Sermo IX, De Evangelii Lectione Secundus.

Explanavimus hesterno die charitati vestrae ex lectione evangelica quae Salvatorem nostrum perhibet 0898B de aqua vinum fecisse in nuptiis, primum juxta historiam gesti, quam ob causam ire dignatus sit: deinde secundum spiritalem coelestis mysterii intellectum, quid esset dies, et quis 280 esset primus dies, qui secundus, qui tertius, quae nuptiarum ratio, qui sponsus ille esset, quaeve illa sponsa, qui locus ubi fiebant illae nuptiae, et quod non primae illae nuptiae factae sint, et quamobrem ibi fuisse dicta sit Mater Domini Jesu: deinde cur ipse sponsus invitetur ad nuptias, vel a quibus; quomodo etiam discipuli pariter invitentur: deinde quid esset illud vinum quod non habebant, et quae fuerit vini nuptialis defectio; et quemadmodum repudiata ob idololatriae adulterium plebe Judaica, Ecclesia Gentium divino fuerit amori conjuncta. 0898C Unde cavendum nobis est, omni genere charissimi, ne aliquo rursus idololatriae contagio violemur, et non solum repudiari, sed et damnari in perpetuum mereamur; quoniam si quis templum Dei violaverit, 0899A disperdet illum Deus. Templum enim Dei sanctum est, ait Apostolus, quod estis vos: cavete attentius, ne sicut serpens decepit Evam astutia sua, corrumpantur sensus vestri a castitate, quae est in Christo Jesu (I Cor. III) , sicut admonet idem beatissimus Paulus (II Cor. XI) ; et repellamur ab eo qui nos dilexit, et dedit pignus sancti Spiritus in cordibus nostris. Teneamus ergo gratiam Spiritus sancti, largo munere Sponsi coelestis infusam, ne ad inopiam pristinam revertamur. De qua inopia tunc in aenigmate ait Mater Domini ad eum, vinum non habent (Joan. II) . Sed jam quid Dominus ei responderit, attonitis mentibus audiamus. Ait illi Jesus: Quid mihi et tibi est, mulier? nondum venit hora mea. Juxta intellectus simplicis rationem probare suffecerit, beatam 0899B Mariam virginem sexus causa mulierem nuncupatam, sicut in Genesi de Eva scribitur: Et injecit Dominus soporem in Adam; et obdormivit: et sumpsit unam de costis ejus, et supplevit carnem in loco ejus. Et aedificavit Dominus Deus costam, quam sumpsit ab Adam, in mulierem: et utique in virginem figuravit illam, et adduxit eam ad Adam. Et dixit Adam: Hoc nunc os de ossibus meis, et caro de carne mea: haec vocabitur virago, 281 quia de viro suo sumpta est (Gen. II) . Sed dicat fortasse aliquis parvae fidei, ac parum prudens, virginem quidem Mariam non ex viro concepisse Christum, sed de Spiritu sancto, ut in Evangelio (Luc. I) ad eam loquitur archangelus Gabriel; nato tamen Christo virginem dici ultra non posse quam constet 0899C edidisse partum; et ideo non dixisse Christum, Quid mihi et tibi est, virgo? sed quid mihi et tibi est, mulier? Audi ergo divinam rationem spei communis, ac vitae. Nascitur Christus non sibi, sed nobis. Nascitur enim qui semper erat: nascitur qui in principio erat et Filius Dei, et Verbum Dei, et Deus. Hic ideo prope finem saeculi ex Virgine natus est, ut Verbum caro factum habitaret in nobis (Joan. I) , permanens tamen Deus esse, quod semper. Nascitur autem Filius Dei in homine, ut vel ita conditorem suum intueri caperet mundus: et nascitur de Spiritu sancto ex Virgine, ut hominem, quem de limo terrae plasmaverat, sancto Spiritu ex massa eadem reformaret. Si credimus conceptum Virginis, credere debemus et partum: utrumque impossibile 0899D videtur homini, sed est omnipotentiae divinae parvum. Quid enim Deo magnum (ut omittam sublimiora ejus opera) qui ex nihilo fecit terram, et de terrae limo carnem, et de carne viri feminam? ita ut 0900A neque pars reliqua terrae aliud esset quam fuerat; neque Adam minus haberet quod Deus abstulerat; neque femina hoc esset tantum quod ex viro sumptum fuerat. Integer Adam ossa sua, et carnem recognoscit in femina, dicens: Hoc nunc os de ossibus meis, et caro de carne mea (Gen. II) ; et tu non vis, ut eum qui haec operatur, integra Virgo filium recognoscat? Qui sine corruptela matris conceptus creditur, cur non etiam sine corruptela editus praesumatur? Incorrupta Virgo peperit, quod intucta Virgo concepit. Integritatem nascendo violare non potuit, qui venerat redintegrare naturam. Cujus facti fidem si quis adhuc terrena cogitatione depressus, sensuque carneo praepeditus, tardiore gradu sequitur, ac de Dei omnipotentia infideli corde 0900B cunctatur, discat ex Evangelio Joannis (Joan. XX) , eumdem Deum post resurrectionem suam, bis ad Apostolos, ubi erant in domo congregati propter metum Judaeorum, clausis utique januis introisse: et certo introgressus. Ne autem non in carne vera esse, sed in phantasmate putaretur, manus suas, caeteraque membra Thomae apostolo attrectanda ingerit dubitanti. Similiter 282 et in Evangelio beati Lucae simul discipulis omnibus contestatur ingressus: Palpate me, et videte, quoniam spiritus carnem et ossa non habet, sicut me videtis habere (Luc. XXIV) . O miranda fides! reseratae non sunt januae, et ipse intrinsecus cum vero corpore apostolicis non solum videtur oculis, sed et manibus pertractatur! Veritas mirabilis facti, cujus rationem non nisi sola fides 0900C assequitur, omnipotentiam clamat auctoris: nec ideo negabitur factum, quia magnitudinem divini operis pusillitas mentis humanae non tenuerit. Eadem ergo divinitatis virtute per inviolabilem feminam, mundi hujus intravit hospitium, claustrum virginei pudoris etiam nascendo conservans, qua et post resurrectionem januis obseratis, domum potuit corporeus introire. Illud etiam quaestioni huic solvendae quam maxime congruit, quod Apostolus Christum memorat editum de muliere, factum sub Lege, ut eos qui sub Lege erant, redimeret (Gal. IV) . Utique ut sic illa, cum Virgo sit, mulier appelletur, veritate sexus, non detrimento integritatis; quomodo Deus Dei Filius ob dispensationem salutis nostrae sub Lege factus esse praedicetur, cum dator 0900D ipse sit Legis. Hoc totum pro beatitudine Mariae dixerim, cum illam Christus mulierem nuncupaverit, quae divino partu sic coepit esse mater, ut virgo sacratior permaneret. Quod vero ait: Quid 0901A mihi et tibi est? nondum venit hora mea (Joan. II) ; non mihi videtur ista responsio ad illam suggestionem Mariae sensibiliter convenire, nisi in mysterio locutus esse spiritualiter Dominus dicatur; ut quoniam vinum Spiritus sancti ante passionem Christi, ac resurrectionem, gentibus dari non poterat (evangelista testante, nondum erat Spiritus datus, quia Jesus necdum fuerat glorificatus ((Joan. VII, 39)) ), merito tunc inter initia signorum, matri responderit: Quid mihi et tibi est, mulier? nondum venit hora mea; tamquam si diceret: Quid tam praepropera est tua, o mulier, suggestio, cum hora passionis meae nondum advenerit, qua perfectis omnibus vel doctrinae, vel operationum divinarum virtutibus, pro vita credentium mori disposui? 0901B Post passionem resurrectionemque meam, cum ad Patrem rediero, tunc eis donabitur vinum Spiritus sancti. Quapropter et ipsa beatissima, agnito responsionis hujus profundo mysterio, intellexit, non suggestionem suam praesentem aspernanter acceptam, sed secundum illam spiritualem rationem in mysterio tunc dilatam. Caeterum numquam mandaret ministris, Quodcumque 283 dixerit vobis, facite (Joan. II) , nisi Spiritu sancto post partum divinum plena, non solum responsionis Christi virtutem cognovisset, verum etiam faciendi ab eo tunc ex aqua vini universum ordinem praevidisset. Quid enim lateret Sapientiae matrem, capacem Dei, aedem diguissimam tantae virtutis? Veritate facti historialiter approbata, figuras nunc 0901C spiritualiter propositas persequemur; sicut enim intellexisti sponsum et sponsam, diem et dies, nuptias et locum, indigentiam vini et cujus vini; ita etiam matrem Domini figuraliter accipe, sanctorum Patriarcharum, et Prophetarum, justorumque omnium plebem, unde originem carnis nostrae idem Dominus traxisse in Evangelio perhibetur (Matth. I) . Liber enim generationis Jesu Christi scribitur filii Abraham, et sequentium reliquorum. Haec ergo mater Domini, generatio Patriarcharum et Prophetarum, 0902A intercessit pro nobis gentibus apud aeternum Filium Dei, et suum secundum carnem natum, ut donaret nobis indigentibus coelestis vini laetitiam. Sunt autem similia illis dictis quae Apostoli suggerentes pro Chananaea, gentili quippe muliere, audierunt: Non est bonum tollere panem filiorum, et dare canibus (Matth. XV) , id est Gentilibus qui prius in superstitione positi, canum more consueverant immundum sanguinem idolothytarum lambere victimarum, contra Dominum Deum non agnitum ore rabido oblatrantes. Nam canes eramus nos quondam Gentes, et filii erant aliquando Judaei; et idcirco nolebat Dominus tollere panem filiorum, et dare canibus: sed postquam panis ipse coelestis in sua venit, et sui eum non receperunt (Joan. I) ; postquam 0902B cognoscitur idem Dominus noster ab Gentibus quondam canibus, 284 et blasphemo ore contra eum latratur a filiis; postquam Pilato resistenti ne Christum, qui rex eorum crederetur, crucifigendum pronuntiaret, pariter clamaverunt, nos non habemus regem, nisi Caesarem (Joan. XIX) ; causatur de illis iterum sic per Prophetam Deus: Filios genui, et exaltavi, ipsi autem me spreverunt (Is. I) . Sed convertentur ad vesperum, quomodo Propheta ait, et famem patientur ut canes (Ps. LVIII) . Convertentur quippe et ipsi Judaei, sero tandem, ad vesperum scilicet mundi. Nam scriptum est: Si fuerit numerus filiorum Israel sicut arena maris, residui salvabuntur (Is. X; Rom. IX, 27; Osee I, 10) : et apostolus Paulus caecitate percussum fatetur populum Judaeorum, donec introeat 0902C Gentium plenitudo (Rom. XI, 25) . Convertentur autem in consummatione saeculi, et famem verbi Dei patientur ut illi canes qui cupiebant saturari de micis cadentibus de mensa dominorum suorum (Matth. XV) . Adoptantur igitur Gentes, prius canes, in filios, et filii canibus comparantur: belluae quippe sunt omnes increduli, non natura, sed moribus; quoniam homo in honore constitutus non intellexit: comparatus est jumentis insipientibus, et similis factus est illis (Ps. XLVIII) . Licet ergo Judaei, 0903A majore cum scelere, sacrilegis olim Gentibus similia perpetrassent; Christus tamen eos quos non jam suo, sed Patrum justorum merito, diligebat, licet jam indignos, adhuc tamen ut converteret, filios appellabat (Matth. XV) , et paterna pietate misericors nolebat relinquere. Nolebat se panem coelestem, vitae principem, ab ipsis cito subtrahere, et Gentibus commodare; donec pertinax fides Gentilium illorum perfidiam confutaret, et donec ipse in carne adveniens doceret eos et instrueret: verberaret curationum beneficiis: quia ingrati exsisterent, judicaret divinis virtutibus: quia flecti ad fidem negligerent, condemnaret: et ita demum consummata in Passione sua eorum nequitia, post resurrectionem propriam migraret ad Gentes, quibus 0903B se ipsum panem vitae tribueret, et per aquam Baptismatis poculum sancti Spiritus propinaret. Jam vero quibus ministris dicat mater ista Domini Jesu, quodcumque dixerit vobis, facite (Joan. II) ; et quid imperatum, quidve factum sit, videamus. Illuminante oculos cordis nostri ipso Domino Salvatore, qui lumen est aeterni luminis coaeternum, praeter beatam Mariam 285 proprie matrem, cognovimus, sanctorum Patriarcharum et Prophetarum plebem, originis Christi causa, esse matrem, quae legatione apud eum functa sit pro nostra inopia: nunc advertamus, quibus ministris loquatur, quodcumque dixerit vobis, facite. Ministros autem non illos secundum rei gestum solos accipio qui tunc in illo nuptiarum convivio ministrabant; sed juxta spiritalis convivii rationem, 0903C primo ministros novi Testamenti intelligo esse Apostolos; deinde apostolicos sacerdotes, quibus et Lex, et omnis sanctorum Prophetarum doctrina insinuat, ut quidquid praeceperit eis Dominus Jesus, obsequio prompto perficiant. Jam quid ab illo jubeatur ministris, sequens loquitur sermo. Interim quid 0904A evangelista interloquatur, ausculta: Erant, inquit, ibi lapideae hydriae sex positae secundum purificationem Judaeorum, capientes singulae metretas binas, vel ternas (Joan. II) . Nuptiae istae quamvis in Galilaea Gentium gererentur, et haberent figuram quam diximus, tamen Judaeis tunc agebantur; et erant ibi vere hydriae sex positae secundum purificationem Judaeorum, capientes singulae metretas binas, aut ternas. Nam Judaei id moris habebant, ut priusquam synagogam ingrederentur, vel de publico regressi domum priusquam pranderent, cutem corporis sui aqua abluerent. Erat autem mensura aquae ad abluendum corpus sufficiens vel duae metretae, vel tres, pro quantitate scilicet magnitudinis corporum. Non possum parcere transiens purificationi 0904B Judaeorum immundae. Lavant polluta corpora, abluta statim polluunt: semper lavant, semper impuri sunt; et, ut dici solet, laterem lavant. Illum laterem quem paraverant in Aegypto Pharaoni diabolo (Exod. I) , exhibentes seipsos arma iniquitatis peccato, ad constructionem hostilium civitatum. Terrei enim sunt, et igneo Spiritus sancti calore nequaquam solidati. 286 Quapropter usquequo deliquescant in mortem, laterem suum non desinunt lavare polluendum. Quinimo porcorum more, de aqua in coenum redeunt. Isti sunt porci quos iratus Dominus legioni daemonum tradidit (Matth. VIII) , ut praecipitarentur in lacum morte necandi perpetua. Fugite immunditiae exemplum, neophyti, ne poenae participes exsistatis. Unum Baptisma nobis Apostoli juxta 0904C divinam sententiam decreverunt; ait enim: Qui biberit ex ista aqua, non sitiet in aeternum (Joan. IV) . Abluti semel estis Baptismo salutari: nolite de fonte in coenum regredi; servate donatam munditiem. Non potest iterari quod semel est amissum.

Sed jam videamus, quae sint apud Gentes per allegoriam 0905A sex illae hydriae lapideae, capientes singulae metretas binas, vel ternas. In unoquoque hominum sex quaedam inesse numerantur: visus oculorum, auditus aurium, odoratus narium, loquela oris, attrectatio manuum, incessus pedum. Haec omnia, cum essemus Gentes, lapidea erant in nobis, et mortua, sicut sanctus propheta David exsecrando testatur: Simulacra Gentium argentum et aurum (Ps. CXIII) . Studio tacuit caeteras viliores materias metallorum, ut in pretiosis multo magis damnaret et vilia. Simulacra ergo Gentium ut quo sensu vituperata sunt, edicamus, quando satis opulentos fabricatores habuerunt: Erunt, inquit, insensibilia metalla, argentum et aurum, opera manuum hominum. Os habent, et non loquentur; oculos habent, et non 0905B videbunt; aures habent, et non audient; nares habent, et non odorabunt; manus habent, et non palpabunt; pedes habent, et non ambulabunt (Ibid.) . Et quid? similes illis fient qui faciunt ea; et omnes qui confidunt in eis. Ergo cum confideremus in idolis, erant in nobis isti sensus sex, juxta sententiam prophetae, emortui atque lapidei, sine officio competenti, sine motu congruo; at ubi in Deum vivum a simulacris mortuis conversi credidimus, vivificati sumus, audientes ab ipso, quia ego vivo, et vos vivetis (Joan. XIV, 19) . Et iterum: Ego sum resurrectio, et vita; qui credit in me, etsi 287 mortuus fuerit, vivet: et omnis qui vivit, id est qui jam credit, si usque in finem crediderit, non morietur in aeternum (Joan. XI) . Conversi igitur ad fidem, et vivificati 0905C per Baptismum, oculos levamus ad Dominum, odorem notitiae ejus insatiabili spiritu trahimus, tacitoque testamur affectu, quoniam odor unguentorum tuorum super omnia aromata (Cant. IV) . Lectiones divinas aure percipimus, ore Dominum confitemur, laudamus, benedicimus, obsecramus; manus supplices 0906A ad coelum tendimus, pedibus ad ecclesiam currimus, et unam Trinitatis Deitatem flexis ad terram genibus adoramus. Vocatis ergo Jesus ministris, Apostolis videlicet, et eorum successoribus qui sunt per singulas Ecclesias sacerdotes, dicit eis: Implete hydrias istas aqua (Joan. II) ; hoc est: Baptizate omnes gentes in nomine Patris, et Filii, et Spiritus sancti, docentes eos servare omnia quae ego mandavi vobis (Matth. XXVIII) . Et plane quia audierant iidem ministri dicentem venerabilem Mariam: Quodcumque dixerit vobis, facite; impleverunt eas usque ad summum: plenitudine quippe doctrinae infusum Baptisma cumulantes. Bene autem dixit, vocatis ministris; nam Paulus vocatus apostolus, segregatus in Evangelium Dei (Rom. I) est: similiter et omnes Apostoli 0906B vocati sunt: Venite post me, et faciam vos piscatores hominum (Matth. IV) . Quos enim praedestinavit, hos et vocavit: et quos vocavit, hos et justificavit: quos autem justificavit, hos glorificavit (Rom. VIII) . Vocatis igitur Jesus ministris injunxit opus celebrandi Baptismatis. Nec illud in postrema parte hujus sermonis praetereo, quod istae hydriae nostrae capientes esse dicuntur singulae metretas binas, vel ternas. Super hoc aliqui nostrorum dixerunt, metretas duas, vel tres, Patrem, et filium, et Spiritum sanctum: et quosdam quidem ex Gentibus baptizandis Patris, et Filii tantum scientiam posse capere, quosdam vero capaciores etiam Spiritus sancti: sed ego arbitror, quod qui Spiritum sanctum non 288 capit, neque Filium capiat, neque Patrem. Neque enim baptizari quis 0906C potest, nisi in integram atque inseparabilem Trinitatem, quoniam nemo confitetur proprietate naturae esse, ut oportet, Dominum Jesum Christum, nisi in Spiritu sancto (I Cor. XII) . Et, nemo vadit ad Patrem, nisi per Filium (Joan. XIV) , ut ipse testatur: Nemo venit ad Filium, nisi Pater eum pertraxerit (Joan. VI) . 0907A Igitur qui unam Trinitatis adorandae personam minuerit, denegavit integram Trinitatem. Ergo cum non sit plus et minus in confessione fidei, quae traditur per Christi ministros in sacramento Baptismatis, videamus, hydriae nostrae quas metretas singulae capiant, vel binas, vel ternas. Sanctus apostolus Paulus scribens ad Corinthios, inter caetera spiritualium genera virtutum, quae aboleri profectu meliorum necesse sit, mansura in aeternum tria haec perhibet, spem, fidem, et charitatem. Manent, inquit, spes, fides, et charitas: tria haec: major autem horum est charitas (I Cor. XIII) . Fides est, qua Trinitatem unius substantiae confitemur: spes est, qua resurrectionem carnis, et praemia pro meritis futura speramus: charitas est, qua ita Christum diligimus, ut 0907B pro ejus nomine interfici aequo animo patiamur. Sed quia omnes in fide apostolica baptizati, credunt quidem in Trinitatem, et sperant futura, non tamen omnes cum sancto Apostolo ex affectu dicere ausi sunt: Quis nos separabit a charitate Christi? tribulatio? an angustia? an persecutio? an fames? an nuditas? an periculum? an gladius (Rom. VIII) ? idcirco quaedam hydriae nostrae binas metretas capiunt, quaedam vero etiam ternas. Largiatur autem Dominus Jesus dives in omnes, et super omnes qui invocant eum, ut ternas metretas, perfecti in charitate ejus, etiam sine aperto persecutionis praelio capiamus; ut in dilectione Dei paratis mentibus ad omnem praesentium poenarum tolerantiam, constantes possimus ex occulti certaminis triumpho illustrem coronam 0907C victricis conscientiae promereri. Ergo postquam beatissimi Apostoli (Act. II, VI) , fidelium ministrorum functi officio, repleverunt hydrias credentium populorum 0908A aqua venerandi Baptismatis, et Dominus Jesus invisibili virtute hanc aquam convertit, in vinum, ita ut baptizati ab illis, confestim divini Spiritus in se 289 operantis saporem repentina linguarum gratia testarentur; ex quibus prior Stephanus martyr plenus gratia et veritate faciebat signa, et prodigia magna in populo, in nomine Domini nostri Jesu Christi. Tunc ait ipse Dominus Jesus iisdem ministris: Haurite nunc, et ferte architriclino. Et tulerunt. Ut autem gustavit architriclinus, inquit, ex aqua vinum factum, et nesciebat unde esset, ministri autem sciebant, qui hauserant aquam; vocat sponsum architriclinus, et dicit ei: Omnis homo prius vinum bonum ponit, et cum inebriati fuerunt, id quod deterius est: tu servasti bonum vinum usque modo (Joan. II) . 0908B Explanemus primum facti ipsius historiam, et ita ad propositam rationem spiritualis intelligentiae redeamus. Nuptiae apud Judaeos cum fierent, unus (quantum traditione comperimus) dabatur de sacerdotali ordine, qui morem disciplinae legitime gubernaret, pudorisque curam gereret conjugalis; simul etiam conviviorum apparatui ministros, atque ordinem dispensaret, et pro hoc officio architriclinus, id est triclinii praepositus, dicebatur. Huic ergo gustum vini ex aqua facti jubentur conviviorum ministri portare. Gustat architriclinus nesciens unde esset; et, vocato sponso, laudat ei saporem vini usque in illud temporis reservati. His omnibus gestis probatur virtus Salvatoris in hoc etiam signo non phantasma fuisse, sed veritas; quando praepositus 0908C convivii non modo vinum, sed et bonum vinum testatur esse quod ei gustandum ministri, Domino jubente, portaverunt. Jam nunc ad spiritales 0909A lineas recurrentes, quis iste sit architriclinus advertamus. Architriclinum puto esse beatissimum Moysen, virum de tribu Levi, fidelem Dei dispensatorem in tota domo ejus; qui non solum in illis antiquis nuptiis illius plebis Israel quae repudiari postea 290 meruit, praepositus fuit, sed etiam in istis quae celebrantur in Gentibus. Quis enim nostrum sine architriclino Moyse discere potuit, quoniam Dominus Deus noster, Deus unus est, et non dii? Et ne absolutum putes esse quod dicitur unius Deitatis, ab ipso ibi Trinitas praedicatur siquidem Dominum dicit Deum et Dominum. Non enim simpliciter dixit: Audi, Israel, Deus tuus unus est: sed quid? Audi, Israel, Dominus Deus tuus Dominus unus est (Deut. VI) ; hoc est dixisse, unus 0909B est in Trinitate Deus, una est Divinitas, ac dominatio Trinitatis, manente vera distinctione subsistentium personarum. Sicut etiam duae alae Seraphim, imaginem gerentes tam Legis et Prophetarum, quam veteris et novi Testamenti, hymnum referunt adorandae Trinitatis, et jugiter clamant: Sanctus, sanctus, sanctus, Dominus Deus Sabaoth. Dominus, non Domini (Is. VI) : neque enim recipit pluralem numerum, Patris et Filii, et Spiritus sancti una eademque Divinitas. Deinde quis nostrum, ut dixi, sine architriclino Moyse cognoscere valuit, quod in principio fecerit Deus coelum, et terram, et mare, et omnia quae sunt in eis; et unde homo figuratus sit vir, unde etiam femina, ex quibus universa generis humani propago multiplicata 0909C noscatur? Deinde quae fuerit prima indulti beatitudo paradisi, quod exordium culpae hominis Deum provocantis offensa; denique quaenam generationes fuerint justorum, quaeve iniquorum; et cur, vel quando diluvium, et caetera quae in Lege scripta sunt Moysi, acciderint; et, ut breviter dicam, cujus nostrum anima divino Amori, et Sponso coelesti Christo conjungi promeruit, sine hujus architriclini apparatu? Ipse enim Moyses, qui praenuntiaverat adventum Christi populo Israel, dicens: Prophetam suscitabit Dominus Deus noster de fratribus vestris, sicut me: illum audite per omnia quaecumque locutus fuerit ad vos. Erit autem omnis anima, quaecumque 0910A non audierit Prophetam illum, disperiet de plebe (Deut. XVIII) . At ubi vidit, illos contra Christum, quem praedicaverat, repugnare, contulit se ad Gentes, et una cum sanctis Apostolis exprobrat populo Judaeorum: Vobis oportebat, 291 prius annuntiari verbum Dei, sed quoniam respuistis illud, et indignos vos judicastis aeterna vita, ecce convertimur ad Gentes; sic enim mandavit nobis Dominus (Act. XIII) : Posui te in lucem Gentium, ut sis ad salutem usque ad ultimum terrae (Is. XLIX) . Ergo posteaquam de aqua vinum fecit in nobis Dominus Jesus, ut ostenderet, sicut ait Apostolus, divitias gloriae suae in vasa misericordiae (Rom. IX) ; et baptizatos quosque sancti Spiritus sapore condivit, aquam legalis litterae per corda credentium convertens 0910B in sapientiam spiritualem; tunc ait ministris: Haurite nunc, et ferte architriclino (Joan. II) . Hauriunt Apostoli de hydriis baptizatorum Gentilium Evangelici vigoris spiritalem saporem simul et gratiam: saporem in fide, gratiam coloris in opere: unum sentitur, alterum cernitur; et portant ad Moysen. Quis enim sacerdotum ministrantium Christo, non omnem novi Testamenti sapientiam cum Lege conferat Moysi: quod ipsum Dominum et mandasse audiat, et fecisse perspiciat? Nam cum leprosum virtutis suae attactu mundasset, illico cum transmisit ad Legem, dicens: Vade, ostende te sacerdoti, et offer pro emundatione tua munus, quod praecepit Moyses in testimonium illis (Matth. VIII) . Gustavit architriclinus occultum Christi a saeculis sacramentum, 0910C quod aliis generationibus non est agnitum filiis hominum, sicut nunc revelatum est sanctis ejus Apostolis et Prophetis in Spiritu. Esse Gentes cohaeredes, et concorporales, et participes promissionis ejus in Christo Jesu per Evangelium: cujus factus sum ego, inquit Paulus, minister (Ephes. III) . Participes igitur factae sunt Gentes per unumquemque Apostolum Evangelicum ministrum, promissionis Dei in Christo: illius nempe promissionis quam priores consecuti sunt ipsi Apostoli, qui postea caeteris ministrarent. Nam cum conversaretur cum illis Christus post resurrectionem suam per dies quadraginta, sicut in principiis Actuum Apostolorum Lucas evangelista 0911A testatur: Praecepit eis ne ab Hierosolymis discederent, sed exspectarent promissum Patris, quod a me audistis, inquit; quia Joannes quidem baptizavit aqua, vos autem Spiritu sancto baptizabimini non post multos hos dies (Act. I) . In Evangelii quoque sui fine ita eumdem Dominum loqui ad ipsos Apostolos memorat: Ecce ego, inquit, mitto promissionem 292 Patris mei in vos: vos autem sedete in civitate, quoadusque induamini virtute ab alto (Luc. XXIV) . Quamquam ergo nesciat architriclinus Moyses, ex Baptismatis dono tantam gratiam fuisse collatam, quam non ignorabant Apostoli, qui fuerunt ministri sermonis; admiratus tamen saporem Spiritus sancti hydriis inesse Gentilium, laudat sponsi munificentiam, qui tale vinum servaverit Gentibus. Quod vinum 0911B anterioribus nuptiis Judaei habentes, non ad salubritatem suam biberunt, sed inebriati sunt, et perniciosa gravedine sauciati; imbecilliores quippe mentibus, et virtutem divini Spiritus non ferentes: qui autem robustus in fide est, repletus Spiritu sancto, non inebriatur. Ideo enim praeclarum est poculum Dei inebrians (Ps. XXII) , quoniam sobrias efficit bibentium mentes divini potus ebrietas; unde Apostolus ait: Nolite inebriari vino, sed replemini Spiritu sancto (Ephes. V) . Nam et Stephanus Spiritu sancto plenus, non ebrius, vidit coelos apertos, et Jesum ad dexteram Dei (Act. VII) . Propterea et beatissimus Petrus ebrietatem detestatus est, dicens (Act. II) : Non enim, sicut vos putatis, inquit, hi ebrii sunt, cum sit hora diei tertia, sed hoc est quod dictum est per Joel 0911C Prophetam: Et erit in novissimis diebus, dicit Dominus, effundam de spiritu meo super omnem carnem, et prophetabunt filii vestri, et filiae vestrae: juvenes vestri visiones videbunt, et seniores vestri somnia somniabunt (Joel II) . Hoc fecit initium signorum Jesus in Cana Galilaeae, id est in possessione Gentium; et manifestavit gloriam suam, et crediderunt in eum discipuli ejus (Joan. II) . Nec hoc otiosum est, quod discipuli ait, non Apostoli. Nam ut multitudinem credentium declaret, discipulorum nomen posuit, non Apostolorum. Sunt enim omnes qui credunt, ejus discipuli; sed, ut ait beatus Paulus, numquid omnes Apostoli (I Cor. XII) ? Studeamus nunc, et precemur, charissimi, ut post hoc initium signorum quod fecit Dominus 0912A Jesus, dando Spiritum Sanctum in cordibus nostris, caetera quoque in nobis perficiat signa virtutum; alii datur enim sermo sapientiae, alii verbum scientiae secundum eumdem Spiritum: alii fides in eodem Spiritu: alii sanitas in uno Spiritu: alii operatio virtutis, alii discretio spirituum, 263 alii prophetia, alii genera linguarum, alii interpretatio sermonum. Haec autem omnia operatur unus et idem Spiritus, dividens unicuique prout vult (I Cor. XII) . Has igitur habentes promissiones, charissimi, mundemus nos ab omni inquinamento carnis, perficientes sanctificationem spiritus in timore Dei (II Cor. VII) . Sanctum vero Spiritum idcirco ex propriae auctoritatis arbitrio distribuere munera coelestium gratiarum praedicavit Apostolus dicens: Haec omnia operatur unus 0912B atque idem Spiritus, dividens unicuique prout vult, et non prout jubetur (I Cor. XII) ; ne quis inimica persuasione suspicari audeat in illa Trinitatis adorandae substantia aliquid esse subjectum, vel minus potens, vel sibimetipsi contrarium; cum sit Patris, et Filii, et Spiritus sancti, una in omnibus et voluntas pariter, et potestas per omnia saecula. Amen.