QUAESTIO XXXVI

Utrum Proprium et Accidens possint dici de aliquo eodem

D. Thom. 1. par. quoest. 97. art. 1 et 77. art. i. et 54. art. 3. Cajet. Sotus, et Tolet. cap. de Proprio. Javellus tract. 4. Proedicab. cap. 5. Joan. Angl. et Brasavol.super hanc quoest.Blanc. disput. 3. sed. 4. Didacus a Jesu quoest. 2. Fonseca 5. Metaph. cap. 28. Rodriguez quoest. 4. de Proprio, art. 1. Vide Doctorem in 1. d. 3.quoest. 7. et d.13. et in 2. d. 1. q.l.et d. 2. quaest. 1. et d. 16. et 23. et in 3. d. 2. quaest. 2. et in 4. d. 13. quaest. 1. et 9. Metaph. quoest. 14. In quibus locis docet Proprium esse idem realiter cum subjecto, et per consequens non posse habere rationem Accidentis, et denominati a secunda intentione accidentis praedicabilis. Et idem expressius in 2. d. 3. quaest. 5. 6. et 7. et d .6. q. 2. et d. 36. et 42. Et in 3. d. 15. et 17. et in 4. d. 13. q. 1. et d. 43. quoest. 2. et d. 49. quoest. 10. et in Quodl. quoest. 17. In quibus locis vult quod inclinationes rerum sint eadem realiter cum ipsis rebus. Sed passio est inclinatio et aptitudo quaedam.

Quod sic videtur, de omnibus propriis qualitatibus elementorum ; quia quaelibet istarum consequitur formam elementi : igitur est proprium respectu elementorum : et accidentia sunt in mixtis, ut manifestum est : nec potest dici quod aequivoce sunt in his, et in illis: quia haec, et illa sunt comparabilia secundum talem qualitatem, ut patet per Aristotelem 2. Metaph. ubi dicitur, puta ignis calidissimus, est enim aliis causa hujus caloris. Similiter ista propositio.quam intendit ibi per illam litteram, non habet veritatem, nisi in univocis.

Item, lux in corpore luminoso, et medio, est univocum, quia utrique est actus lucidi, inquantum lucidum, sed in corpore luminoso est proprium, in medio accidens : igitur,etc. Primum patet, quia sequitur immediate formam corporis luminosi: unde ad diversitatem formae consequitur diversitas lucis, ut patet in corporibus caelestibus. Minor patet ; quia adest et abest, praeter, etc.

Ad oppositum, Proprium, et Accidens sunt duae intentiones oppositae : opposita non possunt eidem inesse.

Ad quaestionem dicitur, quod quae sunt opposita respectu ejusdem, non insunt eidem. Ideo idem non est proprium et accidens, respectu ejusdem, quia sic sunt opposita ; non est tamen inconveniens respectu diversorum ; sicut idem habet rationem generis, et speciei respectu diversorum.

Contra, si respectu alicujus est proprium, respectu illius non est accidens; quia tunc illi inesset per se, et non per se, nec est accidens alteri. Probatur,quia si sic, ergo primo non infuit convertibiliter : ergo non fuit proprium respectu primi.

Ideo dicendum, quod impossibile est istas duas intentiones proprium, et accidens, eidem rei primae intentionis applicari respectu ejusdem,vel diversorum, quia quod alicui est proprium, illi non est accidens, nec alicui alii, quia convertitur cum eo, cujus est proprium, et ita alii nec inest.

Ad primum argumentum dici potest, quod nulla qualitas activa, sive passiva, est proprium alicui elemento, ut hic dicimus proprium accidens, per se consequens formam Speciei, quia alteratio in illis qualitatibus praecedit generationem, et corruptionem formae substantialis, ut manifestum est, eo quod agens in elementum suas inducit qualitates, adhuc manente forma substantiali elementi corrumpendi, quia illa manet in tota transmutatione : ergo illa potest manere sub opposito, sive contrario qualitatis, quae ponitur sibi propria ; sed hoc est contra rationem proprii.

Vel potest dici, quod licet semper inessent hujusmodi accidentia elementis, et necessario, non tamen consequuntur formam Speciei, sed magis materiam ; quia sunt principia actionis, et passionis, quae non sunt primo Speciei, sed individui, per Aristotelem 1. Metaph. et ideo respectu elementorum possunt dici accidentia inseparabilia : cum quo tamen stat, quod eadem specie sint accidentia inseparabilia respectu elementorum (sicut nigrum respectu corvi, a quo non separatur) et separabilia respectu alterius, a quo separantur.

Ad secundum potest dici, quod si lux univoce sit in corpore luminoso, et medio, et sit aliqua qualitas eadem specie, non tamen eumdem modum essendi habet utrobique, concretum autem significat formam, secundum quod est in subjecto, et ideo nullum concretum dictum a luce, univoce inest huic, et illi ; quia nec corpus luminosum dicitur illuminatum, sed lucetis, medium vero non lucens, sed illuminatum. Nunc autem istae intentiones proprium, et accidens, non sunt applicabiles rebus primae intentionis,nisi ut significatur, ut in concreto, ideo nihil est univocum hic et ibi : cui attribuuntur istae intentiones proprium, et accidens.

Contra hoc, concretum, et abstractum idem significant; ergo si abstractum est univocum, et concretum.

Item, risibilitas respectu hominis non est genus, nec Species, nec differentia,

nec accidens : ergo proprium. Similiter albedo respectu hominis, non est genus, nec species, nec differentia, nec proprium ; ergo accidens. Nec est dicere, quod non sunt Universalia, quia praedicantur de pluribus ; ergo istae intentiones possunt applicari aliquibus primae intentionis, ut significantur in abstracto, cujus oppositum dictum est.

Ad primum potest dici, quod si concretum sit aequivocum ratione formae significatae, et abstractum erit: tamen si concreta dicantur ab eadem forma, per diversam habitudinem formae ab subjectum : non sequitur illud abstractum esse aequivocum, sicut sanum dicitur multipliciter, scilicet effectivum, conservativum, vel significativum sanitatis : ex diversa habitudine ejusdem formae ad diversa subjecta, et tamen sanitas univocum est.

Ad illud quod objicitur, quia idem significant concretum, etc. verum est eamdem formam : tamen abstractum absolute; concretum, ut inhaeret subjecto.

Ad secundum dicitur, quod risibilitas respectu hominis non est Universale; quia nec risibilitas respectu ejus praedicatur de pluribus.

Sed si arguatur absolute de ipsa, est Genus, vel Species etc. Dico, quod est Species respectu hujus risibilitatis, et illius ; quia respectu istarum praedicatur de pluribus : sic ex alia parte de albedine, cujus signum est, quod Porphyr, in omnibus modis proprii, et toto capitulo de Accidente tantum exemplificat de concretis.

Et Aristoteles similiter in I. Topicorum, quod patet per rationem, quia significatum in abstracto de nullo dicitur, nisi de quo praedicatur essentialiter, et ejus de quo praedicatur essentialiter non est proprium, nec accidens; igitur nullum abstractum praedicatur de aliquo, ut proprium, vel accidens. Contra rationem positionis, quod est proprium A, nulli accidit, nisi cui accidit A : igitur saltem alicui est accidens) verbi gratia, habere tres, accidit illi cui et triangulus ; et confirmatur, per Aristotelem 5. Topicorum illo capitulo, Quoniam autem idem et diversum : ubi ponit quatuor difficulates : circa primum vult dicere, quod difficile est ponere illud esse proprium, quod inest uni subjecto mediante alio ; quia si utriusque illorum subjectorum ponatur proprium, videtur alii inesse, ut reliquo subjecto. Contra responsionem ad primam rationem, probatur ibi dupliciter, qualitates activas non esse proprias respectu elementorum: contra primam partem ex praedictis : Quoties autem dicitur, praeter ea, quae naturaliter insunt, ut igni calidum, etc.

Item 2. de Anima cap. de tactu, arguit Aristoteles tangentia in aqua, vel aere sunt humida ; igitur inter ea est aqua vel aer : quae contra non valent, si prius inducentur qualitates quam formae istorum.

Item, aqua manens aqua : non potest amittere humiditatem: quia est qualitas minus essentialis ; ergo multo magis nec frigiditatem : et ita de aliis.

Item secunda probatio, videtur ostendere, quod nulla sint principia, quae dicantur principia agendi, vel patiendi, quod videtur falsum in multis, cujusmodi sunt risibile, disciplinabile, et visibile respectu coloris : de quo dicit Aristoteles 2. de Anima, in principio capituli De visu : quod per se secundo modo praedicatur visibile de coloribus : similiter de audibili respectu soni, etc.]