CAPUT VII.

Et est DIGRESSIO declarans operationes calidi et frigidi in sanguine et pinguedine animalium sanguinem habentium et non habentium, et praecipue in cerebro et medulla.

Consequenter autem ad notitiam eorum quae dicta sunt de multiplicitate calidi et frigidi et humidi et sicci, et ad faciliorem notitiam sequentium, praemittamus adhuc capitulum de cibo interiori animalium, hoc est, de humore qui est cibus universalis animalium : dicentes quod omne animal quod cibatur, aut habet sanguinem, aut humorem alium loco sanguinis existentem.

Omne autem animal sanguinem hahens, calidius est eo quod sanguinem non habet : praecipue tamen masculus in his quae habent sanginem, calidior est sanguinem non habentibus. Quidam tamen antiquorum medicorum, sicut Martimon et sequaces ejus, dixerunt foeminas esse magis calidas quam viros: et hujus signum esse dixerunt, quod redeunte mense in novilunio vel plenilunio menstruorum patiuntur distillationem : sed Pythagoras quem quidam Abrokalix corrupte vocant, his dixit contrarium, et veritatem dixit in hoc.

Adhuc quidam Antiquorum opinati sunt sanguinem et choleram frigidos esse humores : cum tamen per ipsum effectum humores hos constet esse calidos : quia sanguis praestat incrementum, quod non faceret nisi per caloris operationem : et cholera pungit, et aperit vias, quod nequaquam praevaleret facere nisi per calidum acutum pungens : sicut Pythagoras bene dixit pungens esse calidum, eo quod ex acutis compungit angulis.

Calidum autem, sicut in praecedentibus diximus, dicitur multis modis. Calidum enim est quod actu calefacit, sicut ignis aut ignitum : et dicitur calidum potentia, quia cum. receptum fuerit in corpus animalis et excitatum calore naturali, calefacit. Et dicitur etiam aliis modis quos praediximus : sicut aliquando dicitur id calidum, quod quando multiplicatum in sua specie sumptum fuerit, calefacit, cum tamen modicum de sua specie non calefacit : sicut apium dicitur calidum, eo quod multum apium sumptum calefacit, modicum tamen non calefacit. Dicitur etiam calidum aliquando, quod acceptum calorem vix deponit, sicut plumbum : e contra autem corpora combusta cinerosa cum calefiunt in se profundunt ignem : et cum abluuntur, redduntur frigida. Adhuc autem dicitur calidum per essentiam

et per accidens : et similiter siccum dicitur per essentiam, sicut in lapide : et dicitur siccum per accidens, ut in glacie.

Et de omnibus his satis dictum est, sed hic repetuntur, ut sciantur effectus eorum in animalibus. Animalia enim aquosa subtilem habentia sanguinem et aquosum, sunt valde timida. Quae autem habent sanguinem spissum, sunt audacia : eo quod sanguis ille magis retinet calorem, sicut terra calida diutius retinet quam aqua : propter quod calorem irae diutissime retinent porci, et cameli, boves, et leones, et similiter est de homine grossi sanguinis.

Adhuc autem animal non habens sanguinem, non habet sepum, neque zirbum : in sepo enim et zirbo est terrestreitas propter quam talia coagulantur. Sepum autem et zirbus sunt in animali praecipue dentes in superiori mandibula non habente. Sepum etiam talium animalium liquefactam, citius coagulatur, eo quod multum sunt terrestria : cujus signum est, quod cornua et ungues ex multa habent terrestreitate. Non autem ita congelatur sepum animalium aliorum. Quia autem pinguedo est de sanguine aquoso frigido, et facile frigido congelatur : ideo quando multiplicatur nimis in corpore, exstinguit et congelat calorem naturalem et interficit animal. Hinc est etiam, quod ossa et sepum non habent sensum : quia sunt quasi sanguis congelatus privatus calore, quia horum digestio non est similis digestioni carnis. Frigus ergo in talibus confortatur : et postquam fuerit potens supra corpus, mors inducitur.

Adhuc autem ex eadcmfcausa contingit, quod postquam pinguedo multiplicatur in corpore, rescindetur generatio ex infrigidatione sanguinis.

Amplius autem medulla quae est in ossibus, est ex dissolutione subtilis et aquosi sanguinis, qui ad perfectam digestionem non pervenit : hoc enim quod perfecte digestum est de sanguine, est quod venit ad speciem carnis : medulla autem in essentia sua secundum aliquem modum spermati assimilatur. Et medulla quidem pueri est sanguinea : medulla vero juvenum ex acutiori generatur sanguine quam medulla senum. Est autem medulla sustentamentum et irrigatio ossis, et generatur ex superfluo cibo ossis, quod colatur ex corpore ossis ex parte interiori in concavo ossis, et tamen est nutrimentum ossis. Haec enim non sunt contraria, quod dicatur esse superfluitas cibi ossis, et quod sit cibus ejus : cum enim medulla est multa, aliquid ipsius poterit converti in nutrimentum vel cibum. Universaliter autem loquendo medulla est sanguis alteratus ad naturam ossis. Animal autem quod stricta habet ossa et multum subtilia, non indiget sustentamento et nutrimento ossium, et non habet medullam in ossibus sicut leo. Adhuc autem juvat multus calor leonis.

Animal autem non habens os, non habet medullam nisi nucham quae circumdatur spinis dorsi : et haec medulla licet sit fundamentum nervorum procedentium a spina dorsi, valet tamen etiam ad alia quaedam : est enim continuativa quasi per modum ligamenti spondilium. Similiter autem utilitas spondilium non est solum in hoc, quod sint cooperimentum nuchae, sed etiam ut sint origo ossium super quae fundatur corpus. Opinati sunt quidam, quod natura nuchae sit una cum cerebro, eo quod continuatur cum ipso. Hoc autem error est, quia natura cerebri et complexio est frigida, sed spinalis medulla est calida. Signum autem hujus est pinguedo ipsius. Calorem autem hunc habet a corde, quem ante spinam potentia acquisivit :ex hac tamen caliditate non exsiccatur, quia continuam a cerebro recipit irrigationem.

Opinati sunt etiam quidam substantiam cerebri esse sentientem, et quod habeat virtutem sensitivam tangibilium. Hoc autem falsum est : talis enim est, qualis est natura medullae quae est in ossibus : non

enim dolet cerebrum propter apostema in sui natura, sed potius propter apostema in suis pelliculis. Non tamen propter hoc negandum est, quin in cerebro sit aliquid in quo sensuum vires reponuntur, et in quo est spiritus vitalis et animalis : sed tamen illud non est sentiens sensu tactus, sicut cerebrum est principium visus, et tamen non videt : et est principium virtutis motivae motu voluntario, et tamen non movetur : sed profecto principium istarum virtutum est spiritus qui est in cerebro, et ipsum cerebrum est arca virtutum quae per spiritum vehuntur et fluunt ad membra continuata cum medulla cerebri, sicut et ipsa testa capitis est arca medullae cerebri. Non autem oportet, quod arca aut transitus sive via virtutis participet virtutem eamdem. Sicut enim in duobus nervis .qui optici dicuntur, non oriuntur virtutes visivae, sed in cerebro : eo quod ipsum cerebrum aequat et temperat calorem spiritus calidi, et facit ipsum visivum, et aliorum sensuum, aequat enim cerebrum spiritum sensitivum : sic etiam sicut in arca et origine est spiritus vitalis in corde, et aequatur ad pulsum in ipso : aut forte a corde oritur naturaliter oris spiritus, qui tamen in cerebro temperatur et aequatur ad sensus et motus operationem, in hepate autem ad operationem naturalium virtutum : non enim erit cerebrum ad hoc quod sentiat, sed ad hoc ut spiritus sensitivus in eo sicut in aequante et temperante ipsum, non oportet quod ipsum sentiat.

Testatur autem hoc Galenus dicens, quod non tangit, nisi quod habet aequalitatem secundum complexionem qualitatum tangibilium. Et dicit idem, quod cerebri complexio exit ab aequalitate, et declinat ad frigus : et frigiditatis ipsius effectus est insensibilitas ejus. Quamvis autem etiam cor declinet ab aequalitate, tamen declinatio sua est ad caliditatem : et caliditas major quae non corrumpit complexionem, est causa majoris sensibilitatis. Nec impedit cor a sentiendo per caliditatem : sed potius quando impeditur, hoc accidit ei ex instrumentis quae ministrant ei, sicut est spiritus : quando enim ille infrigidatur, multum impedit cordis sensibilitatem.

Melius igitur quod in hac re dici potest, est quod dicatur, quod primum operans sensum sit spiritus : et quod non consequitur aliquo modo ut arca spiritus aut custodia sua, aut id quod temperat ipsum et aequat ad sentiendum, sit sentiens aliquo modo : sed oportet ut recipiat complexionem et substantiam quae possit aequare et temperare spiritus sensibiles ad sensuum operationem. Melius igitur est ut dicatur ut membrum sentiens id quod est magis aequale, sicut caro, et substantia excedens in frigido et humido aquatico sicut est cerebrum, sensum habere non poterit. Spiritus autem habilis ut vehat virtutes, est calidus : eo quod frigidum stupefacit virtutes.

Et si objiciatur, quod inspiratio est frigida, quae tamen confortat spiritum : dicemus quod inspiratio non est ad hoc, quod aequet et temperet spiritum, sed potius est ut impediat nimis calidum intendere spiritum : hoc enim si confortaretur, dissolveret spiritum et diminueret ipsum. Eventatur igitur ab inspiratione, et prohibetur ab evaporationibus superfluis.

Inter membra igitur sensibilia magis aequale est magis sensibile. Cerebrum

autem frigidissimum est, ut aeque distans cordi refraenet calorem et ebullitionem ipsius. Juvat etiam spiritum sibi a corde venientem, et nimis calefactum ad aequalitatem aliquam temperat : quae aequalitas convenit motibus et operationibus virtutum cerebri : virtus enim motiva et sensitiva venit a corde ad cerebrum vecta spiritu : spiritus vero proccdens a corde in substantiam cerebri, multis modis substantiam cerebri rectificat, sicut in nutriri, et augeri, et multis aliis : omnia enim haec sunt a virtute cordis. Spiritus igitur secundus qui a corde procedit, multas habet virtutes et operationes. Cum autem intraverit ad hepar vel cerebrum, aptatur complexioni hepatis vel cerebri : et tunc non habet nisi virtutem illi membro convenientem. Nec impeditur illa quacumque alia a corde veniente : quia semper aptatur ad illius membri operam. Hoc autem totum ex corde causatur : cum enim anima sit una in uno corpore, aptatur anima uni primo membro quod est principium omnium aliorum, et in medio eorum positum : et calor qui est in ipso, est instrumentum omnium virtutum quas vehit in omnia membra : et haec determinantur et specificantur secundum aequalitatem et complexionem quam recipit spiritus in omnibus membris.

Haec igitur sunt, quae dicere voluimus de operationibus calidi et frigidi.