[ Membrum 1 An aliqua scientia Christi fuerit temporaliter acquisita].

Circa primum obicitur. Et videtur quod in parte acquisita, Psalmus: Qui tribuit mihi intellectum, Glossa: " Usque ad mortem erudivit me pars inferior mea, scilicet carnis assumptio, ut experirer tenebras mortalitatis "; ergo ex aliqua parte fuit acquisita.

Item, 5 ad Hebr., 8: Didicit ex iis quae passus est obedientiam. Sed ubi est discere, est venire in notitiam illius quod primo non habuit: vel si habuit, modo plus; ergo etc.

Item, Ambrosius : "Sensu hominis profecit", quemadmodum aetate. Item, Beda : " Sicut carnis est aetate proficere, sic animae gratia et sapientia"; ergo videtur quod recepit cognitionem quam prius non habuit. Hoc dicit 2 Luc, 52, super illud: Proficiebat puer Iesus etc.

Item, Leo papa : " Adoraverunt infantem in nullo ab aliis infantiae generalitate distinctum, vel in generalitate infantium dissimilem". Sed non habere aliquam notitiam pertinet ad generalitatem infantiae, ergo profecit in scientia.

Item, Damascenus : "Oportet cognoscere quoniam servilem et ignorantem naturam assumpsit: serva enim Dei est hominis natura, et non habet futurorum cognitionem ".

Contra, Gregorius, super illud : Proficiebat sapientia apud homines etc.: " Non accipiendo quod non habebat per accessum temporis, sed pandendo donum gratiae ".

Item, Damascenus : "Proficere dicebatur secundum eam quae inerat sibi sapientiam, in manifestationem ducens "; et ita videtur quod non profecit in scientia, nisi tantum in manifestatione.

Post quaeritur utrum Christus fuerit comprehensor secundum partem intelligibilem aut sensibilem. Videtur quod [non] secundum sensibilem, quia secundum illam habuit tristitiam et timorem et similes poenalitates. Sed plus est habere imperfectionem secundum affectivam quam secundum cognitivam, quia imperfectio haec plus affligit ; ergo, si assumpsit imperfectionem ex parte affectivae, multo fortius secundum cognitivam, quae ordinatur ad illam ; et sic imperfectionem ex parte cognitivae habuit, et ita imperfectionem cognitivae sensibilis.

Item, nec in parte cognitiva sensibili, nec in parte affectiva fuit comprehensor, sed viator ; ergo, sicut ex parte [affectivae] ponitur aliquid esse apprehensum quod non prius, ita ex parte cognitivae; ergo fuit ibi imperfectio tam in parte cognitiva quam affectiva.

Item, videtur similiter [quod] in parte rationali fuit passio in anima Christi, et non tantum secundum sensibilem. Dicit enim Hieronymus : "Coepit Iesus timere, ne videretur anima irrationabilis", vel sic tristatur anima Christi, ne videatur animam irrationabilem haberet Ergo in ratione fuit timor ; secundum modum ergo viatoris fuit [et] quaedam cognitio in ratione.

Item, 4 ad Hebr., 15: Non habemus pontificem qui non possit compati etc, Augustinus : " Multiplex est in Christo natura: [una] secundum quam patiebatur, corpus; altera secundum quam compatiebatur, scilicet anima; tertia secundum quam nec patiebatur nec compatiebatur, scilicet divinitas ". Ergo, si recte distinxit, anima secundum omnem partem compatiebatur : ergo et in rationali; et ita didicit per experientiam pars illa, et ita aliquo modo est imperfecta.

Item, Deus assumpsit humanam naturam in similitudinem carnis peccati, quia assumpsit eam de massa peccati , 8 ad Rom., 3: Deus misit Filium suum fin similitudinem carnis peccati) etc. Sed illud est humanae naturae corruptae; sed haec est eius ordinata cognitio, quod " ex sensibus multiplicatis fiat una memoria, et ex multis memoriis unum experimentum)) ; ergo, si hic modus cognitionis humanae naturae, erit et in Christo.

Item, in angelis est cognitio matutina in Verbo, et vespertina in generibus rerum ; et Christus utramque habuit; ergo, si angeli profecerunt in vespertina cognitione, et Christus similiter profecit.

Contra: habens habitum secundum nobiliorem modum et perfectum, non habet ordinationem ad illum secundum modum imperfectum. Sed ignobilior est ille qui est secundum experientiam, illo qui est secundum viam alteram ; ergo non profecit in scientia Christus secundum experimentum.

Item, Christus secundum intellectum fuit comprehensor. Sed anima in gloria nullo modo ordinatur ad habitum experimentalem, immo evacuatur tamquam id quod imperfectum est, cum adest cognitio perfecta . Si autem perfectum tollit imperfectum praeteritum, non ordinat ad imperfectum futurum; relinquitur ergo quod cognitio 'in parte' non fuit in Christo, ex quo habuit cognitionem perfectam. .

Respondeo: [Est] unus modus sciendi in Christe secundum divinam naturam, et ibi scientia idem est quod idipsum, id est quod eius essentia ; iste modus fuit in Filio Dei ab aeterno. Alius est in Christo secundum gratiam unionis, quam scientiam nulla alia creatura habuit ; isto enim modo distinguitur ab omni alio sciente. Item est tertia scientia secundum gratiam comprehensoris ; et in hac communicant angeli et animae sanctae. Item est scientia secundum naturam integram animae, secundum quam habuit Adam scientiam in statu innocentiae ; et hanc habuit (Christus) perfectius quam alii puri homines. Item est scientia secundum poenalem naturam assumptam. Praeter istas est quaedam gratia data Christo ad cognoscendum res secundum numerum et progressum temporis, quae fuit a principio data animae Christi secundum intellectum, non dico ipsa cognitio.

Quantum ad primam, similiter se habet in Christo ante incarnationem et post. Secunda vero non fuit ab aeterno ; secundum hanc habuit omnium cognitionem, scilicet illorum quae pertinebant ad mysterium incarnationis, passionis et redemptionis etc. Hanc etiam non habuerunt angeli post confirmationem ; unde dixerunt 63 Is., 1: Quis est iste qui venit de Edom etc. ; et si aliqui habuerunt, hoc [fuit] ex superadditione aliqua, non ex ipsa gloria. Et secundum hoc intelligitur illud ad Ephesios : Ut innotescat principatibus et potestatibus per Ecclesiam. Secundum vero tertiam cognitionem, comprehensoris, habuit cognitionem omnium pertinentium ad suam gloriam et suorum, id est eorum qui ad illam ordinantur. Quarta est secundum naturam integram quae fuit * Adam, 2 Gen., 19:

Adduxit ea ad Adam, ut videret quid [vocaret ea] etc. Hanc habuit Christus secundum naturam integram quam assumpsit. Item est natura poenalis, et in hac didicit diversas poenalitates secundum experientiam in affectiva, quas tamen cognovit secundum alium modum, scilicet secundum gratiam cognitionis quae data est per gratiam unionis ; unde praescivit secundum * quae fuit ex gratia unionis. Sexta est ad cognoscendum (per) experientiam, non ut prior, quae affectivae est, sed cognitivae ex sensu; unde specialis gratia quam habuit ad sciendum, fuit ei data quoad experientiam in cognitiva. Unde non loquimur de experientia in affectiva, sed in cognitiva.

Unde [quod] dicit Gregorius et Damascenus, quod profectus ille [fuit] quoad manifestationem (7), dico quod [istae auctoritates] intelliguntur de completis cognitionibus quae fuerunt in eo; aliae vero intelliguntur secundum experientiam. Unde auctoritates Gl o s s a e (2-4) intelliguntur secundum cognitionem experimentalem. - Nota tamen quod, si novit uno modo quo prius non novit, non debet dici propter hoc ignorantia, quia dicit Damascenus : Ignorantia dicitur esse alicuius quod prius non fuit cognitum, et de iis quae necessaria sunt. Sed talis non fuit in Christo: non * potest dici quod aliquid modo novit quod non prius, quia sensibilia quae addidicit per experientiam, prius novit per modum nobiliorem et perfectiorem ; ignorantia autem est defectus perfectionis.

Ad hoc quod dicit Damascenus, quod assumpsit naturam servilem et ignorantem (6), dico quod 'servih' dicitur ratione peccati, et sic non fuit servilis in eo ; sed servilis ratione poenae, ad quam obligata fuit humana natura propter peccatum. Quod vero dicitur 'ignorans', hoc refertur ad genus naturae, non ad naturam prout fuit in Christo : ipse enim dicitur filius, non servus . Unde Anselmus ostendit quod non decuit ipsum assumere ignorantiam, dicens: " Quomodo tot et tanta sapientiae opera faceret ille homo sine immensa sapientia " ? Ubi ostendit quod non habet ignorantiam nec respectu boni, nec respectu mali, sic: " Nihil amatur quod non cognoscatur; [et] sicut nihil boni est quod non amet, sic nihil [boni] est quod ignoret. Bonum autem nemo perfecte novit, nisi qui scit illud a malo discernere". Et sic non fuit ignorans, nec respectu boni, nec respectu mali.

Ad hoc quod obicitur ab Augustino,[quod] passio fuit in intelligibili affectiva sicut in sensitiva (11), respondeo: Licet intelligibilis pars esset compatiens corporali quando patiebatur, nihiloniinus fruebatur perfecte. [Ex] hoc enim quod patiebatur, gaudebat ; unde perfectum habuit gaudium et maximam passionem, quia ex hoc fuit gaudium perfectius, sicut est * multis patientibus pro Christo Gloria vero illa et gaudium erat secundum ordinationem ad superius, scilicet ad divinam naturam sibi unitam, penes quam residebat ratio totius redemptionis ; compassio vero secundum ordinationem ad inferius. Unde, licet compassio esset et passio, ex magnitudine tamen gloriae non reputabatur .

Ad hoc quod obicitur, quod illam passionem antecedit discere per experientiam, et ita venit in nondum notum omnino (3), dico quod falsum [est] ; sed fuit ibi venire in non sic notum, sed alio modo notum ; sed alio modo notum nobiliori, sed non nobis utiliori.

Ad hoc quod obicitur, quod ex multis sensibus una memoria etc. (12), dico quod habitus quidam relinquebatur in anima qui non fuit prius, (sed et alius et nobilior fuit prius]; ex illo habitu duplex elidebatur actus: [unus] utilitatis per discere per experientiam, nobilior autem ab habitu [praeexsistente]. In se autem talis decursus a posterioribus in priora est secundum naturam corruptam et imperfectam; e converso enim est venire fin rerum cognitionem] secundum naturam perfectam et in primo statu, et ita fuit in Christo.

Ad id quod obicitur de sensibili (8-9), dico quod in sensibilem recepit imperfectionem, quia ex illa parte fuit viator.