[Membrum unicum

An secundae nnptiae sint licitae vel non).

Quaeritur de secundis nuptiis, primo utrum licitae sint vel non. Et videtur quod non. Chrysostomus : " Secundum virum accipere, secundum praeceptum Apostoli est licitum; secundum veritatis rationem est fornicatio ". Sed omne tale est mortale peccatum; ergo secundum virum accipere est mortale peccatum.

Item, Chrysostomus : " Quod permittimus, nolentes praecipimus, quia malas voluntates hominum ad plenum cohibere non possumus Et loquitur ibi de secundis nuptiis; ergo secunda connubia sunt a malis hominum voluntatibus, et ita mala sunt.

Ad idem: Dominus interfuit semel nuptiis : non enim legitur quod alia vice interfuit; ergo praesumitur quod non fuit consensus Domini in secundas. Unde Hieronymus : "Qui semel venit ad nuptias, semel docuit esse nubendum "; ergo sunt tantum in permissione.

Item, in institutione dicitur : Adhaerebit vir uxori suee, non dixit 'uxoribus; ergo in hoc praefiguravit quod tantum una esset unius. - Item, Dominus secundae diei non benedixit ; in hoc figuratur quod bonum coniugii in secundis nuptiis non cadit sub benedictione.

Item, Hieronymus : "Primus Adam fuit monogamus, quia unam habuit uxorem; secundus autem Adam fuit agamus": ergo non retinet imaginem nec primi Adae nec seeundi ille qui est bigamus.

Contrarium habetur per praeceptum Apostoli . Item per Augustinum ; dicit enim sic: "Quotaslibet nuptias non condemnemus".

Item, matrimonium fuit primo institutum quoad officium et [post] quoad remedium ; secundae ergo nuptiae vel sunt quoad officium, vel quoad remedium. Videtur quod quoad remedium, quia de primis loquens, Apostolus dicit, I ad Cor. 7, 2: Unusquisque suam habeat propter fornicationem. Si ergo hoc dicit de primis, multo fortius secundae sunt ad remedium.

Sed videtur quod quoad officium: officium enim matrimonii est crescere et multiplicare; sed potest prima sterilis esse; unde causa multiplicationis prolis ad cultum Dei potest aliam accipere; unde est quoad officium.

Item, coniugium est quoddam vinculum indissolubile quamdiu vivunt. Sed cum sit in animo hoc vinculum, anima viri obligatur mulieri et e converso ; ergo moriente adhuc altera personarum, reliqua manet obligata. Similiter, intrantes religionem moriuntur mundo, et propter hanc mortem non solvitur vinculum in alia persona; ergo neque similiter propter aliam mortem; ergo secundae nuptiae illicitae sunt.

Item, Apostolus : Vir debitum reddat uxori; aut ergo hoc est ex lege remedii, vel officii. Videtur quod officii, quia tenetur ad hoc ex hoc praecepto : Crescite et multiplicamini. - Sed contra: ponamus mulierem esse sterilem et nolit tamen continere, et quod petat debitum: tenetur reddere; ergo hoc est ex lege remedii.

Respondeo: Secundae nuptiae non sunt in praecepto, sed sunt in permissione; non tamen malae sunt, sed bonae. In primis enim nuptiis est duplex bonum, in secundis autem uno modo bonum. In primis enim nuptiis concurrunt haec tria: fides, proles, sacramentum. Bonum autem fidei commune est omnibus nuptiis; unde ratione huius omnes dicuntur bonae. Ratione vero sacramenti primae dicuntur bonae simpliciter; secundae autem quoad quid bonae dicuntur. Matrimonium enim significat coniunctionem Christi et fidelis animae, quae aliquando coniungitur, aliquando separatur. Item matrimonium significat unionem naturarum in Christo, quae semel facta est et indissolubilis manet; hanc autem unionem significant primae nuptiae, non secundae; sed illam unionem quae est Christi ad fidelem animam, significant secundae nuptiae.

Ad hoc quod dicit Chrysostomus, quod secundum veritatem est fornicatio (49), dico quod in fornicatione est culpa et divisio carnis; unde quoad divisionem carnis intelligendum, propter quam divisionem non habet sacramentum illius unionis quae est naturarum in Christos et quia [ex] hoc praesumitur quod dominetur in eo concupiscentia: unde etiam *habilitatem habet ad hoc quod sit praelatus Ecclesiae; unde irregularitatem introducit . Non autem est quoad culpam quae est in fornicatione.

Ad secundum quod dicit, quod tantum permissio est (50), respondeo: Est permissio simpliciter mali ut maius bonum fiat, et permissio minoris boni ut maius malum vitetur, et sic est ex permissione secundum coniugium. Unde ad cohibendum malum concupiscentiae, quod est poena, et ad vitandum malum incontinentiae, quod est culpa, sunt secundae nuptiae. Quando ergo dicit 'permittimus nolentes', id est non simpliciter volentes de secundis nuptiis.

Ad hoc quod obicitur, quod Dominus interfuit primis nuptiis et non secundis, ergo etc. (51), respondeo: Dico quod "secundae carent gloria in praesenti" : unde hoc significatur per hoc quod Dominus eis non interfuit. Non tamen ex hoc habetur quod sint illicitae, sed quod gloriam benedictionis non habent secundae sicut primae.

Ad hoc quod obicitur, quod non est [in eo] imago primi fAdae] vel secundi (53), respondeo: Dico quod non ex hoc sequitur quod sit peccatum. Primus enim Adam fuit monogamus, secundus agamus, quia non ad multiplicandum carnaliter ; unde neque in hoc imitatur bigamus primum hominem vel secundum.

Ad hoc quod obicitur et quaeritur, utrum sint in officium vel remedium (55), dico quod principaliter in remedium; quod autem.in officium, hoc accidit. Quando autem est tantum in remedium, tunc est ibi hoc bonum tantum quod est fides. - Et notandum quod matrimonium propter quatuor institutum est, scilicet propter sacramentum, vel ad officium, vel ad reddendum debitum, vel ad concupiscentiam refrenandam. Unde, licet non sit ibi bonum prolis quandoque, tamen potest esse ad concupiscentiam refrenandam in se vel in alio.

Ad hoc quod dicitur, quod Dominus non benedixit diei secundae etc. (52), respondeo: Dico quod propter hoc vel ex hoc non sequitur quod sint illicitae; sed eis sunt illicitae, qui aspirant ad gradum perfectiorem in Ecclesia.

Ad hoc quod obicitur, quod coniugium est vinculum in anima (56), respiondeo: Concedo quod est vinculum in anima, sed tamen respicit carnem; unde quamdiu vivit vita carnali, remanet. Unde Lazarus non tenebatur ad uxorem suam quando resuscitatus fuit , quia alia vita carnalis fuit in eo. Unde, sicut pactum quod fuit inter aliquos solvitur tempore statuto superveniente, ita hoc vinculum solvitur morte carnus superveniente.

Ad hoc quod postea obicitur de intrante religionem (56), dico quod intrans religionem mundo moritur, non carni; unde non solvitur.

Ad hoc quod obicitur, quod vir reddit debitum, utrum sit de lege officii vel remedii (57), dico quod de utraque lege potest esse.

Consequenter quaeritur: matrimonium fuit primo institutum in officium, post in remedium . Sicut dicit Apostolus , quoad remedium est paritas in muliere et viro; quare ergo in Veteri Lege fuit licitum sic viro contrahere cum multis mulieribus, non tamen licuit uni mulieri contrahere cum multis viris? - Re spondeo: In contractu viri cum multis mulieribus manet aliqua ratio sacramenti, scilicet illa qua Deus coniungitur cum multis animabus; sed in contractu mulieris unius cum multis viris nulla manet ratio sacramenti: in hoc enim .figuraretur coniunctio Christi cum anima, et alterius, scilicet diaboli.