[Membrum 2 Quid sit de veritate humanae naturae].

Habito de veritate humanae naturae quid sit, postea restat determinare quid sit de veritate humanae naturae, scilicet utrum humiditas nutrimentalis, et hoc vel in parte vel in toto, sit de veritate; item utrum veritas humanae naturae trahatur tantum a primis parentibus, aut a proximis generantibus.

Quod autem nutrimentum non sit de ea, videtur: 7 Marc, 15: Nihil est extra hominem introiens in eum, quod possit eum coinquinare: et sequitur postea : Quia non introit in cor, sed in ventrem, et in secessum exit purgans omnes escas. Et exponit hoc Beda , dicens: " Quamtumvis tenuissimus humor et liquens esca, cum in venis et artubus cocta fuerit et digesta, per occultos meatus transmittitur, quos Graeci poros vocant, et in secessum emittitur". Et sic videtur quod omne intrans in os, foras emittitur ; quare videtur quod nutrimentum non sit de veritate.

Praeterea quaeritur secundum Augustinum : posito quod puerperium sit formatum et animatum, sed non venerit ad determinatam quantitatem, constat quod resurget in perfecta quantitate, secundum mensuram aetatis plenitudinis Christi, 4 ad Eph., 13. Sed hoc puerperium non est in statu viri perfecti: qualiter ergo habebit illam perfectam quantitatem ? - Item, posito quod formatum sit et animatum, et deficiat ei aliquod membrum ex defectu materiae, constat quod resurget cum integritate omnium membrorum . Ex quo relinquitur quod membra omnia et quantitas determinata sint in semine ratione, etsi non sint ibi niole ; et sicut sunt in ratione, complebit Dominus in resurrectione in mole. Unde dicit Augustinus : "Quod minus est quam decet, unde Creator novit inde supplebit ; et quod plus est quam decet, materiae servata integritate detrahetur". Videtur ergo quod quantitas perfecta corporis fiet ex humiditate seminali, sine additione humiditatis nutrimentalis; et ita nutrimentum non est de veritate humanae naturae in resurgente.

Item, ponatur quod aliquis nutriatur carnibus humanis: talis caro non resurget in nutrito, sed in illo in quo incepit esse caro . Sed si esset nutrimentum de veritate humanae naturae, caro illa resurgeret in nutrito; relinquitur ergo quod nutrimentum non est de veritate humanae naturae.

Contra: nutrimentum transit in speciem rei nutriendae et accipit formam rei nutriendae . Si ergo debetur corpori humano potentia incorruptionis ratione unionis ad animam incorruptibilem, et materia nutrimentalis, quando accipit formam nutriti, coniuncta est animae rationali quae incorruptibilis est, relinquitur quod tam materia nutrimentalis quam seminalis habeat potentiam incorruptionis, cum utraque ordinem habeat ad animam rationalem: et ita utraque pertinet ad veritatem humanae naturae.

Item, videtur quod solum nutrimentum sit de veritate humanae naturae. In corpore enim generantis non est nisi duplex humiditas: seminalis, quae fuit decisa a parentibus; et nutrimentalis, quae fuit superaddita. Si ergo utraque totaliter pertinet ad veritatem generantis, resurget utraque in generante totaliter:

et ita nihil resurget in generato. Sed necessarium est aliquid resurgere in generato ; ergo necesse est quod illud totum sumptum sit ex humiditate seminali in generante, vel ex humiditate nutrimentali, aut partim ex hac, partim ex illa. - Sed quod illud quod resurget in generato non sit sumptum neque secundum totum neque secundum partem ab humiditate seminali in generante, probatio: quia illa fuit decisa quando pater fuit generatus a suis parentibus, et ex illa est veritas sua, scilicet patris ; ergo pari ratione remanebit una pars in patre et alia. Non enim est ratio quare potius descenderet una pars huius humiditatis a generante in generatum quam reliqua ; ergo tota remanebit in illo, scilicet in patre. Ergo, si decisio est in generato, erit illa ex humiditate assumpta in generante ; et ita solum nutrimentum est de veritate humanae naturae.

Item, hoc idem videtur Philosophus dicere: dicit enim quod semen est superfluitas cibi ultimi, in quo sunt membra in potentia, non in actu, et in quo est calor solis et animalis, et propter hoc in ipso est principium vitae; et ita relinquitur quod decisio quae fit, non sit ex humiditate seminali ex qua fuit corpus generantis, sed ex humiditate nutrimentali. Ad quid enim essent ibi membra in potentia et non in actu, nisi ex illa fierent membra in actu ipsius generati ?

Respondeo: Sustinendo opinionem Philosophi, sic dicendum quod corpus generatum fit ex humiditate nutrimentali habente in se virtutem primae humiditatis seminalis. Sciendum autem est quod quaedam humiditas nutrimentalis est, quae transmittitur ad membra generantis nutrienda et convertitur in membra nutrienda ; alia est quae est in extremitatibus nervorum, ut ex illa, si necessarium est, membra nutriantur; et de neutra istarum loquimur, quia utraque harum ordinatur ad opus nutritivae. Tertia humiditas est nutrimentalis, quae separatur ut sit materia generationis; ex hac tertia humiditate nutrimentali, habente in se virtutem corporis generantis secundum quod huiusmodi, procedit decisio.

Respondendum ergo ad obiecta. Ad hoc quod primo obicitur: quod intrat per os, in secessum emittitur etc. (24), dico quod quidquid advenit in corpus generantis de nutrimento, totum vadit per poros occultos et mittitur in secessum, id est vel secedit in opus generativae, vel procedit in opus nutritivae, et consequenter recipit defectum. Et haec humiditas nutrimentalis, quae procedit in opus nutritivae, in resurrectione non erit necessaria, quia tunc corpora erunt spiritualia. Altera autem humiditas nutrimentalis, quae ordinata est ad opus generativae, non erit necessaria generanti, quia haec iam ab eo decisa est; sed erit necessaria generato, quia ex illa fuit sua veritas; unde in aliquem secessum emittitur quoad generantem. - Et sic apertum est illud B e d a e quod dictum est supra (24): 'Quantumvis tenuissimus humor' etc, quia loquitur de humiditate nutrimentali secundum quod ordinatur ad viam nutritionis; alia autem remanet in generato.

Et sic verum est quod dicit Philosophus: " Semen est superfluitas ultimi cibi" etc. (29). Notandum autem quod corpus generati fit ex humiditate nutrimentali secundum quod dictum est supra, quae transmittitur ex parte viri et mulieris; una autem tenet locum factoris, scilicet viri; altera materiae, scilicet mulieris.

Ad hoc quod postea obicitur, quid accidet si homo tantum nutriatur de carne humana: constat quod haec resurget in illo in quo incepit esse caro (26), respondeo: In carne humana duo sunt, quia duplex humiditas: una proveniens a nutrimento quod proprium est homini, secundum quod nutrimentum est de carne alia, scilicet quam sit humana caro; et est ibi praeterea alia humiditas. Unde, si contingat carnem humanam nutrire, non nutrit in quantum humana, sed in quantum aliena, scilicet in quantum habet in se potentiam alienae carnis, a qua proprie nutriebatur. Non nutrit ergo hominem caro humana ratione illius humiditatis quae propria est carni humanae, sed ratione illius humiditatis quae accepta fuit ab alio nutrimento. Iste enim ordo est in nutritivis: simplicia corpora potentiam habent ad vegetabilia, ex quibus simplicibus vegetabilia nutriuntur ; vegetabilia vero potentiam habent ad animalia, ex quibus ipsa animalia nutriuntur ; animalia autem potentiam habent ad hominem. Unumquodque ergo horum est potentia nutriens respectu hominis. Unde caro hominis nata est convertere, non converti ; unde si nutriat, hoc non est nisi ratione illorum quae habent potentiam ad nutriendum illam. Si ergo caro humana nutriat, illud quod pertinet ad propriam humiditatem ibit in secessum, et resurget in illo in quo caro nutriens incepit esse caro.

Ad hoc quod obicitur, quod potentiam habet ad incorruptionem sicut nutritum, ergo resurget (27), dico quod verum est quod convertitur nutrimentum in formam membri nutriti et coniungitur animae. Sed duplex est coniunctio cum anima ; potentia autem incorruptionis non venit ex quacumque coniunctione. Est enim coniunctio cum anima prima, et est coniunctio mediata cum ea. Nutrimentum autem non habet primam coniunctionem, sed mediatam, quia coniungitur mediante illo quod primo coniunctum fuit; quia nutrimentum ad hoc est, ut salvetur illud quod primo et immediate coniunctum est cum anima rationali. Unde primum habet potentiam incorruptionis propter primam coniunctionem; sed nutrimentum non habet potentum incorruptionis in generante, sed in generato, quia post decisionem formatur, et coniungitur ei anima rationalis primo ; unde in illo resurget.

Ad hoc quod obicitur per Augustinum, quod si minus est quam decet, unde Creator novit inde supplebitur : unde perfecta quantitas fiet in resurrectione ex humiditate seminali sine additione nutrimentali (25), dico quod materia habet in se possibilitatem, cui unitur calor caelestis et calor animalis ; unde extensibilis est secundum virtutem utriusque caloris. Unde materia quae est in puerperio formato et animato, habet in se potentiam secundum quam potest extendi secundum virtutem duplicis caloris. Unde multo maior est ista extensio quam aeris quando rarescit, quia quando rarescit, non rarescit nisi secundum suam possibilitatem et secundum virtutem caloris rarefacientis ; sed calor procedens ab anima est multo simplicior et potentior quam caelestis. Cum ergo calor caelestis habuit potentiam quod rarefaceret aerem secundum suam potentiam, relinquitur quod calor procedens ab anima habebit virtutem extendendi materiam hanc in quantitate debita.

Sed tunc quaeritur quare post nativitatem puerperii per se non extenditur ad quantitatem perfectam sine additione nutrimentali. - Respondeo: Dissimiliter operatur calor animalis et caelestis, et divina virtus et natura. Nunc enim operatur natura, sed tunc operabitur virtus divina. Nunc enim operatur anima per calorem complexionalem, qui non habet potentiam, secundum quod sic est, quod agat per extensionem; quia non est calor simplex, sed compositus, et ideo necesse est quod augmentum suum per nutrimentum fiat sive per additionem nutrimenti. Sed tunc, cum divina virtus operabitur, non fiet extensio per additionem, sed virtute caloris caelestis, qui erit sicut minister, et virtus divina operabitur. Unde Augusti nus dicit quod Creator " unde novit inde supplebit". Et ideo secus est quando natura operabatur mediante calore complexionato, et virtus divina mediante calore caelesti et animali. Nec sic dicendum est quod veritas omnium sit in Adam, sed veritas singulorum sit in singulis. Sicut enim anima separata est ab anima, ita potentia incorruptionis quae est ab anima, separata est ab alia potentia incorruptionis, et materia receptibilis huius separata est a materia receptibili illius. Tamen virtus sive potentia est in Adam ad corpora multarum veritatum descindenda, et in quolibet etiam descendentium ab Adam. Veritas autem, secundum praedictum modum dicta, non est in aliquo alio corpore quam in homine, quia nulla alia substantia constat ex duabus substantiis, scilicet substantia mortali et immortali ; et ideo nullum aliud corpus habet potentiam ad incorruptionem, quia non habet ordinem ad animam rationalem.

Sed notandum quod haec non est opinio Magistri in Sententiis, quod scilicet dicatur veritas humanae naturae sicut praedictum est; sed dicit quod id quod decisum est a primis parentibus, secundum quod multiplicatum est in omnibus qui generati sunt ab eis, est veritas humanae naturae in omnibus. Unde in ipso * fuit potentia ad suam veritatem et ad veritatem omnium fiendorum ab eo; et omnes similiter descendentes ab eo habuerunt hanc duplicem potentiam. Et est exemplum, quod ponit Magister , in panis evangelicis, qui cum essent tam parvae quantitatis, tamen mirabiliter multiplicati fuerunt ad satiandum tot millia hominum.

Sed contra hoc obicitur: non enim quaeritur quid Deus possit facere, sed quid per naturam fiat; quod autem ex panibus illis tot pascerentur, et tamen tot superessent reliquiae, fuit per miraculum. Sed nunc non quaerimus de miraculo, sed de descensu filii a patre naturali. Sed secundum naturam non potest esse quod decisum tam parvae quantitatis sic multiplicetur. Ponamus autem quod fuerit aliquantae quantitatis: constat quod ex eo, sine additione nutrimenti, secundum naturam non possunt fieri tot corpora, quia non est maior potentia in corpore composito quam in simplicibus corporibus ipsum componentibus. Sed semen hoc est corpus compositum ; ergo non potest extendi nisi secundum virtutem componentium ; ergo tantum extendi potest secundum virtutem elementorum. Sed in elementis determinata est quantitas extendendi, ut aqua descendit in decupla proportione ad terram, et aer in decupla ad aquam, et ignis similiter ad aerem. Ergo si hoc corpus, illud scilicet quod decisum est ab Adam, non habet potentiam ad extendendum nisi a componentibus, et possibilitas tantae extensionis non est in componentibus, relinquitur quod non sit possibile secundum naturam ut tantum ex semine deciso ab Adam fiant corpora omnium hominum.

Respondeo: Sustinenti hanc opinionem, quae est Magistri in Sententiis, dicendum sic esset: in composito hoc est materia elementaris et materia caelestis. Potest autem esse operatio secundum virtutem elementarem vel secundum virtutem caelestem. Si est operatio secundum virtutem elementarem, sic est operatio per additionem; et sic operatur nunc natura: completur enim corpus unumquodque per additionem. Sed in futuro vincet virtus caelestis super elementarem, quia corpora nostra habebunt proprietates supercaelestes. Modo autem sunt corpora gravia, quia nunc vincit virtus elementaris super caelestem; et illud etiam quod tenet locum materiae inter elementa, scilicet terra, dominatur in nobis ; et propter hoc corpora nostra gravia sunt. Unde si fiat extensio, oportet quod fiat per extrinsecum. Sed quando vincet caelestis super elementarem, tunc non erit per extrinsecum additum, sed erit per extensionem secundum naturam corporis supercaelestis, scilicet ut multiplicetur sine sui diminutione. - Notandum autem quod nunc operatur natura mediante virtute elementari, sed tunc operabitur virtus divina mediante virtute caelesti, quia tunc vincet caelestis super elementarem ; et ita non totum erit ex miraculo. Exemplum in operatione alchimica: quoddam corpus est quod tenet locum materiae, quoddam quod locum formae; quando autem vincunt spiritus super materiam, fiunt nobiliora corpora de minus nobilibus, et dicitur tunc operatio illa sublimatio. De utroque tamen manet ibi, scilicet de magis nobili et minus nobili. Similiter est progressus naturalis modo operante natura: corpus enim materiale vincit caelestem virtutem; sed ultimo, quando operabitur virtus divina, vincet virtus caelestis, et tunc corpora quae ordinata sunt ad nobilitatem perfectam in suo genere, ducentur ad eam.