo de per accidens necessario, quia sic etiam repugnat subjecto esse sine illis. Vult breviter Doctor in hac solutione quod nullum accidens commune sive separabile, sive inseparabile fuerit, sive habeat causam necessariam in subjecto, sive contingentem, sive sit ab extrinseseco,inest necessario subjecto per se loquendo, ut perseitas se tenet a parte subjecti, imo quod sic abest, quia subjectum est prius tempore ipso per se. Ut autem perseitas se tenet a parte accidentis, secus est, ad istum videlicet intellectum, quod per se competit accidenti cuicumque non necessario inesse subjecto, vel abesse. Et videtur quod similiter dicendum esset de proprio, respectu sui subjecti ; et ita ista expositio non distinguit Accidens a proprio, nec definitionem hujus a definitione illius et hoc loquendo in communi, ut se extendit accidens; et ipsius definilio,ad accidentia inseparabilia.

Igitur Doctor adducit aliam expositionem definitionis Propni,ex qua solvitur dubium propositum (et est expositio Boetii in Commento utriusque edilionis,et forte propter hoc dicit Doctor in tertia persona dicitur) quae talis est, quod videlicet accidens abesse potest intelligi dupliciter, aut scilicet secundum esse, seu esse reale in re extra :

autsecundum intellectum seu considerationem. Multa enim quae in re sunt conjuncta et inseparabilia, apud intellectum seorsum considerantur, aut separantur. Unde 2. Physic. text. comment. 18. recte dicit Philosophus quod abstrahentium non est mendacium. Et Boetius hic : fit saepe ut quae actu disjungi non valeant, mente et cogitatione separentur. Abest igitur accidens commune secundum intellectum, et hoc praeter subjecti corruptionem, id est, destructionem essentialis intellectus subjecti. Ubi notanter dicit essentialis intellectus ad differentiam accidentalis : sicut enim pertinet ad esse subjecti ipsum accidens, ita et ad intellectum : quare sicut advenit post ejus esse completum inesse, ita et ipsius intellectio intellectioni vel potius,ut loquitur Doctor, intellectus intellectui essentiali qui tantum ex essentialibus subjecti habetur. Unde quod quid est rei dicitur ejus essentialis intellectionis, seu intellectus expressivum.Nullum autem accidens pertinet ad quod quid est subjecti, et si plura ad ipsum venandum conferant 1. de Anima text. cornui. 11. Unde Boetius addit in Commento, sed si animi ratione dis junctae sunt qualitates a subjectis, non ea perimunt, sed in sua substantia permanent atqui perdurant, accidentes esse intelliguntur.

Adhuc non videtur ista expositio satisfacere, nec distinguere Accidens a proprio, quia similiter dicam Proprium abesse secundum intellectum,cum non sit de essentiali intellectu sui subjecti, licet bene e contra per additamentum, sicut etiam de aliis accidentibus forte est verum, ut supra notavi. Unumquodque enim sicut se habet ad esse, ita et ad veram essentialem cognitionem, 2. Metaph. text. comm. 4. Cum igitur Species sit prior Proprio quoad esse, erit etiam quoad talem cognitionem, et sic patet quod Proprium non differt ab Accidente, secundum illam expositionem.

Ad hoc respondet Doctor sustinendo istam expositionem, ponens differentiam inter Proprium et Accidens, quoad separari secundum intellectum, dicens quod non solum abstractione praecisiva ; hoc est,considerando hoc, non considerando illud ; potest intelligi subjectum praeter accidens, vel non intelligendo accidens ; sed etiam abstractione divisiva, ut intelligendo corvum, non solum non intelligendo ipsum nigredinem, sed etiam intelligendo ipsum non nigrum, vel album et ita sub opposito sui accidentis potest intelligi subjectum.

Non sic autem potest intelligi subjectum Proprii sub opposito ejus, nam licet ibi possit fieri abstractio praecisiva, non tamen divisiva nec (ut ita dicam) oppositiva, absque repugnantia intellectuum. Unde Boetius ubi prius : Age igitur, quoniam Aethiopi color niger auferri non potest, animo eum, et cognitione separemus : erit igitur color albus Aethiopi. Num idcirco species consumptae sunt f minime. Ita etiam corvus, si ab eo colorem nigrum imaginatione separemus, permanet tamen avis, nec interiit species. Ergo quod dictum est adesse, et abesse non re, sed animo intelli gendum est. Et addit notanter differentiam inter accidentalia, et substantialia, dicens : Alioquin et substantialia, quae omnino separari non possunt, saepe animo, et cogitatione disjungimus. Ut si ab homine rationalitatem auferamus, quam licet actu separare non possimus, tamen si animi imaginatione disjungimus, statim perit hominis species, quod idem in accidentibus non fit: sublato enim accidenti cogitatione, species manet. In libello vero de hebdomadibus tangit multa de tali abstractione intellectus, et in substantialibus, et in accidentalibus.

Colligit igitur Doctor completam descriptionem, et expositionem ultimatam definitionis praedictae Accidentis ex praemissis dicens, quod est praedicatum non essentiale in subjecto, sub cujus opposito potest subjectum intelligi complete, sine repugnantia intellectuum. Et ita patet qualiter definitio Accidentis completa distinguit ab omnibus aliis Universalibus ipsum, et specialiter a Proprio, cum quo magis videtur convenire. Non sic, inquit, Proprium, supple est praedicatum, sub cujus opposito potest subjectum intelligi, et ita abest accidens eo modo quo non potest abesse proprium. Quod brevibus verbis exprimit, dicens, quod accidens inest non per se, vel non convertibiliter : supple secus est de proprio,et hoc inquit, intelligendo inest, vel inesse, ut prius dictum est, scilicet primo modo secundae distinctionis supra positae, hoc est, accipiendo ipsum secundointentionaliter, ut convenit accidentibus communibus tantum. Et concludit quod ista est vera expositio, et similiter verus intellectus definitionis Accidentis, tam a Porphyrio, quam a Philosopho assignatae, et quod sic exponendo ipsam, est convenienter assignata, quod est principale propositum in hac quaestione. Conclusio igitur principalis, quae prius posita est sub conditione, jam habetur absolute vera.

Consequenter ad majorem intelligentiam dictorum, et terminorum positorum in definitione accidentis, objicit dupliciter singularissime. Conclusum enim est quod haec definitio est bona, scilicet Accidens est quod adest, etc. Contra, omnis bona definitio per se competit definito, ex I. Posteriorum, et 6. Topicorum, et ex saepe dictis. Prius est enim primi modi dicendi per se, vel quarti secundum alios, praedicatio definitionis de definito. Sed per te haec definitio est bona ; ergo, etc. sequitur igitur prosyllogizando enthymematice, definitio accidentis per se inest accidenti, igitur accidens per se adest et abest praeter subjecti corruptionem.

Ultra iterum prosyllogizando, sequitur Accidens per se adest, et abest, etc.ergo per se adest: quam consequentiam probat Doctor per regulam unam Consequentiarum, scilicet : Quod a tota copulativa ad alteram ejus partem tenet argumentum, seu consequentia ; et potest reduci ad locum a toto integrali ad ejus partem, nisi forte quod est consequentia formalis, et non solum dialectica, de quo habet videri alibi. Et ultra sequitur, Per se adest, ergo non potest per se abesse. Haec consequentia patet per locum ab oppositis. Impossibile enim videtur duo opposita verificari simul de eodem et maxime sic quod includerentur in ejus ratione quiddilativa,quia etiam posset faciliter ostendi ipsum esse nihil. Similiter ostendit eodem modo, deducendo usque ad ultimam consequentiam,mutando accidens ipsius in consequens, quod impossibile sit accidens per se adesse,quia si per se abest, ergo non potest per se adesse, ut prius, ex natura oppositorum arguendo. Cui enim convenit per se unum oppositorum, reliquum nec per se, nec per accidens convenit eidem, ut habet iste, quaestione de practica et Praxi, in Prologo, in solutione quaestionis ad finem.

Doctor igitur arguit brevibus enthymematice, ut solet, tu vero declara, ut notavi, et si volueris syllogistice formaliter arguere non solum curtato Syllogismo, ut dixit, facile erit, et ibi videntur esse quatuor consequentiae principales, quarum tertiam accipit Doctor pro secunda, sed tu posses loco secundae scribere tertiam,vel dic quod tantum sunt tres principales, quidquid dicat Foxal : et illa quae videtur prima, est tanquam quoddam praesuppositum, et non hic illatum, seu argumentative adductum, igitur primum accidens incipit ibi : haec definitio per se competit definito,postquam jam probasti ipsam esse bene da tam, ex quo infert primum consequens dicens, ergo accidens per se adest, etc.

Secunda objectio est satis clara, in qua ostendit, contra dicta superius, omne accidens necessario inesse subjecto, unumquodque enim necessario est ipsum, cum praedicatur in primo modo de seipso,quare cum modo necessitatis: omne enim per se primo modo est necessarium,licet non e contra,ergo accidens necessario est accidens,et ultra accidens necessario est accidens, ergo necessario inest. Patet consequentia per locum a definito ad per se definiens : quaelibet enim pars definitionis per se praedicatur de definito, et consequentia formali sequitur ad ipsum. Tenet etiam per locum a parte subjectiva ad lotum universale, cum quaelibet pars definitionis sit in plus quam definitum 2. Posteriorum.

Ad primum istorum respondet uno modo (quae responsio videtur esse aliorum, ut patet ex modo loquendi) negando illam secundam consequentiam, vel tertiam, secundum aliam supputationem : et rationem assignat, eo quod peccat a secundum quid a simpliciter, et exemplificat de contingenti, comparato ad seipsum cum modo necessitatis, et adesse. Ex primo enim non sequitur secundum, sine fallacia dicta, ut patet, sicut habet in simili 39. dist. Primi, et alibi saepe, exponendo illud dictum Philosophi 1. Perihermenias, ad finem : Omne quod est quando est necesse est esse,sed quia ista responsio non videtur multum consona nec ad propositum est illud exemplum de contingenti, ideo objicit contra eam, probando illam consequentiam negatam, aliter quam prius probavit. A genere in quid posito sub differentia tenet, scilicet consequentia, ad genus simpliciter sumptum, et est locus a parte in modo ad totum in modo vel ei similis: et exemplificat de definitione hominis, et patet littera : sed ita arguitur hic. Nam istud totum, scilicet abest praeter subjecti corruptionem, est loco differentiae respectu hujus quod est adest, vel inest, ut superius declarando definitionem patet.

Ideo aliter respondet ad primam objectionem, quod illa consequentia secunda est bona aliquo modo, hoc est, in aliquo sensu licet non in omni. Accidens autem et consequens est distinguendum secundum copulationem et divisionem, eo quod ly per se potest determinare inhaerentiam, vel inhaerens, ut supra, quaest. 9-10-11. prolixe in simili tactum est. Primo modo,inquit,tam accidens,quam consequens habet veritatem. Secundo modo utrumque est falsum,ut haec accidens est per se ens, est vera, si ly per se determinat inhaerentiam. Tunc enim est sensus quod hoc praedicatum ens inest per se, tanquam superius inferiori huic subjecto accidens. Si vero determinat inhaerens, est falsa, quia tunc esset sensus, quod accidens esset ens, quod ens est per se ens,ut distinguitur contra ens in alio, et ita esset substantia. Similiter in proposito. Accidens per se adest, et abest, verum est, ut per se determinat inhaerentiam, quia tam tota definitio, quam quaelibet per se pars ejus inest per se definito, et sic sequitur, ergo per se adest, etiam ut ly per se determinat inhaerentiam, ut autem determinat inhaerens, utrumque est falsum, quia esset sensus, quod accidens est praedicatum in quale accidentale, quod praedicatum est per se praedicatum, ut distinguitur per se contra per accidens, quod falsum est, quia tunc non distingueretur a proprio, de quibus quaestione praecedente plura notavi.

Sensus igitur divisus est verus, et compositus falsus, ut exponit Foxal : quia sensus divisus est dividendo, seu disjungendo ly per se a praedicato in antecedente et consequente, et conjungendo ipsum inhaerentiae : sensus vero compositus e contra. Sed an recte hoc dicatur statim, in tertio articulo habet videri. Doctor enim non declaravit se circa hoc, et sic patet qualiter tertia consequentia non procedit, ut infra magis declarabitur.

Ad secundam objectionem respondet similiter distinguendo de determinatione ly necessario, aut scilicet inhaerentiam, aut inhaerens determinat. Primo modo procedit argumentum quantum ad minorem et conclusionem, et etiam quantum ad majorem, licet hoc tacuerit. Inesse enim, seu adesse, et abesse, et similiter accidens, conveniunt huic subjecto accidens, cum modo necessitatis, sicut cum per se, non tamen alia per necessario determinata in se, ita quod tam inhaerentia, quam inhaerens sic per se et necessario determinetur, ut prius dixit solvendo primam objectionem.

Ultimo respondet ad argumenta principalia. Ad illa communia, negando ibi non poni genus et differentiam, ut patet ex dictis, et quod illa copulatio ponitur circumlocutive, ut supra quaest. 2. de Proprio, dictum est.

Ad aliud, patet quod aequivocatur de adesse, quia hic accipitur secundointentionaliter, ut patet ex dictis in solutione, et sic reperitur univoce, ubi reperitur et accidens.

Ad aliud, quod est primum contra secundam particulam, (nam tertium principale omisit ad quod in fine quaestionis respondet), dicit juxta illam expositionem secundam supra, quae sumitur ex Boetio, quod talia omnia adsunt, et secundum intellectum absunt, licet non secundum rem, vel esse reale, secus est de Proprio, ut ibi dictum est.

Ad aliud de corruptione, dicit uno modo quod adest praeter corruptionem illius subjecti cujus dicitur esse corruptio : nam subjectum tam generationis, quam corruptionis, est materia prima, ut patet 1. Physicorum, et alibi saepe, et specialiter 1. de Generatione. Materia autem manet incorruptibilis et ingenerabilis ibidem. Sed replicat contra hoc, quia videtur quod sit corruptio illius subjecti in quo dicitur esse vel cui dicitur inesse : quare ut prius non adest praeter subjecti corruptionem, quia si sic, adesset praeter seipsum.

Ad hoc dicit notanter, quod subjectum accidentis aliud est informationis, et aliud denominationis, quod declarat in pluribus exemplis. Primum est de loco locante et locato. Nam locus dicitur passio, et accidens locantis 4. Physic. text. cornui. 41. et alibi, et hoc ut subjecti informationis. Denominationis vero ejus subjectum est locatum, quia locus dicitur locati locus,et locatum denominatur a loco. Aliud exemplum ponit de actione agente, et patiente : nam subjectum denominationis actionis est agens: subjectum vero informationis est patiens.Similiter ad propositum, corruptionis subjectum denominationis est compositum, quia illud dicitur corrumpi, et generari 7. Metaph. text. comm. 27. et 32. et alibi. Informationis vero subjectum est materia : licet igitur corruptio non adsit propter corruptionem compositi, adest tamen propter corruptionem materiae, et hoc est quod solet dici, quod scilicet materia generatur, et corrumpitur subjective non autem terminativa, compositum vero e contra, et sic patet solutio.

Alio modo respondet ad illud argumentum de corruptione, quod scilicet adest subjecto, seu determinationis, seu informationis ; vel omittendo, illam distinctionem, quia videtur ambigua, ut patebit statim ; adest subjecto, absolute loquendo, praeter corruptionem ipsius, quoad intellectum essentialem ejus, licet non quoad esse reale, vel Physicum ejus, sicut dictum est prius de accidentibus inseparabilibus. Potest enim intelligi subjectum corruptionis sub ea, et ejus opposito sine destructione sui intellectus, sine repugnantia intellectuum. Utraque responsio satis evadit argumentum.

Ad ultimum principale, negat primam consequentiam, exponendo terminos in proposito, ut prius.

Sed objicit contra hoc dupliciter. Primo ex dependentia definitivae cognoscibilitatis correlativorum, cujusmodi sunt subjectum et accidens, ut etiam in illo argumento ultimo principali tetigi : et allegat Philosophum in Praedicamentis, et habetur cap. de Relatione, parte secunda, ubi secundum opinionem propriam de relativis procedit: quare non poterit subjectum complete intelligi sine accidente, ergo multo minus sub opposito ejus, ut dicis plerumque in solutione quaestionis, et argumentorum.

Secundo objicit ex fundamento Philosophi 3. Anima, text. com. 51. et 6. Ethicorum, quia scilicet intellectus est verorum solummodo : sed non est verum subjectum esse sub accidente, et ejus opposito, et maxime loquendo de accidentibus inseparabilibus, et universaliter etiam de omnibus in sensu composito,igitur non est intelligibile. Minorem declarat ex quadam notificatione veritatis de qua habet videri in Praedicamentis, cap.de Substantia,et in Postpraedicamentis, et 1. Perihermenias, et 6. Metaphycae, quod scilicet veritas est adaequatio rei ad intellectum : modo non est ita in re, ut jam dictum est, quod subjectum sit sub opposito talis accidentis, et sub ipso, igitur intellectus non sine falsitate, et repugnantia intellectuum, hoc intelligit.

Ad primum istorum respondet, quod dictum Aristotelis intelligitur de relativis per se, cujusmodi non est subjectum respectu accidentis, sed est relativum per accidens, quia non dicitur relativum, nisi ratione alterius, quod dicitur ad ipsum. Et exemplificat de scibili, et scientia : potest enim scibile cognosci,non cognita scientia, cum sit prius, et independens, licet non e contra. Deinde excludit falsam expositionem, seu glossam, quae forte luc adduceretur, scilicet quod in illa particula praeter subjecti corruptionem intelligeretur ibi per ly subjecti, fundamentum, seu subjectum primointentionale, cui applicatur haec intentio accidens, dicit Doctor singularissime quod hoc non congrue diceretur, eo quod ut saepe dictum est, Logicus habet definire et dividere per secundointentionalia per se, et primo, et maxime si definitum sit intentio, vel divisum seu aliquod dividentium. Modo in proposito definitur intentio secunda accidentis,sive ipsum accidens, ut est secundae intentionis: quare omnia definientia erunt secundae intentiones,et ita ly subjectum in illa particula praeter subjecti corruptionem. Haec est singularis doctrina multum ponderanda ubique in his Logicalibus et reddit solutionem quaestionis,et caetera dicta quodammodo difficiliora, et maxime illam solutionem objectionis immediate praecedentem de correlativis, de quibus omnibus raptim tangam in tertio articulo. Tanta enim prolixitate usus sum in hac declaratione textus, praeter solilum,ob maximam litterae obscuritatem, et sententiarum copiositatem, et materiae ubique necessariam elucidationem.

Ad aliam objectionem respondet tripliciter. Prima responsio exponit illud assumptum, scilicet quod intellectus est verorum, de intellectu non pro potentia intellectiva, quia sic potest intelligere falsa, et contradictoria et figmenta forte : sed accipitur pro habitu primorum principiorum, ut loquitur Philosophus 6. Ethicorum, qui

Antonomastice dicitur intellectus : et hoc forte propter naturalem adhaesionem intellectus, respectu talium, et maximam propinquitatem in ratione actus secundi, de quo habet ibi videri.

Secunda responsio distinguit de intellectu simplici videlicet, vel composito, seu dividente. Unde refert dicere, Intellectus intelligit corvum esse album; et dicere, intellectus intelligit corvum album : prima est falsa et secunda potest esse etsi non vera, non tamen falsa : et hoc ideo, quia circa compositionem et divisionem intellectus est veritas, vel falsitas ut patet 1. Perihermenias. cap. 1. et 3. de Anima. text. comm. 22. haec responsio potest confirmari per illud commune de abstractione praecisiva, et divisiva, ut tactum est supra, licet non sit omnino simile. Applicari etiam possunt haec dicta Doctoris in 2. dist. 1. quaest. 3. de intelligibilitate contradictoriorum, et alibi saepe.

Tertia responsio est,quod licet subjectum non vere possit intelligi sub opposito accidentis, maxime inseparabilis, non tamen est repugnantia intellectuum, si sic intelligatur,ut tactum est supra, ex dictis Boetii. Et haec responsio potest verificari, aut de actu simplici, aut complexo, ut patet.

Ultimo respondet ad argumentum tertium principale, quod omisit loco suo solvere, recurrendo ad illam distinctionem de determinatione inhaerentis, vel inhaerentiae per ly necessario ibi assumptum : sed an sufficienter evacuet argumentum, et an verum dicat universaliter haec solutio, etsi aliter possit argumentum solvi, tangam infra, articulo 3. Pro littera ergo Doctoris aliqualiter declaranda, haec dicta sint.

De Tertio, paucis discurrendo circa dicta in solutione quaestionis, aliqua motiva occurrunt. Primo supposita bonitate illius primae distinctionis ipsius adesse et abesse, in primointentionalia videlicet, et secundointentionalia, et similiter secundae distinctionis ipsius adssse secundointentionaliter intellecti, in illa tria membra, posset fieri ambiguitas, an toties possit accipi abesse secundointentionaliter sumptum.

Item, videtur quod illa propositio scilicet inconveniens est Logicum definire, seu dividere, per res primae intentionis, si? falsa : tum, quia omnis respectus habet definiri per fundamentum: sed intentiones secundae sunt respectivae, ut patet ex saepe dictis, ergo. Modo res primae intentionis sunt fundamenta secundarum, ergo necessario habent definiri per illa. Et confirmatur, quia Logica est de secundis intentionibus applicatis primis, et sic Logicus habet considerare secundas, ut Logica est de ipsis, et per consequens definire. Tum, ex ratione generali accidentis, nam omne accidens habet definiri per subjectum : sed ex dictis supra quaest. 9-10-11. secundae intentiones sunt subjective in rebus primae intentionis, ergo habent definiri per ipsas.

Similiter videtur quod alia pars divisionis sit falsa, tum quia repugnat immediate dictis, nam tu dividis inesse seu adesse in primointentionale, et secundointentionale, et in proposito Logicus ; ergo, etc. tum quia major oppositio videtur inter primas intentiones, et secundas quam inter has,vel illas seorsum, ergo ratio quam assignasti huic dicto, non valet : tum, quia divisio aequivoci in aequivocata est Logicalis, et conveniens: sed hujusmodi sunt plures, et in primas et secundas intentiones, quare, etc.

Item, quare potius inesse, vel esse in possit dividi in primointentionale, et secundointentionale, quam dici de, maxime cum dici sit vocum, ut videtur quae sunt res primae intentionis, et sic non procedit probatio illius primae divisionis de inesse, seu adesse, dato quod ipsa in se sit apparens.

Item, videtur quod ille communis modus loquendi de inesse omnis praedicati in quacumque propositione, non est conveniens, cum hic album est lignum,non praedicatum subjecto, sed subjectum insit praedicato, ut patet.

Posset etiam dubitari de illo inesse accidentis singularis, cum sit inlenlio,ad quid habet reduci, an scilicet ad Accidens, ut est quintum Universale, vel ad aliud. Si ad Accidens, erit contra dicta in quaestione praecedente ; si ad aliud, quid est illud ? Similiter etiam de illo inesse cujuscumque praedicati quaeri posset.

Item, videtur quod illa applicatio, et prima expositio definitionis, cum dicit quod Accidens non necessario inest subjecto, sit falsa, arguit consequenter Doctor de accidentibus inseparabilibus, et qualitatibus elementorum, et quantitate in materialibus quia si non necessario, igitur contingenter, ergo possunt non inesse. Ponatur igitur inesse, et ita erit ignis non calidus, et corvus non niger, et homo non quantus, et hujusmodi quae sunt absurda.

Item, illa expositio sequens de per se, et per accidens, sicut exemplificatur ex 7. Metaphysicae potest impugnari, sicut supra quaestione finali de Proprio, tactum est, et maxime cura applicatur idem ad proprium.

Item,videtur quod sicut ex parte subjecti per se non necessario insunt accidentia, ita etiam, ut videtur, et ex parte accidentium, cum per te non habeant causam per se in subjecto : videtur igitur quod tantum per accidens eis repugnat non inesse, licet in aliquibus illud per accidens sit necessarium.

Item, an prima expositio, non addita illa secunda, possit sustentari, et quare dicit essentialis intellectus subjecti in illa secunda expositione, potius quam intellectionis.

Item, videtur quod male dicit Boetius, et Doctor ibi, quod subjectum potest complete intelligi sub opposito accidentis, tum quia tunc nullum accidens deberet definiri per subjectum, contra ea quae saepe dixit Doctor supra, et infra, quaest. de Denominativis ; quod probo sic,quia definitio est certa et determinata, et essentialis rei cognitio : sed si subjectum posset esse sub opposito accidentis, per ipsum definiti, non determinate, nec essentialiter haberetur notitia talis accidentis per ipsum, imo falso, et aequivoce plerumque.

Tum quia similiter dicetur de proprio, contra te : et videtur uniformiter sequi ex dictis Boetii, quia subjectum est prius proprio secundum esse, maxime cum sit causa ejus, nec includit ipsum in suo intellectu essentiali, sicut nec alia accidentia : quare ergo non possit sine repugnantia intellectum intelligi subjectum sub opposito proprii, sicut sub opposito aliorum, maxime inseparabilium.

Si dicatur quod non est simile, quia proprium habet causam per se, alia vero non, ut dicit Doctor in littera.Contra sicut forma in materialibus est per se de intrinseca ratione rei materialis, ita et materia, singularis, singularis et universalis, universalis ; ut tenet etiam iste 7. Metaph. et 3. Sententiarum,dist. 22.Quare cum proprium sequatur formam, similiter sicut quantitas materiam,et ejus quantitas habebit causam per se, sicut proprium. Similiter posset argui de qualitatibus elementorum, quae videntur sequi formam, quae tamen ponuntur accidentia communia, ut quaestione sequente habet videri. Nulla igitur illarum expositionum videtur sufficiens.

Item, cum hic definiatur accidens secundointenlionale, inconvenienter dicitur quod habet causam necessariam aliquod tale in subjecto, sive subjectum ponatur secundointentionale, ut infra tenet Doctor, sive primointentionale. Non primo modo quia unum relativorum non habet causam sui in reliquo, cum sint opposita, et simul natura : non secundo modo, quia totaliter effective est ab intellectu, ut prius saepe dictum est.

Item, an possit sustentari illa prima responsio primae objectionis, ubi dicitur quod est fallacia a secundum quid ad simpliciter in illa secunda consequentia principali.

Posset etiam dubitari, quomodo oppositum esset differentia contractiva sui oppositi, id est, abesse respectu ipsius adesse, sicut innuit Doctor in principio applicationis, in solutione, et in replica contra illam primam responsionem objectionis ? Item, videtur quod non convenienter assignatus sit sensus compositus,et divisus in illa solutione propria Doctoris,quia propositio in sensu diviso exponenda, habet reduci ad duas categoricas, ex doctrina istius Doctoris, in 1. dist. 39. et alibi plerumque, quod non potest in proposito recte reperiri, nisi ut ly per se determinat inhaerens : et sic accidens adest et abest, et tale adest, et abest est per se tale, et similiter in consequente imaginandum est: erit igitur sensus divisus, dum determinat per se inhaerens; et compositus dum inhaerentiam, sic haec propositio est necessaria, Accidens adest et abest, etc. cujus oppositum dicit Frater Joannes Foxal hic.

Item, videtur quod non evadatur ex solutione Doctoris difficultas illius ultimae consequentiae,scilicet ergo non per se abest, quia duo opposita non per se conveniunt eidem, maxime dum per se determinant inhaerentiam, quia tunc denotarentur esse de essentia ejus vel passiones, si esset perseitas secundi modi.

Item unumquodque est per se ipsum, ergo adest est per se adest, et similiter de abest, quare videtur quod illae propositiones erunt verae, vel ly per se determinat inhaerens in utraque : haec enim est vera, Homo est per se animal rationale per se : et haec similiter, Nomo est per se animal per se ; quare non eodem modo diceretur in proposito?

Item, quare in solutione secundae objectionis dixit quod tam minor quam conclusio est vera, ut ly necessario, etc.Et ita non dixit de majori, cum tamen ponatur in majori sicut in illis.

Alia si voluerit addat lector hic, his enim solutis facilior erit transitus ad alia, curro semper cum Ferrariensibus moeniis de altiora.

Ad primum igitur dico, quod potest probabiliter sustineri abesse toties accipi, scilicet proprie, communiter, et communissime, juxta regulam Topicam, et Doctor sufficienter hoc docuit implicite, exprimendo de adesse. Vel aliter potest teneri pars negativa, quia ut Differentia, seu ut pars Differentiae, saltem circumlocutive ponitur in proposito ipsum abesse, ut patet in littera. Licet igitur absolute sumptum forte posset toties accipi, non tamen in proposito, sed restringitur tantum ad primum modum, vel est specificativum illius primi modi potius, et hoc loquendo secundointentionaliter de ipso.

Ad aliud potest dici uno modo, quod loquitur Doctor de definitione data per intrinseca essentialia, et de divisione univoci in univocata, non autcm de definitione per additamentum data, et de divisione aequivoci in aequivocata. Vel aliter, quantum ad illud de definitione, potest dici probabiliter, quod quia Logicus definit intentiones concretive, et in actu signato, sic ponit tam subjectum, quam fundamentum in definitionibus ipsarum, ut supponunt pro fundamentis primointentionalibus, et subjectis. Ita in proposito ponitur subjectum, ut est intentio in definitione accidentis, ut utrumque supponit pro rebus proportionaliter in actu exercito.

Vel tertio, et forte verius, quod in hoc differt definitio Logica a Metaphysica, quod Logica datur praecipue per essentialia, scilicet per genus et differentiam, et correlativum aliquando, quod forte accidit ei inquantum est logica : non ponit igitur Logicus expresse subjectum, vel fundamentum in definitione,nisi tantum connotative, hoc est, ratione modorum significandi, et verificationis praedicationis signatae in exercitam. Metaphysicus autem qui definit in actu exercito, et cujus est omnes habitudines rerum necessarias exprimere, definit expresse per fundamentum, et subjectum : quod forte non solum de rebus primae intentionis, sed secundae Metaphysico consideratis, potest verificari : elige quod volueris, et dic consequenter.

Ultima responsio videtur de mente Doctoris saepe supra, ubi declaravit quare in definitionibus Generis, et aliorum non ponitur substantia, sed prima responsio salis secura est, et secunda etiam probabilis, ut dixi, ad quorum majorem declarationem quaere hunc super 6. Metaphysicae, quaest. 1. et alios. Forte enim solius Metaphysici est perfecte definire, vel si Logici, quantum ad ratiocinationem Topicam, et aliorum in particulari, ex conceptibus confuse cognitis procedentium. Tu examinatos multa hic addendo, ut expedit.Quaere hunc 2. distinct. 1. quaest.2. et 3. dist. 2. quaest. 1. et alibi plerumque, ad haec. Per haec patet ad omnia illa, quae adducuntur contra primam partem illius propositionis.

Cum arguitur consequenter, contra secundam partem, patet ad primum ex dictis, quod loquitur de divisione Generis, et Speciei ; vel univoci in univocata, cujusmodi non est ista divisio posita hic de inesse. Vel aliter, quod Doctor hic est mistus, quia declarativus dictorum in Logica, ideo adducit multa non Logice praecise intelligenda. Vel tertio, quod divisiones aequivocorum praecedunt omnem scientificam considerationem de aliquo, ideo praemittuntur ipsis definitionibus, et per consequens toti scientiae, et hoc confirmat primam responsionem. Ut igitur logice determinetur hic de ipso inesse, praemittit Doctor significationes illius vocis, non ut praecise Logicus, nisi utens, vel applicans, potius forte ad Grammaticum quam ad Logicum pertinent hujusmodi divisiones. Quaere lib. Divisionum, et 1. Elenchorum, et alibi.

Quod additur de majore oppositione primae intentionis ad secundam, etc. dico quod aliud est aliqua minus convenire, seu magis distingui, aut diversificari ; et aliud ipsa magis repugnare, ut 7.distinct. 1. et 1. quaest. 3. Sententiarum, et alibi saepe habet iste. Licet igitur minus conveniant prima et secunda intentio, quam una prima cum alia, vel secunda cum secunda ; major tamen repugnantia est illarum inter se, quam primae ad secundam. Exemplum de albedine comparata ad superficiem, et nigredinem. Secunda oppositio maxime requiritur in divisionibus, de quibus est sermo hic, imo prima non est proprie oppositio, sed remota disparatio aliquorum.

Quod ultimo arguitur de divisione aequivoci, jam dictum est satis ; licet enim Logicus doceat sic dividere, non tamen est, ut sic, Logica proprie : vel praecedit Logicam, vel de illa non est hic sermo. De his notavi aliqua supra, quaest. 4. Quaeratur ibi et alibi.

Ad aliud de dici de potest dici, quod licet, extensive loquendo, posset accipi primointentionaliter et secundointentionaliter, vel in actu exercito, et signato, sicut inesse, tamen potius secundointentionaliter accipitur, maxime in logicalibus quam inesse, vel adesse : quia ex vi vocis esse et inesse prius sunt in re,quam in intentionibus ; dici vero sicut praedicari, subjici, affirmari, maxime important ex vi vocis actum signatum, et intentiones secundas, ut supra cap. de Genere, quaest. 1. dictum est, et alibi plerumque. Et cum additur quod dici est vocis, dico quod hic accipitur dici pro praedicari, seu enunciari, et pro dici mentali, non vocali, nisi accipiatur vox, non in voce, ut infra, super libros Perihermenias, quaest. 1. habet Doctor, et ibi copiose notavi ista. Patet igitur quod non est simile de adesse, sive inesse, et de dici de. Et sic habetur sufficientia probationis Doctoris, quoad primam divisionem, seu distinctionem.

Ad aliud, de illo communi modo loquendi, etc. dico quod in hac propositione, Album est ligmim, potest poni duplex inesse scilicet primae intentionis, seu realis, et secundo intentionis, seu logicalis : argumentum procedit de primo, non de secundo. Dictum vero Doctoris procedit de secundo, dicens quod secundum accipitur a primo. Concedo occasionaliter, seu originaliter, sicut universaliter modi intelligendi a modis essendi : sed potest intellectus transmutare et ordinem et modum.Sufficit enim ad evitandum mendacium, et repugnantiam, convertibilitas, et reducibilitas illius inesse ad formale, ubi est correspondentia ad inesse reale, ideo tales praedicationes sunt formales, et denominativae reductive, ut superius dictum est. Cum quaeritur de illo inesse accidentis singularis, et cujuscumque praedicati, dico quod reduci potest ad accidens, ut est commune ad omnem secundam intentionem: quia essentialiter de illo praedicatur, vel saltem vere : non autem ad Accidens, ut est quintum. Universale, nec ut quid, nec ut modus, proprie loquendo, licet posset quoquomodo habere modum talis accidentis, si ea quibus applicatur considerentur, ut unum, secundum proportionem.

Ad aliud, quod tangit bonam difficultatem de illis accidentibus, de quibus specialiter dubitatur. Plura possent hic ponderari, et quaestione sequente circa idem habet dubitari: potest tamen pro nunc breviter dici uno modo, quod illa non necessitas inhaerendi, ut habet verificari in rebus, debet intelligi secundum intellectum, ut infra exponit se, in secunda expositione. Vel aliter sustinendo ipsam ex parte rei, et in re, posset dici quod duplex est necessitas, scilicet simpliciter, et secundum quid, vel sub aliis verbis necessitas consequentis, et necessitas consequentiae, vel necessitas absolute, et quoad bene esse vel necessitas Physica, et necessitas Metaphysica. Omnibus his modis procedit argumentum primo modo, non autem secundo modo. Quaere notanter istum, in 2. dist. 1. quaest. 4. et 5. et in 4. dist. 12. et Franciscum de Mayronis in 4. dist. praedicta, et Varronem, et alios ubi nosti.

Forte enim, de potentia absoluta Dei, accidens potest migrare de subjecto in subjectum, et idem accidens absolutum posset informare diversa subjecta, et homo posset esse non quantus, et ignis non calidus, et sic de abis, quia in omnibus talibus est distinctio realis, et ordo essentialis, et absoluta diversa, et causalitas alia prioris, alia posterioris terminative, contingentia causalitatis simpliciter, quare igitur causato priori non posset non causari posterius ? Imaginantur enim aliqui quod corvus etiam manens realiter corvus posset esse albus, ut si ova ejus ungerentur sanguine anseris, et solverentur a gallina in loco frigido, generarentur corvi albi ; si hoc potest natura, quare simpliciter dicitur hoc inseparabile ? Debet igitur intelligi inseparabile, quia non de facili potest per naturam separari, secus est de accidente separabili. Quaere Albertum hic, et alibi, sed crede non credenti si vis. Haec tamen sunt difficilia multum, et maxime de homine non quanto, et igne non calido, ut etiam Doctor tangit 12. et 13. dist. 4.

Posset igitur aliter dici, sustinendo illam primam expositionem, quod sicut duplicia sunt principia rei, scilicet individua, vel materialia ; et specifica, seu formalia ; ita aliqua consequuntur rem, vel necessario ei insunt, nunc ratione horum, nunc illorum. Sicut igitur, comparative loquendo, species sunt necessariae, et individua contingentia, ita et illa quae conveniunt ratione principiorum individui, dicuntur contingenter, simpliciter, seu comparative loquendo, convenire, respectu illorum quae conveniunt ratione principiorum speciei, sive formae specificae : et ita intelligit Doctor quod proprium necessario inest, accidens autem commune, etiam quod dicitur inseparabile, non necessario inest.

Sed adhuc remanet difficultas, quia si loquamur de speciebus creatis, quoad esse existentiae, sunt simpliciter contingentes secundum veritatem, quidquid dicant Philosophi. Universalia, inquit Aristoteles, sunt ubique, et semper, primo Posteriorum, quod tamen aliqui exponunt negative, de quo non curo modo. Si vero fiat sermo de speciebus in esse quidditativo,seu objectivo, similiter individua sunt aeterna, et necessaria, quoad illud esse, suo modo, sicut species : et sunt ideata, et principalius. Videatur iste 35. et 36. dist. 1. et 3. dist. 2. Videtur igitur quod illa differentia posita inter ea quae conveniunt speciebus, et inter ea quae conveniunt individuis secundum principia proportionabilia, non evadat difficultatem argumenti.

Sanius igitur, secundum aliam responsionem, potest teneri illa diversitas, recurrendo ad distinctionem realem in his, et identitatem oppositam in illis : et similiter ad identitatem causalitatis,et diversitatem, ut capitulo de Proprio tetigi copiose. Eadem enim principia sunt proprii, et speciei licet diversimode, et ordine quodam naturae tantum, et non alia causalitate causantur, et non sunt distincta realiter : secus est de accidente, etiam inseparabili, respectu sui subjecti : quare optime dictum est, quod hoc non necessario, illud vero e contra inest. Sustinendo ergo primam expositionem quoad esse reale, sic potest ad motiva probabiliter dici. Posset etiam logice ponderari argumentum illud, cum dicitur quod illa non necessario insunt, concedo : ergo contingenter ; concedo, absolute loquendo ; ergo possunt non inesse, concedo. Ponatur igitur inesse ; hoc potest negari, ut notanter in simili habet, distinct. 39. Primi. Considera ibi plura pro, et contra, et elige quod magis sapit.

Ad aliud de illa expositione de per se, et per accidens, dic ut supra, cap. de Proprio, quaestione finali exposui.

Ad aliud, potest dici quod ly per se ibi potest determinare inhaerentiam, vel inhaerens. Primo modo loquitur Doctor, secundo modo procedit argumentum. Vel dic, (sicut in simili habet infra, in Postpraedicamentis quaest. 3. et in 1. dist. 2. parte secunda, quaest. 1. solvendo primum principale) quod potest intelligi ibi vel perseitas negationis, vel negatio perseitatis. Primo modo loquitur Doctor, secundo modo procedit argumentum. Exponat lector.

Ad aliud, dixi in praecedentibus qualiter illa prima expositio potest sustentari, sed non sine causa Doctor, et Boetius addiderunt secundam. Ideo secundam magis imitandam censeo.

Ad illud quod quaeritur de verbo illo essentialis intellectus, etc. posset dici quod indifferenter potuit dici intellectus, vel intellectio ; vel quod notanter dixit intellectus ut denotetur per modum actus primi, seu objecti, et non actus secundi, quid est enim cujuscumque est ejus intellectus essentialis, non actus, quo intelligitur : sed ratio quo completiva objectalis. Ratio igitur intelligendi ex parte objecti vocatur intellectus essentialis, et verbum aliquando, et notitia declarativa, sive actu, sive habitu, apprehendatur.

Ad aliud de definitione Accidentis per subjectum, quod adducitur contra illam secundam expositionem, dixi supra quaest. 3. de Proprio, aliqua ex quibus solvi potest. Licet enim sine repugnantia intellectuum, possit subjectum intelligi sub opposito talis accidentis, non tamen in re ponitur sine ipso. Ideo determinate habetur notitia ipsius per additamentum ex tali subjecto. Vet dic, quod definitiones maxime intelliguntur secundum aptitudinem, et specialiter per additamentum datae. Vel quod ex hypothesi, ut in pluribus, dantur. Vel quod accidens non potest inesse alteri, quam illi, loquendo de subjecto primo inhaesionis ejus : licet e contra sit, ut jam dictum est, exponendo ly per se, aliter ex parte hujus, et illius.

Ad aliud, patet ex dictis quod non est simile de Proprio, et Accidente, etiam inseparabili : sicut enim in primo signo naturae subjectum non potest inesse ipsum, ita nec in secundo, vel in tertio saltem signo, non potest non esse sub proprio, cum ex eisdem principiis resultet subjectum in primo, et passio in secundo, vel tertio : secus est de accidentibus. Utrum autem in primo signo possit intelligi sub opposito proprii. Potest dici quod non, saltem privativo, vel positivo, nec etiam contradictorio, proprie loquendo: quia tunc, vel saltem pro tunc, est tantum ipsum, vel si restringas contradictoria ad idem instans naturae, et ad quodcumque : quod tamen dubium est, quia ad transitum inter contradictoria sequitur mutatio, quae non reperitur praecise in signis naturae.

Posset adhuc dici secundum aliquos,quod passio inest in primo signo, licet non pro illo : sed in proposito maxime est sermo de opposito positivo, et ordine durationis,

quae quia magis ad Metaphysicum, quam ad Logicum, pertinent, breviter hic pertranseo.

Breviter ergo dico, quod impossibile est subjectum intelligi sub opposito aptitudinis, quae eadem realiter est ei, licet possit intelligi sub opposito accidentalis actus. Et cum arguitur ulterius contra causam assignatam a Doctore, in hoc posset dici uno modo, quod Doctor non posuit hic materiam pertinere ad quidditatem,quia hic loquitur secundum principia communiter concessa. Vel dato quod sic, sicut hoc non obstante tenet quidditatem esse generabilem,et corruptibilem ratione materiae, ita et contingenter ei inesse, ea quae consequuntur ratione materiae, potest sustinere. Vel aliter, quod non ratione materiae quidditativae,sed potius individualis inest quantitas.

Vel forte subtilius, quod non ab intrinseco ratione materiae, sed ab extrinseco inest quantitas materialium : hoc est, quod nisi esset materia, agens extrinsecum non produceret in talibus quantitatem. Inest autem intrinsece, et ab intrinsecis immediate pullullative proprium, ratione formae specificae, quare non est simile. Hoc tene. De his etiam quaestione sequente habet Doctor, et ibi amplius exponetur. Quod additur de qualitatibus elementorum, quaestione sequente habet Doctor quid ibi tenendum sit, sed ex praedictis etiam patet. Dato enim quod habeant inesse ratione formae : effective tamen, vel ab intrinseco, vel ab extrinseco sunt, et realiter distinctae, et ita non repugnat elementa sub oppositis horum intelligi, ut videtur, de quo infra magis. Patet enim quod aqua sub caliditate, et terra similiter possunt esse, et intelligi : sed de aliis duobus non ita videtur quoad esse : sed difficultas est de omnibus quoad opposita contradictoria, quae magis ad Physicum spectant, quaestione tamen sequente aliqualiter tangam.

Ad aliud, dictum est supra, in simili saepe,quod sermones Logici sunt mystici figuratim: aliud enim sonant ; et aliud subintelligere dant: concedo enim quod hic accipiuntur accidens et subjectum secundointentionaliter, et ut supponunt pro fundamentis. Ideo in actu signato verum est quod accidens inseparabile habet, vel supponit in subjecto causam necessariam, sicut proprium in suo,causam per se,et exercentur uniformiter proportionabiliter in primis. Exemplum, filius supponit causam ipsius productivam, vel principium productivum in patre, quod non intelligitur de correlativis formaliter, nisi supponentibus pro substratis. Qui vellet tamen altius omnia verificare in intentionibus per se, sicut supra in definitione Generis in simili, forte posset, quod omitto sagaci leclori.

Ad aliud, licet possit ( recurrendo ad quamdam subtilitatem) forte sustineri illa responsio, realiter tamen non faciliter sustinetur, et efficaciter Doctor arguit contra eam. Habet enim iste super libros Elenchorum, quaest. 51. et in 1. Anglico, distinct. 26. et 1. Reportationum, dist. 3. quaest. 5. quod unumquodque quod secundum quid est aliquid, simpliciter est illud secundum quid : sicut homo mortuus simpliciter, est homo secundum quid; et similiter quod generatur generatione accidentali simpliciter, est ens secundum quid, et non simpliciter ; licet igitur homo mortuus sit simpliciter homo mortuus: vel secundum quid, non tamen sequitur quod simpliciter sit homo, sed est fallacia a secundum quid ad simpliciter. Similiter in proposito, Accidens per se est quod adest et abest, ergo per se abest, est fallacia talis, ut dicit illa responsio, quia ratio hujus quod est abesse, absolute loquendo, diminuitur, vel distrahitur per hoc quod est adest, nam abesse entis inhaerentis non est per se, vel simpliciter abesse, sicut nec est per se ens.

Similiter etiam de alia consequentia, per se adest et abest, ergo per se adest, quia etiam per ly abest diminuitur hoc quod est adest, quia adesse absolute potest convenire et his quae possunt abesse, et quae non : et simpliciter adesse est respectu illorum quae non possunt abesse, et secundum quid aliorum. Haec tamen responsio procedit ut ly per se determinat inhaerens, et ideo non ab re Doctor aliter respondet: et sustinendo illam responsionem, posset dici ad replicam consequenter, quod secus est de definitionibus non datis per talia, se invicem distrahentia, seu diminuentia ; et de datis per hujusmodi. Ideo exemplum de animali rationali non procedit. Sed licet aliqualiter sic possit imaginari, videtur tamen difficile sustineri Differentiam, respectu Generis esse determinationem distractivam, et e contra, ut declarat, et quomodo talia essent de ratione tertii. Ideo recurrendum est ad solutionem Doctoris, ex cujus ignorantia, illa responsio procedit inepte.

Ad aliud dico,quod licet in voce videatur oppositio horum, scilicet adest, et abest, non tamen in re ut patet ex declaratione Doctoris.

Ad aliud, concedo argumentum, quia, judicio meo, melius assignatur sic ille sensus compositus et divisus, quam ut imaginatur Foxal.

Ad aliud, patet ex dictis, quia non sunt proprie opposita, si bene intelligantur. Vel dic quod ponuntur circumlocutive, nec sunt opposita, nisi intelligantur simul inesse : sed prior responsio satis placet, licet hoc quod dico de circumlocutione, habeat maximam efficaciam in his omnibus definitionibus logicalibus, et realibus, plerumque. Vide notanter Commentatorem 8. Metaph. com. 5. et alibi, et alias.

Ad aliud, tetigi supra in simili, quaest. 9-10-11. copiose ad haec. Licet enim unumquodque sit per se ipsum, ubi tamen est aequivocatio, vel analogai vocis, non recte cum determinatione conveniente famosiori significato ponitur. Exemplum, accidens est per se ens, non tamen est per se ens per se, licet sit per se accidens. Similiter cum adesse, et abesse sint analoga, licet verum sit quod accidens per se adest, et per se abest, non tamen per se adest per se, vel abest per se : quare responsio Doctoris est optima. Non sequitur igitur, unumquodque est per se ipsum per se ergo est per se unumquodque aliud per se, quod etiam de ipso praedicatur. Forte etiam ista est falsa. Accidens est per se accidens per se, licet sit ipsum per se. Per haec patet ad exempla illa de animali, etc. quod non est simile, quia talia non sunt multiplicia.

Ad ultimum potest dici, quod implicite dixit idem de majori, et hoc si intelligatur per majorem prima propositio in argumento, quia est idem simpliciter quod conclusio : sed melius est dicere quod major sit illa, Inesse est de essentia accidentis, ubi non ponitur ly necessario, ut patet.

Secundo principaliter, circa aliqua dicta in solutionibus argumentorum principalium, occurrunt quaedam motiva: et primo circa illud argumentum de corruptione, et solutionem ejus ; qualiter procedat, et prima solutio, et secunda similiter : privatio enim et habitus habent fieri circa idem: sed materia non videtur in animalis subjectum vitae, ergo nec mortis, seu corruptionis.

Item, accidens est in illo ut in subjecto, quod denominat, ut supra, quaest. 9-10-11. habet, ergo illa distinctio de subjecto informationis, et denominationis, non procedit.

Quod tangitur ibi in declaratione de loco, videtur esse falsum, quia locus est formaliter in locante, ut videtur, cum sit respectus ejus ad locans. Similiter quod tangitur de actione, videtur esse contra ipsum in pluribus locis, qui tenet quod actio est in agente subjective.

Item, videtur quod secunda responsio non valet quia In transmutatione substantialiares amittit nomen et definitionem, 1. Physicorum, com. 63. Et in lib. de Substantia orbis, cap. 1. Ergo res non potest intelligi sub corruptione sine destructione sui intellectus essentialis, seu definitionis, quod idem est.

Item, circa ea quae tangit in solutione ultimi principalis, et objectionum sequentium, plura possent ponderari, sed brevibus me absolvam. Videtur enim mirum quod dicit in solutione primae objectionis, quod scilicet accidens et subjectum secundointentionaliter accepta sunt relativa per accidens, eo quod non mutuo referuntur : tum quia ex hoc sequeretur quod relativa tertii modi essent per accidens, quod tamen videtur contra Philosophum 5. Metaph. text. comment. 20. ubi relativa per se dividit in tres modos, in quorum tamen tertio non est mutua habitudo: per accidens enim relativa vocat Philosophus ibidem relativa secundum genus, et abstracta relativorum et subjecta quibus accidunt, ut album cui accidit simile. Tum etiam, quia sicut genus et species pro formali sunt simul natura, et per se relativa, quare non similiter accidens et subjectum pro formali ? Licet in fundamentis aliter contingat, sicut etiam prius et posterius, et sic de aliis intentionibus, sunt simul natura, et per se relativa.

Item, illa expositio quam excludit, videtur probabilis, quia in fundamentis potest Verificari haec definitio sicut aliae logicales : multi etiam sic exponunt ipsam. Similiter ipsum accidens intentionale (de quo est hic sermo) applicatur subjecto primointentionali, ut albo : et potest abesse ab albo praeter albi corruptionem, quia modi intelligendi sunt separabiles, ut supra, quaest. 3. de Genere, dictum est.

Item, videtur quod illa secunda responsio secundae objectionis non procedat, quia non solum in actu complexo intellectus, sed etiam in actu incomplexo, est veritas, vel falsitas, aliter intellectus posset intelligere Chimaeram, et alia impossibilia.

Similiter, cum intellectus apprehendit corvum album, videtur apprehendere oppositum in adjecto, et ita repugnantia intellectuum. Similiter etiam apprehendens corvum sub albedine, apprehendit ipsum esse album, igitur distinctio nulla. Similiter intelligens corvum album, intelligit corvum non nigrum, et sic separat unum ab alio, et sic abstractio divisiva mendax.

Item, tertia responsio videtur implicare, quia quod vere non potest intelligi tale, sine repugnantia intellectuum non potest intelligi tale, cum aliter intelligens rem quam sit, fallatur, ut habet Augustinus 83. Quaestionum, q. 32.

Item, non videtur sufficienter solutum illud argumentum principale, de necessitate inhaesionis intentionum universaliter, quia falsum admittit, nec ad propositum sufficienter applicat, ut videtur. Alia plura possent hic addi, quae relinquo altiori ingenio ubique.

Ad ista respondetur. Ad primum varie Expositores, et Quaestionistae hic imaginantur. Quidam dicunt quod mors et corruptio non sunt accidentia positiva, de quibus loquitur Porphyrius, sed privationes quaedam. Alii quod illa particula praeter subjecti corruptionem, debet addi ad ly abest, et non ly adest. Alii quod abest et adest secundointentionaliter dicta possunt dici de morte, et corruptione, non tamen primointentionaliter, sine subjecti corruptione.

Sed omnibus his postpositis, placet responsio Doctoris et prima, et secunda. Sed secunda est simpliciter melior, et verior. Et cum arguitur de vita, etc. dico quod sicut res naturalis, vel artificialis etiam, potest considerari vel quoad fieri, vel quoad esse, ita et principia ejus sic et sic possunt variari, ut habet Philosophus 1. Physicorum, ubi privationem ponit principium per se transmutationis, licet per accidens sit principium rei naturalis. Similiter in habentibus unicam formam, vel plures, variantur principia mediata, et immediata transmutationis, et esse.

Dico igitur quod materia, saltem secunda, est subjectum vitae, ut est actus primus. Sed totum est subjectum denominationis actus secundi ipsius vitae : nam hominem, et non corpus organicum, dicimus vivere : et sic universaliter generatio et corruptio habent pro subjecto in quo, seu susceptivo ipsam materiam, et hoc vult Commentator 7. Metaphysicae expresse. Materia, inquit, defert formam. Et non obstat dictum Philosophi 1. de Generatione, ubi habet quod generatio est transmutatio totius in totum : quia intelligitur terminative, et nil mirum est quod tales transmutationes, cum sint habitudines quaedam, denominent aliud a suo subjecto, quia a terminis quo, vel quibus, principaliter habent denominationem: et terminos quod, vel quae, respiciunt primo, et denominant, cum productiones, et corruptiones talium sint: ubi semper aliquid radicale praesupponitur, et ultimo relinquitur, cujusmodi est materia : sunt etiam transitus quidam, ideo a terminis ad quos capiunt denominationem, 5. Physicorum, et hoc, ut dixi, verum est de formalibus. Conjunguntur enim in talibus plures respectus, et intrinsecus, et extrinsecus advenientes. Quaeratur iste in 2. dist. 1. quaest. 4. ad finem et in quaest. 5. Metaph. cap. de Relatione.

Cum dicis ultra, quod accidens est in illo, verum est, si sit denominatio intrinseca : secus est de denominatione extrinseca. Vel aliter, quod verum est de denominatione subjectiva, non terminativa. Doctor igitur per subjectum denominationis ipsius corruptionis intelligit terminum ejus. Vel dic expedite et resolute et ad mentem Doctoris, quod generatio in creaturis duo importat, scilicet mutationem, seu transmutationem, et productionem. Primo modo materia est ejus subjectum ; secundo modo totum, vel compositum per se, et primo, est. ejus terminus ; et similiter est intelligendum de corruptione. Ubi tamen intelligendum, quod tam generatio, quam corruptio secundo modo accepta, accipitur active, et passive : passive enim accepta est formaliter in composito, et denominat ipsum : et ideo secunda solutio Doctoris est simpliciter melior hic. Tamen propter illam multiplicitatem, et famositatem loquendi qua istae transmutationes capiuntur primo modo, illa prima responsio Doctoris apparens est.

Quod additur contra exemplum de loco, dico quod locus tam pro materiali, hocest, pro superficie ultima corporis locantis, quam pro formali, hoc est, pro ubi activo, est in locante, sicut dicit Doctor : terminative autem est in locato, et ubi passivum est in ipso : et hoc satis declarant dicta Doctoris in prima responsione, quod scilicet corruptio terminative est in toto , et hoc loquendo de corruptione activa : similiter locatio actio in locato terminative, sed locatio passio formaliter subjective, quae sunt ubi activum et passivum.

Similiter ad aliud, quod additur de actione, potest dici quod famose loquitur hic. Vel quod verum est de actione acta, quae recipitur in passo. Videatur iste in 4. distinct. 13. et in Quodlibeta, quaest. 23 et 1. quaest. 4. De exemplis non est multum curandum.

Ad aliud de Commentatore, vide infra, super libros Perihermenias, quaest. 3. et 7. ubi Doctor solvit optime illud. Intellectus enim essentialis praescendit ab existentia actuali, et hic et nunc. Illa autem auctoritas intelligitur de transmutatione Physica et amissione nominis, et definitionis, in esse existentiae, et reali, ut patet ibi: hic vero loquitur logice, et metaphysice Doctor, et Boetius etiam, de intellectu essentiali, et definitione, et nomine.

Ad aliud sustinendo singula dicti Doctoris, licet alio modo posset objectio illa solvi, etiam ex dictis prius, dico quod Doctor hic extensive capit relativa per accidens, pro non mutuis, quorum licet unum per se sit relativum, reliquum tamen non per se, sed per accidens. Vel nullo modo est relativum, et sic Deus, et creatura possent dici relativa per accidens, et sic patet ad primam instantiam. Concedo enim, ad illum intellectum, relativa tertii modi esse per accidens, de quo habet videri notanter in quaestionibus hujus, super 5. Metaphysicae, et alibi saepe, in doctrina ipsius.

Ad aliam instantiam,quae difficilior est, potest negari similitudo, quia in hac defitione, ut dictum est, capiuntur termini secundointentionales, ut supponunt pro fundamentis, et verificantur in eis. Unde alia est habitudo speciei ad genus, alia accidentis ad subjectum, et e contra. Licet enim omnes secundae intentiones siut respectus,

non oportet tamen quod uniformiter sint tales. Verum namque est in secundis intentionibus quod Generi per se subjicitur Species, et per se includitur in Specie, et Species per se includit Genus: nil mirum est igitur quod sit mutua habitudo inter ista, sed nihilominus posset dici, quod Genus est prius Specie ad alium intellectum, sed non sic comparatur accidens ad subjectum: quare vere dicitur, stando in intentionibus, quod accidens est posterius subjecto, et essentialiter dependens, subjectum vero independens et prius essentialiter : ita quod prius et posterius fundantur immediate in accidente, et subjecto, secundointentionaliter acceptis. Licet igitur prius et posterius quoquomodo sint simul natura, vel per se mutua relativa, non sic oportet de subjecto, et accidente, ut supponunt profundamentis, et ut quoquomodo praescindunt ab eis. Sequitur igitur, Accidens, ergo subjectum : non tamen e contra, ut patet in aliis relativis tertii modi. Unde genus et species forte pertinent ad primum modum, et similiter prius et posterius : accidens autem et subjectum ad tertium. Subtilissime igitur paucis verbis respondet Doctor, ex qua responsione poterit lector plura inferre. Primo quod modi relativorum possunt applicari,suo modo, ad intentiones, sicut ad res.

Sed ibi posset dubitari, an scilicet praecise ad relationes de praedicamento Relationis directe, vel reductive saltem, scilicet intrinsecus advenientes, an universaliter ad omnes respectus possint applicari illi tres modi, de quo habet videri 5. Metaphysicae. Secundo quod una relatio fundatur in alia in intentionibus immediate. Tertio quod respectiva quaecumque non mutua possunt dici per accidens relativa, quia sicut ab uno extremorum dicuntur relativa ei per se talia, ita ab alio non per se, vel per accidens, et similiter non relativa, nisi forte ratione. Quarto quod prius et posterius sunt relativa multum transcendentia, quare etsi inter se mutuo referantur, non tamen illa, in quibus fundantur, etiam relativa ; ratione tamen unius extremorum vel intellectus comparantis sic dicta. Quinto posset inferri, quod subjectum in definitione Accidentis non ponitur ut per se correlativum, sed praecipue ut terminans habitudinem ejus, et ita potius habens rationem absoluti quam relativi, etsi e sentialiter sit respectus, nec obstat dictum Doctoris supra, in solutione quaestionis, quia nomine correlativi intelligit terminum habitudinis talis qualis.

Et si objiciatur contra dicta, quod subjectum, ut hic sumitur, per te est intentio, et per consequens respectus, ergo per se ad aliquod relativum refertur : non ad aliud, quam ad accidens, ergo solutio nulla.

Item, Doctor iste videtur velle 5. Metaphysicae quod in relativis tertii modi, si uniformiter sumantur,est mutua habitudo, hoc est,siactu,actu ; si potentia, potentias ut patet de scientia, et scito.

Ad primum potest dici, quod intellectus causat, vel derelinquit intentionem subjecti in lapide cognito, ad album comparato. Et cum dicis quod est per se respectus, vel respectivum : concedo quoad suam entitatem talem qualem. Et cum ultra dicitur, ergo per se refertur ; hoc posset forte negari, quia potius modum absoluti, quam relativi habet. Vel forte posset dici, quod per se refertur inquantum subjectum, vel subjicibile, ad praedicatum,vel praedicabile. Vel forte per se refertur ad subjectum, vel fundamentum, in quo fundatur, ut ad lapidem, sicut universaliter omne accidens ad subjectum : et tunc subjecti erit subjectum, et subjectum erit accidens e contra, et subjectum per se refertur ad accidens, et e contra : ut si fundetur intentio subjecti in superficie respectu albi, et sic de aliis, et similiter accidens ad subjectum, et non e contra, ut in proposito, et communiter, et multa alia, ad quae attendat lector.

Vel aliter, (et est solutio secundae objectionis,) quod si capiantur subjectum et accidens uniformiter, scilicet si actu, actu ;

si potentia, potentia; per se mutuo referuntur : si vero difformiter, non : et sic loquitur Doctor, et solutio praecedens procedit. Secus est enim dicere absolute subjectum, et dicere subjectatum, vel natum subjici, et subjectum. Posset etiam absolute negari, omnem respectum rationis productum ab intellectu, esse per se mutuo referibilem : quia ex proprietatibus rerum motus intellectus, producit entitates intentionum proportionabiles rebus ; quare aliquae sunt intentionesmutuo referibiles, aliquae non. Circa quod stude, et adde plura, quia res multum subtilis est, licet non pro pane lucrando, ut aiunt grossa capita. Ex saepe tamen dictis poteris cuncta penetrare. Quod additur ulterius, de illa falsa expositione, quam excludit Doctor, dico quod licet definitio verificetur in fundamentis in actu exercito, primo tamen vera est in intentionibus in actu signato, licet etiam verificetur subjectum in subjecto subjecti, non tamen in subjecto accidentis,et sic intelligit Doctor. Aliter igitur exponentes quam exposuit Doctor, videant Joannem in calce Apocalypsis.

Sed quare definitiones secundarum intentionum verificantur in fundamentis, et non ita contingit in aliis ? nam definitio hominis in nullo, nisi in homine verificatur. Videtur igitur vel quod non est differentia essentialis harum ab illis ; vel quod praedicentur essentialiter,et per se, de eis,quae tamen supra negata sunt. Dixi ad haec supra, quaest. 9-10-11. plura. Sed breviter dicatur pro nunc, quod ratio hujus est, quia intentiones sunt modi intelligendi fundamenta : quare nihil mirum est,quod illa quae uno modo dicuntur de istis, alio modo verificentur in illis : cum non definiantur a Logico ut essentiae quaedam in se abstractae sunt, sed ut supponunt pro fundamentis, et concernunt ea: secus est de definitione hominis, vel asini.Exemplum de modis significandi Graminaticalibus, et definitionibus eorum, quae verificantur in fundamentis, ut, Nomen est pars orationis, etc. verificatur de lapide, et ligno.

Quod additur de intentione accidentis applicata albo, licet forte illud sit verum, tamen non primo definitur accidens per ipsum, sed per se correlativum, et primum quod est subjectum in communi secundointentionaliter sumptum : sicut pater per filium in communi, non hunc, vel illum, et multo minus per Socratem et Platonem definitur.

Ad alia quae adducta sunt contra solutiones secundae objectionis, de multiplici acceptione veritatis, et qualiter consistit in re, et in intellectu, et de veritate complexa et incomplexa, habet iste mirabili subtilitate scaturizatum 6. Metaph. q. 3. videatur ibi. Sed breviter ad propositum pro nunc dico,quod illa secunda responsio Doctoris est apparens, ex communi modo loquendi,et exponendi Aristotelem. Veritati enim incomplexae, (quae est similitudo, vel conformitas actus incomplexi intellectus ; ad oppositum simplex, seu incomplexum,) non opponitur falsitas, sed ignorantia, veritati vero complexae opponitur et ignorantia, et falsitas, privative videlicet, et contrarie : et hoc optime notavit Doctor, cum dixit quod intellectus dividens accidens inseparabile a subjecto, est falsus, non autem intellectus simplex apprehendens subjectum, etiam sub opposito talis accidentis : sed forte non negaret ibi de facto esse ignorantiam. Similiter veritas, et falsitas nunquam est objective, nisi intellectu componente, vel complexo, licet formaliter et subjective sit veritas in incomplexo.

Quod additur de cognitione impossibilium, concedo quod intelliguntur, intellectu tamen non essentiente, dummodo non lateant. Cum ulterius arguitur de opposito in adjecto, et posset confirmari 5. Metaph. cap. de Falso, quod scilicet est ratio aliqua in se falsa, quae tantum simplici intellectione apprehenditur, ut homo irrationalis, et ita posset dici hic, cum intelligitur corvus albus, vel corvus non niger. Pro hujus solutione, praeter jam dicta de accidentibus separabilibus,et inseparabilibus,advertendum secundum quosdam, quod accidens potest dici inseparabile dupliciter, scilicet vel negative, vel privative. Primo modo ly in dicit negationem cujuscumque separabilitatis, sive facilis, Sive difficilis. Secundo modo privat tantum facilitatem separabilis. Primo modo dicitur probabiliter quod nullum accidens commune est inseparabile, sed bene secundo modo. Unde licet tale accidens non possit separari a subjecto,manentibus principiis complexionantibus,quae sunt principia illius accidentis in tali subjecto, potest tamen separari, si talia principia transmutantur. Exemplum tactum est supra, de ovis corvorum ; et est exemplum Alberti. Similiter exemplificari potest de Aethiope manente in regioni bus frigidis qui efficitur albus, saltem in posteris.

Vel, ut aliis videtur, accidens aliquod est simpliciter inseparabile per naturam a subjecto, ut calor ab igne, nec propter hoc dicta Porphyrii impediuntur, quia aliquod accidens illi simile in specie est separabile. Sed nihilominus videtur Porphyrius velle, quod licet accidens non possit separari re, potest tamen intellectu, ut Boetius exponit, et prius copiose dictum est. Sed tertio modo dici potest, quod cum dicitur accidens inseparabile, potest dupliciter intelligi, vel secundum potentiam scilicet, vel secundum aptitudinem. Si primo modo, hoc contingit adhuc dupliciter, vel scilicet secundum potentiam naturalem, vel supernaturalem. Primo modo plura sunt accidentia inseparabilia, et hoc remanentibus subjectis. Secundo modo nullum est accidens inseparabile,loquendo de absolutis realiter distinctis, licet secus sit de respectivis aptitudinalibus,el actualibus intrinsecus advenientibus, positis tamen extremis. Si vero inseparabile capiatur aptitudinaliter, sic probabiliter dici potest, quod nullum est inseparabile , imo omne separabile, etsi non actu separetur. Vide hunc notanter exponentem Augustinum in 2. dist. 1. quaest. 4.

Ex his breviter ad argumentum dico, quod hic non est proprie oppositum in adjecto, et hic, simpliciter loquendo, corvus scilicet albus, vel non niger. Et ad illud quod adducitur ex 5. Metaphysicae dico, quod loquitur de conceptu includente duo, quorum unum destruit rationem formalem seu intellectum essentialem alterius, ut patet in exemplo illo de homine irrationali, ubi tamen non est falsitas proprie, nisi virtualiter, seu habitualiter forte, sed potius ignorantia, ut dictum est. Modo albedo non destruit intellectum essentialem corvi, sicut nec nigredo construit.

Ad aliud, negatur assumptum, nisi forte in habitu, vel in potentia, seu quoquomodo virtualiter. Possunt enim incomplexa apprehendi non formando complexa ; et praemissae, non inferendo conclusionem, ut patet 1. Posteriorum. Similiter ad aliud, nego ibi esse separationem divisivam complexionalem, nisi ut prius, sed si esset, posset stare sine repugnantia intellectuum, ut dicit Porphyrius, et ultima responsio Doctoris, quae optima ad propositum est: de aptitudine enim et potentiali, et facto, non inconvenit corvum intelligi,et esse album : quare, etc. Solutio tamen illa secunda Doctoris procedit de facto communiter, et de potentia naturae.

Ad aliud, nego assumptum : aliud enim est esse falsum, et aliud impossibile, ut patet I. Caeli. Aliud etiam esse impossibile, et aliud includere incompossibilia, et ita non esse conceptibile sine repugnantia intellectuum. Sunt etiam multi modi falsi possibilis, et incompossibilis, de quibus alias. Vide notanter infra, super 1. Perihermenias, quaest. 9. non longe a fine, et ubi supra notavi, articulo secundo. Vide optime in 2. dist. 6. quaest. 1. solvendo rationes opinionis, et 45. dist. 1. Reportationum.

Ad illam propositionem Augustini, patet : nam licet fallatur, non tamen est repugnantia intellectuum. Sed si volueris propositionem in se bene intelligere, vide hunc in 3. dist. 14. quaest. 1. et in 4. dist. 50. quaest. finali.

Ad ultimum dico, quod Doctor sufficienter solvit argumentum, ut videtur habere efficaciam ad propositum, ut ex dictis patet, solvendo illas objectiones ad finem solutionis quaestionis : licet posset negari illud assumptum, ut supra, qu. 3. de Genere, dictum est: quod scilicet modi intelligendi sunt separabiles, etc. Argumentum etiam procedit de fundamento immediate applicabilis, non de correlativo accidentis, de quo intelligitur definitio, ut prius dictum est : hoc est, de subjecto in quo, non de quo, proprie loquendo Logice, ut scis. Aliud enim est comparare accidens ad album, et ad subjectum fundatum in lapide. Licet autem necessario insit in ordine ad secundum, non tamen ad primum, ut patet.

De primo etiam dicitur modo accidentis realis, quia in praedicatione exercita, de secundo praedicatione signata. Licet etiam in primis exercita verificetur ex signata quodammodo, non tamen in secundis, ut patet. Posset tamen fieri vis de intentionibus, ut scientifice considerantur, quia sic videntur esse necessariae et impossibiles aliter se habere, et ut sic videntur inesse fundamentis, quia aliter considerari complete non possunt, cum sint essentialiter respectivae, et sic illud assumptum videretur habere aliqualem apparentiam : sed de hoc supra sufficienter pertractavi. An etiam fundamenta in esse cognito sint immutabilia, vide istum 3. dist. 1. quaest. 4. et 8. dist. ejusdem, quaest. finali,ct in materia de Ideis, et 8. Quodlibeti. Dato etiam quod essent, non sequeretur quod fundata in eis essent necessaria, vel necessario insint, nisi forte necessitate consequentiae dumtaxat, comparatis scilicet extremis, quae tamen comparatio contingenter fit ab intellecto creato.

Ibi tamen posset non ab re ponderari, an intentiones sint respectus intrinsecus, an certe extrinsecus advenientes. Dicuntur namque comparationes passivae in doctrina hujus, et sic videntur esse passiones : sed hoc non obstat, quia etiam productio passio est respectus intrinsecus adveniens, sed supra de his tetigi, et infra adhuc super

Praedicamenta habet videri. Pro nunc dico quod ut plurimum sunt respectus intrinsecus advenientes, sed an aliquae sint extrinsecus tales, considera: maxime quando ab extrinseco insunt contingenter causante. Necessitas etiam et contingentia sunt modi entis realis, licet aliqualiter ad alia transferantur : secus tamen est de necessitate incomplexorum, et complexorum, quia primo modo nihil simpliciter necessarium, nisi Deus : secundo modo plura alia, de quo alias : haec pro nunc per accidens de accidente per accidens dicta raptim sufficiant.