Epistola Dedicatoria II.

1051C Ad S. E. R. cardinalem episcopum Brixiae Angelum Mariam Quirinum, Paulus Galeardus, canonicus Brixianus.

Veterum Patrum Brixianae Ecclesiae collectionem hanc edendi, ut primum, eminentissime Quirine, consilium initum est; in eam curam mihi potissimum incumbendum duxi, ut res jussu tuo ac beneficio suscepta, publicae hominum exspectationi, ac nominis tui magnitudini responderet. Quid enim illustrius, quid fieri poterat dignius, quam Brixianum episcopum Brixianorum episcoporum rationem habere; eorumque scripta, quibus res Christiana mirum in modum munitur, propugnatur, instruitur, meliori quotidie in lumine collocare? Itaque cum illud praecipue cuperem 1051D quod maximum in votis erat, Ms. aliquod exemplar assequi, in quo Philastrii liber de Haeresibus, qui primus in hac collectione locum obtinet, descriptus esset; auctoritatem tuam interponere mihi opus fuit, quo Variantes Lectiones Ms. codicis Corbeiensis, quem in Galliis haberi certis indiciis compereram, ad nos in Italiam mitterentur. Praestitisti protinus, aeque ac benigne, quod tantopere cupiebam; atque interea, ne quid amplius quod illustrando Philastrio conducere posset desiderandum foret, litteras Hamburgum misisti, quibus si quid praeterea a cl. Joanne Alberto Fabricio, post Hamburgensem Philastrii editionem ab eo 1052C anno 1721 procuratam, elucubratum esset, ut Editioni huic accederet, ab ipso expeteres. Respondit copiose eventus optatis nostris non minus, quam diligentiae et humanitati tuae; nam primum cl. Hermannus Reimarus, Fabricii gener (hic enim mortem obierat) posteriores soceri sui in Philastrium Curas Brixiam misit, quas tamquam praestantem eximii illius Viri fetum, editioni huic in calce Philastrii apposuimus ; deinde cl. ac toto litterarum orbe celeberrimus Bernardus Montfauconius, postulatis tuis obsecutus, usus opera D. Joannis Raverdy, Variantes Philastrii Lectiones ex Corbeiensi ms. diligenter excerptas, Parisiis ad nos ferendas curavit; quae licet serius in Italiam pervenerint, ideoque post notas Fabricii posthumas in appendicem conjectae , singulare nihilominus ornamentum, 1052D quin potius utilitatem editioni huic attulerunt profecto maximam. Enimvero sex integra ferme capita, quibus usque ad hanc diem Philastrius caruerat, in iis occurrunt; ut jam Philastrius perfectus et absolutus habeatur, qui magna sui parte mancus antea erat ac mutilus: emendationes vero, quibus Philastrii textus ex eodem ms. aut melior fit, aut suppletur, aut restituitur, tot propemodum, ac tantae sunt, ut ex iis pene confectum sit Spicilegium nostrum, quod post easdem Variantes Lectiones, extremo loco Philastriani Operis collocavimus . Haec tua sunt, eminentissime ac reverendissime princeps, in Philastrium merita; quibus ut 1053A aliqua ex parte pro virili responderem, Gaudentium qui proximus Philastrio subditur, denuo post Patavinam editionem anni 1720 de integro recensui, atque cum optimae notae ms. codice qui mihi forte fortuna oblatus fuerat, diligenter contuli, annotationibus prioris editionis pluribus in locis castigatis et auctis. Demum Rampertum, et Adelmannum, qui praeclarum hunc Brixianorum Antistitum quaternionem conficiunt, quique una cum Gaudentio Patavinis typis prodierant eodem anno, nonnihil retractatos eidem Gaudentio adjeci, ut simul egregia haec Ecclesiae Brixianae lumina, uno volumine comprehensa in manus hominum venirent. Atque hae quidem curae tuae sunt, cardinalis amplissime, quae summopere Apostolicae Sedis bibliothecarium decent: quo in munere talia ac tanta sunt, 1053B quae absens licet, studio tuo praestas, ut praeteritorum virorum qui eodem officio functi sunt, luminibus obstruxeris. Nam hoc testantur et Vaticanae Bibliothecae a summo pontifice Clemente XII amplificata spatia, et libri in eamdem a te munifice collata: ut nihil omnino dicam de splendidissima S. Ephraimi editione, a te, quamvis Roma longe dissito, studiose adeo promota, et pene ad umbilicum perducta, ut vel ex hoc uno vere ἐκάεργος dici possis. Brixiana porro Ecclesia, cui duodecimum jam annum praees, quantis a te incrementis aucta fuerit, haud facile dixerim: hoc tantum commemorabo, majoris Templi molem curis tuis, magnoque sumptu aerarii tui, eo provectam esse; ut quisque speret, perfecta dudum majori, nobiliorique parte, magnisque ornamentis ditata, reliquum etiam non longo temporis 1053C intervallo, absolutum iri. Qua in re plane mihi temperare non possum, quin te ipsum conferam magno illi Fulberto Carnotensi episcopo, cujus in hac Collectione 1054A non exigua mentio est, nec laus modica, quod inter caetera industriae suae monumenta, Ecclesiae dominae nostrae sanctae Dei genitricis Mariae, cujus fundamenta jecerat, adjuvante maxime Cnutone Danorum rege, summam manum imposuisset. Convenit idem utriusque templi nomen, convenit magnitudo, ac majestas: sed nullus tibi est Cnuto qui praebeat manum; quare spes omnis, omneque subsidium positum est in liberalitate ac magnitudine animi tui. Verum non est hic locus laudum tuarum; nec enim mihi propositum est eas persequi, neque si id vellem, facile esset mihi orationis hujus exitum invenire: quamobrem ad vota me convertam, Deumque O. M. enixe precabor, ut bonum istud quo divina largitate fruimur, nostrum esse diutius sinat; teque nobis ad multos annos servet incolumem. 1054B Vive diu sospes Brixianae Ecclesiae, vive Litterarum bono: virtutemque istam tuam, religionem, humanitatem, temperantiam, caeteraque animi ornamenta quibus abundas, Brixiani populi, ut quidam ex nostris egregie cecinit:

Seri habeant sua, se jactent te principe seri.

Quod si forte casus aliquis, ut est humanarum rerum vicissitudo; vel certe, quod ego auguror, suprema Ecclesiae dignitas te nobis aliquando eripiet; non ideo beneficiorum tuorum apud nos memoria interibit, quippe quae perennibus monumentis credita aeternum vivet; immo post longam etiam annorum seriem, cum solent fere omnia oblivione occumbere, ac tempora temporibus mutari, apud Brixianae urbis cives, ablata communi hac lege,

1054C Semper honos, nomenque tuum, laudesque manebunt.

Dabam Brixiae Kal. decembris MDCCXXXVIII.