Patrologiae Cursus Completus
Elenchus Operum. Quae In Hoc Tomo Continentur.
Anno Domini Cccc. Sanctus Phoebadius, Aginnensis Episcopus.
Anno Domini Cccc. Sanctus Phoebadius, Aginnensis Episcopus.
Prolegomena.
Sancti Phoebadii Aginnensis Episcopi Opuscula Adversus Arianos.
Sancti Phoebadii Aginnensis Episcopi Opuscula Adversus Arianos.
I. Liber Contra Arianos.
Caput I. Disputationis occasio et argumentum.
Caput II. Arianorum fallaciae.
Caput III. Venenum melle litum.
Caput IV. Deus unus, aut nullus. Caeci haeretici.
Caput V. Arianorum blasphemiae. Epistola Potamii.
Caput VI. Nicaena synodus. Veritas incorrupta.
Caput VII. Substantiae vox explicatur.
Caput VIII. Haereticorum objectiones solvuntur.
Caput IX. Ignota Christi nativitas. Christus ex Deo, in Deo, cum Deo.
Caput X. Doctrina hujusmodi exponitur. Verbis, non sensu, haeretici nobis conveniunt.
Caput XI. Per Spiritum Dei secreta cognoscimus.
Caput XII. Mali doctores quid sentiant, quomodo pugnent.
Caput XIII. Christus, speculum Dei majestatis, plenam Patris imaginem reddit. Sabellii haeresis.
Caput XIV. Ex sacris litteris doctrina catholica confirmata.
Caput XV. Ambigue loquuntur haeretici. Unus Deus. In Patre Deo Filius Deus.
Caput XVI. Filius, imago ingeniti Dei, non potest coepisse post Deum. Pater non est sine Filio.
Caput XVII. Haeretici quidquid de Patre negant, de Filio confitentur. Quomodo visibilis Deus Filius.
Caput XIX. Ariomanitae aliud ore, aliud corde sentiunt.
Caput XXI. Locus Rom. XI, 36 expositus.
Caput XXII. Quid Patropassiani? quid Ariani? Fidei regula quae?
Caput XXIII. De Hosio episcopo Cordubensi judicium auctoris.
II. De Fide Orthodoxa, Contra Arianos, Alias De Filii Divinitate Et Consubstantialitate, Tractatus.
II. De Fide Orthodoxa, Contra Arianos, Alias De Filii Divinitate Et Consubstantialitate, Tractatus.
III. Libellus Fidei.
Anno Domini Cccci. S. Anastasius I Papa.
Anno Domini Cccci. S. Anastasius I Papa.
Prolegomena.
II. (Ex Coust. Epist. Rom. Pontif.)
III. (Ex Galland. Bibl. Vet. Patr. tom. VIII.)
IV. (Ex Schoenem. Biblioth. tom. I.)
Notitia Epist. Non Exstantium, Quae Ad Anastasium Papam Attinent.
I. (Ex Coustant. Epist. Rom. Pont.)
S. Anastasii I Papae Epistolae Et Decreta.
S. Anastasii I Papae Epistolae Et Decreta.
Monitum In Epistolam Sequentem.
Appendix. Epistolae Duae S. Anastasio Perperam Attributae. (Ex Labb. Conc. tom. II.)
Appendix. Epistolae Duae S. Anastasio Perperam Attributae. (Ex Labb. Conc. tom. II.)
Epistola II. Ad Nerianum. Nerianum religiosum virum ob parentum amissionem solatur.
Anno Domini Cccci. Faustus Manichaeus. Liber Contra Fidem Catholicam.
Anno Domini Cccci. Faustus Manichaeus. Liber Contra Fidem Catholicam.
Anno Domini Cccciii. Sulpicius Severus.
Anno Domini Cccciii. Sulpicius Severus.
Prolegomena.
Veterum Testimonia De Sulpicio Severo.
Veterum Testimonia De Sulpicio Severo.
I. S. Paulinus Nolanus, epist. 5, alias 1, scripta anno 395, num. 5 et 6, ita ad eum scribit:
Idem epist. 11, alias 5, scripta anno 397, ad eumdem, num. 4.
Idem epist. 23, alias 3 et 4, scripta anno 401 ad eumdem, num. 3, de Victore loquens:
Idem. epist. 24, alias 2, scripta et missa cum superiore, num. 1:
Idem. epist. 27, alias 14, scripta itidem anno 401, ad eumdem, num 3:
Idem epist. 28, alias 9, scripta anno 402, num. 5:
Idem epist. 29, alias 10, scripta eodem quo superior tempore ad eumdem, num 6:
III. S. Hieronymus scribens, circa annum 415, in Ezechielis cap. XXXVI:
IV. Uranius presbyter in epistola ad Pacatum De Obitu S. Paulini, scripta anno 441 aut paulo post:
VII. Gennadius in Catalogo de Viris illustribus, quem scribebat circa annum sub numero
VIII. Gelasius in concilio LXX episcoporum, Decreto de Apocryphis Scripturis edito anno
XII. Gregorius Turonensis Hist. Franc. lib. I, cap.
Idem lib. II Hist. Franc., in Proaemio:
Idem Hist. Franc. lib. X, cap.
Idem lib. I Mirac. S. Martini:
Idem in epistola praemissa quatuor libris de Miraculis S. Martini episcopi:
Idem lib. I de Mirac. S. Martini cap. 4, in fine:
Idem lib. II de Mirac. S. Mart. cap.
XV. Ex Epitome Canonum, quam Adrianus summus Pontifex Carolo magno Romae obtulit anno circiter 774
XVII. Martyrologium Rhabani, ex tom. part. Thes. Monum. Eccl. Henrici Canisii, ad annum
XVIII. Ado Viennensis in Chronico, quod perduxit ad annum 874.
XXII. Petrus Damiani, qui floruit circa annum 1070, in sermone de S. Martino:
XXX. Anonymus in Prologo S. Paulini, ex codice Cluniacensi apud P. Le Brunium in Testimoniis:
XXXI. Historia Septem Dormientium apud Gregorium Turonensem col. 1726 novissimae editionis:
Sulpicii Severi Chronicorum, Quae Vulgo Inscribuntur Historia Sacra, Libri Duo.
Sulpicii Severi Chronicorum, Quae Vulgo Inscribuntur Historia Sacra, Libri Duo.
Sulpicii Severi De Vita Beati Martini Liber Unus.
Sulpicii Severi De Vita Beati Martini Liber Unus.
Auctoris Ad Desiderium Epistola De Libro Vitae B. Martini.
Sulpicii Severi Epistolae Tres.
Sulpicii Severi Epistolae Tres.
Epistola I. Ad Eusebium Presbyterum. Contra aemulos virtutum beati Martini.
Epistola II. Ad Aurelium Diaconum. De obitu et apparitione beati Martini.
Epistola III. Ad Bassulam Socrum Suam. Quomodo beatus Martinus ex hac vita ad immortalem transierit.
Sulpicii Severi Dialogi.
Dialogus II. Sed potius Dialogi I pars altera.
Dialogus III. Qui tamen dicendus esset Secundus.
Appendix Ad Sulpicii Severi Operum Editionem Veronensem, Qua Continentur Epistolae VII Antea Evulgatae.
Epistola Prima. Ad Claudiam Sororem Suam. De ultimo judicio.
Epistola II. Ad Eamdem. De Virginitate.
Epistola V. Ad Salvium. Conqueritur rusticos exagitari, juraque et possessiones aliorum usurpari.
S. Augustini Epistola CXLIV. Augustinus Cirtensibus a factione Donatistarum conversis ad Ecclesiae catholicae societatem gratulatur admonens ut hoc di
Anno Domini Ccccv. Secundinus Manichaeus, Epistola Ad Augustinum.
Anno Domini Ccccv. Secundinus Manichaeus, Epistola Ad Augustinum.
Anno Domini Ccccvii. Sanctus Chromatius, Episcopus Aquileiensis.
Anno Domini Ccccvii. Sanctus Chromatius, Episcopus Aquileiensis.
Praefatio Editoris.
De S. Chromatio Veterum Testimonia Selecta.
De S. Chromatio Veterum Testimonia Selecta.
((LXXXI)) Lectiones Propriae, pro secundo Nocturno, ad Officium Sancti Chromatii episcopi Aquileiensis: Ex Libello, Cui Titulus: Officia Propria Sanct
Die II Decembris. In Festo Sancti Chromatii episcopi Aquileiensis.
Anno Scriptorum Cum gratia et privilegio.
Anno Scriptorum Cum gratia et privilegio.
((LXXXV)) De S. Chromatio Andreas Gallandius In Prolegomenis Bibliothecae Veterum Patrum Antiquorumque Scriptorum Ecclesiasticorum,
Sancti Chromatii Aquileiensis Episcopi Tractatus Singularis Seu Sermo, De Octo Beatitudinibus.
Sancti Chromatii Aquileiensis Episcopi Tractatus Singularis Seu Sermo, De Octo Beatitudinibus.
Sancti Chromatii Aquileiensis Episcopi Tractatus, Qui Supersunt, In Evangelium S. Matthaei.
Sancti Chromatii Aquileiensis Episcopi Tractatus, Qui Supersunt, In Evangelium S. Matthaei.
13 Tractatus I , In caput Evangelii S. Matthaei.
Tractatus II . In caput Evangelii S. Matthaei.
Tractatus III . In caput Evangelii S. Matthaei.
Tractatus IV . In caput Evangelii S. Matthaei.
Tractatus V . In caput V Evangelii S. Matthaei.
43 Tractatus VI . In caput Evangelii S. Matthaei.
Tractatus VII . In caput Evangelii S. Matthaei.
Tractatus VIII . In caput Evangelii S. Matthaei.
54 Tractatus IX . In caput Evangelii S. Matthaei.
58 Tractatus X . In caput Evangelii S. Matthaei.
Tractatus XII . In caput et Evangelii S. Matthaei.
Tractatus XIII . In caput Evangelii S. Matthaei.
Tractatus XIV . In caput Evangelii S. Matthaei.
Tractatus XV . In caput Evangelii S. Matthaei.
87 Tractatus XVI . In caput Evangelii S. Matthaei.
Tractatus XVII. In caput Evangelii S. Matthaei.
Dicta A Sancto Chromatio, Dum Presbyter esset Aquileiensis Ecclesiae, In Concilio Aquileiae habito, anno 381, sub sancto Valeriano episcopo Aquileiens
Appendix. Scripta Deperdita Sancti Chromatii. 97
Appendix. Scripta Deperdita Sancti Chromatii. 97
Scripta S. Chromatio Falso Attributa. 99
Scripta S. Chromatio Falso Attributa. 99
Epistola II. Hieronymi, Chromatio Et Heliodoro Episcopis.
Monitum De Sequentibus Epistolis, Ex Tractatione De Martyrologio Romano,
106 Epistola VI. Beati Hieronymi Ad Eosdem, Super eo ipso Responsio.
Ex Historia Litteraria Aquileiensi Justi Fontanini Archiepiscopi Ancyrani, Romae edita, an. 1742
Ex Historia Litteraria Aquileiensi Justi Fontanini Archiepiscopi Ancyrani, Romae edita, an. 1742
Ex Monumentis Ecclesiae Aquileiensis Commentario Illustratis a Fr. Bernardo Maria de Rubeis Ordinis Praedicatorum. Argentinae (seu Venetiis) 1740. 139
Ex Dissertationibus Variae Eruditionis Fr. Bernardi Mariae De Rubeis Ordinis Praedicatorum. Venetiis 1762.
161 Capitis XVIII. Num. V Et VI.
Anno Domini Ccccviii. Sanctus Victricius Episcopus Rhothomagensis
Anno Domini Ccccviii. Sanctus Victricius Episcopus Rhothomagensis
Prolegomena.
Praefatio Joannis Lebeuf Ad Subsequentem Librum De Laude Sanctorum.
Praefatio Joannis Lebeuf Ad Subsequentem Librum De Laude Sanctorum.
Sancti Victricii Rothomagensis Episcopi Liber De Laude Sanctorum. Ex ms. Codice S. Galli annorum plus mille.
Anno Domini Ccccxvii. Pammachius Et Oceanus. Aliquot Epistolae.
Anno Domini Ccccxvii. Pammachius Et Oceanus. Aliquot Epistolae.
Anno Domini Ccccxvii. Innocentius I Papa.
Anno Domini Ccccxvii. Innocentius I Papa.
Prolegomena.
II. (Ex Coustant. Epist. Rom. Pont. tom. I.)
III. (Ex Galland. Biblioth. Vet. Patr. tom. VIII.)
S. Innocentii I Papae Epistolae Et Decreta.
S. Innocentii I Papae Epistolae Et Decreta.
Monitum In Epistolam Sequentem.
Epistola II. E veteri exemplari Colbertino, not. 932.
Innocentius Victricio episcopo Rotomagensi, salutem.
Monitum In Epistolam Sequentem.
Epistola III. De dissensione corruptaque disciplina Ecclesiarum Hispaniae.
Epistola IV . Joannis Constantinopolitanae Urbis Episcopi Ad Innocentium Papam.
Innocentius Exsuperio episcopo Tolosano salutem.
Honorii Imperatoris Ad Arcadium Augustum.
Epistola XIV. De ratione Paschali anni
Epistola XV. Innocentii Papae, Ad Julianam Nobilem Exhortatoria.
Epistola XVI. De suscipiendis clericis, quos Bonosus, antequam damnaretur, ordinasse cognoscitur.
Innocentius Marciano Episcopo Naissitano.
Monitum In Epistolam Sequentem.
Epistola XVII. Ex Dionysio Exiguo.
Monitum In Epistolas Sequentes.
Innocentius Alexandro Episcopo.
Innocentius Maximiano Episcopo.
Epistola XXIII. De pace Antiochenae ecclesiae impertita.
Innocentius Bonifacio Presbytero.
Epistola XXIV , Ad Alexandrum Episcopum Antiochenum.
Innocentius Alexandro Episcopo.
Epistola XXV . Ex Dionysio Exiguo.
Innocentius Decentio episcopo Eugubino salutem.
Monitum In Epistolas Subsequentes.
Epistola XXVII. Milevitani Concilii Ad Innocentium Papam.
Innocentius , Aurelio, Alypio, Augustino, Evodio, Possidio episcopis salutem.
Epistola XXXII. Aurelium Innocentius familiaritae resalutat.
Innocentius Aurelio episcopo Carthaginensi.
Monitum In Epistolas Tres Sequentes.
Epistola XXXIII. Litteras Aurelio mittit Innocentius Hieronymo reddendas.
Innocentius Felici episcopo Nucerino.
Epistola XXXVIII. Ut ii, qui in presbyterio filios genuerunt, removeri ab officio debeant.
Innocentius Maximo et Severo episcopis per Brittios.
Epistola XXXIX. Quod post poenitentiam nullus ad clerum possit admitti.
Innocentius Agapito, Macedonio et Mariano epicopis Apulis.
Innocentius Florentino episcopo Tiburtinensi.
Epistola XLI. Ut Laurentius haereticos Photini venena sectantes curet expelli.
Monitum In Fragmentum Sequens. (Spicileg. Maii, tom. III.)
Appendix Ad Epistolas S. Innocentii I Papae. Notitia Epistolarum Non Exstantium, Quae Ad Innocentium Attinent. (D. Coust. Epist. Rom. Pontif. tom. I.)
Decreta Ex Epistolis S. Innocentii I Excerpta. (Coll. Concil. Mansi tom. III.)
Decreta Ex Epistolis S. Innocentii I Excerpta. (Coll. Concil. Mansi tom. III.)
De Epistola Innocentii Papae I Ex Concilio Nicaeno.
Dissertatio In sequentem Epitomen epistolae Innocentii.
I. Ex Epistola Innocentii Ad Exsuperium.
II. Ex Epistola Innocentii Ad Universos Episcopos In Tolosa.
III. Innocentii Ad Victorium Episcopum.
IV. Innocentii Ad Episcopum ( sic ).
VI. Innocentii Ad Aurelium Episcopum.
Observatio Phillippi Labbei S. J.
Epistolae S. Innocentio I Attributae. (D. Constant. Append. ad tom. I.)
Epistolae S. Innocentio I Attributae. (D. Constant. Append. ad tom. I.)
Monitum In Quatuor Epistolas Subsequentes.
Epistola I. Adversus Arcadium, Eudoxiam, Arsacium ac Theophilum sententia profertur.
Inocentii Archiepiscopi Romani Ad Arcadium Imperatorem.
Arcadii Imperatoris Ad Innocentium Papam.
Innocentii Papae Ad Arcadium Imperatorem.
Jac. Sirmondi Notae Posthumae.
Jac. Sirmondi Notae Posthumae.
In Epist. III. Ad Synodum Tolosanam.
Anno Domini CDXVII. Zosimus Papa.
Anno Domini CDXVII. Zosimus Papa.
Prolegomena.
II. (Ex Collecl. Epist. Rom. Pont. Constantii tom. I.)
Zosimi Papae Epistolae Et Decreta. (Ex Editione P. Constantii Epist. Rom. Pontif. tom. I.)
Zosimi Papae Epistolae Et Decreta. (Ex Editione P. Constantii Epist. Rom. Pontif. tom. I.)
Monitum In Epistolam Sequentem.
Epistola I. Ad Episcopos Galliae. De privilegiis ecclesiae Arelatensis.
Monitum. In Duas Epistolas Subsequentes.
Zosimus episcopis provinciae Viennensis et Narbonensis secundae, a pari.
Zosimus Hilario episcopo Narbonensis primae provinciae.
Zosimus Patroclo episcopo Arelatensi.
Zosimus Hesychio episcopo Salonitano.
Epistola X . Adversus Proculi ausus et illicitas ordinationes.
Zosimus Patroclo episcopo Arelatensi.
Epistola XI . Patroclo commissum esse, ut Proculi loco alium episcopum accipiant.
Epistola XV. Seu Commonitorium Zosimi Papae Ad Legatos Suos.
Zosimus episcopis per Byzacium constitutis dilectissimis fratribus in Domino salutem.
Appendix Ad Opera S. Zosimi Papae. Notitia Scriptorum Non Exstantium, Quae Ad Zosimum Papam Attinent. (D. Coustant. Epist. Rom. Pont. tom. I.)
Fragmentum I Tractoriae Zosimi.
Decreta Ex Epistolis S. Zosimi Excerpta. (Ex Coll. Concil. Mansi tom. IV.)
Decreta Ex Epistolis S. Zosimi Excerpta. (Ex Coll. Concil. Mansi tom. IV.)
Ex Epistola Ad Hesychium Episcopum. (Mansi tom. IV.)
Epistola S. Zosimo Papae Attributa. (D. Coust. Append. ad tom. I Epist. Rom. Pontif.)
Epistola S. Zosimo Papae Attributa. (D. Coust. Append. ad tom. I Epist. Rom. Pontif.)
Zosimus episcopus Simplicio Viennensi archiepiscopo salutem.
Anno Domini Ccccxviii. Paulinus Mediolanensis.
Anno Domini Ccccxviii. Paulinus Mediolanensis.
Prolegomena.
I. Vita Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi A Paulino Ejus Notario Ad B. Augustinum Conscripta.
I. Vita Sancti Ambrosii Mediolanensis Episcopi A Paulino Ejus Notario Ad B. Augustinum Conscripta.
II. Libellus Adversus Coelestium, Zosimo Papae Oblatus.
II. Libellus Adversus Coelestium, Zosimo Papae Oblatus.
III. De Benedictionibus Patriarcharum Libellus.
III. De Benedictionibus Patriarcharum Libellus.
Caput Primum. Benedictio Ruben.
Caput II. Benedictio Simeon et Levi.
Caput IX. Benedictio Nephthali.
Caput XI. Benedictio Benjamin.
Anno Domini Ccccxviii. Severus Majoricensis. Nullam in variis Patrum Bibliothecis de hoc Severo mentionem expiscari licuit neque aliud de Vita ejus m
Anno Domini Ccccxix. S. Bonifacius I, Papa.
Anno Domini Ccccxix. S. Bonifacius I, Papa.
Prolegomena.
S. Bonifacii I, Papae, Epistolae Et Decreta.
S. Bonifacii I, Papae, Epistolae Et Decreta.
Monitum In Tres Subsequentes Epistolas
Monitum In Duas Epistolas Subsequentes.
Epistola IV. Ut Corinthii Perigenem quem expetunt episcopum accipiant.
Epistola VI Augustini Hipponensis Episcopi Ad Bonifacium Papam.
Epistola IX . Qua ecclesiae Constantinop. jura in Illyricum propagantur.
Appendix Ad Epistolas S. Bonifacii I Papae. Notitia Scriptorum Non Exstantium Quae Ad Bonifacium I Papam Attinent.
Decreta Ex Epistolis S. Bonifacii I Papae. Sunt autem desumpta ex decretis Gratiani, et ex vetustis codicibus aliis.
I. Ante annos triginta presbyter non ordinetur.
II. Primati deferuntur negotia quae metropolitanus explicare non valet.
III. Quidquid Domino consecratur, ad jus pertinet sacerdotis.
V. De episcopis qui fratribus nocere desiderant.
VI. Si episcopus expulsus ausus fuerit ingredi civitatem.
Epistolae S. Bonifacio I Attributae, Et Numquam Ante Mansi Editae.
Epistolae S. Bonifacio I Attributae, Et Numquam Ante Mansi Editae.
Epistola I. Ad Justum Dorobernensem Episcopum, Cui pallium transmittit.
Epistola II. Ad Episcopum Et Presbyteros Vicarios A Papa Zosimo Ad Africanam Synodum Directos.
Joannis Dominici Mansi In superiorem Epistolam Adnotatio.
Anno Domini Ccccxx. Sanctus Gaudentius, Brixiae Episcopus.
Anno Domini Ccccxx. Sanctus Gaudentius, Brixiae Episcopus.
Prolegomena. (Biblioth. Schoenn. tom. I.)
Prolegomena. (Biblioth. Schoenn. tom. I.)
Praefatio P. Galeardi In Editione Operum S. Gaudentii.
Praefatio P. Galeardi In Editione Operum S. Gaudentii.
Testimonia De Gaudentio.
Sancti Gaudentii Brixiae Episcopi Tractatus Vel Sermones Qui Exstant.
Sancti Gaudentii Brixiae Episcopi Tractatus Vel Sermones Qui Exstant.
Praefatio. Servo Christi Benivolo Gaudentius .
Incipiunt Tractatus Vel Sermones.
Sermo I. De Exodi Lectione Primus. Nocte vigiliarum de Paschae observatione.
Sermo III. De Exodi Lectione Terti Prima dominica Paschae.
Sermo IV. De Exodi Lectione Quartus.
Sermo V. De Exodi Lectione Quintus.
Sermo VI, De Exodi Lectione Sextus
Sermo VII, De Exodi Lectione Septimus.
Sermo VIII, De Evangelii Lectione Primus.
Sermo IX, De Evangelii Lectione Secundus.
Sermo X. In Exodi Lectione Octavus.
Sermo XI. De Diversis Capitulis Primus. De Paralytico.
Sermo XIV. De Diversis Capitulis Quartus. De promissione adventus Paracleti.
Sermo XV. De Diversis Capitulis Quintus. Die natali Machabaeorum . De his beatis Martyribus.
Sermo XVII. De Diversis Capitulis Septimus. Die dedicationis basilicae
Sermo XX. De Diversis Capitulis Decimus. De Petro et Paulo.
Admonitio In Sequentem Rhythmum.
Admonitio In Sequentem Rhythmum.
Ad Laudem Beati Filastrii Episcopi Carmen Saphicum Pentametrum.
Ad Laudem Beati Filastrii Episcopi Carmen Saphicum Pentametrum.
Anno Domini Ccccxx. Sanctus Aurelius Episcopus Carthaginensis.
Anno Domini Ccccxx. Sanctus Aurelius Episcopus Carthaginensis.
Prolegomena. (Biblioth. Vet. Patr. Galland. tom. VIII.)
Prolegomena. (Biblioth. Vet. Patr. Galland. tom. VIII.)
Sancti Aurelii Carthaginensis Episcopi Epistola Ad Omnes Episcopos Per Byzacenam Et Arzugytanam Provinciam Constitutos. (Indidem pag. 129)
Synodica Aurelii Carthaginensis Episcopi. Ex libello synodico, apud Labb. Concil. tom. II, col. 1184.
Appendix.
Monitum In Epistolam Sequentem.
Monitum In Epistolam Sequentem.
Epistola Aurelii Damaso Papae.
Epistola Aurelii Damaso Papae.
Anno Domini Ccccxx. Bachiarius Monachus.
Anno Domini Ccccxx. Bachiarius Monachus.
Prolegomena.
Bachiarii Fides.
Bachiarii Ad Januarium Liber De Reparatione Lapsi
Bachiarii Ad Januarium Liber De Reparatione Lapsi
Anno Domini Ccccxx. Zacchaeus Christianus Et Evagrius Monachus.
Anno Domini Ccccxx. Zacchaeus Christianus Et Evagrius Monachus.
Prolegomena .
Consultationum Zacchaei Christiani Et Apollonii Philosophi Libri Tres.
Consultationum Zacchaei Christiani Et Apollonii Philosophi Libri Tres.
Caput I. Si Christus Deus et homo esse possit.
Caput II. Quomodo idem Christus sit Dei Filius.
Caput III. Ne sine causa sit haec colluctatio.
Caput IV. Si de Christo aliquid poetae dicant.
Caput V. Non solum de dictis poeticis, sed de praesentibus miraculis.
Caput VI. Ut quid ad rationem dandam de daemoniis dicatur.
Caput VII. Quae necessitas Deo fuit descendendi ad terras.
Caput VIII. Quare incorruptibilem hominem Deus suscepit.
Caput IX. Quare Deus ex femina nascatur.
Caput X Quomodo fragilitatem humanam evasit ex Virgine natus.
Caput XI. Quomodo per aetates diversas Deus creverit.
Caput XII. De virtutibus Christi.
Caput XIII. Si Christus alios suscitavit, quomodo morte non caruit.
Caput XIV. Qui sit diabolus, vel quod peccatum hominis.
Caput XV. Si Deus impassibilis est, quare irascitur et vindicat.
Caput XVI. Quomodo post diluvium homines sint creati.
Caput XVII. Unde origo Judaeorum.
Caput XVIII. Quare post egressionem Aegypti in eremo ducti sunt, vel cur Lex data sit.
Caput XIX. Si Lex plus attulit hominibus quam natura.
Caput XX. Quare salus hominum tam tarde advenerit.
Caput XXI. Si praefinita consummatio sit, an ordo exhibeat finem.
Caput XXII. Si corpora reformentur in resurrectionem.
Caput XXIII. De neglectis et a bestiis devoratis.
Caput XXIV. Quomodo moles coeli aut facta sit aut fine praetereat.
Caput XXV. Si mundus reparetur in melius.
Caput XXVI. Cur frustra adorentur idola, si in templis donant responsa.
Caput XXVIII. Quare Christiani fatum non credunt.
Caput XXIX. Quare Christiani fatum non credunt.
Caput XXXI. Qui sint daemones, et a quo diabolus.
Caput XXXII. Cur praescius futurorum Deus fecerit diabolum, qui futurus esset hominibus inimicus.
Caput XXXIII. Si peccavit diabolus cum sociis, quare non statim interfectus est.
Caput XXXIV. Quare Deus non angelum misit, qui aut hominem restitueret aut diabolum perderet.
Caput XXXV. Cur iniqui florent et recti premuntur.
Caput XXXVI. Si justus est Deus, quare infantes, malorum nescii, diversis malis afficiuntur.
Caput XXXVII. Quae sit plenitudo legis, confessio credulitatis ad Deum.
Caput I. Si sit tertia in religionis honore persona.
Caput II. Si Spiritus sanctus Deus sit.
Caput III. Si Scripturis sanctis possit firmari haec elocutio.
Caput IV. Quid Judaeis respondendum sit.
Caput V. Si et in aliis seducantur Judaei, praeter id quod Dei Filium non credunt.
Caput VI. Si Dominicae passionis sacramenta prophetarum oraculis sunt praedicta.
Caput VIII. Quae sit Judaeis in circumcisione justitia.
Caput IX. Cur patriarchis licuit habere in conjugio plures.
Caput XI. Quae haereticorum genera vel errores.
Caput XII. Contra Manichaeos, qui duos dicunt esse Dei filios.
Caput XV. Contra Patripassianos, qui Patrem passum esse existimant.
Caput XVI. Contra Arianos, qui Filium et Sanctum Spiritum esse minores Patre dicunt.
Caput XVIII. Quae Novatianis respondenda sint.
Caput XIX. Quae sit mysteriorum divinorum integra plenitudo.
Caput I. Quae opportuna vivendi forma.
Caput II. Quae sit sublimioris vitae regula conservanda.
Caput III. Quae instituta monachorum vel quare a multis odio habeantur.
Caput IV. Si fideles monachi a Dei praecepto haec gerant.
Caput VI. Quae consuetudo psallendi orandique sit, vel unde monachis haec praecepta venerunt.
Caput VII. Si Antichristus veniet, aut quo mundus fine claudatur.
Caput VIII. Quando veniet, vel quae longinquitas regni ejus.
Caput IX. Quibus Scripturis sit resurrectio repromissa.
Altercatio Inter Theophilum Christianum Et Simonem Judaeum, Evagrio Auctore. (Ex. ms. codice Vindocinensi, Biblioth. Galland. tom. IX.)
Evagrii Monachi Sententiae. (Cod. Regular. Luc. Holsten. tom. VI.)
Evagrii Monachi Sententiae. (Cod. Regular. Luc. Holsten. tom. VI.)
I. Ad Eos Qui In Coenobiis Et Xenodochiis Habitant Fratres.
Index Rerum Quae Continentur In Operibus S. Chromatii, Simul Ac In Prolegomenis Et Commentariis Ad Haec Opera Pertinentibus, a col. hujus tomi 247 usq
Index Rerum Et Verborum Quae In Operibus S. Gaudentii Continentur, A col. hujus tomi 791 usque ad 1006.
Ordo Rerum Quae In Hoc Tomo Continentur.
Praefatio. Servo Christi Benivolo Gaudentius .
0827 217 Communis voti fuerat, ut ea quae de divinis eloquiis per paschales dies proxime praeteritos explanavi, coram valuisses audire. Cum enim semper, 0828 tum praecipue diebus festis praesentia tua nobis merito grata est in ecclesiae Brixianae conventu. Nam sicut honoratorum nostrae urbis, ita etiam 0829A Dominicae plebis, Domino annuente, dignissimum caput es, quia non minore diligentia servare studes Dei praecepta, quam discere: robustam catholicae fidei professionem praeclarae vitae meritis aequiparare contendens, ut habeat sincera fides 218 opera suae puritatis nitore condigna. Qua in re maximus docentis fructus est, et immortalis utilitas audientis, dicente Apostolo: Non auditores tantum, sed factores legis justificabuntur apud Deum (Rom. II) . Nec mirum si hodie taliter in timore Domini converseris, qui, necdum percepta Baptismi gratia, ita pro fidei coelestis veritate pugnasti, ut imbutum te admirabilibus doctrinis Apostolici per omnia viri patris nostri Philastrii, tantae constantiae testimonium 0829B approbarit. Nostri namque temporis Regina 0830A Jezabel, Arianae perfidiae patrona simul ac socia, cum beatissimum persequeretur Ambrosium, Ecclesiae 219 Mediolanensis antistitem, te quoque ea tempestate Magistrum memoriae, oblitum salutaris fidei arbitrata, contra catholicas dictare Ecclesias compellebat, quod ne faceres, ultro et promotionis pollicitae dignitatem, et ambitionem saeculi, gloriamque mundanam, pro Dei gloria contempsisti, magis eligens privatus vivere, quam mortuus militare. Vere enim moritur apud Deum, qui ab apostolicae fidei veritate discedit, cui Christus Deus, qui vita est, amputatur, dum aeternae Trinitatis homoousion deneganti subtrahitur. Sed ut ad propositam causationem redeam, ex ingenti aegritudine 0830B tuum tunc adhuc corpus invalidum, ne supradictae 0831A festivitati interesses, inhibuit, unde vehementer dolebas, omnino fraudem tibi spiritualium bonorum reputans peccatis urgentibus irrogatam: ac propterea singulare quoddam dispendii memorati remedium magnopere exegisti, ut scriberem quid unaquaque die illius sacratissimae hebdomadis, sanctae fraternitati a me expositum meminissem. Quod plane ego mediocritatis meae conscius, litteris credere non auderem, nisi tu religiosa instantia 220 compulisses, satis est enim mihi, si instruere commissam plebem viva saltem voce sufficiam. Sciens itaque verum divinae sapientiae amatorem non super assertione inutilium rerum inanis eloquentiae pompam quaerere, sed salutarem de Scripturis sanctis explanationum congruentium desiderare doctrinam, 0831B scribere tibi aggrediar omnino iisdem sensibus, et fortasse etiam verbis, quibus me in Ecclesia locutum esse reminiscor, ut loquelam meam, qualiscumque est, facile, cum legeris, recognoscas. Quatuor praeterea breviores tractatus, quos de diversis capitulis Evangelii apud te olim fuisse me locutum prodidisti, et quintum de Machabaeis martyribus, emendatos tibi, quoniam cogis, remittam, ut eos, si ulla utili memoria dignos arbitraris, in postrema parte schedulae hujus simul transcribendos adjungas. De illis vero tractatibus, quos notariis 0832A (ut comperi) latenter appositis, procul dubio interruptos, et semiplenos otiosa quorumdam studia colligere praesumpserunt, nihil ad me attinet. Mea jam non sunt, quae constat praecipiti excipientium festinatione esse conscripta: vereor tamen, ne aliqua sub sermonis mei titulo sanae fidei inimica alieni errores involvant, et efficiantur sempiterni criminis rei, qui fuerint incautae 221 praesumptionis auctores. Ergo quoniam desiderio tuo negare operam non potui postulatam, breviter tibi prius ostendam, non semper aegritudinum plagas pro peccatorum cumulo nostris corporibus irrogari. Humani corporis natura, ex quo sententiam mortalitatis excepit: Tu terra es, et in terram ibis (Gen. III) , infirmitatibus variis subjacet, sine 0832B discretione cujusquam; et quamvis peccatores nos esse salubriter fateamur, non tamen vel ex vigore, vel ex debilitate carnis, meritorum ponderandae sunt qualitates, cum frequenter idolorum cultores sanitate corporis, ac bonis hujus saeculi perfruantur, et e contra divino cultui inhaerentes aegritudinum, ac tribulationum vexatione quassentur. Nam legimus Abimelech gentilem regnasse (Gen. XX) , et Abraham sanctum peregrinationis molestias pertulisse (Gen. XII) : et illius Laban Syri idololatrae mercenarium fuisse sanctum Jacob (Gen. XXIX, 30) : et Moysen 0833A justum, regnante impio Pharaone, latuisse metuentem in terra Madian (Exod. II, III) : et Eliam mirificum a facie persequentis Reginae Jezabel fugisse ad solitudinem (III Reg. XVIII, XIX) . In novo autem Testamento Joannes, Prophetarum maximus, post longum squalorem feralis custodiae (Matth. XIV) , post iniquas contumelias vinculorum (Marc. VI) , decollatur in carcere: et Herodes sacrilegus, qui eum jussit occidi, epulatur cum principibus suis, et tribunis, et primoribus Galilaeae discumbens: ebrius non solum vino, sed ipsius etiam cruore Baptistae. Et sicut in Apocalypsi de Babylone scribitur, vel urbe, vel gente, vel unaquaque anima, errorum caligine, vitiorumque carnalium permixtione confusa ( interpretatur enim confusio Babylon): Et vidi, inquit, mulierem ebriam de sanguine sanctorum (Apoc. XVII) . Verum 0833B haec Dei patientia quorsum evadat, ipse Salvator docet in Evangelio, dicens: Homo quidam erat dives, qui induebatur purpura, 222 et bysso, et epulabatur quotidie splendide: pauper autem quidam, nomine Lazarus, jacebat ad januas ejus ulceribus plenus, et cupiebat saturari de his quae cadebant de mensa divitis : sed et canes veniebant, et lingebant ulcera ejus. Factum est autem ut moreretur pauper, et portaretur ab Angelis in sinum Abrahae: dives vero mortuus sisteretur ad inferna supplicia (Luc. XVI) ; et 0834A obsecraret istius pauperis tincto in aqua digito refrigerari linguam suam, quod tamen promereri non potuit, in tormentis flammae inexstinguibilis constitutus. Ad hanc servatur poenam prosperitas impiorum; et e contra ad illam beatitudinem perducitur justorum tribulatio, ut cum sancto Abraham Patriarcha, in aeterna vita requiescere mereantur, qui angustias vitae hujus fideli patientia tolerantes, de saeculo isto migraverint. Unde dicebat Dominus: Intrate per angustam portam, quia lata, et spatiosa via est quae ducit ad perditionem, et multi sunt qui intrant per illam (Matth. VII) . Quam angusta est porta, et arcta est via, quae ducit ad vitam, et pauci sunt qui inveniunt eam (Luc. XIII) . Propter hoc et sanctus Apostolus gloriari se in infirmitatibus suis praedicat: Cum enim infirmor, ait, tunc 0834B potens sum (II Cor. XII) . Sanctum quoque Timotheum assiduis aegritudinibus laborasse, idem beatissimus prodidit apostolus Paulus scribens ad eum: Noli amplius aquam bibere; sed vino modico utere, propter stomachum, et frequentes tuas infirmitates (I Tim. V) . Quaerat fortasse quispiam divitum, dicens: Ergo malitiose Deus dedit divitias, si propter eas divitem torquet. Vult enim videri humanus error, non modo cum venia, sed etiam cum ratione 0835A peccare. Non malitiose, sed providenter te fecit 223 Deus divitem, ut per opera misericordiae invenires peccatorum tuorum vulneribus medicinam. Eleemosyna quippe a morte liberat, et ipsa mundat ab omni peccato (Tob. XII) . Non enim ob hoc cruciatur ille quia dives fuit, sed quoniam ipso epulante pauper Lazarus esuriit. Caeterum et ipse sanctus Abraham dives fuerat, sed peregrinorum, indigentiumque mancipium. Sanctus quoque Job regnum tenebat Arabiae, sed (ut scriptum est) nulla vidua, nullus pauper, domum ejus sinu vacuo exibat. Denique in doloribus constituto exprobrantur per mulierem opera misericordiae, quae frustra exercuerit: Et ecce, inquit, quae pateris (Job. II) . Heu venenata diri serpentis astutia; quoniam a bonis operibus famulum Dei revocare non valuit, incumbebat ut benefacti 0835B poenitudine fructum perderet pietatis! Caveant ergo infructuosi locupletes terribile exemplum illius sine misericordia Divitis collegae sui, ne ad similia tormenta ducantur: magis autem faciant eleemosynas largiter, frequenter, gratulanter. Hilarem enim datorem diligit Deus (II Cor. IX) . Distribuant opes suas egenis, acquirant sibi thesauros in coelo, ubi neque aerugo, neque tinea corrumpit, neque fures effodiunt et furantur (Matth. VI) : ut de hoc saeculo exeuntes possint invenire refrigerium in sinu illius vere divitis Abrahae. Haec ad quaestionem, quae occurrerat, breviter respondisse sufficiat. Illa autem quae superius comprehensa sunt idcirco memoravi, ut nemo nostrum scandalizetur in cogitatione sua, nemo nostrum murmurare audeat contra 0835C Deum, si videamus injustos, idololatras, blasphemos, continua salubritate corporis 224 frui, florere 0836A honoribus mundi, caducis opibus redundare; e contrario nos tribulationibus variis confici, doloribus carnis affligi, paupertatis necessitatibus subjacere. Novit universorum arbiter Deus qua providentia suos verberet; et qua ratione parcat impiis in hoc mundo. Nec plane ignoramus ab Apostolo beatissimo nos eruditi, quod longa erga iniquos bonitas Dei aut ad conversionem provocat sentientes, aut ad justiorem poenarum sententiam reservat ingratos: An, inquit, divitias bonitatis ejus, et patientiae, et longanimitatis contemnis, ignorans quod bonitas Dei ad poenitentiam te invitat? Tu vero secundum duritiam tuam, et cor impoenitens, thesaurizas tibi iram in die irae, et revelationis justi judicii Dei, qui reddet unicuique secundum opera ejus (Rom. II) . Reservatur enim in diem judicii illa retributio generalis: 0836B in hoc autem saeculo idcirco interdum quidam vel blasphemi, vel apostatae, tormentis insanabilibus consumuntur, ut caeteri eorum suppliciis terreantur. Pietatis vero cultores, quod interdum vel corporis doloribus, vel variis tribulationibus afflictantur, triplex esse ratio invenitur: prima correctionis, secunda purgationis, tertia probationis. Hominem fidei apostolicae inhaerentem, si frequenter in quibusdam peccare videat Deus, sic peccatorem suum verberat ut emendet, ut salutari admonitione flectat ad poenitentiam: negligentem, ne tolerabili ultione dilata, gehennae inextinguibili fiat obnoxius. Eum quoque quem pudice conversantem, ac juste, quaedam tamen improbarum cogitationum maculae resperserunt, idcirco Dominus nunc et tribulationum 0836C et aegritudinum flagello castigat, ne in illo aliquid sordium futurus ignis inveniat, sed ut 0837A per exiguas plagas brevissimi temporis, ab omnibus purgatus maculis securior ad aeternam migrare requiem mereatur. Haec est amantis Dei consulta erga peccatores suos, ac pia severitas. Scriptum est enim: Quoniam quem diligit Deus, verberat: flagellat autem omnem filium, quem recipit (Hebr. XII) . Unde merito misericordem Deum quisque nostrum praedicat Prophetae doctus 225 eloquio: Castigans castigavit me Dominus, et morti non tradidit me (Ps. CXVII) . Justos vero, et inculpabiles quosque, sicut sanctum Job (de quo scribitur (Job. I) quod fuerit homo sine querela, verus Dei cultor), hac de causa Deus omnipotens vel damnis facultatum, vel orbitatibus charorum, vel angustiis persecutionum, vel dolorum carnalium stimulis tentari permittit, ut probet. Probat autem 0837B non sibi, qui ante novit universa quam fiant, sed Angelis, et hominibus, ut eos ex factis probos noverint, quoniam conscientias intueri non possunt, quas solus novit scrutans corda et renes Deus. Ipse enim novit occulta cordis, ut Prophetae sermo testatur (Ps. VII) . Et ideo forsitan beatus Apostolus, inter multiplicium tribulationum, persecutionumque tentacula constitutus, aiebat: Quoniam spectaculum facti sumus haic mundo, et Angelis, et hominibus (I Cor. IV) . Angelis quidem justos suos Deus probari ideo vult, ut consummatam sanctorum justitiam laetantes agnoscant. Laetantur enim beati Angeli in coelo, ut ait Dominus Jesus, etiam super uno peccatore poenitentiam agente (Luc. XV) . Hominibus autem probatam 0837C esse vult perfectionem justorum, ut ad perseverantiam dilectionis Dei eorum provocentur exemplo. Diabolo etiam probatam vult ingerere Deus sanctorum justitiam, ut eos bonorum operum meritis debite ad amicitiam Dei, et ad regnum coeli unde ipse cecidit, doleat esse provectos ; doleat, indignetur, invideat, ingemiscat, nec tamen audeat quidquam de judicio divino causari. Probationis 0838A igitur gratia mirificus Job (Job. I) , ex opulento repente inops efficitur, ex patre decem natorum sine filiis invenitur, ex vegeto ac sano vulneratus, ex florentissimo vermibus exaratus aspicitur, ex glorioso opprobriis expositus reperitur: opprobriis autem et amicorum exprobrantium, et (quod esset gravius) propriae conjugis, quae non ad solatium dolorum ejus, sed ad ultimam tentationem docetur esse servata. Nam cogebat eum loqui verba blasphemiae replicans ei 226 justitiae ejus opera quae incas sum gessisset, qui ad tot miseriarum genera pervenisset. Quapropter inquit: Dic aliquem sermonem contra Dominum, et morere (Job. II) . Mortem blasphemanti debitam pro remedio aerumnarum suggerit acquirendam callidus iterum per mulierem serpens; 0838B ut palmam patientiae auferat fortissimo bellatori, et interitum congerat victo, quia blasphemantis furor non medelam doloribus praestat, sed cruciatum mortis accumulat: illius quippe mortis quae nec finem miseriis tribuat, et exordium sit poenarum, quas ultor Deus blasphemantibus praeparavit. At ille beatissimus intelligens callido antiquae artis argumento, diabolum rursus per mulierem venenum mortis ingerere, sic respondit: Velut una, inquit, ex insipientibus mulieribus locuta es (Ibid.) , pulsans videlicet unam, de qua omnis. Et adjecit: Si bona suscepimus de manu Domini, mala cur non tolerabimus? Et in alio loco: Nudus exivi de utero matris meae, nudus iterum revertar in terram: Dominus dedit, Dominus abstulit; sicut Domino placuit, ita factum est, sit nomen Domini benedictum (Job. I) . Inter dispendia 0838C omnium facultatum, inter funera tot natorum, inter atrocissimos sui corporis cruciatus, et intestinos dolores opprobrii conjugalis, laudat et magnificat omnipotentem Dominum verus Dei cultor. Et nos itaque si cultores Dei sumus, imitemur patientiam triumphalem, quam solam spoliatus universis non solum facultatibus, atque pignoribus, 0839A sed ipsis etiam corporis sui carnibus, inconcussa fide, possidet verus Dei cultor. Verus enim Dei cultor ille est, cujus fides inter adversa non deficit, cujus lingua benedicere nomen Domini sui in omni angustiarum tempore, in omni tribulationum plaga non desinit, dicens: Benedicam Domino in omni tempore, semper laus ejus in ore meo (Ps. XXXIII) . Si peccator es, agnosce pro correctione 227 tua esse quod caederis, vel certe pro purgatione, sicut supra disserui. Si autem justus es, nomen quidem justi praesumere non audebis, intelliges tamen ad gloriae tuae probationem evenire quod pateris. Scriptum est enim: Vasa figuli probat fornax, et homines justos tentatio tribulationis (Eccl. XXVII) . Ideo sanctus quoque Apostolus dicit: Tribulatio patientiam 0839B operatur, patientia probationem, probatio spem, spes autem non confundit (Rom. V) . Ergo quoniam vel ad probationem justis, vel ad emendationem peccatoribus, vel ad poenam sacrilegis, varii cruciatus in hoc saeculo irrogantur; et quibusdam mortiferae sunt istae plagae, quibusdam salutares: propterea cum distinctione summa scribitur in libro Psalmorum, de pertinacibus quidem malis ita: Mors peccatorum pessima, et qui oderunt justum delinquent (Ps. XXXIII) ; utique eorum peccatorum pessimam testatur mortem, qui in scelere delictorum permanere 0840A cupientes, oderunt verberantem justum; de emendabilibus autem, Multa, inquit, flagella peccatorum (Ps. XXXI) : de sanctis vero, Multae, ait, tribulationes justorum (Ps. XXXIII) . Nec difficile omnino est unicuique spirituali, ut hanc diversitatem ex fructibus cujusque dijudicet, dicente Domino: Ex fructibus eorum cognoscetis eos (Matth. VIII, 20) . Nam confusa esse apud nos omnia, philosophi Gentilium judicant; cum spiritualis homo discernat, et dijudicet omnia, ut ait Apostolus, ipse autem a nemine judicetur (I Cor. II) . Nonnulli enim prudentium saeculi, sapientiae coelestis ignari, dum volunt fortuita astruere universa quae creator omnium Deus justo moderamine providenter exercet, ita loquuntur: Si Dei providentia gubernaretur hic mundus, numquam 0840D promiscue bonos, et malos tribulationum, dolorum, aerumnarum, atque aegritudinum plagae conficerent, quia divinae aequitatis non esset, disparibus meritis plagas irrogare consimiles: sed problematis 228 hujus invidia facile evacuatur usitato veritatis exemplo. Notum namque est omnibus, quod et ferri acies, et ignis ustio, vel ad interitum irrogantur, quando poenam exigit puniendi criminis qualitas, vel ad curam proficiunt, cum sanandi gratia medicinaliter adhibentur. Ita igitur Deus omnipotens easdem plagarum species, pro qualitatibus 0841A temperat meritorum: quosdam quidem puniens, quosdam vero vel emendans a vitiis, vel emundans, vel certe ad ampliorem gloriam promovens. Quod ut adhuc planius intelligi queat, pauca adjiciam sanctarum testimonia Scripturarum. Legimus enim: Sagittae potentis acutae cum carbonibus desolatoriis (Ps. CXXX) . Et alio in loco: Sicut sagittae in manu potentis: ita filii excussorum (Ps. CXXVI) . Filios excussorum beatos Apostolos praedicat, quos electos ad fidem (patribus eorum a gratia Dei, ob incredulitatem suam, procul excussis) manus omnipotentis Domini Jesu, sicut sagittas velociter pervolantes, in universum direxit orbem, ut praedicatio eorum (juxta beatissimi Pauli doctrinam) aliis quidem fieret odor mortis in mortem, aliis autem odor vitae in vitam (II Cor. II) . Doctrina enim veritatis obedientes vivificat, 0841B rebelles interficit; vitia prosternit, virtutes erigit; incredulos dejicit, fideles extollit: quoniam Christus Jesus, qui ab Apostolis praedicatur, ut Simeon sanctus in Evangelio ait: Positus est in ruinam et resurrectionem multorum (Luc. II) . Ut autem noveris Apostolos (qui ex officio sortiti vocabulum, Latino sermone destinati nuncupantur) filios esse Judaeorum a Dei gratia excussorum; ausculta quid ipsis blasphemantibus Judaeis responderit Christus: Si ego, inquit, in Beelzebub ejicio daemonia, filii vestri (Luc. XI) , id est Apostoli ex vestra electi progenie, 229 in quo ejiciunt? Et ut apertius ostenderet, de quibus loqueretur, adjecit: propterea, inquit, ipsi judices erunt vestri. Nam dicit alio in loco Apostolis: Amen dico vobis, quod vos qui secuti estis me, 0841C in resurrectione cum venerit Filius hominis in sede majestatis suae, sedebitis et ipsi super duodecim thronos, judicantes duodecim tribus Israel (Matth. XIX) . Sicut sagittae ergo, inquit, in manu potentis: ita filii excussorum (Ps. CXXVI) . Statimque adjicitur: Beatus qui implebit desiderium suum ex ipsis, ut evidenter intelligas, quod sagittae Dei interdum mortem inferunt, interdum beatitudinem praestant, 0842A sicut Jobo sancto ac beatissimo praestiterunt, qui ait: Sagittae enim Domini in corpore meo sunt, quarum ira bibit sanguinem meum. Cum enim incipio loqui stimulant me (Job VI) . Et post pauca: Quod si tribuat Dominus, et veniat petitio mea, et spem meam det mihi Dominus; qui coepit Dominus vulneret me, sed non in perpetuum interficiat me. Sunt et plurima istiusmodi sparsa per totum corpus sanctarum Scripturarum, quae studio brevitatis securus praetereo, quoniam scienti Legem loquor, qui ex paucis instructus testimoniis facile possis similia exempla colligere, quibus documentis et bonitatem Dei provida castigatione suos famulos vel corrigentis a delicto, vel promoventis ad gloriam, plenius intelligas approbari; et ejusdem debitis cruciatibus pertinaces impios punientis, veram justitiam recognoscas, 0842B docente etiam beato Apostolo: Numquid injustus Deus, qui infert iram (Rom. III) ? in eos videlicet qui veritatem in injustitia detinent. De nostra autem castigatione, qua verboramur a Deo, ita testa tur: Cum judicamur, inquit, a Domino corripimur, ne cum hoc mundo damnemur (I Cor. XI) . De justis vero sic loquitur: In omnibus tribulationem patimur, sed non angustiamur: aporiamur, sed non destituimur: persecutionem patimur, sed non derelinquimur: dejicimur, sed non perimus: semper mortem Domini nostri Jesu in corpore nostro circumferentes, ut et vita Jesu Christi in corpore nostro manifestetur (II Cor. IV) . Et alibi idem beatus apostolus Paulus, postquam raptum se dixerat usque in tertium coelum, et in paradisum, 230 ubi ineffabilia verba audierat, 0842C ita continuo addit: Ne eminentia, inquit, revelationum me extollat, datus est mihi stimulus carnis angelus Satanae, qui me colaphizet, ut non extollar. Propter hoc ter Dominum rogavi ut discederet a me, et dixit mihi: Sufficit tibi gratia mea, nam virtus in infirmitate perficitur (II Cor. XII) . Et alia Scriptura huic sensui concordans evidentius loquitur: Quomodo in igne probatur, ait, aurum, et argentum, homines 0843A autem justi in camino humiliationis (Eccli. II) ; utique ut aestum perpessi tentationum, et tribulationum onere inclinati, minime in superbiam justitiae suae meritis erigantur, aliquid se contra actuum suorum dignitatem pati mussitantes injustum; quos non multo post immortalis praemii retributio subsequatur: sed potius ut in humilitate spontanea permanentes, sanctis scilicet virtutibus praediti, et humiles corde, probabiliores efficiantur in Christo. Sicut etiam venerandi martyres exstiterunt, qui 0844A cum beato Apostolo fideliter praesumentes, non esse condignas passiones hujus temporis ad superventuram gloriam, quae revelabitur (Rom. VIII) in sanctis, universa supplicia pro Domini Christi nomine, omnesque irrogatos corpori cruciatus aequissimo animo susceperunt, ipsum Dei Filium remuneratorem victricis patientiae habituri, qui regnum coelorum servis suis usque in finem fidelibus largietur. Cujus sempiterna virtus atque divinitas, cum Patre et cum Spiritu sancto permanet in omnia saecula.