Sermo XI. De Diversis Capitulis Primus. De Paralytico.

301 Memini, me superiore tractatu sanctae dilectioni 0921A vestrae pollicitum, quod, adjuvante Domino, plenius explanaturus essem, quam ob causam unum se opus fecisse Dominus testaretur: unde plebs ignavissima Judaeorum scrupulum passa (Joan. VII) , et iniquissimo furore succensa, benedictionis datorem maledictis blasphemis pulsavisset, dicens: Daemonium habes: quis te quaerit interficere (Ibid) ? et insuper vitae Dominum, necis tradere supplicio cogitaret. Probavimus quidem istius Evangelistae testimonio, non unum, sed multa, et innumerabilia a Christo fuisse opera celebrata. Sic enim in fine libri conscribit: Sunt autem et alia multa quae fecit Jesus, quae si scribantur per singula, arbitror nec ipsum mundum capere eos libros qui scriberentur, posse (Joan. XXI) . Sed fortasse dicat studiosus auditor: 0921B In primis partibus Evangelii loquitur Dominus, Unum opus feci, et omnes miramini (Joan. VII) : in subsequentibus ille virtutum cumulus celebratur, et idcirco nihil quaestionis super hoc videtur esse relietum. Verum ego ab isto sermone superiora libri hujus 302 dicta recensens, invenio plurima usque in hunc locum Evangelii Christum Deum nostrum miranda opera confecisse. Jam Nathanaelem viderat, priusquam sub ficulnea constitutus a Philippo vocaretur: jam liquorem simplicissimum perlucentis aquae in colorem saporemque vini, sua potestate converterat: jam reguli filium morientem coelestis medicus, prius quam visitaret, dum rogaretur, verbo sanaverat. Jam Samaritanae illius mulieris vitia occulta prodiderat, et confessam spirituali fonte 0921C mundaverat (Joan. I, II, IV) : jam paralytici membra per triginta et octo annos emortua, unius vocis praecepto curaverat (Joan. V) , vel potius reformaverat. Jam quinque millium hominum famem quinque panibus hordeaceis, et duobus piscibus, satiaverat (Joan. VI) , majore miraculo convivium solvens. Amplior enim cibi appositi quantitate reliquiarum cumulus invenitur, tot populorum famelicis cohortibus satiatis. Jam mare pedibus ambulaverat (Ibid. 19) , ita ut plantas gradientis tumens unda non tangeret. 0922A Sed in catalogo isto virtutum, adhuc unum fecerat opus, quo frementi contra se imperito populo Judaeorum, quasi verisimilem saeviendi aditum dedisse videbatur, quod scilicet paralyticum curasset in sabbato (Joan. V, 10) , cum Lex otium sabbati imperasset. Itaque Christus, qui Legem veterem non solvere venerat, sed implere (Matth. V) , tamquam violati sabbati reus, insectationem perpetitur Judaeorum. Cogor hoc loco, fratres charissimi, omissa praesenti lectionis serie, rationem sabbati explanare, ne justa credatur fuisse contra justum persecutio iniquorum. Nam paralyticus ille qui die sabbati a Christo curatus esse memoratur, ideo calumniam patitur a Judaeis, quod ipsa die qua sanatus fuerat, lectum suum portare videretur. Sabbatum est, inquiunt, 0922B et non licet tibi portare grabatum tuum (Joan. V, 15) . Respondit curatus: Qui fecit me sanum, ille mihi dixit: Tolle grabatum tuum, et ambula. Et in subsequentibus: Jesus est, inquit, qui fecit me sanum. Rudis adhuc ex infirmitate Judaica, sed jam gratus de salubritate recepta, quoniam non praevalet calumniantibus facti praestare rationem, praecepti atque operis demonstrat auctorem. Qui fecit me sanum, ille mihi dixit: Tolle grabatum tuum, et ambula; et adjecit: Jesus est, inquit, qui fecit me sanum (Ibid) : vel, filius David est, qui fecit me sanum: vel, filius Joseph, qui fecit me sanum. Haec enim nomina usitata erant 303 in populo Judaeorum tunc temporis de Christo Domino Salvatore. Sed quid? Jesus est ait, qui fecit me sanum; sciebat enim, utpote Hebraeus, nomen 0922C Jesu ex virtute descendere sanitatis. Salvator siquidem dicitur Jesus, sicut declarat Angelus, cum per somnium de Christo loquitur ad Joseph: Vocabis, inquit, nomen ejus Jesum: ipse enim salvum faciet populum suum a peccatis eorum (Matth. I) . Ille ergo, inquit, me fecit sanum cujus et nomen salus est. Et quomodo poterit salus praescripta lege prohiberi ne salvet, aut sabbatorum conditione immutari ne salus sit? Videamus tamen, fratres charissimi, si vel ipsa Lex, otio sabbati salutis opus exclusit. Sex, 0923A inquit, diebus facies opera tua, septimo autem die sabbatum est Domini Dei tui (Exod. XX) . Non facies in eo ullum opus tuum nisi quod fit pro omni anima. Proclivum est ex voluntate humanum genus, et maxime Judaeorum, ad carnalia opera, potius quam divina; et idcirco constitutus est unus in hebdomade sabbati dies, in quo a carnalibus cessare cogerentur, et vacare solum divinis. Nam neque cibum coquere, neque iter facere in sabbato concedebatur, ne quis, sub praetextu necessitatis humanae, praeponeret terrena divinis. Verum posteaquam Judaei, neglectis spiritualibus negotiis, quae pro animae salute Dominus agenda praeceperat, omnia legitima sabbati ad otium, luxuriamque contulerant, clamat ad eos continuo Dominus per Prophetam: 0923B Neomenias vestras, et sabbata vestra, et diem magnum non sustineo: jejunium, et ferias vestras, et dies festos vestros odit anima mea (Isai. I) . Sabbata, inquit, vestra, non mea; non enim sunt mea quae geritis. Meum jejunium, et mea sabbata, quae ego servanda praecepi, jejunare jubent a vitiis, cessare ab operibus malis, et bonis actionibus inhaerere. At 304 e contrario vestra sabbata, vestraque jejunia, et litibus inquieta sunt, et illecebris, et luxuriis plena. Ipse ergo Legis dator in homine veniens, cum operaretur pro omni anima opera salutis (in sabbato enim docebat quod provida ratione praeceperat), nec destruebat Legem, sed potius adimplebat 0924A Legem: scriptum est enim. Non facies ullum opus tuum in sabbato: tuum, inquit, opus, id est humanum (Exod. XX) . Et adjicitur, nisi quod fit pro omni anima, id est ad salvandam animam. Ideoque legimus priores justos in Lege, pro salute animarum sabbatis operatos. Septem diebus Jesus filius Nave, jubente Domino, circuivit civitatem Jerichon, cum Levitis, et sacerdotibus Arcam portantibus Testamenti; et cadunt hostiles muri nutu divino, ut animae Judaeorum de belli discrimine liberentur (Jos. VI) . In septem vero diebus etiam sabbatum numerari, a quolibet die computare incipiens, deprehendes. Itaque cum dicitur, Jesus est qui fecit me sanum (Joan. V) , admonentur Judaei ex nominis communione, opera non condemnare similia. Ideoque 0924B Christus Dominus, cum aut aridam manum, aut hydropem, aut paralysim curaret in sabbatis, tamquam vere Dominus sabbati, rem suam Legis suae testimoniis tuebatur, dicens ad Judaeos: Licet sabbatis benefacere animali; animam salvam facere, an perdere (Matth. XII) ? In hunc sensum Legis, ut arbitror, quem supra exposuimus, eos introducere volens; simulque exprobrans quod non intelligerent quid esset opus suum, et, nisi quod fit pro omni anima (Exod. XX) . Operatur ergo pro salute animae Christus in sabbato; et operatur in sabbato, et implet Legem, dum conditionem interpretatur Legis, dum operum 305 differentias illuminat, dum facit, quae 0925A Lex de sabbati feriis excepit, dum ipsum sabbati diem benedictione sua sanctificatum, beneficiis suis efficit sanctiorem. Nam divina in eo praesidia omni animae credenti largitus, opera debita sabbato reddidit. Ut autem ostenderet Judaeis, eumdem se semper operatum fuisse cum Patre, qui tunc etiam operaretur in carne, ait illis: Pater meus usque modo operatur, et ego operor (Joan. V, 17) . Et propterea inique magis persequebantur eum Judaei, quia non solum solvebat sabbatum, sed quia et Patrem suum dicebat Deum , aequalem se faciens Deo (Ibid., 18) . Evidenter docuit beatus Evangelista, aequalem Deo Patri esse eum qui verus Filius ejus sit proprietate naturae. Licet ergo veterum documenta praecesserint, nihil tamen hujusmodi assertionis Dominus gestivit 0925B opponere: ne, quoniam rara sunt et antiqua; vel incerta apud quosdam, vel fortuita crederentur: sed quotidianis, et usitatis exemplis eos repercutere magis voluit, unde se justissime vel refutatos negare omnino non possent. Unum opus feci, inquit, et omnes miramini (Joan. VII, 21) . Quod illud opus? quia paralyticum curavi in sabbato. Et adjecit: Propterea Moyses dedit vobis circumcisionem, non quia ex Moyse, inquit, circumcisio, sed ex Patribus: id est ex Abraham, qui primus circumcisus est (Gen. XVII) , et ex caeteris Patriarchis. Et in sabbato, inquit, circumciditis hominem. Si circumcisionem, inquit, accipit homo die sabbati, ut non solvatur lex Moysi, mihi indignamini quia totum hominem sanum feci in sabbato? Nolite judicare secundum faciem, sed 0925C justum judicium judicate (Joan. VII, 22) ; tamquam si diceret: Praecepit Lex hoc solum quod pro anima est, opus faciendum in sabbato. Et de circumcisione eadem Lege praecipitur, quod quicumque non circumciderit octava die nativitatis omne masculum, 0926A eradicabitur anima illa de populo suo. Ergo pro anima est quod sabbatis circumciditis hominem: pro anima est itidem quod et ego hominem totum sanavi in sabbato: licet ergo pro anima opus fieri in 306 sabbato bonum. Quod si me in isto opere violasse sabbatum judicatis vosmetipsos indesinenter violati sabbati reos esse decernitis. Nolite judicare secundum faciem, sed justum judicium judicate (Joan. VII, 24) . Tam rationabili patientia vincit inimicos Dominus noster Jesus, qui utique in hunc mundum, ut patiendo vinceret, a Patre descenderat. Sed consideremus breviter postremi hujus dicti virtutem. Nolite, ait, secundum faciem judicare, sed justum judicium judicate. Generalis, ut opinor, ista sententia est, retinendae aequitatis magistra, omnibus 0926B posita, multis nota, paucis dilecta. Praecipitur enim ne hujus saeculi divitum personis adulantes, iniquissimo judicio faveamus incredulis; et impios, crudeles, rapaces, luxuriosos, inhonestos, non solum timido silentio nutriamus: verum etiam omni reprehensione dignos, injustis laudibus praedicemus, vel, quod est omni foeditate deformius, turpia lucra captantes, alienae pecuniae notabiliter serviamus, Christianae libertatis obliti: neve carnalis cujusquam formae pulchritudine illecti, a regione veritatis, rectaeque sententiae, sinistro judicio moveamur, cum de contemnendis opibus scriptum sit: Divitiae si affluant, nolite cor apponere (Psal. LXI) ; et de negligendo carnis decore, Deus ad Samuelem sacerdotem loquatur, electurum regem de filiis Jesse. 0926C Ne admiratus fueris, inquit, proceritatem staturae, vel pulchritudinem vultus eorum, quoniam homo videt in faciem, Deus autem videt in cor (I Reg. XVI) . Et idcirco beatus David minimus, atque contemptus, oleo sanctificato sublimatur in regnum, 0927A et se ex humilitate per Dei gratiam ad summum crevisse fastigium dignitatis, peculiari carmine 307 gloriatur, dicens: Pusillus eram inter fratres meos, et caetera. Utiliter ergo per omnia Christus ait: Nolite judicare secundum faciem, sed justum judicium judicate (Joan. VII, 24) . Et quis nostrum, charissimi, ad singula quae praedixi servanda idoneus invenitur? Beati qui custodiunt judicium, et faciunt justitiam in omni tempore (Psal. CV, 3) . Igitur cum generalis, ut supra dixi , sit ista sententia, specialiter tamen dirigitur ad Judaeos, qui Christum mirabilia facientem, hominem solummodo ex facie judicabant, Deum vero in virtutibus non videntes. Haereticos etiam Dei Filium blasphemantes, non mediocriter sententia ista contundit, quod humilitatem 0927B susceptae carnis intuiti, immensae divinitatis conentur metiri substantiam. Nos autem, fratres, gratia ejus salvati per fidem (Ephes. II, 8) , justum judicium judicemus, aequitatem servantes in omni actione conversationis nostrae. Est enim rationabilis animae justum judicium, ut eligat Deo magis servire, quam saeculo; ut statuat mandatis Christi obsequi, non diaboli consiliis depravari; ut spiritualibus inhaerere decernat studiis, non carnalibus vitiis implicari; et ut aeternam beatitudinem futurorum, brevissimis mundi voluptatibus judicet praeponendam. Recti itaque cordis aequo judicio gradiamur in omnibus praeceptis, et justificationibus Domini, ut possimus vitae aeternae consortium promereri ab ipso Dei Filio simpiterno, cujus omnipotentia 0927C cum Patre, et Spiritu sancto, permanet in omnia secula. Amen.